ضرب المثل های کردی کلهری کردی- فارسی پغشه خوه‌ی چه‌سه و فشار خونی چه‌سه مگس خودش چیست، فشار خونش چه باشد مه‌گه‌ر نان و گووش جایته مگر نان را با گوش می جوی مه‌غز خه‌ر خواردیه مغز خر خورده‌ای مه‌ر م شترم هه‌فت جا سه‌رم بووری مگر من شتر هستم هفت مرتبه سرم را ببری مه‌ر قه‌ن ده ئاو که‌فتگه مگر قند در آب افتاده است مه‌رد ده ترازو نیه‌نه‌نه‌ی مرد را در ترازو نمی گذارند مایه‌ی هه‌فت خه‌زگان شیره مایه هفت دیگ شیر است ماهی ده ده‌ریا قیمه‌ت کردنه ماهی را در دریا قیمت کرده‌اند مانگی ئه‌لایگ کول که‌س دونیگه ماه که برآید همه کس آن را می بینند مه‌شکه‌ی پر ده دوو بژه‌ه‌نیه‌ی هه‌دووه هه دوو از مشک پر از دوغ فقط دوغ بدست می آید مه‌ر قه‌ن ده ئاو که‌فتگه مگر قند در آب افتاده است مه‌رد وه بازار یا پول وه بازار مرد به بازار نه پول به بازار مه‌رد ده ترازو نیه‌نه‌نه‌ی مرد را در ترازو نمی گذارند مایه‌ی هه‌فت خه‌زگان شیره مایه هفت دیگ شیر است مانگ وه چیه‌م دیاره وه کلگ هشاره وه‌ی که‌ن ماه را با چشم می بینند، با انگشت به آن اشاره می کنند مامر ئاو خوه‌یگ رو که‌‌یگ‌و خودا مرغ وقتی آب می خورد رو به خدا می کند مال وه مالخاون حه‌رامه؟ مال به صاحب مال حرام است؟ مال مه‌ردم و دل بی‌ره‌حم مال مردم و دل بی رحم مال گه‌ن وه ریش خاونی مال بد به ریش صاحبش مال خوه‌ی وه‌ی بفروش مالش را به خودش بفروش مال بریاگ ئوشی یا عه‌لی، دز ئوشی یا عه‌لی مال باخته گوید یا علی، دزد هم می گوید یا علی
اینهم چند ضرب المثل کردی:
وه‌ختێكئه‌زانی مانای حه‌وسه‌ڵه به كه‌وچكه ئاوی نه‌كه‌ویه مه‌له! میوان نایه‌وێ سفره‌ت ڕه‌نگین بێ! نانت جۆیین بێ و خوڵقت گه‌نمین بێ! بۆ ئه‌م نه‌زیلـه‌ش گوێ ڕابدێره چێشتی پڕ كه‌بان، بێخوێ یا سوێره كه‌سێ نه‌گبه‌تی بێته سه‌ر شانی په‌ڵووڵه بخوات، ده‌شكی ددانی حه‌زده‌كه‌ی دوور بی له گێره و كێشه به‌قه‌د به‌ڕه‌ی خۆت پێ ڕابكێشه! ئاوت خوارده‌وه جارێك له كانی به‌ردی تێ مه‌خه، خۆ تۆ ئینسانی پیاو به خزم و دۆست ده‌بێ كۆڵه‌وار ناقه‌ڵیشێ، هۆره له خۆی نه‌بێ دار له‌گه‌ڵ ئه‌م بیرو باوه‌ڕه چۆنی؟ ده‌ڵێن چێشتی خۆش دیاره به بۆنی! بیستوومه پارو له زار بكه‌وێ بۆ كۆش چاكتره، نه‌ك ئێره‌و ئه‌وێ له قه‌دیمه‌وه ئه‌م قسه قاوه: ” كوێر هه‌تا ده‌مرێ، به‌ته‌مای چاوه” ئه‌مه‌ش فه‌رموده‌ی قه‌دیمیه‌كانه به‌رد له جێگای خۆی قورس و گرانه له شارو لادێ ئه‌م نه‌قڵه باوه گیای شین به جێگای سه‌خته‌وه ماوه دووڕوو هه‌روایه پیشه‌و ڕه‌فتاری هه‌م له ناڵ ئه‌دات، هه‌م له بزماری قه‌دیمی ده‌ڵێن بۆ ده‌سته‌وستان هیچ فه‌رقی نییه گه‌رمێن و كوێستان ڕه‌نگه ده‌رنه‌چی له ئیمتیحانم ئه‌گه‌ر عه‌یبی تۆ ته‌واو بزانم! عه‌یبه‌كانی خۆت بێته به‌ر چاوی ڕه‌وا نابینی به كه‌س به‌دناوی مه‌شهووره ده‌ڵێن خزم به ددان گۆشتیشت بخوا، ناشكێنێ ئێسقان هه‌ر خوویه‌ك مرۆ گرتی به شیری بۆی ته‌رك نابێ زه‌مانی پیری گۆشتخۆرن هه‌موو ده‌عبای ئه‌م ناوه كه‌چی هه‌ر ناوی گورگ به‌دناوه قه‌ت له شوێن چووان نه‌چیه‌وه چاكه به‌س لێرو له‌وێ كای كۆن به با كه! ئاو بتبا مه‌چۆ سه‌ر پردی نامه‌رد چش با بخنكێی به سه‌د ئێش و ده‌رد برا گیان هێشتا ئه‌سپ نه‌كڕاوه ئاخوڕ هه‌ڵبه‌ستن، خه‌یاڵی خاوه مریشك بۆخۆی وه‌سه‌ر نه‌كا خۆڵ ناكری به سه‌ریا به هیچ شان و قۆڵ سه‌رباری خه‌ڵكه ته‌نبه‌ڵی بێخێر ده‌ستی ماندووه له‌سه‌ر زگی تێر ئه‌و ڕۆژه هه‌ر دێ سه‌ركه‌وی له كه‌ل به‌و مه‌رجه به‌جێ نه‌مێنی له گه‌ل وا مه‌شهوره شوان هه‌تا بخه‌وێ مه‌ڕه‌كه‌ی زیاتر لێ دورر ئه‌وه‌وێ نانێ ڕۆژ په‌یدا بكه و نانێ شه‌و هه‌ڵمه‌گره هه‌رگیز منه‌ت له‌م و له‌و شوێن بۆ سه‌ر پیشه‌ی خۆی ده‌چێته‌وه گیا له‌سه‌ر پنجی خۆی ده‌ڕوێته‌وه ڕووبه‌ڕوو ده‌بی له‌گه‌ڵ ژینی تاڵ چونكی به خه‌یاڵ كه‌س نه‌بووه به ماڵ