[دانه کولانه]

ناظر جهاني بر روي ثبت دامنه ها کيست و يکتا بودن نام ها چگونه کنترل مي شود؟

مؤسسه ICANN، يک مؤسسه دولتي فعال در آمريکا ناظر جهاني ثبت دامنه ها بوده و قوانين موجود در اين حوزه را به تصويب و اجرا مي گذارد. البته توسط جامعه اطلاعاتي جهاني (WSIS) اين مسئله پيگيري مي شود تا اين انحصار از اين مؤسسه آمريکايي خارج و تحت يک سازمان جهاني زير نظر سازمان ملل اداره شود. امري که با مخالفت مستقيم دولت آمريکا مواجه شده است. مؤسسه ICANN خود هيچ نام دامنه اي را ثبت نمي کند بلکه اين امتياز را به شرکتهاي مختلف واگذار مي نمايد و خود صرفاً بر اين امر نظارت مي کند. به طور مثال اين مؤسسه امتياز ثبت دامنه ها با پسوند .org / .net / .com را به شرکت آمريکايي verisign واگذار نموده است و شرکت verisign نيز به هزاران شرکت ديگر امکان ثبت اين نوع دامنه ها را واگذار نموده است. مؤسسه ICANN امتياز ثبت دامنه ها با پسوندهاي محلي مانند .us / .uk / .ir را به يک مؤسسه دولتي در همان کشور واگذار نموده است. بطور مثال امتياز ثبت دامنه ها با پسوند .ir به مؤسسه فيزيک نظري ايران واگذار شده است. اين مؤسسه نيز اين امتياز را به دهها شرکت ايراني فعال در اين زمينه واگذار نموده است.

ICANN

در دهکده جهاني هزاران شرکت وجود دارد که نام دامنه شما را در اينترنت به ثبت مي رسانند اما: چگونه مالکيت يک فرد / شرکت بر روي يک نام دامنه حفظ مي شود؟ براي ثبت يک نام دامنه در اينترنت هزينه اي بين 5000 تومان تا حداکثر 50000 تومان ساليانه مي بايست پرداخت نماييد. اما فرض کنيد اين نام را بر روي هزاران کاتالوگ و بروشور خود چاپ نموديد و همراه آدرس ميل خود که بر روي آن دامنه تعريف شده است به صد ها نفر ارائه کرديد. حال اگر اين نام دامنه از مالکيت شما خارج شود چه ضرر و زيان هنگفتي به شما وارد خواهد شد. چه بايد کرد؟ هنگام ثبت، نام دامنه درخواستي شما توسط شرکت ارائه دهنده خدمات ثبت دامنه، علاوه بر نام دامنه، اطلاعات حقوقي شما مانند، نام، نام خانوادگي، آدرس، تلفن و از همه مهمتر يک آدرس ميل متعلق به شما در کنار نام دامنه شما ثبت مي گردد لذا در هنگام ثبت دامنه خود:
1- از شرکت ارائه دهنده خدمات ثبت دامنه بخواهيد تا دامنه را با مشخصات حقوقي شما ثبت کند.
2- آدرس ميلي را که به عنوان مشخصات خود جهت درج در کنار نام دامنه آن اعلام مي کنيد، آدرس معتبر، امن و مالکيت آن متعلق به خود شما باشد اگر تا آن لحظه آدرس ميل نداريد يک آدرس ميل در yahoo.com و يا gmail.com باز کنيد و از آن استفاده نماييد. رمز عبور آن ميل را نيز هرگز فراموش نکنيد.
3- از شرکت ثبت کننده دامنه بخواهيد آدرس صفحه مديريت مشخصات دامنه شما همراه نام کاربري و رمز عبور مربوطه را به شما بدهد. شما در آدرس داده شده به کمک نام کاربري و رمز عبور ارائه شده مي توانيد مشخصات حقوقي ثبت شده را تغيير دهيد.
4- يک فاکتور و يا رسيد معتبر از شرکت ارائه دهنده خدمت دريافت نمائيد.
5- بلافاصله پس از ثبت دامنه وارد بخش مديريت آن شده و رمز عبور خود را عوض کنيد.
اگر تمامي مراحل بالا را رعايت نموديد تا 99% مالکيت خود را بر روي دامنه تان تضمين نموده ايد! خطرات احتمالي که مالکيت شما را بر روي دامنه تان تهديد مي کند:
1- گم کردن نام کاربري و رمز عبور بخش مديريت نام دامنه خود. اگر اين اتفاق افتاد با شرکت ثبت کننده دامنه خود تماس گرفته و بخواهيد نام کاربري و رمز عبور را به آدرس ميلي که در هنگام ثبت دامنه همراه آن در مشخصات حقوقيتان ثبت شده است ارسال نمايند. حال متوجه اهميت اين ميلي که به آن اشاره شده مي شويد چرا که شرکت ارائه دهنده خدمات، رمز عبور را به جاي ديگري نمي فرستد.
2- گم کردن نام کاربري و رمز عبور آدرس ميل ثبت شده در مشخصات نام دامنه شما. اگر اين اتفاق افتاد خيلي سريع وارد بخش مديريت نام دامنه خود شده و آدرس ميل مطمئن ديگري را جايگزين نماييد.
3- شرکت ارائه دهنده خدمات ثبت دامنه مشخصات حقوقي و نام کاربري و رمز عبور شما را تغيير داده و از ارائه آنها به شما خودداري نمايد.
بعضي از شرکت هاي ثبت کننده دامنه که شرکت هاي ايراني از آنها سرويس مي گيرند، شرکت ثبت کننده دامنه را مالک واقعي دامنه مي دانند و بعضي ديگر فرد حقيقي و يا حقوقي که دامنه با مشخصات او ثبت شده است. دامنه تان را در جايي ثبت کنيد که شما را که مشخصات حقوقيتان همراه نام دامنه ثبت شده است مالک واقعي مي شناسد. از شرکت هاي نوع اول ميتوان به onlinenic.com و از شرکت هاي نوع دوم مي توان به opensrs.com اشاره کرد.

