[nae]

فیلم آخر جان فورد شاهکارمردی که لیبرتی والانس را کشت (1962) است.

به نظر می رسد روح اصلی نهفته در این فیلم سالهای سال از جانب منتقدان درون بطری کوچکی محبوس شده. شاید اکنون زمان مناسبی برای رهایی آن باشد. چرا که مردی که لیبرتی والانس را کشت اتفاقاً فیلمی درباره ی مفهوم «اسطوره» نیست. بلکه فیلمی درباره ی «آمریکای معاصر» است که دقیقاً به جامعه روزگار خودش نظر داشته و درباره ی مفاهیمی اتفاقاً غیر اسطوره ای و کاملاً روزمره سخن می گفته است.ماجراهای این وسترن درخشان فورد در اوائل قرن بیستم در شهری کوچک واقع در غرب آمریکا رخ می دهد. سناتور رانسون استودارد (جیمز استوارت) به همراه همسرش هالی (ورا مایلز) برای شرکت در مراسم تشیع جنازه ششلول بند پیری به نام تام دانیفن (جان وین) وارد شهر می شوند. ورودآنها برای اهالی این شهر کوچک به لحاظ جایگاه سیاسی و اجتماعی سناتور غیر منتظره است. چرا خاکسپاری یک ششلولبند باید سناتوریوالامقام تا این حد اهمیت داشته باشد؟ سناتور در پاسخ به این پرسش که از سوی خبرنگار روزنامه محلی شهر کوچک مطرح می شود سرگذشت خود و تام دانیفن را بازگو می کند. سالها قبل او که تحصیلکرده ی حقوق بوده با دلیجانی وارد این شهر کوچک می شود. شب هنگام در نزدیکی شهر، راهزنی به نام لیبرتی والانس (لی ماروین) به دلیجان دستبرد می زند و رانسون را به شدت کتک می زند. رانسون به وسیله ی تام دانیفن به شهر آورده می شود و مورد مراقبت او و کارکنان رستوران شهر قرار می گیرد. همین جاست که او با هالی پیشخدمت رستوران آشنا می شود. سواد، تحصیلات، و تربیت رانسون –که برای پرداخت هزینه غذا و اقامت اش پیشنهاد می کند مدتی پیشخدمت رستوران باشد- هالی را دلبسته ی او می کند. این در حالی است که تا قبل از آمدن رانسون به آن شهر کوچک، رابطه ظریف عاشقانه ای میان تام و هالی وجود داشته و تام خانه ای را برای زندگی مشترک با هالی مهیا کرده است. سروکله ی لیبرتی والانس پیدا می شود. او همچنان رفتاری تحقیرآمیز را با رانسون دارد. اما با حمایت تام دانیفن از رانسون، لیبرتی والانس ناچار به عقب نشینی می شود. کمی بعد لیبرتی والانس، و رانسون استوداردِ آداب دان و تحصیلکرده قرار دوئل با هم می گذارند. دوئلی که معلوم است برنده اش شخصی نیست به جز لیبرتی والانس. با این همه رانسون در دوئل شرکت می کند. در حالی که پیشبند پیشخدمتی بسته. اما او در دوئل با لیبرتی والانس او را شکست می دهد. لیبرتی والانس می میرد. اما او در دوئل با رانسون کشته نشده، بلکه در لحظه ای که رانسون اسلحه کشیده، تام دانیفن از مکانی دیگر او را هدف قرا داده است. اما هیچکس چیزی از این راز نمی داند. رانسون استودارد جلوه ای قهرمانانه پیدا می کند و با حمایت تام دانیفن به کنگره راه پیدا می کند. او با هالی ازدواج می کند. در حالی که تام دانیفن مدتی قبل تر خانه ای را که برای زندگی مشترک خود و هالی تدارک دیده در آتش سوزانده. با این همه به نظر نمی رسد حقیقتی که امروز سناتور استودارد درباره قهرمانان غرب وحشی از آن سخن گفته، قابلیت چاپ در روزنامه را داشته باشد.