[حسین پار]

ماده ۳: حركت مهره ها

3-1. مجاز نيست مهره اى را به مربعى حركت داد كه در اشغال مهره خودى است. اگر مهره اى به مربعى حركت كند كه در اشغال مهره حريف است، مهره حريف گرفته مى شود و از صفحه شطرنج خارج مى شود و اين بخشى از همان حركت به حساب مى آيد. در صورتى كه مهره اى بتواند طبق ماده هاى ۳ـ۲ تا ۳ـ۸ مهره اى را بگيرد، اصطلاحاً مىگويند آن مهره به مهره حريف حمله كرده است.







(I) حركت كردن به هر مربع مجاور كه در معرض حمله يك يا چند مهره حريف نباشد. حتى اگر اين مهره هاى حريف قادر به حركت نباشند، مربعهاى مسير حركت آنها در معرض حمله شمرده مى شوند.
(II) "قلعه رفتن ". اين حركت شاه و يكى از دو رخ همرنگ آن در يك عرض واحد است، و يك حركت شا ه به حساب مىآيد و به صورت زير انجام مى شود: شاه از مربع اوليه اش دو مربع به طرف رخ جابه جا مىشود، سپس آن رخ به مربعى منتقل مى شود كه شاه همان موقع از آن عبور كرده است.
(۱) در حالتهاى زير قلعه رفتن غير قانونى است:
(الف) شاه قبلاً حركت كرده است، يا (ب) با رخى كه قبلاً حركت كرده است.
(۲) درحالتهاى زير قلعه رفتن به طور موقت ممنوع است:
[الف] مربعى كه شاه در آن قرار دارد، يا مربعى كه شاه بايد از آن عبور كند، يا مربعى كه شاه قرار است آن را اشغال كند، در معرض حمله يك يا چند مهره حريف باشد.
[ب] بين شا ه و رخى كه قلعه رفتن قرار است با آن انجام شود، مهره اى وجود داشته باشد.
هنگامي که شاه در "كيش " است اگر در معرض حمله يك يا چند مهره حريف باشد، ولو اين مهره ها خود قادر به حركت نباشند اعلام كيش اجبارى نيست.

3-2 . فيل در قطرى كه خودش در آن قرار گرفته است به هر مربعى مى تواند حركت كند. ۳ـ۳ . رخ در ستون يا عرضى كه خودش در آن قرار گرفته است به هر مربعى مى تواند حركت كند. ۴ـ۳ . وزير در ستون، عرض يا قطرى كه خودش در آن قرار گرفته است به هر مربعى مى تواند حركت كند. ۵ـ۳ . فيل يا رخ يا وزير نمى تواند از روى مهره اى كه در مسير حركتش قرار دارد عبور كند. ۶ـ۳ . اسب مى تواند به مربعهايى حركت كند كه نزديكترين مربعها به مربع استقرار آن باشد ولى در يك عرض، ستون يا قطر واحد نباشد. ۷ـ۳ . (الف) پياده مى تواند رو به جلو و به مربع اشغال نشده اى كه بلافاصله در همان ستون در مقابل آن است حركت كند، (ب) يا پياده در حركت نخست خود مى تواند همانند حالت الف حركت كند. يا آنكه دو مربع در همان ستون پيشروى كند، مشروط به اينكه هر دو مربع اشغال نشده باشند، (ج) يا پياده مى تواند به مربع تحت اشغال مهره حريف كه به طور مورب در مقابل آن و در ستون مجاور باشد حركت كند و آن مهره را بگيرد. (د) اگر يك پياده حريف در يك حركت دو مربع از مربع اوليه اش پيشروى كرده باشد، پياده اى كه به مربع عبور اين پياده حريف حمله كرده است مى تواند پياده حريف را بگيرد، طورى كه انگار آن پياده حريف فقط يك مربع حركت كرده است. اين گرفتن را فقط در حركت بعد از اين پيشروى مى توان انجام داد و آن را گرفتن "آن پاسان "[ در حين عبور] مى نامند. (ه) وقتى پياده اى به دورترين عرض نسبت به موقعيت اوليه اش برسد بايد به عنوان بخشى از همان حركت آن را با وزير، رخ، فيل يا اسب همرنگ آن پياده عوض كرد. حق انتخاب بازيكن منحصر به مهره هايى نيست كه قبلاً گرفته شده باشند. اين تعويض پياده با مهره ديگر را " ترفيع " مى نامند و اثر مهره جديد آنى است. ۸ـ۳ . (الف) شاه مى تواند به دو صورت مختلف حركت كند، با: ۹ـ۳ . هيچ مهره اى نمى تواند حركتى انجام دهد كه شاه او را در معرض كيش قرار دهد يا آن را در معرض كيش باقى بگذارد.