[ساقي]

باید اهل دل بود و دم بهاری را زیر سایه ی ابر بهاران و لب جویباران غنیمت شمرد و در هوای فرح بخش بهاری زمان را به خوش دلی گذراند:

ساقیا سایه ی ابر است و بهار و لب جوی
من نگویم چه کن ار اهل دلی خود تو بگوی

این بهاری است توبه شکن و وسوسه گر که عاشقان را سودایی و سست اراده می کند و قدرت خویشتن داری و هشیاری و پشیمانی از ایشان می گیرد:

به عزم توبه سحر گفتم استخاره کنم
بهار توبه شکن می رسد چه چاره کنم

در فصل بهار، بلبل بیدل، اما زیرک، چنین پندمان می دهد که چون بار دگر به بهار می رسید، بهترین کار این است که به شکرانه ی زیارتش، ریشه درخت نیکی در بوستانش بنشانید و راه تحقیق را به سوی حق و حقیقت و کسب معرفت جست و جو کنید:

شکر آن را که دگر باز رسیدی به بهار
بیخ نیکی بنشان و ره تحقیق بجوی

باید از رنگ و بوی بهار برای خود اندوخته ای مانا تهیه کرد، پیش از آن که فصل سرما با تاراج گران بیدادگرش از راه برسد و رهزنان دی و بهمن گوهرهای گنج شایگان باغ به یغما ببرند:

ذخیره ای بنه از رنگ و بوی فصل بهار
که می رسند ز پی رهزنان بهمن و دی

از طرف دیگر، مرغ زیرک می داند که بهار با همه شکوفایی و دلارایی کوتاه عمر است و گذرا، و به دنبالش خزان در راه است، بنابر این بیش از آن حدی که شایسته است به آن دل نمی بندد و مفتونش نمی شود، در چمنش به امید ماندگاری مدام، سراپرده نمی سازد و خام اندیشانه، طمع اقامت دائم در آشیانه ی بهار نمی کند، چرا که نیک می داند این خام طمعی باطل است:

مرغ زیرک نزند در چمنش پرده سرای
هر بهاری که ز دنباله خزانی دارد

خردمند و کامرواست آن که قدر بهار عمر می داند و گل عمر را شکوفا و بالنده می پرورد، تا در چمن زندگی از بهار طبیعت که همه ساله تکرار می شود و گل های بسیار چون نسرین می آورد و بلبل های بسیار بر شاخسارانش نغمه می سرایند، بهترین بهره ها را بگیرد و خوش ترین لذت ها را ببرد:

بهار عمر خواه ای دل وگرنه این چمن هر سال
چو نسرین صد گل آرد بار و چون بلبل هزار آرد

و اگر بهار عمر را قدر بدانیم و حقش نیک بشناسیم، سرانجام دوران خشکی پاییز و سرمای زمستانی به سر خواهد رسید و بهار باز خواهد گشت و در آن چتر گل بر سرمان سایه خواهد افکند:

گر بهار عمر باشد باز بر طرف چمن
چتر گل در سر کشی ای مرغ خوشخوان غم مخور