[افسون 13]

آداب و رسوم روستای برز
مراسم شاه بازی

درسالیان گذشته نه چندان دور در روستای برز مراسم شاه بازی که همان تعیین میر نوروزی است برگزار میشد . این مراسم از روز دوم فروردین آغاز میشد و در روز دوازدهم پایان می گرفت . منظور از انجام آن رسیدن به اهدافی به شرح زیر می بود :

1- ایجاد فضای آکنده از شادی و شعف به مدت دو هفته برای عامه مردم که مدت یک سال به فعالیت و کار طاقت فرسای کشاورزی و غیره … اشتغال داشته اند و در این مدت از هر گونه فعالیت تفریحی و شادمانی محروم بوده اند .

2- نشان دادن وضع حکومت و دربار و چگونگی اعمال و رفتار آن‌ها به مردم روستا که به کلی از این مطلب بی خبر بودند .

3- انتخاب فردی از مردم روستا به عنوان شاه و اطاعت بقیه از دستورهای او به ویژه در مورد انجام کارهایی که همگان از نتیجه آن بهره ور می شدند .


چگونگی برگزاری مراسم

روز پیش از عید نوروز گروهی از جوانان روستا در صدد تدارک کار برآمده و با مراجعه به خانه های مردم وسایل لازم را فراهم می آوردند . مراسم از روز دوم فروردین آغاز میشد . نخست یکی از جوانان برومند روستا را به عنوان شاه برگزیده و او با پوشیدن لباس های مناسب ، آماده ایفای نقش میشد . سپس صدراعظم و دیگر وزرا و سایر ارگان های دولتی حتی فرماندهان نظامی و سربازها که لباس نظامی پوشیده و تفنگ به دست می گرفتند ، تعیین می شدند . همین طور سفرای خارجی ، ورزشکاران کشتی گیران ، نوازندگان ، دلقک و غیره … انتخاب می شدند . به دیگر سخن ، نمایشی کامل از دستگاه حکومتی برگزار می شد .

برنامه هر روز بعد از ظهر به اجرا در می آمد و کوشش بر آن بود که هر روز برنامه تازه ای را به نمایش در آورند . در یکی از میدان های بزرگ روستا تختی می گذاشتند ، شاه انتخاب شده با لباسی فاخر و چشمگیر بر تخت می نشست و سایر انتخاب شدگان هر یک در جای خود قرار می گرفتند . تماشاگران که بزرگان روستا چون روحانیون و کدخدا و اعیان روستا نیز در بین آنها دیده می شد هر یک در جای مخصوص خود در پیرامون میدان می نشستند . نخست نوازندگان محلی ، سرودهای محلی اجرا می کردند ، جوانان به مبارکی این روز به شادمانی و پایکوبی مشغول میشدند . در ضمن اجرای مراسم ، با هدایای تقدیمی ، از افراد حاضر در میدان پذیرایی می کردند . سپس با اعلام رسمیت جلسه ، اجرای مراسم آغاز میشد . شاه و درباریان در حضور مردم به حل و فصل امور می پرداختند . پس از تصمیم‌گیری ، شاه طی فرمانی دستور اجرای آن تصمیم را صادر می کرد و مأمورین دستور را اجرا می کردند .

این فرمان بیشتر در زمینه اجرای کارهای عمومی مورد لزوم در روستا و یا بر علیه افرادی بود که با داشتن امکانات برای برگزاری مراسم کمکی نکرده بودند . اجرای فرمان ها بیشتر جنبه تفریحی و سرگرمی داشت .

این مراسم از چنان گیرایی و شادی آفرینی برخوردار بود که اهالی روستاهای مجاور نیز در برگزاری آن شرکت می کردند .