[behnam5555]

بی‌خطرترین ضدعفونی‌کننده طبیعی

آب اکسیژنه که ترکیبی از آب و اکسیژن است، موثرترین و در عین حال بی‌خطرترین پاک‌کننده و ضدعفونی‌کننده طبیعی در جهان است که باکتری‌ها و میکروب‌های بیماری‌زا را از بین می‌برد. این مایع شفاف برای پاکسازی محیط خانه و آشپزخانه از باکتری و از بین بردن جرم، مورد استفاده قرار می‌گیرد.آب اکسیژنه ظرفیت اکسیدسازی بالایی دارد و می‌تواند میکروب‌ها را از بین ببرد و به همین دلیل مناسب‌ترین ماده برای حفظ بهداشت محیط است.
هم چنین برای آن که سیستم دفاعی بدن به درستی وظیفه خود را انجام دهد، بدن آب اکسیژنه را برای مقابله با عفونت‌ها تولید می‌کند. گلبو‌ل‌های سفید خون، آب اکسیژنه را به عنوان اولین راه دفاعی علیه باکتری‌ها، ویروس‌ها و مواد سمی تولید می‌کنند. هم چنین آب اکسیژنه قابلیت بالایی در پاکسازی سطوح کثیف دارد.
در مطالعه‌ای مشخص شد پاکسازی سطوح بیمارستانی با استفاده از آب اکسیژنه بخش قابل توجهی از میکروب‌ها را از بین می‌برد. این ماده به دلیل قابلیت بالای باکتری‌زدایی برای درمان عفونت‌های واژن، مشکلات سینوس، عفونت گوش و آکنه هم چنین برای ضدعفونی کردن سبزیجات استفاده می‌شود.
آب اکسیژنه یا (پراکسید هیدروژن) یک ضدعفونی کننده عمومی و میکرب کشی قوی است. بیش تر به عنوان رنگ‌بر و سفیدکننده استفاده می‌شود. محلول‌های رقیق آن به عنوان دهان‌شوی و همین طور در برخی قطره‌های گوش برای خارج کردن موم گوش هم استفاده می‌شود. آب اکسیژنه برای پوست، کمی سمی است. برای اینکه این ماده خراب نشود، باید دور از نور و در شیشه‌های تیره نگهداری شود.
H2O2 چیست؟
آب اکسیژنه یا (H2O2؛ پراکسید هیدروژن) اولین بار به وسیله آقای تنارد در سال 1818تهیه شد. وی با اسیدی کردن پراکسید باریم و خارج کردن آب اضافی از طریق تبخیر در خلاء موفّق به تهیه آب اکسیژنه شد. آب اکسیژنه خالص بی رنگ و در برخی موارد آبی کم رنگ به نظر می آید. دمای ذوب و جوش H2O2 به ترتیب -89°C و 150°C می باشد. در 20°C در حالت مایع دارای دانسیته 1.438 است. در آب و الکل و اتر به هر نسبتی حل می شود. درجه اکسیداسیون اکسیژن در آب اکسیژنه برابر 1- است. پراکسید هیدروژن به صورت محلول 6%، 12%و یا 30%آن بیان می گردد که به صورت پراکسید هیدروژن 20 حجم، 40 حجم و یا 100 حجم نیز گفته می شود. ثابت دی الکتریک آب اکسیژنه بالا می باشد. مایع خالص آن در دمای 25°C، ε=93 و محلول آبی 60% آن ε=120 می باشد. بنابراین ترکیب جزء حلال های یونی کننده خیلی خوبی هستند ولی به علت قدرت اکسید کنندگی زیاد و نا پایداری، قدرت حل کنندگی آن ها محدود است. محلول