خورشيد كوچكتر است
خورشيد كوچكتر است
بر پايه‌ي بررسي‌هاي تازه‌اي ادعا شده كه خورشيد كوچكتر از آن چيزي است كه تصور مي‌شود. اگر اين گونه باشد، آن‌گاه ويژگي‌هاي ديگر خورشيد مانند دماي دروني و چگالي آن نيز اندكي با محاسبات پيشين تفاوت خواهد داشت.
آگاهي از درون خورشيد مهم است زيرا مي‌تواند به دانشمندان كمك كند درباره‌ي آب و هواي فضا پيش‌بيني‌هايي انجام دهند و به پرسش‌هايي درباره‌ي سامانه‌ي خورشيدي(منظومه‌ي شمسي) پاسخ دهند.
خورشيد سطح جامد ندارد. هر چه از مركز آن دورتر مي‌شويم، اتمسفر آن نازك‌تر و شفاف‌تر مي‌شود. در عوض، "سطح" خورشيد را عمقي در اتمسفر خورشيد تعريف مي‌كنند كه براي نور كدر و مات مي‌شود. دانشمندان اين عمق را با مشاهده‌ي خورشيد با تلسكوپ و اندازه‌گيري فاصله‌ي بين مركز صفحه‌ي خورشيدي و "لبه"ي آن، يعني جايي كه روشني آن ناگهان كاهش مي‌يابد، محاسبه مي‌كننند. از اين محاسبه عدد 695990 كيلومتر يا نزديك 109 برابر شعاع زمين به دست مي‌آيد.
روش ديگري براي محاسبه‌ي اندازه‌ي خورشيد استفاده از امواج گرانشي سطحي است كه به مانند امواج آب در اقيانوس بر سطح خورشيد موج مي‌زنند. اين امواج فقط بر سطح مات خورشيد پديدار مي‌شوند و از مشاهده‌ي آن‌ها مي‌توان براي اندازه‌گيري شعاع خورشيد بهره گرفت، زيرا طول موج آن‌ها به فاصله‌ي آن‌ها از مركز خورشيد، آن هم به گونه‌اي پيش‌بيني‌پذير، بستگي دارد.
از سال‌ها پيش ذهن دانشمندان به اين موضوع مشغول بود كه چرا اندازه‌گيري شعاع خورشيد با اين دو روش به پاسخ‌هاي متفاوتي مي‌انجامد. با روش طول موج شعاعي نزديك 695700 كيلومتر به دست مي آيد كه حدود 300 كيلومتر از نتيجه‌ي روش افت نور كمتر است.
گرچه اين اختلاف فقط 04/0 درصد است، اما هنگامي كه دانشمندان مي‌خواهند شناخت بهتري از درون خورشيد به دست آورند، عدد بزرگي به شمار مي‌آيد. اكنون مارگيت هابريتر و همكارانش در مركز جهاني پرتوشناسي در سوييس نشان داده‌اند كه عدد كوچكتر به واقعيت نزديك‌تر است.
آن‌ها نقطه‌ي دقيق افت نور را با كمك نرم‌افزاري كه پراكنش نور را را در اتمسفر خورشيد شبيه‌سازي مي‌كند، محاسبه كردند. نتايج به دست آمده حاكي از آن بود كه بين جايي كه اتمسفر خورشيد مات مي‌شود و نقطه‌اي كه بيننده، افت نور را مشاهده مي‌كند، اندكي تفاوت وجود دارد.
افت نور در 333 كيلومتر بالاتر از موقعيت سطح مات در اتمسفر خورشيد رخ مي‌دهد، يعني جايي كه امواج گرانشي سطحي رخ مي‌دهند. بنابراين، پزوهشگران معتقدند كه بايد در مدل‌هاي نظري از خورشيد كه بر پايه‌ي شعاع بزرگ‌تر پيشنهاد شده است، بازنگري انجام شود.
__________________
زمستان نیز رفت اما بهارانی نمی بینم
بر این تکرارِ در تکرار پایانی نمی بینم
به دنبال خودم چون گردبادی خسته می گردم
ولی از خویش جز گَردی به دامانی نمی بینم
چه بر ما رفته است ای عمر؟ ای یاقوت بی قیمت!
که غیر از مرگ، گردن بند ارزانی نمی بینم
زمین از دلبران خالی است یا من چشم ودل سیرم؟
که می گردم ولی زلف پریشانی نمی بینم
خدایا عشق درمانی به غیر از مرگ می خواهد
که من می میرم از این درد و درمانی نمی بینم
استاد فاضل نظری |