نمایش پست تنها
  #47  
قدیمی 11-05-2010
behnam5555 آواتار ها
behnam5555 behnam5555 آنلاین نیست.
مدیر تاریخ و بخش فرهنگ و ادب کردی

 
تاریخ عضویت: Aug 2009
محل سکونت: مهاباد
نوشته ها: 19,499
سپاسها: : 3,172

3,713 سپاس در 2,008 نوشته ایشان در یکماه اخیر
behnam5555 به Yahoo ارسال پیام
پیش فرض



ملا معروف کوکه ای شاعر بزرگ مهابادی

ملا معروف کوکه‌ای

(کوکه یی) (۱۳۲۴-۱۲۵۳ خورشیدی) از شاعران شهر مهاباد ایران است. وی به فارسی و کردی سورانی (مکرانی) می‌سرود.

زندگی
ملا معروف به سال ۱۲۵۳ ه.ش در روستای حاجی خوش مهاباد دیده به جهان گشود. پدرش»ابراهیم«و مادرش»زبیده«از طایفه پربلاو بود. وی به سال ۱۲۷۸ ه.ش در سن بیست و پنج سالگی با دختر ملا رضای روستای سوت و برده‌رش شهرستان بانه که با مادرش خویشاوندی داشته ازدواج می‌کند. اسم همسرشان آمنه بوده‌است. کوکه‌ای شاعر به هنگام ازدواج یعنی سال ۱۲۷۸ ه.ش در روستای قولغه تپه ساکن بوده‌است. مدت زندگی مشترکشان با آمنه خانم سی و هشت سال بوده، یعنی به سال ۱۳۱۶ ه.ش همسرشان فوت می‌نماید. ملا معروف ازآمنه خانم دارای چند اولاد بوده که بزرگ‌ترین آنان موسوم به»ملا علی«به سال ۱۳۰۳ ه.ش در آن هنگام که پدرشان پنجاه ساله بوده‌اند به دست افراد مسلح یکی از خوانین پرنفوذ و پرقدرت منطقه به نام»سرتیپ شریکندی«کشته شده‌است. پدرملا معروف در روستای شاگیلدی فوت می‌کند. موقع فوت پدر ملا معروف نوجوانی دوازده ساله بوده‌است،یعنی سال ۱۲۶۵ ه.ش پس با توجه به ازدواج ایشان در روستای قولغه تپه خانواده آنان از شاگیلدی به روستای قوڵغه تپه مهاجرت کرده‌اند.

ملا معروف به سال ۱۲۶۵ ه.ش در سن دوازده سالگی موقعی که چوپان گله بوده آنها را رها کرده و راهی عراق می‌شود، بعد از شانزده روز پیاده روی به آن دیار می‌رسد، در روز آدینه، فصل بهار به شهر سلیمانیه می‌رسد و در خانقاه محوی این شهر شروع به خواندن می‌کند و دوسال و پنج ماه ماندگار می‌شود. برادران ملا معروف، احمد، محمود، رسول و قادر بوده و خواهری نیز به نام فاطمه داشته‌اند.

وی به شیوه قدیم در خدمت استادان بزرگواری درس خواند، در آن دوره بیشتر تکیه بر کتب مذهبی و قرآنی و صرف و نحو عربی می‌شد. وی بعد ازآموختن این علوم به دنبال ادامه تحصیل خود به روستاهای زیادی سفر کرد،روستاهایی که درآن زمان کانون گرم علم و اندیشه بودند، از آن جمله می‌توان به روستاهای قره کند، قره گویز، زنبیلان، درویشان، و خانقاه اشاره کرد که در آنها استادان وعالمان به شیوه آن روز به طالبین و دانشجویان و پویندگان خود درس می‌دادند. کوکه یی بعد از سپری کردن این دوره‌ها سفری نیز به شهر سلیمانیه کرد وآنچه از علوم و فنون عربی بود آموخت. وی در مسجد شاه درویش مهاباد شروع به تدریس کرد

ملا معروف در فاصله بین سالهای ۱۳۱۳ ه.ش تا ۱۳۱۵ ه.ش دو مرتبه توسط مرکز بقوسیان ارمنی در تبریز موردعمل جراحی چشم قرار می‌گیرند ولی متاسفانه عمل، نتیجه مثبت نمی‌دهد و ایشان از قدرت بینایی محروم می‌گردند. ملا معروف کوکه یی در سال ۱۳۲۴ ه.ش بعد از گذراندن هفتاد و یک سال عمر درگذشت و در محله مسجد سرخ مهاباد و در کرایه نشینی منزل»حاج سید محمد امین شمسی«وفات یافت. پیکر وی در قبرستان تخریب شده ملاجامی مهاباد همجوار مدفن و مرقد شیخ زاده خانم سریل آوا و مرقد شیخ»محمد عارف رشتی«مدفون گردید.

آثار
دیوان اشعار فارسی کوکه‌ای با خط نستعلیق توسط ملا عبدالرحیم افشار نگارش یافته و به چاپ رسیده‌است. غزلیات کوکه‌ای بیشتر به شیوه استادان پیشین»حافظ«و»سعدی«می‌باشد. قصاید پر محتوای وی از نوع قصاید قاآنی و»امیری فیروزکوهی«است.

وی از جمله کسانی بود که نظم فارسی را در منطقه مکریان به اوج رسانید. در آثار او یک نوع عرفان از گونه‌های مولوی و حافظ یافت می‌شود. دیوان کردی کوکه یی دارای اشتباهات املایی فراوانی بوده که این نشانگر کم توجهی ناشران و کسانی می‌باشد که آثار ارزشمند این شاعر را به چاپ رسانیده‌اند. از ملا معروف اشعار پراکنده دیگری نیز در گنجینه‌های ادبی و جنگ‌ها و کشکول‌ها به یادگار مانده که هنوز منتشر نشده‌اند.

اشعارش سرشار ازاشاره به شخصیت‌های تاریخی و حوادث می‌باشد همچنان که سیلاب سال ۱۳۱۵ ه.ش در مهاباد در قالب قصیده‌ای به یادگار نهاده‌است.

از استاد کوکه یی کتابی نیز به خط خویش در مورد نمودار محورها و مختصات جبر و احتمال به یادگار مانده‌است.

منابع
۱- دیوان اشعار کردی ملا معروف کوکه ای- انتشارات سیدیان - مهاباد
  • ۲- پارسی گویان کرد- صدیق بوره که یی
  • ۳- یادداشت‌های شخصی - نگارندگان (س. خ)
  • برگرفته از روزنامه سیروان

منبع :شیخ شلتوت

__________________
شاره که م , به ندی دلم , ئه ی باغی مه ن
ره وره وه ی ساوایه تیم , سابلاغی مه ن

دل به هیوات لیده دا , لانکی دلی
تو له وه رزی یادی مه ن دا , سه رچلی

خالید حسامی( هیدی )
پاسخ با نقل قول
جای تبلیغات شما اینجا خالیست با ما تماس بگیرید