به مناسبت دومین سالگرد درگذشت اسطوره موسیقی

[behnam5555]

به مناسبت دومین سالگرد درگذشت اسطوره موسیقی

قادر عبدالله زاده(قاله مه ره) استاد بی بدیل شمشال

قادر عبدالله زاده مشهور به «قاله مه ره» هنرمند بی بدیل و نوازنده برجستة شمشال کُردستان و از نوادر موسیقی نواحی ایران دو سال قبل در سن 84 سالگی در شهر بوکان درگذشت.


کردپرس: دو سال از عروج اسطوره موسیقی کُردستان زنده یاد قادر عبدالله زاده «قاله مه ره» هنرمند برجستة شمشال گذشت. قادر عبدالله زاده مشهور به «قاله مه ره» هنرمند بی بدیل و نوازنده برجستة شمشال کُردستان و از نوادر موسیقی نواحی ایران دو سال قبل در سن 84 سالگی در شهر بوکان درگذشت. به همین مناسبت این مطلب به یادکردی از دومین سالگرد درگذشت این هنرمند فرهیخته و چهرة ماندگار موسیقی ایران می پردازد.
هنرمند قادر عبدالله‌زاده در سال ۱۲۹۴ شمسی از خانواده ای بی بضاعت در روستای (کولیجه) از توابع شهرستان بوکان در استان آذربایجان غربی دیده به جهان گشود. پدربزرگ، پدر، و برادران او از نوازندگان برجسته و مشهور شِمشال در زمان خود بوده اند؛ وی از سن ۱۱ سالگی ساز شمشال را نواخته و هرگز این ساز را از خودش دور نکرده است‌. در سن جوانی به دلیل محجوبی و شخصیت متینش شیخ محمد، شیخ منطقه بُرهان لقب (قاله مه‌ره) به معنای قادر آرام را به او داد.
شیوة نوازندگی استاد عبدالله‌زاده کاملاً تحت تأثیر وضعیت جغرافیایی منطقة موکریان است، که طبیعتی کوهستانی و پستی و بلندی‌های بسیاری دارد. نوع و شیوة نوازندگی این ساز کاملاً پرشور و هیجان بوده و با صداهای قوی و ضعیف مکرر و تکرارهای متوالی همراه است.
قاله مه‌ره، با آن که سواد خواندن و نوشتن نداشت ولی دریایی از موسیقی غنی مناطق موکریان مهاباد، بوکان و ...، فیض الله بیگی سقز، بانه و... را در سینه‌‌اش حفظ کرده بود. او بیشتر آهنگ ‌های فولکلور را که با نام های بیت، بند، هوا، حیران و گورانی که داستان ‌های عاشقانه و منظومه های حماسی کُردستان است را در سینه اش حفظ کرده و با شمشالش اجرا می کرد.
استاد «قاله مه ره» از کودکی به کار کشاورزی و چوپانی پرداخته است. به گفتة خود وی از کودکی با شمشال همدم بوده و در هر جا و هر شهر و هرکوهساری و برای هر کسی شمشال می نواخته است. چون هنرمندی مردمدار بوده و به هنری که داشته بسیار علاقه مند بوده است و مردم نیز به ایشان اهمیت فراوانی می دادند و وی را مورد احترام بسیار قرار می دادند.
قاله مه‌ره در بسیاری از مناطق کُردنشین از شهرت بسیار برخوردار است. وی با بیت خوان ها وخوانندگانی چون محمد بیتان، محمد آغا، علی کردار و عزیز شاهرخ برنامه هایی را اجرا و ضبط کرده است.
«قاله مه ره» به شمشال خود علاقة زیادی داشت و به گفتة خودش کسی از آن نوع شمشال او را نداشته و نمی تواند درست کند. این شمشال را وی حدود ۳5 سال قبل از یک سید با یک رأس گوسفند معاوضه کرده است.
شمشال در موسیقی کُردی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. ساختمان ساده و صدای ویژة آن حکایت از قدمت بسیار زیاد آن داشته و به همین دلیل نیز جنبه های قدسی و رمزی اصوات را تاکنون حفظ کرده است. متأسفانه نوازندگان این ساز بسیار انگشت شمارند و آخرین راویان اصوات قدیمی شمشال در سن کهولت می باشند.
«قاله مه ره» در مراسم های رسمی همچون سالگرد بمباران شیمیایی سردشت، سالگرد بمباران شیمیایی حلبجه و انفال مردم کردستان عراق و در رادیو تلویزیون مرکز مهاباد و هر مراسمی که مربوط به مشکلات و آوارگی مردم کُرد بوده همواره حضور داشته و هر ساله او را دعوت می کردند تا با نواختن شمشال سحرآمیزش زخم های مردم را التیام و رنج آوارگی را در اذهان و افکار عمومی یادآوری نماید.همچنین در سال ۲۰۰۲جایزة ویژة مرکز فرهنگی و انتشاراتی خاک به نام «پیره میرد» را به خاطر یک عمر فعالیت هنری در شهر سلیمانیة کردستان عراق به عنوان تنها هنرمند ایرانی دریافت کرد.
مرحوم قادر عبدالله زاده که به دلیل ذهن و حافظه ای قوی در حفظ و نگهداری ملودی و آواهای بی شمار موسیقی کُردی به «گنج متحرک» اشتهار یافته بود در سال های اخیر در اکثر جشنواره های معتبر موسیقی در سطح کشور از جمله جشنوارة موسیقی فجر، جشنوارة موسیقی نواحی کرمان و ... به عنوان نوازنده و مشاور هیأت داوران شرکت نموده و در این جشنواره ها لوح تقدیر و جوایز بی شماری دریافت کرد.
قادر عبدالله‌زاده مشهور به «قاله مه ره» این افتخار بزرگ موسیقی کُردی، که در شهرستان بوکان سکونت داشت، تا زمستان سال 1387 در سن کهولت و پیری به طور مداوم به کار نوازندگی شمشال می پرداخت و بزرگترین نوازندة شمشال در کُردستان محسوب میشود.
هنرنمایی و نوازندگی او در زمینة شمشال برای هر قشر از جامعة کُرد بسیار مهم و حایز اهمیت است، به گونه ای که کمتر کسی را می توان نام برد که به آوا و نوای دلنشین قاله مه ره گوش جان نسپرده باشد و یاد و ایام شیرین و تلخ گذشته را برای وی زنده و تداعی نکند.
«قاله مه ره» هنرمند بی بدیل و نوازندة برجستة شمشال کُردستان و از استادان موسیقی نواحی ایران در ساعت 20/11 دقیقه شب پنجشنبه 31 اردیبهشت 1388 در سن 84 سالگی در منزل شخصی خود در خیابان استاد هیمن کوچة لاچین 15 بر اثر بیماری قلبی در شهر بوکان درگذشت.
پیکر آن مرحوم عصر روز جمعه طی مراسمی توسط خانواده، بستگان نزدیک و هنرمندان و ده ها هزار نفر از مردم فهیم و هنردوستان منطقه از مرکز شهر بوکان تشییع و در جوار هنرمند صاحب نام کُردستان زنده یاد استاد «حسن زیرک» واقع در مجتمع تفریحی گردشگری حسن زیرک در دامنة کوه نعل شکن شهر بوکان به خاک سپرده شد. روحش قرین رحمت خداوند بزرگ و نام و یادش گرامی باد.
منوچهر جهانی/ بوکان