[SHeRvin]

واروژان

واروژ هاخباندیان ملقب به واروژان (۱۳۱۴ - ۱۳۵۶) آهنگ‌ساز ایرانی.

زندگینامه

«واروژ هاخباندیان» ملقب به «واروژان» در خانواده‌ای ارمنی متولد شد. در دو سالگی مادرش را از دست داد. بعد از اتمام تحصیلات مقدماتی، وارد مدرسه عالی موسیقی تهران شد و زیر نظر آموزگارانی چون: روبن، گریگوریان و لودویک وازل موسیقی را فرا گرفت. پس از پایان این دوره، با بورسیه‌ای که از رادیو و تلویزیون آن سال‌ها گرفت، راهی آمریکا شد.


«واروژان» در آمریکا مشغول به تحصیل در رشتهٔ «آرانژمان موسیقی و تنظیم آهنگ» شد و در سال ۴۳ به ایران بازگشت. بورسیهٔ رادیو و تلویزیون، تعهد خدمت در یکی از شهرهای جنوبی را برایش ارمغان داشت. بعد از گذراندن تعهدش، به تهران بازگشت. در سال‌های ابتدایی دههٔ پنجاه، ذائقهٔ موسیقی روز ایران کم‌کم به سمت موسیقی پاپ تمایل پیدا کرد و «واروژان» فردی بی‌رقیب در این نوع موسیقی گردید. وی چه با ساخت ملودی و چه تنظیم آثار دیگران، صاحب شناسنامه‌ای پربار در این حیطه شد.


در سال ۱۳۴۷ برای اولین بار برای فیلم «جهنم سفید» به کارگردانی ساموئل خاچیکیانموسیقی فیلم باعث شد که این کار را به صورت حرفه‌ای ادامه دهد. در ادامه این تجربیات در فیلم حسن کچل ساختهٔ علی حاتمی (۱۳۵۰) که به عنوان اولین فیلم موزیکال سینمای ایران شناخته شده، همراه با بابک افشار، پرویز اتابکی و اسفندیار منفردزاده، موسیقی متن این اثر را خلق کرد. در این فیلم عهدیه، کوروس سرهنگ‌زاده، مهتاب، سوسن و افشین آواز خواندند. موسیقی نوشت. علاقه‌اش به حیطه


«واروژان» برای اولین بار روی ترانهٔ «بدرود» ایرج جنتی عطایی و صدای ویگن، ملودی ساخت و آن را تنظیم کرد.


او کار خود را با انجام تنظیم آهنگ‌هایی برای راديو آغاز کردو سپس برای ساخت آهنگ برای یکی از برنامه‌های تلويزيون «زنگوله‌ها» (کشف صداهای تازه در تلويزیون) انتخاب شد. اين آغاز کار واروژان در ترانه بود. يکی از اولين آثار او ترانه قصه دو ماهی از ترانه‌های شهیار قنبری با صدای گوگوش بود که اولين ترانه موسیقی نوين ايران لقب گرفت. اين همکاری ادامه پيدا کرد و روز به روز بر تعداد ترانه‌سرايان و آواز خوانانی که می خواستند با او همکاری کنند بیشتر می‌شد.

کارنامه هنری

فعالیت‌های درخشان او با گوگوش و شهیار قنبری معجزه آفرید. این همکاری منجر به ساخت ترا نهٔ «حرف» گردید . ترانه‌ای که عنوان بهترین آهنگ‌ساز سال را در سال ۱۳۵۴ برای او به ارمغان آورد. در همان سال نیز جایزهٔ پنجمین جشنوارهٔ سپاس را برای ساخت موسیقی فیلم کندو (فریدون گله) از آن خود کرد.

در جشنوارهٔ موسیقی آتن در یونان برای ترانه دهکدهٔ کوچک من مدال و تقدیر نامه‌ای کسب کرد. این ترانه را شهیار قنبری سروده بود و ضیااجرا کرده بود. همچنین جایزهٔ بهترین آهنگ‌ساز پنجمین دورهٔ جشنوارهٔ سپاس را برای آهنگ سازی فیلم صبح روز چهارم (کامران شیردل) از آن خود کرد. اما در مراسم حضور پیدا نکرد چرا که از مصاحبه و عکس انداختن بیزار بود.

واروژان با تعدادی از آوازخوانان جوان دوران پيش از انقلاب کار کرد و شايد برای بعضی از آنان بهترين آثار دوران کاريشان را خلق کرد. او به خوبی جنس، توان ونوع صدای تمام کسانی که با آنان کار می‌کرد را می‌شناخت و بهترين و زيبا‌ترين و لطيف‌ترين آهنگ و تنظيمی را که ممکن بود برای آنها در نظر می‌گرفت. او همچنین سال‌ها رهبر گروه کر ارامنه تهران بود.

درگذشت

واروژان در شهريورماه سال ۱۳۵۶ ، در حال ضبط موسیقی فیلم «بر فراز آسمان‌ها»، سکته کرد و روز ۲۵ شهريور ماه ۱۳۵۶ بعد از ده روز بستری بودن در بيمارستان جم تهران در سن ۴۲ سالگی درگذشت و یک روز بعد در گورستان ارامنه خاوران به خاک سپرده شد و موسیقی ايران يکی از آهنگسازان توانای خود را از دست داد.

فیلم‌های سینمایی

• ۱۳۵۷ - بر فراز آسمان ها
• ۱۳۵۷ - کوسه جنوب
• ۱۳۵۶ - سلام تهران
• ۱۳۵۶ - در امتداد شب
• ۱۳۵۵ - نازنین
• ۱۳۵۵ - علف های هرز
• ۱۳۵۵ - شام آخر
• ۱۳۵۵ - حرفه‌ای
• ۱۳۵۵ - بت ()
• ۱۳۵۵ - ماه عسل
• ۱۳۵۴ - همسفر
• ۱۳۵۴ - کندو
• ۱۳۵۴ - ذبیح
• ۱۳۵۴ - شب غریبان
• ۱۳۵۴ - هیچی بابا نمیشه
• ۱۳۵۳ - ممل آمریکایی
• ۱۳۵۲ - خروس
• ۱۳۵۲ - شهر قصه
• ۱۳۵۲ - تنها و گل ها
• ۱۳۵۱ - قدیر
• ۱۳۵۱ - فدایی
• ۱۳۵۱ - صبح روز چهارم
• ۱۳۵۱ - سرگروهبان
• ۱۳۵۱ - دشنه
• ۱۳۵۰ - رشید

مجموعه تلویزیونی

• ۱۳۵۴ - سلطان صاحبقران

مشهورترین ترانه‌ها

• بوی خوب گندم (داریوش)
• هفته خاکستری (فرهاد)
• حرف (گوگوش)
• شام آخر (ستار)
• پل (گوگوش)
• برادر جان (داریوش)
• کندو (ابی)
• باور کن (گوگوش)
• فصل تازه (گوگوش)
• شب زده (ابی)
• گهواره (گوگوش)
• همسفر (گوگوش)

منابع

• ژانت د لازاریان. ارامنه و سینمای ایران. تهران: انتشارات هیرمند، 1382، ISBN 964-6974-50-3. ‏

• جمال امید. فرهنگ سینمای ایران. تهران: موسسه انتشارات نگاه، 1377، ISBN 964-6174-89-2. ‏

• گروه تحقیق و پژوهش سینما. ارامنه و سینمای ایران. تهران: انتشارات روزنه کار، 1383، ISBN 964-6728-44-8