مایع آب اکسیژنه به مرور طبق واکنش زیر به آب و اکسیژن تبدیل می شود. 2 H2O2 → O2 + 2 H2O در غیاب کاتالیزور سرعت تجزیه آب اکسیژنه بسیار ملایم است ولی در مقابل فلزاتی چون Pt، Ag و یا ترکیباتی چون MnO2 واکنش شدت می گیرد و به همین دلیل آب اکسیژنه را در ظروف غیر فلزی همراه با یک پایدار کننده مانند اوره نگهداری می کنند. برای پایدار کردن، آن را با موادی از قبیل اسيد فسفریک، اسيد سیتریک و گلیسرول که خاصیت ضد کاتالیزوری دارند، مخلوط می کنند. خاصیت اکسید کنندگی آب اکسیژنه به علت سهولت آزاد شدن يک اتم اکسیژن فعال است. H2O2 → O + H2O آب اکسیژنه به صورت یک اکسید کننده و یا احیا کننده در محیط های اسیدی و بازی می تواند به کار رود. آب اكسيژنه خالص مایعی است بیرنگ كه در بسیاری از خواص فیزیكی به آب شباهت دارد و حتی میزان تجمع آن از طریق پیوند هیدروژنی بیشتر بوده و 40%از آب سنگین‌تر است. آب اکسیژنه، مایع ناروانی است که کمی آبی رنگ می‌باشد و با زحمت زیاد می‌توان آن را تهیه نمود. آب اکسیژنه‌ای که در داروخانه‌ها به اسم آب اکسیژنه رقیق فروخته می‌شود محلولی است از آب اکسیژنه در آب که در 100 قسمت آن سه قسمت آب اکسیژنه است و مانند آب بی‌رنگ و بی‌بو است و مزه تلخی دارد و کمی اسیدی است. آب اکسیژنه به مرور تجزیه و تبدیل به آب و اکسیژن می‌گردد. این عمل تجزیه در محیط بازی سریع تر و در محیط اسیدی کندتر تا در محیط خنثی صورت می‌گیرد. ممکن است که اگر مدّت مدیدی آب اکسیژنه را انبار کنند، به طور کامل تجزیه و تبدیل به آب گردد. بر اثر گرد بعضی اجسام عمل تخریب آب اکسیژنه تسریع می‌گردد، مانند؛ گرد بی‌اکسید منگنز و گرد فلزات و … آب اكسیژنه دارای ثابت دی‌الكتریك بالا است و لیكن كاربرد آن به عنوان حلال یونیزه كننده به واسطه‌ی خاصیت اكسندگی قوی و تجزیه‌ی سریع آن در حضور حتی مقادیر جزئی از یونهای فلزات سنگین طبق واكنش زیر، محدود می‌شود: H2O2 = 2H2O + O2 تغییر انتالپی = 99- kj/mol. پراکسید مشتقات پراکسید هیدروژن است که در آن به جای هر هیدروژن يک فلز يک ظرفیتی و یا دو ظرفیتی وجود دارد. پراکسید فلزات قلیایی و قلیایی خاکی به ترتیب دارای فرمول M2O2 و MO2 می باشند. پراکسید ها به دو دسته تقسیم می شوند:
1) پلی اکسید ها که با اسيد سولفوريک تولید اکسیژن می کنند.
2) هیپراکسید ها که با اسيد سولفوريک رقیق تبدیل به آب اکسیژنه می شوند. به این دسته نمک های آب اکسیژنه می گویند.
از موارد استفاده آب اکسیژنه می توان به اثر سفید کنندگی در الیاف سلولزی و پارچه ها، ضدعفونی کنندگی و هم چنین تولید برخی از مواد شیمیایی اشاره کرد.
