[دانه کولانه]

تاریخچه هه لپرکی یا همان رقص کردی

واژه ؛هه لپه رکی ؛از کلمه هه لپر به معنی جنبش و تکان و در اصل به معنی حمله کردن است که نمادی ازحرکات جنگي است ...

كه از گذشته هاي دور به يا د گار مانده است و چيزي فراتر از رقص عا دي مي باشدايرانيان به قدمت و غناي تاريخ خود مفتخر هستند.آنان در هر عرصه اي نشان داده اند كه پا سدار شا يسته سنت هاي اصيلو دوستدار ايران و فرهنگ ايراني اند.مردم خطه كردستان و كرما نشاه و سا ير شهرهاي كرد نشين نيز از اين خصيصهمستثني نيستند.رقص هاي كردي يكي از سنتهاي د يرينه و يا د گا رهاي ارزشمند آريا يي ها ست.كه در ميان اكراد همچنانمحفوظ ما نده وحتي دررقص هاي سنتي بعضي از اقوام همجوار همچون آشوري ها تا ثير كرده است . بي گمان تا ريخچهاين حركات مربوط به هزاره هاي دوم و سوم قبل از ميلاد مسيح است اما تاريخ مشخص و چگونگي ايجاد آ ن در اين باره وجود ندارديك كتيبه سنگي در قلعه ((هه پير))وجود دارد كه متعلق به هزاره اول قبل از ميلاد است . روي اين كتيبه تصويريك سرنا و دهلو تعدادي كه به نظر مي رسد در حا ل اجراي حركا ت موزون هستند روي سنگ حك شده است اين كتيبه كهن سند مهمي در تاريخي بودناين حركا ت موزون در كردستا ن است . حكيم عمر خيام در نوروز نامه خود مينويسد" فريدون كرد "روزي كه ضحا ك را اسير كرد وايرانرا از شر او نجا ت داد مردم آن را جشن گرفتند . واين مهم دليل ديگري بر يكپا رچگي آن مردم و جشن دسته جمعي در ميا ن آنا ن مي با شد .حركا ت "هه لپه ركي" در چها ر نوع مراسم عرفا ني مذهبي شا دي و عروسي عزا و غم اجرا مي شود .اما رقص هاي فولكلور كردي عبا رتند از :چه پي يا چوپي- سي پي - روينه - گه را نه وهكه مخصوص شكا ك است .دووپي يي- داغه كه ويژه كردستان تركيه است .گه ريان - پشت پا - فه تاح - فه تا پاشايي- خانه ميري -سي جار - شه لان -زه نگي - و چه مه ريواما فلسفه اين حركا ت شكل بخصوصي كه اين "هه لپه ركي "دارد.اين رقص به صورت دسته جمعي انجام مي شود و در دست نفر اول كه به عنوانرهبر و پيشواي گروه و نفر آ خر "چوپي "دستمالي است كه به جاي شمشير استفاده ميشود .و نظم و انظباط گروه را هم بر عهده دارد .امروزه به علت پيشرفت و پيچيدگي در سبك زندگي از دستمال سفيد به جاي شمشير و سپر استفاده ميشود همان طور كه ذكر شد از دستمال سفيدبيشتر استفاده م شود كه نشانه صلح و آشتي با اقوام ديگر است . چنانكه مي بينيم در اكثر پرچم هاي جهان رنگ سفيد وجود دارد .دستمال داشتن رهبر و نفر آخر نشاندهنده برابري بوده و دست همديگر را گرفتن هم نشانه اتحاد گروه است"ره ش به له ك "يا رقص زن و مرد با هم به معني مانند برادر و خواهر بودن است . كوبيدن پا بر زمين به اين معني است كه اين خاك موطن من است .هوراي هنگام مراسم در حين حركات به منظور ترساندن دشمن است . نشستن در هنگام رقص نشانه تسليم براي جمع منفور است .يكسري مقا م ها هم وجود دارند كه در اين مراسم استفاده ميشوند .هوره كه از نظر لغوي از واژه خور به معناي خورشيد گرفته شده مورد استفاده گا تو هاي زرتشتي و در مراسم راز و نياز با خداوند بوده است.خا نه ميري كه مخصوص خوانين بوده كه آنرا در پشت بام ها به سبك آرام وملايمي برگزار مي كردند تا باعث سر و صدا در خانه نشود .رقص "هه لپه ركي" در مناطقي مثل چهار محال بختياري و تركمن صحرا و غيره انجام ميشود ولي در اين مناطق علاوه بر دستمال چوب بازيهم دخيل است . يك نوع رقص ديگر هم بنام خنجر در تركمن صحرا وجود دارد كه به دوران پيش از اسلام بر ميگردد.از دور كه به دسته هه لپه ركي نگاه ميكنيم آنرا به صورت يك زنجيره جوش خورده مي بينيم .احساس همه افراد در نفر اول " سرچوپي " جمع و برجسته ميشود . گاهي ديده مي شود در بعضي مناطق تير اندازي مي كنند يا با يك خنجردر ميدان بازي مي كنند . يا فرياد ميزنند و يا دستمال قرمز را تكان ميدهند كه بي شك اين همه نشانه بر افراشتن پرچم است.در چه مه ري كه در هنگام غم و مرثيه انجام ميشود افراد شركت كننده تفنگ به دست مي گيرند و يا خنجر به كمر مي بندندعمر و قدمت هه لپه ركي و چه مه ري خيلي زياد است و مربوط به چند سال قبل و يا مربوط به يك منطقه خاص و يا يك فر د خاص نبودهبلكه مربوط به دوره اي است كه تسلط هنري توانسته است آنرا به تمام جامعه كل حاكم كند . در ارتباط با اين تسلط هم مي توان يك تسلطعمومي مذهبي بر خلق اين نوع هه لپه ركي را داشت چو ن اين حركات هماهنگ و متحد در هه لپه ركي سر بر داشتن به طرف آ سمانهمه با هم نشانه يك گونه پرستش را به خاطر مي آورد . حركات هماهنگ و دسته جمعي پا ها مخصوصا" در هه لپه ركي سحاپييا " ره پا " مخصوصا" كار كشاورزي را به ياد مي آورد كه مردم را شخم زدن زمین هاكشت و كار و در يكجا ماندن و ايجاد روستاو شهرك و شهر ها را ميخواند
برای دیدن رقص کردی یا همان هه لپه رکی می توانید به این سایت مراجعه کنید
www.youtube.com
و در قسمت سرچ یا جستجوی آن kurdish dance را وارد کنید.