[a_kh_110]

تمکین کرمانشاهی

شاعر کرمانشاهی «کریم کوهساری» متخلص به «تمکین» فرزند «محمود کوهساری» و متولد پاییز سال ۱۲۹۹ هجری شمسی برابر با سال ۱۳۳۹ هجری قمری در کرمانشاه است. تمکین در سال ۱۳۲۷ وارد خدمت دولت گردید و در اداره پست و تلگراف استخدام شد و تا بازنشستگی اش در سال ۱۳۵۶ کار خود را در این اداره ادامه داد. او در سال ۱۳۴۱ نام خانوادگی خود را از «کوهساری» به «تمکین» تبدیل کرد. «تمکین» در اسفندماه ۱۳۷۵ درگذشت.
اشعار او به زبان‌های فارسی و کردی است. بیشتر اشعار فارسی به جا مانده از او مدایح، مراثی و مولودیه‌هایی است که مقدسات دینی و مذهبی در آن‌ها مطرح شده‌اند. او در اشعار کردی سبک ویژه خود را دارد. مسمطاتی با مضامین اجتماعی که به زبان کردی کرمانشاهی دارد بسیار ساده و روان است و قدرت او را در صنعت سهل و ممتنع نشان می‌دهد.

نمونهٔ شعری از او:

هر شو له زلفی متصل افسانمه افسانمه

له ذوق آو زنجیره دل دیوانمه دیوانمه

وی گوشه تنیائیه کارم قدح پیمانمه

هر ئی دل سودائیه پیمانمه پیمانمه

کی دشمنه هر دوسمه مهری وخیو نو پوسمه

دلدارمه ناموسمه گیانانمه گیانانمه

له عشقیه آو و گلم حسنی چراغ محفلم

له شوقیه شیدا دلم پروانمه پروانمه

مطرب بژن هر لونیه ساقی بیه هر لی میه

مهمانمان امشو خویه له یانمه له یانمه

ار کعبیه یا دیریه هر گوشه ذکر خیریه

هر کوره بینم غیریه بتخانمه بتخانمه

هر جا که چیمه هر یسه هم صومعه هم مدرسه

پر فتنه بی لو چاو مسه مستانمه مستانمه

نه او عرض نه جوهره لی هر دوانه برتره

هر او گرامی گوهره ییدانمه ییدانمه

ای آشنا غوغا مکه ئی عاشقه رسوا مکه

رازم و دل افشا مکه بیگانمه بیگانمه

لی ملکه تمکین دل بکن باید بچیمن پی وطن

غربت و آبادی نمن ویرانمه ویرانمه

2

حافظ کردی زوان

بلبل گلزار عشقم بال پروازم نیه

تا له سوز دل بنالم کس هم آوازم نیه

رنجه له خار فراقم راحتی بخشم کوو

آرزو دار وصالم یار طنازم نیه

درده دارم ری و کوبم تا که دردم چاره کن

راز دل افشا و کی کم چیونکه همرازم نیه

بردیه تا دل و دستم عقل و هوشم چی له سر

لو چاو مخموره مستم میل بگمازم نیه

درد عشقی ها له گیانم طاقتو صورم نمن

سوز دل دیری بیانم حاجت سازم نیه

لو رخ گلگون دیری حسرت ماچی دلم

بسکه ریو نرمم خدا یا تا و ابرازم نیه

یا و وصلی زندگی کم یا له هجرانی مرم

غیریه چشتی ترک انجام و آغازم نیه

حافظ کردی زوانم شعر من برهانمه

شار کرماشان عزیزان کم له شیرازم نیه

دی لیه بهتر چه بیوشم سحر و اعجازم نیه

3

آمی یا نیامی

و بانه ی بی دل و گردا نیامی

مگر هیوری نکی ترسانیامی

مگر بوری و یانگ چیو منالان

سر شو تا و صو لاوانیامی

نذانستم له داوانی جیا بوم

سرم ار چیو له دس کی دانیامی

و پی تاو هناسم کارگر نیو

اگر پولاد بی تاوانیامی

بلیزی آگرم له سر ویردیو

و آو دیده چیو بکشانیامی

چو ذانستم که م لی داوه دانم

وتم بم ار نه زیو شیوانیامی

سیه کردیو سر بی عقل روژم

و سنگ عشق اگر نشکانیامی

بژانگی پاچیه دل ار بیاتیاد

و تال زلفگی دیورانیامی

و یک دا ناکسی ایمه دوانه

اگر زورم رسیو تا سانیامی

یه ری هات و نهاته چیمه (تمکین)

اگر آمی گردیدم یا نیامی

تمکین، کریم. دیوان تمکین کرمانشاهی. به کوشش فرشید یوسفی. کرمانشاه: چاپ دوم، ۱۳۷۲.