چگونه مشخصات حقوقي يک دامنه را کنترل کنيم؟
غير از بخش مديريت مشخصات دامنه که در اختيار مالک دامنه مي باشد مي توانيم مشخصات يک دامنه را از طريق ديگري نيز کنترل و مشاهده نماييم. با مراجعه به سايتهاي بسيار زيادي مي توان با دادن نام يک دامنه از مشخصات حقوقي و زمان ثبت و انقضاء آن مطلع شد. اصطلاحاً به اين کار whois گرفتن مي گويند. با مراجعه به سايتهاي زير و بخش whois اين سايتها مي توانيد با دادن نام دامنه مورد نظر اطلاعات حقوقي مربوط به آن را مشاهده نماييد:

betterwhois.com
internic.com
tucows.com
register.com
nic.com

براي مشاهده مشخصات دامنه هاي با پسوند ir به آدرس زير مراجعه و به بخش whois وارد شده و با مشخص کردن نام دامنه خود مشخصات حقوقي آن را مشاهده نماييد:
www.nic.ir
" با مراجعه به اين سايتها و يا سايتهاي مشابه مي توانيد از آزاد بدون يک نام دامنه براي ثبت مطلع شويد"
در زير اطلاعاتي را که سايت betterwhois.com از مشخصات حقوقي يک دامنه به آدرس CNN.com را مشخص نموده است مي بينيم:
اين اطلاعات حاوي بخش و موارد زير مي باشد:
Administrator contact: اطلاعات اين بخش، حاوي مشخصات حقوقي مدير دامنه مي باشد. اين بخش از اطلاعات از نظر حقوقي بالاترين ارزش را دارد و تعيين کننده مالک حقيقي است.
Technical contact: اطلاعات اين بخش، مشخصات حقوقي مدير فني دامنه را مشخص مي کند. فرد و آدرس ميلي که در اين بخش مشخص شده باشد مي تواند مالکيت يک دامنه را در اختيار بگيرد.
Billing contact: اطلاعات اين بخش، مشخصات حقوقي فرد حقيقي و يا حقوقي که هزينه ثبت نام را پرداخت نموده و احتمالاً هزينه تمديد را نيز پرداخت خواهد نمود مشخص مي کند.
Registrar: شرکت ثبت کننده دامنه را مشخص مي کند.
Status: وضعيت دامنه را مشخص مي کند که مي تواند در وضعيت هاي زير باشد:
Active: دامنه فعال مي باشد.
Registrar-lock: دامنه فعال است اما توسط شرکت ثبت کننده دامنه قفل شده و امکان انتقال وجود ندارد. (در مورد انتقال دامنه در بخش بعدي توضيحات مفصلي ارائه خواهد شد)
Redemption: دامنه در وضعيت تعليق مي باشد.
Creation date: تاريخ ثبت نام دامنه را مشخص مي کند.
Renewal date: تاريخ آخرين تمديد را مشخص مي کند.
Expiration date: تاريخ انقضاء دامنه را مشخص مي کند.
Name servers: در اين بخش آدرس و IP سرور ميزبان سايت دامنه مشخص مي شود. به عنوان سرور ميزبان 1 تا چند سرور مي تواند مشخص شود تا اگر سرور اول پاسخ نداد سرور دوم فعال شود.