خواص و موارد استعمال آب اکسیژنه
اگر بر روی محلول آب قدری از اجسام پایدار کننده مانند اسید فسفریک، اوره، اسید بنزوئیک و نظیر آن ها بیافزایند، عمل تخریب بسیار کند می‌گردد. آب اکسیژنه اثر میکروب کشی و بوبری دارد چنان که اگر یک تکه کالباس قرمز را درون ظرف محتوی آب اکسیژنه قرار دهیم پس از چند روز محتویات ظرف به طور کامل بی‌بو شده و بوی گندیدگی نمی‌دهد. آب اکسیژنه رنگ ها را نیز تخریب می‌کند به همین دلیل تکه کالباس درون ظرف بعد از مدّتی بی‌رنگ می‌شود. آب اكسیژنه هم در محیط اسیدی و هم در محیط بازی اكسنده‌ای بسار قوی است و آب اكسیژنه فقط در مقابل اكسنده‌های بسیار قوی مثل یون منفی MnO4-نقش كاهندگی دارد. محلول های رقیق یا 30% آب اكسیژنه، به طور وسیعی به عنوان اكسنده مورد استفاده قرار می‌گیرند. عمل اكسایش به وسیله آب اكسیژنه در محیط اسیدی كند است، در حالی كه در محیط بازی سریع است. تجزیه آب اكسیژنه به آب و O2 كه ممكن است به عنوان خود اكسایش در نظر گرفته شود، در محیط بازی با سرعت بیشتر انجام می‌شود، بنابراین بهترین روش برای از بین بردن مقادیر اضافی H2O2، گرما دادن آن در محیط بازی است.
از آن جایی که آب اکسیژنه بوبر است در موقع معالجه زخم های بدبو مورد استعمال قرار می‌گیرد. هم چنین لکه شراب قرمز، خون، قهوه و غیره را هم می‌توان به وسیله آب اکسیژنه پاک نمود. در قرص های اریتزون 36% آب اکسیژنه به 64% اوره متصل است و چون این قرص ها را در دهان بگذارند، اکسیژن می‌دهد. پس هم میکروب های دهان را می‌کشد و هم دندان ها را سفید می‌نماید. بسیاری از خمیر دندان ها و سایر اجسامی که برای پاک کردن دندان ها به کار می‌رود در موقع استعمال تولید آب اکسیژنه می‌کنند و اکسیژن این آب اکسیژنه دندان را سفید می‌نماید. آب اکسیژنه در بی‌رنگ کردن شاخ، پشم گوسفند، پنبه، کتان، کنف، کاه، چوب، کاغذ، روغن، چربی، واکس، صابون، ابریشم، عاج، پر و غیره به کار می‌رود. رنگ بعضی لکه‌های صورت را هم آب اکسیژنه تخریب می‌کند. اگر موی سیاه را پس از شستن با کربنات سدیم(تا چربی آن برطرف شود) در محلول آب اکسیژنه بگذارند به رنگ روشن در می‌آید. اگر موی سیاه سر را با مخلوطی از 100گرم آب اکسیژنه 30% و چهار قطره محلول 25%آمونیاک تر نمایند و پس از 10 تا 20دقیقه با آب خالص و سپس با محلول اسید استیک‌دار بشویند، بور مایل به قرمز می‌شود. وجود آمونیاک از این جهت لازم است که آب اکسیژنه در حضور قلیاییها سریعتر اکسیژن می‌دهد و در نتیجه موها تندتر بور می‌شوند. مصرف مکرر آب اکسیژنه برای مو مضر است زیرا که مو را شکننده می‌نماید. در جنگ جهانی دوم آب اکسیژنه 85%برای اکسیداسیون سریع الکل در زیر دریایی ها و موشک ها مصرف می‌کردند. آب اکسیژن رقیق را برای قرقره کردن هم به کار می‌برند.
