راهنماي تزريق انسولين در بيماران ديابتي
تمام بيماران ديابتي نوع 1 و 40 درصد بيماران ديابتي نوع 2 وابسته به تزريق انسولين هستند. دوز انسولين دريافتي بايد با مقدار غذا و ميزان فعاليت فرد تطابق يابد.
قبل از تطابق دادن انسولين موارد زير بايد مد نظر قرار گيرند:
- با شروع درمان با انسولين، به مدت حداقل 3 روز تا يك هفته، بايد مقدار انسولين دريافتي، مقدار غذاي خورده شده و نتيجه ي تست قند خون دو ساعت قبل و بعد از غذا و قبل از خواب در يك دفتر روزانه ثبت شود و ملاحظات مربوط هم، در كنار آن درج گردد (مثلاً تأخير در خوردن ناهار، سرماخورگي ، خوردن يك ميان وعده ي اضافي و ...)
با توجه به اين كه ميزان قند خون 1-5/0 ساعت بعد از صرف غذا به ماكزيمم مي رسد، بايد تزريق انسولين طوري انجام شود كه 1-5/0 ساعت بعد از صرف غذا، انسولين به اوج اثر خود برسد.
براي افراد ديابتي نوع 1 ، تست قند خون در روز به ميزان 3 بار يا بيش تر توصيه مي شود. سپس با مشورت با متخصص، دوز انسولين بر اساس مقدار كربوهيدرات غذا، مطابقت داده مي شود.
قند خون در افراد ديابتي نوع 2، با ثبات تر از نوع 1 است و اين افراد ممكن است به 2-1بار تست قند خون در روز احتياج داشته باشند.
- بايد براي قند خون يك مقدار هدف در نظر گرفته شود. توصيه مي شودقبل از غذا محدوده ي قند خون 140-80 ميلي گرم در دسي ليتر و قند خون موقع خواب 160-100 ميلي گرم در دسي ليتر باشد.
- براي كنترل مناسب قند خون، بايد به زمان اثر انسولين در بدن توجه شود. بايد توجه داشت كه تاثير انسولين ممكن است از فردي تا فرد ديگر متغير باشد و با دوز انسولين، محل تزريق، ميزان ورزش، وجود آنتي بادي هاي ضد انسولين و ديگر فاكتورها تغيير كند. با توجه به اين كه ميزان قند خون 1-5/0 ساعت بعد از صرف غذا به ماكزيمم مي رسد، بايد تزريق انسولين طوري انجام شود كه 1-5/0 ساعت بعد از صرف غذا، انسولين به اوج اثر خود برسد.
جدول زير زمان اثر انواع انسولين را نشان مي دهد:
نوع انسولين شروع اثر اوج اثر مدت اثر
1- انسولين تند اثر:
ليسپرو 30-15 دقيقه 90-30 دقيقه 5-3 ساعت
رگولار 60-30 دقيقه 4-2 ساعت 8-6 ساعت
آسپارت 5 دقيقه 15 دقيقه 4-3 ساعت
2- انسولين متوسط اثر:
Nph 2-1ساعت 12-4 ساعت 24-18 ساعت
لنت 2-1 ساعت 12-6 ساعت 26-18 ساعت
3 - انسولين طولاني اثر
اولترالنت 6-4 ساعت 16-10 ساعت 48-24 ساعت
گلارجين 6-4 ساعت 24-6 ساعت بيشتر از 24 ساعت
4- انسولين مخلوط
(50/50 و 70/30) 60-30 دقيقه 12-2 ساعت تا 18 ساعت
در افراد سالم غير ديابتي، بدن به دو صورت انسولين ترشح مي كند: انسولين پايه و انسولين بعد از غذا. انسولين پايه در طول شبانه روز ، صرف نظر از اين كه فرد غذا خورده باشد يا نه، به مقدار اندك و به طور مداوم ( هر 11-9 دقيقه) ترشح مي شود. اين انسولين مسئول كاهش كتوژنز، كنترل ليپوليز، گليوكونئوژنز و گليسكوژنوليز و برداشت پايه ي گلوكز توسط بافت هاي محيطي است. انسولين هاي متوسط اثر و طولاني اثر موجود از اين الگو پيروي مي كنند.
تزريق مخلوط دو انسولين كوتاه اثر و متوسط يا طولاني اثر، در كنترل قند خون موثرتر است.
نوع ديگر، انسولين بعد از غذا است كه در پاسخ به صرف غذا، بلافاصله و به مقدار بيشتر ترشح مي شود و در فاصله ي 10 دقيقه بعد از غذا به اوج غلظت خود مي رسد و در فاصله ي 4-2 ساعت هم به سطح پايه برمي گردد. انسولين هاي كوتاه اثر از اين الگو پيروي مي كنند. مقدار ترشح انسولين در افراد غير ديابتي كه وزن مناسب دارند، تقريبا 25 واحد در روز است.
در بعضي افراد ديابتي قند خون با دو تزريق انسولين در روز كنترل مي شود، در حالي كه در بعضي ديگر احتياج به 4 تزريق در روز است. تزريق مخلوط دو انسولين كوتاه اثر و متوسط يا طولاني اثر، در كنترل قند خون موثرتر است
|