[امیر عباس انصاری]

قربانیان کوچک، سلاح های شیمیایی سال های جنگ را از یاد نمی برند

نويسنده : حمیده سادات هاشمی

دست های کوچکش را پشت خود مخفی می کند و نگاه مهربان و معصومش را به زمین می دوزد. خجالت می کشد دست های تاول زده و سرخ رنگش را کسی ببیند.
دخترک کوچکی است، هنوز معنی قربانی شدن به دست چکمه پوشان آهنین را نمی فهمد، بوی تلخ گازهای کشنده و مرگ آور را تشخیص نمی دهد، او هنوز از مرگ چیزی نمی داند.
صدایش خس خس می کند و مدتی است که ضعیف و لاغرتر شده است، اما با چشم های قهوه ای رنگ فقط معنی خوب سخاوت و زندگی کردن را می شناسد، نگاهش موج تمنایی برای اندکی بهتر نفس کشیدن و سبک شدن است.
او می خواهد زندگی کند اما هیچ کس نمی داند یادگار زشت انسان های پلید روزگار چند روز دیگر به او مهلت زندگی کردن می دهد. استفاده از عوامل شیمیایی به عنوان سلاحی مؤثر جهت ناتوان کردن یا از پای درآوردن دشمن، در طول جنگ های تاریخی قدمتی طولانی دارد.
پس از جنگ اول جهانی، وسیع ترین حملات شیمیایی در طول جنگ هشت ساله عراق علیه ایران رخ داد.
اولین گزارش استفاده از سلاح شیمیایی در جنگ ایران و عراق مربوط به تاریخ 23/10/1359 در منطقه هلاله و نی خزر (حوالی میمک) مربوط می شود که در جریان این حمله رژیم عراق از گاز تهوع آور استفاده کرد، پس از آن در مرداد 1362 در منطقه والفجر 4 (پنجوین) رژیم عراق از سلاح های شیمیایی استفاده کرد.

دکتر «شهریار خاطری» مدير روابط بين الملل انجمن حمایت از قربانیان سلاح های شیمیایی در این باره می گوید: اولین حملات گسترده شیمیایی رژیم عراق در اسفند 62 در منطقه عملیاتی خیبر و جزیره مجنون با استفاده از گاز خردل و عوامل اعصاب انجام شد و پس از آن در اسفند 63 در منطقه عملیاتی بدر حملات وسیع شیمیایی دشمن منجر به تلفات وسیع در رزمندگان ایرانی شد.
وی با اشاره به بازتاب های جهانی این حادثه گفت: اولین تیم های حقیقت یاب سازمان ملل به درخواست جمهوری اسلامی ایران پس از عملیات خیبر و بدر به ایران آمدند و از نزدیک این حوادث را مشاهده کردند و آثار حملات شیمیایی دشمن در مجروحان را دیدند. وی ادامه داد: به کارگیری سلاح های شیمیایی در طول جنگ عراق علیه ایران منجر به شهادت هزاران نفر از افراد نظامی و غیر نظامی و مصدوم شدن بیش از یک صد هزار نفر شد. بسیاری از این مصدومین اکنون با گذشت سال ها، هنوز از عوارض دیررس ناشی از عوامل شیمیایی در رنج هستند.
اين کارشناس مسئول انجمن حمایت از قربانیان سلاح های شیمیایی گفت: در طول جنگ تحمیلی، رژیم عراق نه تنها بر علیه اهداف نظامی و رزمندگان اسلام از سلاح شیمیایی استفاده کرده بلکه بارها اقدام به استفاده از سلاح شیمیایی بر علیه مناطق مسکونی و اهداف غیر نظامی در شهرها و روستاهای مرزی ایران کرد. خاطری با اشاره به تعداد این حملات گفت:
در مجموع بیش از 30 مورد حمله شیمیایی به مناطق مسکونی ایران و برخی مناطق کرد نشین شمال عراق در طول جنگ تحمیلی رخ دادند که عمده ترین آنها، فاجعه بمباران شیمیایی سردشت با استفاده از گاز خردل (7 تیر ماه 1366) فاجعه بمباران شیمیایی حلبچه و کشتار بیش از 5 هزار نفر از مردم (27 اسفند 1366) بمباران شیمیایی روستاهای اطراف مریوان (فروردین 67) و بمباران شیمیایی روستاهای اطراف سر پل ذهاب و گیلانغرب و شهر اشنویه (تیر و مرداد 1367) است.

