[k@vir]

سیدعلی موسوی‌ گرمارودی می‌گوید پیشنهاد ترجمه نهج‌البلاغه را او برای نخستین بار در كلاس‌های دوره دكتری به سیدجعفر شهیدی داده است.
موسوی‌ گرمارودی این موضوع را عصر روز گذشته در نشست هفتگی شهر كتاب مركزی عنوان كرد. عنوان این نشست «در ستایش سخن؛ بررسی جمال‌شناسی و بلاغت نهج‌البلاغه» بود.
گرمارودی درباره پیشنهادش به سیدجعفر شهیدی برای ترجمه نهج‌البلاغه گفت: ایشان با حق‌شناسی در یك مصاحبه تلویزیونی به همین پیشنهاد ساده من با اسم اشاره فرمود.
وی همچنین درباره سابقه آشنایی‌اش با شهیدی گفت: سال‌ها پیش از آنكه در دوره دكتری رسماً دانشجوی مرحوم شهیدی بشوم و در چند درس‌شان از جمله مثنوی و نهج‌البلاغه به طور موظف حاضر بشوم ایشان را در جلسات هفتگی شادروان امیری فیروزكوهی دیده بودم.
به گفته گرمارودی، سجع، رها كردن نثر معیار و رو آوردن به زبان آركائیك و تعلیقات عالمانه و روشنگر ویژگی‌های عمده ترجمه ادبی شهیدی از نهج‌البلاغه است.
وی گفت: ترجمه كلاسیك شهیدی در تاریخ ادبیات ما ماندگار است و زیبایی‌های ترجمه شهیدی در بخش كلمات قصار قابل لمس‌تر است.
گرمارودی در توضیح رویكرد آركائیسم شهیدی به زبان نیز عنوان كرد: اساسا نفس روی آوردن به سجع خود رویكردی باستانگرایانه به نثر است.
وی گفت: علاوه بر سجع، مرحوم شهیدی در آوردن كلمات، هم برای هماهنگی با سجع و هم هماهنگی با زمان و زبان خطبه‌ها، نامه‌ها و كلمات قصار حضرت امیر از كاربرد آركائیك كلمات و حتی هندسه نحوی آن خودداری ندارد.
به گفته گرمارودی، وسعت، عمق و دقت تعلیقات بر كسی كه حتی ترجمه نهج‌البلاغه استاد شهیدی را تورق هم بكند پوشیده نیست.
مهدی محبتی، دیگر سخنران این نشست بود. وی گفت: من مرحوم دكتر شهیدی را از معدود استادانی دیدم كه به شكل خلوت خودش بود و همانی بود كه بود.
محبتی، سیدجعفر شهیدی را از نسل علامه‌هایی می‌داند كه در فرهنگ ما كمتر پرورش پیدا می‌كنند.
وی بحث بر سر اینكه اساساً ترجمه امر ممكنی است یا خیر را پیش از پرداختن به ویژگی‌های ترجمه شهیدی از نهج‌البلاغه ضروری دانست.
محبتی به نظریه‌ها و تئوری‌های نقد اشاره كرد. وی گفت: نگره غالب در این گونه مباحث این است كه اساساً ترجمه امر ممكنی نیست و نمی‌شود تمام خصوصیات یك زبان را به زبان دیگر منتقل كرد.
عضو هئیت علمی دانشگاه زنجان، این مشكل را در مواجهه با متون فاخر ادبی به دلیل پیوستگی آن‌ها با زبان و جغرافیای فرهنگی دو چندان دانست.
به گفته وی، متن ادبی عالی امكان ترجمه به زبان دیگر را ندارد چون رنگارنگی معنا را نمی‌شود، ترجمه كرد.
محبتی ترجمه را به «كنیزك» تشبیه كرد كه وفاداریش زیبا نیست و زیبائیش وفا ندارد. به گفته وی، كمتر ترجمه‌ای به چشم می‌خورد كه هر دوی این ویژگی‌ها را هم‌زمان با هم داشته باشد.
وی سپس با اشاره به اینكه در «قابوسنامه» توصیه شده كه از سجع بپرهیزید، عنوان كرد: در سنت تاریخی ما جا افتاده كه زبان فارسی سجع ندارد.
محبتی دلیل این امر را ناشی از تلقی قدما نسبت به ساختار زبان فارسی دانست. به گفته وی، ساختن سجع در زبان فارسی به دلیل آنكه زبان، پیوندی است كار دشواری است و كمتر كسی توانسته مثل سعدی از این میدان موفق بیرون بیاید.
محبتی تحلیل ترجمه سیدجعفر شهیدی از نهج‌البلاغه را عین تجلیل وی دانست. وی در این نشست متن عربی و ترجمه فارسی شهیدی از خطبه «شقشقیه» را خواند و روش ترجمه او را در هر جمله توضیح داد.
وی سپس نتیجه‌گیری كرد كه در ترجمه شهیدی، زیبایی ترجمه بر میزان وفاداری به متن غلبه دارد. با این حال این مسأله را نقطه ضعف این ترجمه ندانست.
محبتی همچنین ترجمه متون دینی را كار هر كسی ندانست و نسبت به ترجمه‌های نارسا و نادرست منظومی كه از نهج‌البلاغه شده است، انتقاد كرد.
در پایان این نشست موسوی گرمارودی بخشی از شعر سپید «سایه سار نخل ولایت» را قرائت كرد.
نشست هفتگی شهر كتاب به خاطر قطع برق با تأخیری یك ساعته شروع شد.

خبرگزاري فارس