سالم باشيد،باردار شويد
معمولاً اولين مراجعه خانمهاي باردار به پزشك، حداقل هشت هفته بعد از انعقاد نطفه جنين صورت ميگيرد.
تا اين زمان ممكن است بسياري از مشكلات برگشتناپذير، براي جنين پيش آمده باشد. چون اغلب اعضاي حياتي جنين در چند هفته اول حاملگي شكل ميگيرند و بيشترين ناهنجاريهاي جنيني و نقايص فيزيكي هم بين هفته دوم تا هشتم حاملگي به وجود ميآيند. به همين علت اغلب زماني كه خانم باردار به پزشك مراجعه ميكند، دوران طلايي را جهت پيشگيري از برخي ناهنجاريها از دست داده است.
چهجوري؟با مشاوره قبل از بارداري ميتوان وجود بيماري يا عوامل نامناسب براي سلامت جنين را بررسي و احتمال داشتن كودك ناسالم را به مادر و پدر يادآوري كرد. در برخي از موارد با استفاده از روشهاي درماني ميتوان پيدايش برخي ناهنجاريهاي مادرزادي كودك را به حداقل رساند. مثلاً پيشگيري از عوارض سرخجه در جنين با تزريق واكسن سرخجه قبل از بارداري بسيار مهم است. استفاده از اسيدفوليك توسط مادر در دوره قبل و اوايل بارداري براي كاهش عوارض سيستم عصبي در نوزاد اهميت بالايي دارد. پيشگيري از ناهنجاريهاي ناشي از بيماري قند در جنين، از طريق كنترل قند خون مادر مبتلا به اين بيماري بسيار با ارزش است. در مدت بارداري، تشخيص و درمان بيماري خاص مادر كه اثر نامطلوب بر بارداري دارد و يا بيماريهايي كه در اثر بارداري شديدتر ميشوند (ديابت، بيماري قلبي مادر و ... ) باعث نتيجه خوب بارداري و سلامت مادر و نوزاد ميشود. در مشاوره قبل از بارداري، به مشكلات وراثتي و ايمنسازي نيز توجه عمده ميشود.
كي ،كجا برويم؟بهترين زمان براي مشاوره قبل از بارداري، هنگام مراجعه زنان سن باروري براي مشاوره و خدمات قبل از ازدواج و همچنين اولين ويزيت پس از ازدواج است.
پزشكان و كاركنان آموزش ديده در كليه مراكز بهداشتي و درماني، ميتوانند خدمات مشاورهاي قبل از حاملگي ارائه دهند.
چه مواردي؟هر زوجي كه تصميم دارد صاحب فرزندي شود بايد به شرايط مناسب بچهدار شدن از قبل فكر كند، تحت مشاوره قرار بگيرد و در صورت لزوم مراقبتهاي خاص دريافت كند.
زناني كه از روشهاي پيشگيري از بارداري استفاده ميكنند بايد فاصله زماني مناسب بين قطع روش جلوگيري و حاملگي را بدانند.
مادران زير 18 سال يا بالاي 35 سال بايد هوشيارتر باشند.
در خانوادههايي كه سابقه بيماريهاي ارثي و فاميلي در آنها وجود دارد و يا در ازدواجهاي فاميلي، مشاوره ژنتيك قبل از بارداري لازم است.
مادران بايد بدانند تغذيه نامناسب، سوءتغذيه، حاملگيهاي متعدد، فاصله كم بارداريها،كم خونيها و ... ميتواند يك بارداري پرخطر را به دنبال داشته باشد.
سابقه سقط مكرر، مردهزايي و تولد نوزاد ناهنجار از عوامل لازم مشاوره قبل از بارداري است.
در بيماريهاي مزمن و متعاقب آن مصرف مداوم داروهاي خاص، مادر بايد از خطرات و عوارض بيماريهاي خود، نحوه طي كردن دوره بارداري و كنترل بيماري در دوران حاملگي آگاه باشد. از مهمترين اين بيماريها ميتوان موارد زير را برشمرد: نارسايي كليه و كبد، ديابت، بيماريهاي مزمن قلبي ـ عروقي،اختلالات انعقادي، صرع و غيره.
مادران بايد در مورد نحوه صحيح رژيم غذايي، ورزش و فعاليت، ميزان لازم استراحت،شدت فعاليتهاي كاري و روابط زناشويي، از قبل از حاملگي اطلاعات كافي داشته باشند.
وضعيت ايمني و مصونيت مادر عليه برخي بيماريهاي عفوني كه ميتوانند عامل ناهنجاري در نوزاد شوند، بايد قبل از حاملگي مشخص شود و در مورد آن دسته از بيماريها كه روشهاي كنترل آنها وجود دارد، اقدامات لازم اعمال شود. (مانند: سرخجه، آبلهمرغان، هپاتيت، ايدز، توكسوپلاسموز و كزاز)