وی ادامه داد: عوامل شیمیایی جنگی عمدتاً 5 گروه اصلی؛ عوامل ناتوان کننده مانند گازهای اشک آور، تهوع آور، توهم زا و عوامل کنترل کننده شورش ها، عوامل خفه کننده، عوامل خون، عوامل اعصاب و عوامل تاول زا هستند. کارشناسان مسئول این انجمن غیر دولتی گفت: در طول 8 سال جنگ تحمیلی عوامل شیمیایی مختلفی توسط عراق بر علیه ایران مورد استفاده واقع شد که بر اساس گزارشات مستند بیشترین عوامل شیمیایی استفاده شده در طول جنگ تحمیلی، عوامل اعصاب بود و پس از آن گاز خردل (تاول زا) خاطری افزود: با توجه به اینکه گاز خردل به دلیل ماهیت خاص خود و مکانیسم اثر بر DNA سلولی دارای آثار و عوارض دیررس شناخته شده ای است، در حال حاضر اغلب جانبازان شیمیایی کشورمان دارای سابقه مصدومیت با گاز خردل هستند.
کارشناس انجمن حمایت از قربانیان سلاح های شیمیایی، گفت:
در حال حاضر معاونت بهداشت و درمان در زمینه های درمان و توان بخشی، خدمات بهداشت و پیشگیری، دارو و تجهیزات آموزش و پرورش به جانبازان شیمیایی ارائه خدمات می کند.
دکتر «محمد حیدریان مقدم» در زمینه خدمات درمان و توان بخشی گفت: در زمینه درمان اکنون تمامی جانبازان شیمیایی با دارا بودن امکان استفاده از بیمه همگانی و نیز بیمه تکمیلی قادر به استفاده از خدمات سرپایی و بستری در تمام مراکز درمانی کشور هستند و همچنین چندین کلینیک فوق تخصصی ویژه در تهران و استان های بزرگ کشور به این جانبازان، خدمات خاص درمانی ارائه می کنند.
وی افزود: بر اساس نتایج نشست های علمی کمیته های تخصصی ویژه جانبازان شیمیایی، این گروه از جانبازان طی برنامه زمان بندی مدون و بر اساس دستور ارسالی به صورت دوره ای توسط پزشکان متخصص معتمد در سراسر کشور ویزیت شده و خلاصه اطلاعات ویزیت تخصصی آنها در فرم های مخصوص ثبت شده و این فرم ها در پرونده هر جانباز درج می شود. وی ادامه داد:
بر اساس اطلاعات مندرج در این فرم ها و مطابق با استانداردهای علمی تعیین شدت ضایعه در جانبازان شیمیایی (مصوب معاونت بهداشت و درمان بنیاد) شدت ضایعه در سیستم تنفسی، چشم و پوست تعیین و این طبقه بندی ملاک ارائه خدمات و نیز پیگیری وضعیت سلامت هر جانباز است.
مقدم افزود: اجرای برنامه کشوری ایمن سازی (واکسیناسیون) در مقابل بیماری های شایع از جمله آنفولانزا و تدوین و اجرای طرح های سلامت به عنوان منشور برنامه های بهداشت و پیشگیری جانبازان به آنها در قالب خدمات بهداشتی ارائه می شود. وی تأکید کرد:

از اهداف مهم سازمان های حمایت از قربانیان سلاح های شیمیایی این است که در این سلاح ها دیگر هیچ وقت در هیچ کجای جهان استفاده نشود و صلح در تمام جهان برقرار باشد.


پايان


منبع: روزنامه ایران، ویژه نامه مصدومین شیمیایی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، شنبه نهم تیر ماه 1386، 15 جمادی الثانی 1428، سال سیزدهم، شماره 3674، صفحه 2.