[رزیتا]

نوروز در میان ایل كلهر و مردم مناطق غرب استان كرمانشاه


قصرشیرین - مردم ایل بزرگ كلهر كه بیشتر در غرب استان كرمانشاه و شهرستان گیلانغرب سكونت دارند معتقدند عید نوروز شب آغاز حكومت امام علي (ع) و همچنین روز آغاز تاج گذاري جمشید پادشاه افسانه اي ایرانیان است.

به گزارش ایرنا، برپایی آیین های عید نوروز در میان مردمان مناطق مختلف رنگ و جلوه خاصی دارد در این میان، مردم كلهر زبان شهرستان های گیلانغرب، قصرشیرین و سرپل ذهاب نیز از این قاعده مستثنی نیستند و دارای آداب و رسوم ویژه ای برای خود هستند.


كردهای ایل كلهر، ماه منتهي به عید را طبق تقویم ویژه خود عید ماه مي گویند و در این ماه زمینه استقبال از نوروز باستاني را فراهم مي كنند و به همین دلیل از نیمه دوم این ماه تمام وسایل منزل را بیرون مي ریزند، فرشها و وسایل كثیف را مي شویند و از منازل خود غباررویي مي كنند در این میان خانه تكانی را معمولا زنان با همیاري فرزندان و همسایگان خود انجام مي دهند.


بنابر عقاید مردم ایل كلهر شب قبل از عید، عرفات محسوب مي شود و مردم در این شب به خاطر در گذشتگان خود انواع میوه ها، شیرینی ها و غذاها تهیه كرده و براي شادی روح اموات خیرات می كنند و فاتحه مي خوانند و سپس از این نذورات مي خورند، آنان این شب را عید اموات مي دانند و با بر پا داشتن عرفات موجب خشنودي و شادي روح اموات مي شوند.


مردم ایل كلهر علاوه بر مراسم چهارشنبه سوري كه در آن آتش روشن مي كنند و از روی آن مي پرند، در شب عید هم هنگام غروب آتشي در حیاط خانه روشن مي كنند و براي هر فردي از اعضای خانواده هیزمي با ذكر اسم او در آتش مي اندازند و دور آن مي نشینند و عقیده دارند این كار موجب طول عمر و روشني زندگي مي شود.


از دیگر رسوم ایل كلهر این است كه جوانان و مردان چند روز مانده به شب عید توپ هاي نمدي درست مي كنند و آن را درون نفت قرار مي دهند تا كاملا با نفت آغشته شود، با فرا رسیدن شب و تاریك شدن هوا توپ ها را در فضاي باز آتش مي زنند و مرتب آنها را به هوا پرتاب مي كنند این كار موجب هیجان مردم شده و در واقع یك نوع از نور افشاني امروزی در آسمان روستا و محل زندگی شان است كه زیبایي خاصي را در شب عید مي آفریند، همه این موارد نشان از احترام و تقدس آتش در فرهنگ دیرین كردها و مردم ایران دارد.



غذاي شب عید در میان مردم كرد زبان ایل كلهر


مبناي آغاز نوروز در آیین مردم ایل كلهر شب است به همین منظور بهترین غذاها را برای این شب تهیه مي كنند در گذشته بهترین غذای آنها پلوی خالي بود ولي هم اكنون پلو با گوشت توسط زنان ایل كلهر پخت می شود و هر خانواده با هر وضعیت اقتصادي خود را ملزم به تهیه این غذا براي اعضاي خانواده در شب عید می داند و به اصطلاح در این شب همه افراد از نظر نوع غذا با هم برابرند.


پوشیدن لباس نو یكي دیگر از سنت هاي ویژه و زیبای عید نوروز در میان ایرانیان و فارسی زبانان جهان است بنابراین تهیه لباس نو و پوشیدن آن در نوروز از دیرباز در میان اقوام ایرانی رایج و مرسوم بوده است.


مردم ایل كلهر هم با هر نوع بضاعت مالي سعي مي كنند لباس هاي كهنه را بیرون انداخته و زندگي نو و پاكیزه را با لباس هاي الوان و نو آغاز كنند بنابراین از یك ماه قبل از فرا رسیدن عید به فكر تهیه لباس براي خود و فرزندانشان هستند، در این كار بچه ها و زنان نسبت به مردان خانواده در اولویت هستند، پوشیدن لباس نو جنبه عمومي و همگاني دارد چون پوشیدن لباس هاي نو و رنگارنگ همراه تغییر چهره طبیعت به معني زدودن پلیدی ها و آغاز زندگي شاد و رنگین محسوب مي شود.


دید و بازدید (عید مباركي) یكي از سنت هاي رایج دیگر در میان مردم ایل كلهر است، مردم از صبح اولین روز عید دسته دسته به دیدار همدیگر مي روند، در اینجا رسم بر این است كه ابتدا به عید مباركي بزرگان و روساي طوایف و خانواده ها رفته و بعد به دیدار سایر اعضای خانواده هاي خود بروند.


در دیدارهاي اولین روز عید بیشتر مردان خانواده به عید مباركي مي روند و با همدیگر روبوسي مي كنند دقایقي در منزل میزبان مي مانند و پس از تناول شیریني راهي خانه اي دیگر مي شوند.


زنان هم بطور جداگانه و به صورت گروهي همراه زنان همسایه به عید مباركي مي روند، كساني كه در این روز بدلیل مشغله نتوانند به عید مباركي بروند این كار را در شب همان روز انجام مي دهند.


یكي از سنتهاي اجتماعي دیرین ایل كلهر، مراسم سیزده بدر در روز سیزدهم نوروز است مردم بنا بر باورهاي عامیانه این روز را نحس مي دانند و برای دور كردن نحسی از خود دسته جمعي منازل و خانه هاي خود را ترك و به دامن دشت و صحرا می روند.


این طرز تفكر از زمان هاي باستان در میان ایرانیان وجود داشته و حتي در بعضي از ادیان دیگر مثل مسیحیت هم رواج دارد و آنان هم هیچگاه سیزده نفر روي یك سفره نمي نشینند، مردم كلهر هم به نحس بودن سیزده اذعان دارند و حتي در محاسبات بجاي سیزده كلمه زیاده بكار مي برند، بنابراین آنها در روز سیزدهم نوروز همگام با دیگران خانه را ترك و به دامن سبزه زارهاي زیباي طبیعت مي روند و این روز را با شادي و رقص و همراه با خویشاوندان سپري مي كنند.


از مكان هایي كه مردم شهر و روستا در این روز به آنجا مي روند مناطق سرسبز و جنگلي منطقه است دختران در این روز به نیت باز شدن بخت شان سبزه گره مي زنند و بسیاري از آنان به جمع آوري گیاهان خوراكي مي پردازند.


شهرستان های قصرشیرین، گیلانغرب و سرپل ذهاب بواسطه جاذبه های فراوان تاریخی، طبیعی و گردشگری و همچنین یادمان های به جای مانده از دوران هشت ساله جنگ تحمیلی در ایام نوروز پذیرای شمار زیادی از هموطنان اقصی نقاط كشور هستند، مردم این مناطق همچون سال های قبل، مشتقانه منتظر پذیرایی از مهمانان نوروزی هستند.