آب اکسیژنه درمانی
هیدروژن پراکساید ( H2O2 ) یک مایع بی رنگی است که به آسانی با آب مخلوط می شود مخلوط حاصل را به ازون نسبت می دهند چون وقتی ازون در آب جوشانده شود تبدیل به هیدروژن پراکساید می شود و این ترکیب در غلظت های گوناگون استفاده می شود، غلظت 3٪ در آن برای زخم های پوستی و یا زخم های دهان مورد استفاده قرار می گیرد. مخلوط 6 درصد آن برای شستشوی موی سر استفاده می گردد.درجه ی غذایی هیدروژن پراکساید یک غلظت 35 درصد است که از آن در صنایع غذایی به عنوان یک ماده ی گندزدای غیرسمی استفاده می شود. آب اکسیژنه با غلظت 03/0 درصدی در یک محلول آب نمک نرمال برای بیماری های سیاهرگی مزمن و یا برای درمان پنومونیا و یا آنفلوآنزا بکار می رود تزریق داخل وریدی آب اکسیژنه همچنین به نظر می رسد که با تحریک تولید گلبول های سفید خون مثل لنفوسیت های T کمکی، به سیستم ایمنی کمک می کند. همین طور آب اکسیژنه با غلظت 03/0 درصد را می توان برای درمان آرتروزها و سایر حالات به داخل مفصل تزریق کرد. افزودن یک پیمانه از آب اکسیژنه 35درصد به یک وان محتوی آب گرم به درمان بیماری پزوریازیس (Psoriasis ) و عفونت های قارچی، سخت شدن عضلات و جوش ها کمک می کند البته در این مورد باید فرد مریض به مدت 20 دقیقه در داخل وان قرار داشته باشد و این عمل باید یک تا سه بار در هفته تکرار شود تا عفونت بهبود پیدا کند.
شناسایی آب اکسیژنه
در یک لوله آزمایشی که از قبل، چند سانتی‌متر مکعب محلول بی‌کرمات پتاسیم و قدری اسید سولفوریک رقیق ریخته‌ایم آب اکسیژنه می‌افزاییم در نتیجه رنگ آبی تند که بعدا تبدیل به سبز می‌شود، ظاهر می‌گردد. به همین طریق می‌توان وجود آب اکسیژنه را در اریتزن ثابت نمود. اگر بر روی محلول آب قدری از اجسام پایدار کننده مانند اسید فسفریک اوره اسید بنزوئیک و نظیر آن ها بیافزایند، عمل تخریب بسیار کند می‌گردد. آب اکسیژنه اثر میکروب کشی و بوبری دارد چنان که اگر یک تکه کالباس قرمز را درون ظرف محتوی آب اکسیژنه قرار دهیم پس از چند روز محتویات ظرف به طور کامل بی‌بو است و بوی گندیده نمی‌دهد. آب اکسیژنه رنگ ها را نیز تخریب می‌کند بهمین دلیل تکه کالباس درون ظرف بعد از مدّتی بی‌رنگ می‌شود. از آن جایی که آب اکسیژنه بوبر است در موقع معالجه زخم های بدبو مورد استعمال قرار می‌گیرد. هم چنین لکه شراب قرمز و خون و قهوه و غیره را هم می‌توان بوسیله آب اکسیژنه پاک نمود. در قرص های اریتزون آب اکسیژنه به اوره متصل است و چون این قرص ها را در دهان بگذارند، اکسیژن می‌دهد. پس هم میکروب های دهان را می‌کشد و هم دندان ها را سفید می‌نماید. بسیاری از خمیر دندان ها و سایر اجسامی که برای پاک کردن دندان ها به کار می‌رود در موقع استعمال تولید آب اکسیژنه می‌کنند و اکسیژن این آب اکسیژنه دندان را سفید می‌نماید. آب اکسیژنه در بی‌رنگ کردنشاخ، پشم گوسفند پنبه کنف، کاه، چوب کاغذ روغن ابریشم، عاج، پر و غیره به کار می‌رود. رنگ بعضی لکه‌های صورت را هم آب اکسیژنه تخریب می‌کند. اگر موی سیاه را پس از شستن با کربنات سدیم(تا چربی آن برطرف شود) در محلول آب اکسیژنه بگذارند به رنگ روشن در می‌آید. اگر موی سیاه سر را با مخلوطی از 100گرم آب اکسیژنه 30%و چهار قطره محلول آمونیاک تر نمایند و پس از 10 تا 20دقیقه با آب خالص و سپس با محلول اسید استیک‌دار بشویند، بور مایل به قرمز می‌شود. وجود آمونیاک از این جهت لازم است که آب اکسیژنه در حضور قلیایی ها سریعتر اکسیژن می‌دهد و در نتیجه موها تندتر بور می‌شوند. مصرف مکرر آب اکسیژنه برای مو مضر است زیرا که مو را شکننده می‌نماید. در جنگ جهانی آب اکسیژنه 85%برای اکسیداسیون سریع الکل در زیر دریایی ها و موشک ها مصرف می‌کردند. آب اکسیژن رقیق را برای قرقره کردن هم به کار می‌برند.
