چند ضربالمثل هه ورامی با ترجمه فارسی:
ضرب المثل:
مه‌گه‌ر نان و گووش جایته
ترجمه:
مگر نان را با گوش می جوی
توضیح:
کنایه از بی درکی و نفهمی
ضرب المثل:
مه‌غز خه‌ر خواردیه
ترجمه:
مغز خر خورده‌ای
توضیح:
کنایه از احمق بودن، نفهم بودن
ضرب المثل:
مه‌شکه‌ی پر ده دوو بژه‌ه‌نیه‌ی هه‌دووه هه دوو
ترجمه:
از مشک پر از دوغ فقط دوغ بدست می آید
توضیح:
نظیر: از کوزه همان برون ترارد که در اوست
ضرب المثل:
مه‌ر م شترم هه‌فت جا سه‌رم بووری
ترجمه:
مگر من شتر هستم هفت مرتبه سرم را ببری
توضیح:
ظلم مضاعف در حق کسی کردن
ضرب المثل:
[مه‌ر قه‌ن ده ئاو که‌فتگه
ترجمه:
مگر قند در آب افتاده است
توضیح:
کنایه از اینکه مسئله‌ی مهمی اتفاق نیفتاده است
ضرب المثل:
مه‌رد وه بازار یا پول وه بازار
ترجمه:
مرد به بازار یا پول به بازار
توضیح:
در بازار پول ارزش دارد نه شخص
ضرب المثل:
مه‌رد ده ترازو نیه‌نه‌نه‌ی
ترجمه:
مرد را در ترازو نمی گذارند
توضیح:
ملاک عقل است نه جسم
ضرب المثل:
مایه‌ی هه‌فت خه‌زگان شیره
ترجمه:
[مایه هفت دیگ شیر است
توضیح:
[کنایه از سخن چین و دو به هم زن است
ضرب المثل:
ماهی ده ده‌ریا قیمه‌ت کردنه
ترجمه:
ماهی را در دریا قیمت کرده‌اند
توضیح:
تمثیل: همه احوال دنیای چنان ماهیست در دریا به دریا در تو را ملکی نباشد ماهی ای غازی(ناصر خسرو)
ضرب المثل:
مانگی ئه‌لایگ کول که‌س دونیگه
ترجمه:
ماه که برآید همه کس آن را می بینند
توضیح:
نظیر: خوبی روشن و آشکار است
ضرب المثل:
مانگ وه چیه‌م دیاره وه کلگ هشاره وه‌ی که‌ن
ترجمه:
ماه را با چشم می بینند، با انگشت به آن اشاره می کنند
توضیح:
نظیر: حقیقت دیدنی است اما دست نیافتنی است و نیز هر چیزی راهی و نشانی دارد
ضرب المثل:
مانگا مردو ویره بریا
ترجمه:
گاو مرد و مهره بریده شد
توضیح:
] سبب ارتباط و رابطه‌ای از بین رفتن
ضرب المثل:
مه‌شکه‌ی پر ده دوو بژه‌ه‌نیه‌ی هه‌دووه هه دوو
ترجمه:
از مشک پر از دوغ فقط دوغ بدست می آید
توضیح:
نظیر: از کوزه همان برون ترارد که در اوست
ضرب المثل:
مه‌ر م شترم هه‌فت جا سه‌رم بووری
ترجمه:
مگر من شتر هستم هفت مرتبه سرم را ببری
توضیح:
ظلم مضاعف در حق کسی کردن
ضرب المثل:
مه‌ر قه‌ن ده ئاو که‌فتگه
ترجمه:
مگر قند در آب افتاده است
توضیح:
کنایه از اینکه مسئله‌ی مهمی اتفاق نیفتاده است
ضرب المثل:
مه‌رد وه بازار یا پول وه بازار
ترجمه:
مرد به بازار یا پول به بازار
توضیح:
در بازار پول ارزش دارد نه شخص
ضرب المثل:
مه‌رد ده ترازو نیه‌نه‌نه‌ی
ترجمه:
مرد را در ترازو نمی گذارند
توضیح:
ملاک عقل است نه جسم
ضرب المثل:
مایه‌ی هه‌فت خه‌زگان شیره
ترجمه:
مایه هفت دیگ شیر است
توضیح:
کنایه از سخن چین و دو به هم زن است
ضرب المثل:
[ماهی ده ده‌ریا قیمه‌ت کردنه
ترجمه:
ماهی را در دریا قیمت کرده‌اند
توضیح:
] تمثیل: همه احوال دنیای چنان ماهیست در دریا به دریا در تو را ملکی نباشد ماهی ای غازی(ناصر خسرو)
ضرب المثل:
مانگی ئه‌لایگ کول که‌س دونیگه
ترجمه:
ماه که برآید همه کس آن را می بینند
توضیح:
نظیر: خوبی روشن و آشکار است
ضرب المثل:
مانگ وه چیه‌م دیاره وه کلگ هشاره وه‌ی که‌ن
ترجمه:
ماه را با چشم می بینند، با انگشت به آن اشاره می کنند
توضیح:
نظیر: حقیقت دیدنی است اما دست نیافتنی است و نیز هر چیزی راهی و نشانی دارد
ضرب المثل:
مانگا مردو ویره بریا
ترجمه:
گاو مرد و مهره بریده شد
توضیح:
سبب ارتباط و رابطه‌ای از بین رفتن
ضرب المثل:
مامر ئاو خوه‌یگ رو که‌‌یگ‌و خودا
ترجمه:
مرغ وقتی آب می خورد رو به خدا می کند
توضیح:
قدر شناس بودن ، حق نعمت دانستن
ضرب المثل
مال وه مالخاون حه‌رامه؟
ترجمه:
مال به صاحب مال حرام است؟
توضیح:
در جواب کسانی که به استفاده از دارایی خود حسادت می ورزند
ضرب المثل:
مال نه‌خوه‌رم ئه‌را بخوه‌رم
ترجمه:
ثروت بخیلان برای میراث خواران باقی می ماند و آن را می خورند
توضیح:
در تعریض به ممسک و بخیلی گفته می شود که می رود و باز ماندگان و دیگرن آنچه بر جای نهاده صرف عیش و عشرت می کنند
ضرب المثل:
مال مه‌ردم و دل بی‌ره‌حم
ترجمه:
مال مردم و دل بی رحم
توضیح:
در استفاده از اموال دیگران بی انصاف بودن
ضرب المثل:
مال گه‌ن وه ریش خاونی
ترجمه:
] مال بد به ریش صاحبش
توضیح:
نظیر: مال بد بیخ ریش صاحبش
ضرب المثل:
مال خوه‌ی وه‌ی بفروش
ترجمه:
مالش را به خودش بفروش
توضیح:
کنایه از آدمهای دیر فهم، نادان و ساده دل
ضرب المثل:
مال بریاگ ئوشی یا عه‌لی، دز ئوشی یا عه‌لی
ترجمه:
مال باخته گوید یا علی، دزد هم می گوید یا علی
توضیح:
هر کسی به امیدی
پغشه خوه‌ی چه‌سه و فشار خونی چه‌سه
ترجمه:
مگس خودش چیست، فشار خونش چه باشد
توضیح:
فرد ضعیفی که فقط تهدید می کند