تمديد نام دامنه
در هنگام ثبت نام دامنه، براساس درخواست و هزينه پرداختي شما، دامنه شما حداقل يکسال و حداکثر 10 سال ثبت مي گردد. قبل از پايان مهلت نام دامنه خود مي بايست آن را تمديد نماييد. در صورتيکه اين تاريخ را فراموش کرده و فرد ديگري نام دامنه شما را پس از انقضاء آن ثبت نمود از نظر حقوقي نام دامنه ديگر به شما تعلق نخواهد داشت. لذا هرگز زمان انقضا دامنه خود را فراموش نکنيد و همواره دامنه خود را توسط شرکتي ثبت کنيد که کاملاً معتبر بوده و تا سالها به شما سرويس خواهد داد و شما را دچار بحران نخواهد کرد. براساس قوانين جديد ICANN در صورتيکه يک دامنه قبل از تاريخ انقضا خود تمديد نشود دامنه غيرفعال مي شود. دامنه به مدت يک ماه در اين وضعيت باقي مانده و در اين مدت فقط شرکت اوليه ثبت کننده اوليه دامنه مي تواند دامنه را تمديد نمايد. پس از يک ماه دامنه در وضعيت Redemtion مي رود و 30 تا 45 روز در اين وضعيت مي ماند. در اين حالت باز هم فقط شرکت اوليه ثبت دامنه مي تواند دامنه را با پرداخت هزينه تمديد و جريمه آن که در حدود $80 مي باشد آن را تمديد کند. پس از آن دامنه آزاد خواهد شد و هر کس که دامنه را سريعتر ثبت کند مالکيت دامنه به او تعلق خواهد گرفت.

انتقال دامنه
در مواقعي صاحب دامنه به هر دليل ممکن است تصميم به انتقال دامنه از يک شرکت ثبت کننده دامنه به يک شرکت ديگر بگيرد. در اين هنگام انتقال دامنه يا اصطلاحاً Domain Transfer رخ مي دهد. براي انتقال دامنه مراحل زير صورت مي پذيرد:
1- ثبت درخواست انتقال دامنه توسط شرکت ثبت کننده جديد دامنه
2- ارسال يک ميل اتوماتيک از طرف شرکت ثبت کننده قديمي دامنه به آدرس ميل ثبت شده در بخش مشخصات
administrator contact -3- پاسخ مثبت به ميل ارسال شده به آدرس فوق
4- انتقال در مدت 1 تا 3 روز پس از پاسخ مثبت به ميل تکميل مي شود.

در اين مواقع به نکات زير توجه نماييد:
1- براساس مراحل بالا به سادگي مشخص است مالک آدرس ميل مندرج در بخش مشخصات حقوقي administrator contact مي تواند به راحتي مالکيت دامنه را به دست آورد.
2- دامنه ممکن است در وضعيت Registrar-Lock باشد. در اين وضعيت امکان انتقال دامنه وجود ندارد. بر اين اساس جهت امنيت بيشتر اگر قصد انتقال دامنه خود را نداريد آن را در وضعيت Registrar-Lock نگه داريد.
__________________