روش تهیه صنعتی آب اکسیژنه
1. فرایند خود اکسایش:
از مشتقات آنتراکینون بر اثر واکنش با هیدروژن در مجاورت کاتالیزگر پالادیم به آنتراهيدروکينون تبدیل می شود. با عبور هوا از این ماده، محلول پراکسید هیدروژن 20%وزنی به دست می آید.
2. روش الکتروليز:
از الکتروليز محلول اسيد سولفوريک 50%وزنی یا محلول اسيد سولفوريک و سولفات گمونم با شدت جریان زیاد، پراکسو دی سولفات(و در نهایت از هیدرولیز آن پراکسید هیدروژن) در آند و هیدروژن در کاتد بدست می آید. پراکسید هیدروژن را در دمای بالا و فشار کم جداکرده و پس از تغلیظ سازی، محلول 30% وزنی بدست می آید.
طرز شناسایی آب اکسیژنه
مقدار كمي از پودر MnO2 را در يك لوله آزمايش مي ريزيم و به آن قطره قطره آب اکسیژنه را اضافه مي كنيم كه بر اثر اين فرايند از لوله آزمايش حباب خارج مي شود. یک روش خوب برای شناسايي پراکسید هیدروژن استفاده از پرمنگنات در محیط اسیدی است. در شناسايي پراکسید هیدروژن به وسیله پرمنگنات باید مراقب باشیم تا دی اکسید منگنز به وجود نیاید. زیرا MnO2 به صورت کاتالیزور عمل کرده و پراکسید هیدروژن را تجزیه می کند. جهت رفع این مشکل باید محلول به حد کافی اسیدی باشد و هم چنین پرمنگنات را خیلی آهسته به محلول پراکسید هیدروژن اضافه نمود. مقدار 1ميلي ليتر از محلول پتاسيم يديد را در يك لوله آزمايش ريخته ومحيط را اسيدي مي كنيم و به آن قطره قطره آب اكسيژنه اضافه ميكنيم تا رنگ محلول زرد يا قهوهاي شود وبا استفاده از معرف چسب نشاسته وجود يد را در محلول شناسايي مي كنيم رنگ محلول به رنگ آّبي و به علت نا پايداري به قهوهاي تيره تغيير رنگ ميدهد. مقداري پودر سولفات آهن را در آب مقطر حل مي كنيم وبعد محيط را اسيدي مي كنيم و به محلول آب اكسيژنه را اضافه مي كنيم و شناسا گر [Fe(CN)6] را به محلول اضافه مي كنيم تا رنگ محلول به رنگ آبي تغيير رنگ دهد.
اسامی انواع گندزداها
در حالت کلی کلمه گندزدا(Antiseptic) برای ضدعفونی و تمیزکردن زخم‌ها و پوست(بافتهای زنده) به کار می‌رود. برخی از ضدعفونی کننده‌ها مثل اسید بوریک، اکسید روی، ترکیبات ید و کلرید جیوه در صابون‌های طبی و برای درمان بیماری‌های پوستی، قارچی و عفونی به کار می‌روند. تنها محدودی از این ضدعفونی کننده‌ها را می‌توان برای زخم‌های باز و تازه به کار برد.
اسید بنزوئیک
اسید بنزوئیک برای محافظت مواد غذایی به کار می‌رود. از این ماده در ترکیب با اسید سالسیلیک یک نوع داروی ضد قارچ پوستی می‌سازند. این ماده هم چنین در خمیر دندان به عنوان ضدعفونی کننده استفاده می‌شود.
