من در همدان اکباتان فهمیدم یکی از علل بزرگ عدم رضایت انهایی که تحت سلطنت مادها به سر می بردند این است که سلاطین ماددین خود را بر اقوامی که تحت سلطه انها بودند تحمیل می کردند و دستور می دادند که باید به دین پادشاه ماد باشید .من بعد از اینکه به سلطنت رسیدم متوج هشدم که در ادیان گوناگون مبدا یکی یکی است و تمام اقوام دنیا یک چیز را می پرستند و فقط الفاظ و وسائل رسیدن به مبدا فرق می کند .من چون فهمیدم که مبدا یکی است متوجه شدم که مخالفت کردن با دین قومی که دین انها غیر از دین من است لجاجت می باشد و دور از صلاح سلطنت است ....

بعضی از موبدان من روش مرا نمی پسندیدند و مرا مورد نکوهش قرار دادند که چرا به ادیان دیگر احترام می گذاری ولی چون عمل من مقرون به صلاح بود به ایراد انها اعتنا نمی کردم .علاوه بر ان پادشاه نباید سوداگر باشد و تجارت کند خزانه من متعلق به من نیست و به مردم تعلق دارد .کورش وقتی شهر سارد را محاصره کرد نامه هایی به زبان لیدی که زبان مردم سارد بود نوشته به درون شهر فرستاد مضمون اعلامیه چنین بود...

کورش می داند جمعیت شهر سارد زیاد است و اذوقه در ان شهر به قدر کافی نیستو مردم بزودی از کمی اذوقه دچار عسرت خواهند شد و زنهایی که کودک شیرخوار دارند چون غذا نمی خورند نمی توانند به اطفال خود شیر دهند و کودکانشان از گرسنگی خواهند مرد .لذا پادشاه ایران موافقت می نماید که هر کس مایل است از شهر خارج شود تا اینکه دچار گرسنگی نگردد و جان و مال و ناموس کسانی که از شهر خارج شوند در پناه پادشاه ایران مصون است.

وقتی کورش شهر سارد را بعد از مدتی طولانی فتح کرد به وسیله جارچیان در شهر ندا سر داد که جان و مال و ناموس مردم مصون است.هیچ کس حق تعرض به احدی ندارد هر کس مجاز است طبق دین خود مراسم مذهبی به جا اورد .عقیده و مرام مردم ازاد است .مردم ازادند به زبان خود سخن گویند .کسی حق ندارد به زور دیگری را به کار گیرد یا به عنوان کالا خرید و فروش کند و در نهایت همه با هم برابرند...

کورش پس از فتح بابل فرمانی داده که مضمونش این بوده است :یهوه خدای اسمان با جمیع ممالک زمین را به من داده و مرا امر فرموده که خانه ای در اورشلیم که در یهود است بنا کنم .پس کیست از شما از تمامی قوم او که خدایش با وی باشد او به اورشلیم که در یهود است برود و خانه یهوه که خدای اسراییل و خدای حقیقی است در اورشلیم بنا کند و هر که باقیمانده باشد در هر مکان از مکانهایی که در انها غریب باشد اهل ان مکان او را به نقره طلا و اموال و چهارپایان علاوه بر هدایای تبرعی برای خانه خدا که در اورشلیم است اعانت کنند اسرای یهود در بابل پس از شنیدن این فرمان غرق شعف و شاذی شدند.

باید خدای را همیشه شکر کرد زیرا چیزهایی که به ما عطا کرده اند فوق شایستگی ها و ان چیزی است که می پنداشتیم .نباید اموال مردم را خراب کرد و اگر سهمی هم به مغلوبین بدهید این بخشایش گواه انسانیت شماست .اگر خیال کنیم کار کردن چیزی پست و اوقات را باید به بطالت گذراند..

من از همین حالا پیشگویی می کنم که تمامی این نعمتها را از دست خواهیم داد چنانکه هنر انسان وقتی به کار نیفتاد سست می شود جسم او هم بر اثر بیکاری در انحطاط می افتد .نباید راضی شد که بطالت و بیکاری و سستی بر ما مستولی گردد.باید همه روزه به پرهیزگاری عمل کنیم تا در انحطاط نیفتیم .باید بر مردمانی که غلبه کرده ایم از حیث تقوا هم برتری داشته باشیم .از حیث نعمتها ما فرقی با غلامان نداریم ولی از حیث اخلاق ما باید از انها برتر باشیم .فتح با جسارت میسر می شود ولی حفظ نتیجه فتح مقدور نیست مگر با حزم اعتدال و مراقبت دائم .تاریخ نشان می دهد که کورش نسبت به همه ملل رئوف و مهربان بوده است به خصوص نسبت به ملل مغلوب .با انان به روش انسانی و با رعایت همه موازین امروزی حقوق بشر رفتار می نمود از تورات فهمیده و دانسته می شود که او توجه خاصی به یهودی ها و پیروان حضرت موسی ع داشته است .

عده ای عقیده دارند که ملاطفت کورش با یهودی ها به دلیل نزدیک بودن مذهب بنی اسراییل با مذاهب ایرانی های قدیم است .مذهب هر دو در عالم قدیم بر سایر ادیان برتری داشته و یکی به دیگری از حیث پرستش خدای یگانه که مجرد و لامکان است .جاویدان بودن روح و اعتقاد به رستاخیز بی شباهت نبود .ممکن است که تمامی این نکات مد نظر بوده باشد.

ولی از انچه در بیانیه بابلی او دیده می شود چنین بر می اید که کورش در باره بنی اسراییل همان کرده که نسبت به اسرای ملل دیگر .یعنی معتقد است که باید مذهب انان را محترم بشمارد .رضایت ملت یهود و شعف ان در تورات منعکس شده و تا زمان ما باقی است .مهربانی کورش از انجا معلوم می شود که بخت النصر دوم پادشاه بابل در 586 قبل از میلاد بیت المقدس را گرفته معبد سلیمان را خراب کرد و مظالم زیاد در باره پادشاه یهود و خانواده اش روا داشت .

بعد از ان هزاران نفر مرد و زن یهود را از وطنشان حرکت داده و به بابل اورد که اسرای مزبور تا زمان تسخیر بابل به دست کورش در بابل ماندند .وقتی که یهودی ها در بابل بودند پیغمبران انها پیشگویی دیگری کرده مژده می دادند که به زودی خداوند شخصی را بر انگیزاند که ملت یهود را از اسارت بیرون اوردئ و دیری نمی گذرد که عظمت ملت یهود باز گردد.