[چرو]

کالیبر و نمره در سلاحهای گلوله زنی و ساچمه زنی

قطر داخلی لوله در تفنگهای گلوله زنی و ساچمه زنی دارای تنوع زیادی است.
قطر داخلی لوله در تفنگهای گلوله زنی را کالیبر (Caliber) می گویند که برحسب میلیمتر یا اینچ بیان می شود. تنوع کالیبر در تفنگهای گلوله زنی بسیار زیاد است. البته عدد یک کالیبر صرفا به قطر داخلی لوله تفنگ اشاره نمی کند بلکه فشنگ مورد استفاده در هر کالیبری از نظر ویژگیها و اندازه های پوکه، منحصر به فرد است.

قطر داخلی لوله تفنگهای ساچمه زنی را نمره یا مقیاس (Gauge) می گویند و واحد خاصی ندارد. لوله تفنگهای ساچمه زنی در نمره های مختلف از قبیل 10، 12، 16، 20، 28، و 410 عرضه می شود. این مقیاس دارای تعریف خاصی است. بنابراین تعریف، قطر داخلی لوله تفنگ ساچمه زنی در یک مقیاس معین برابر است با قطر همان تعداد گلوله سربی به نحوی که وزن آن تعداد گلوله سربی معادل یک پوند باشد.

مثلا قطر داخلی لوله تفنگ نمره 12 معادل قطر یک عدد گلوله سربی است که وزنی معادل یک دوازدهم پوند داشته باشد (هر پوند معادل ۴۵۳گرم است). این قاعده در مورد تفنگ ساچمه زنی نمره 410 صادق نبوده و قطر داخلی لوله این تفنگ 410 هزارم اینچ است. بنابراین هر چه نمره یک تفنگ کوچکتر می شود، قطر داخلی لوله آن بزرگتر می شود. یعنی نمره 10 بزرگتر از نمره 12 است. متداولترین نمره در تفنگهای ساچمه زنی نمره 12 است.

برعکس تفنگهای گلوله زنی، در تفنگهای ساچمه زنی تنوع زیادی از نظر طول فشنگ مشاهده نمی شود. معمولا پوکه این فشنگها در سه اندازه 70 میلیمتر (دو و سه چهارم اینچ)، 76 میلیمتر (سه اینچ) و 89 میلیمتر (سه و نیم اینچ) وجود دارد. در پوکه های 76 و 89 میلیمتری مقدار وزنی بیشتری ساچمه وجود دارد که به این نوع فشنگها اصطلاحا مگنوم (Magnum) می گویند.