الکل اتیلیک (اتانول)
الکل اتیلیک که به الکل طبی و الکل سفید معروف است، بیشتر به عنوان حلال در ترکیبات ضدعفونی کننده استفاده می‌شود. از الکل نباید برای ضدعفونی زخم‌های باز و تازه استفاده کرد. این ماده خاصیت میکروب کشی نیز دارد. کشتن باکتری‌ها توسط الکل اتیلیک خیلی سریع و کمتر از دو دقیقه صورت می‌گیرد.
بتادین
بتادین در حال حاضر، رایج‌ترین ترکیب ید به عنوان ضدعفونی کننده پزشکی است، و به عنوان از بین برنده تمام میکرو ارگانیسم‌ها است. بتادین بر روی زخم، سوزش ایجاد نمی‌کند و می‌توان برای ضدعفونی و تمیز کردن زخم‌ها، سوختگی‌ها و عفونت‌ها استفاده کرد. هم چنین از آن برای شستشوی روزانه و ضدعفونی دست‌ها، درمان عفونت‌های مهبلی و برفک دهان استفاده می‌شود.
تنتورید
تنتورید برای زخم‌های باز و تازه زیان‌آور است و غلظت بالای آن، باعث سوختگی پوست و تاخیر در بهبود زخم می‌شود. تنتورید برای میکروب‌هایی مثل میکروب کزاز که وارد زخم‌های سطحی و عمقی بدن می‌گردد، بسیار موثر است. قبل از قرار دادن پانسمان، برای جلوگیری از تشکیل تاول، باید پوست به طور کامل خشک شود. سرعت عمل تنتورید خیلی زیاد و کمتر از یک دقیقه است. در جاهایی که آب تصفیه شده در دسترس نیست، برای ضدعفونی آب آشامیدنی، می‌توان چند قطره تنتورید را در هر لیتر آب ریخت. بعد از 30 دقیقه، آب قابل استفاده و خوردن می‌شود.
سرکه (محلول اسید استیک 5%)
سرکه برای شستشوی زخم‌های پوستی مناسب است. محلول غلیظ اسید استیک باعث التهاب‌های پوستی می‌شود.
اسامی انواع ضدعفونی کننده ها
ضدعفونی کنندها دسته‌ای از مواد شیمیایی هستند که با اثر بر باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها، اسپور باکتری ها و سایر اورگانیسم‌ها، آن ها را از بین می‌برند و یا از رشد آن ها جلوگیری می‌کنند. مواد ضدعفونی کننده ‌ای را که برای سطح پوست و بدن و در بافت‌های زنده استفاده می‌شوند، گندزدا(Antiseptic) می‌نامیم. مواد ضدعفونی کننده ابزار، وسایل، لباس‌ها، کاشی‌ها، وان حمام، دستشویی و حمام را ضد عفونی کننده(Disinfection) می‌نامند. استفاده از ضدعفونی کننده‌ها برای تامین سلامتی بسیار ضروری است و از عوامل مهم پیشگیری از بیماری‌ها بخصوص، بیماری‌های مسری می‌باشد.
آب ژاول
ماده اصلی موجود در آب ژاول، هیپوکلریت سدیم است و ترکیبی فوق‌العاده قوی است که درصد خیلی کم از آن(5 درصد) را در آب حل می‌کنند و با نام‌های مختلف تحت عنوان سفید کننده به بازار عرضه می‌کنند و برای ضدعفونی لگن و وان حمام، لباس‌ها، دیوارهای حمام، توالت و آشپزخانه مناسب است و نیز در ضدعفونی آزمایشگاههایی که در معرض ویروس هپاتیت قرار دارند(بخش همودیالیز)، استفاده می‌شود. محلول هیپوکلریت یا آب ژاول، تمام میکروب‌ها اعم از قارچ، ویروس و باکتری را نابود می‌کند. آب ژاول را باید در ظروف مات و سربسته نگهداری کرد و از به کار بردن آن به همراه جوهر نمک باید جدا خودداری کرد.
ساولن
ساولن در ضدعفونی سریع ابزارها و وسایل پزشکی و جراحی و هم چنین شستشوی دست جراح و تمیز کردن زخم‌ها کاربرد دارد. هم چنین محلول یک درصد آن برای ضدعفونی زخم‌ها و شستن پوست دست و بدن بسیار مناسب است. این ماده باکتری کش قوی است، ولی بر ویروس‌ها اثری ندارد. از تماس ساولن با چشم و گوش باید جلوگیری کرد. ورود آن در گوش باعث کر شدن می‌شود. ساولن باید به دور از نور و در ظرف‌های کدر نگهداری شود. درب ظروف محتوی ساولن نباید چوب پنبه‌ای و پلاستیکی باشد. زیرا این مواد، ساولن را خراب می‌کنند. ساولن توسط صابون شسته و بی‌اثر می‌شود.
فرمالدئید
فرمالدئید، میکروب کشی قوی است و تمام انواع میکروب‌ها را نابود می‌کند. غلظت یک درصد آن، ضد میکروب سل است. از این ماده برای ضدعفونی اماکن و وسایل، ابزار جراحی، دستگاه دیالیز و آندوسکوپی استفاده می شود. فرمالدئید برای ضدعفونی کردن مکان‌هایی که میکروب‌های تب‌زا، میکروب عامل سوزش طحال، میکروب سل و میکروب عامل خونریزیهای شدید آلوده شده باشند، بسیار مناسب است. برای این منظور می‌توان نیم لیتر از این محلول را در ظرفی روی اجاق قرارداد تا بخارهای حاصل از آن، اتاق را ضدعفونی کند. توجه کنید که بخارات آن سمی است و نباید در معرض آن قرار گرفت. از فرمالدئید می‌توان برای ضدعفونی کردن زخم و پوست استفاده کرد. چون سمّی و فرار است.
فنل
فنل در غلظت دو درصد، اکثر میکروب‌ها را از بین می‌برد. در بیمارستان‌ها برای ضدعفونی سطوح و ظروف آزمایشگاهی استفاده می‌شود و نیز در صابون‌ها و شامپوها به عنوان ماده محافظ به کار می‌رود. فنل یک ضدعفونی کننده مناسب برای مدفوع است، لذا از محلول 50 درصد آن در برخی از صابون‌های دستشویی نیز استفاده می‌شود. فنل برای انسان سمی است.
کلر
کلر، عنصری است که در ساختمان بسیاری از رنگ برها و سفیدکننده‌ها و ضدعفونی کننده‌ها به کار می رود. کلر، در مورد هر سه دستـﮥ میکروب‌ها(قارچ، باکتری و ویروس) فعال است. کلر برای ضدعفونی آب استخر و آب آشامیدنی استفاده می شود و هم چنین از پرکلرین، برای ضد عفونی سبزی‌ها و میوه‌جات استفاده می‌شود.
چند نکته قابل توجّه در استفاده از ضدعفونی کننده‌ها
از آن جا که این مواد تنها برای استعمال خارجی است،لذا باید از ورود آن ها به دهان، چشم، گوش و دستگاه تنفسی جلوگیری کرد. نکات قابل توجّه دیگر عبارت است از:
- این مواد را باید در مقادیر کم استفاده کرد.
- این مواد را نباید با هم استفاده کرد. به طور مثال؛ صابون، ساولن را بی‌اثر می‌کند.
- اثر میکرب کشی این مواد با آب داغ بیش تر می‌شود.(با آب ژاول و ید، این کار را نکنید.)
- عوامل بی‌اثر کننده این مواد را باید شناخت و از تماس آن ها با هم جلوگیری کرد. به طور مثال؛ تی‌ کشیدن و تمیز کردن با ابر و اسفنج، باعث بی‌اثر کردن مواد ضدعفونی کننده می‌شود. علت این امر را این گونه می‌توان بیان کرد که چوب، کتان، پارچه، لاستیک‌ها و پلاستیک‌ها، سبب خنثی و بی‌اثر کردن این مواد، از جمله؛ فنل‌ها و ساولن می‌شوند.
منابع:
دانشنامه رشد
خبرگزاری ایسنا