آیا «رانا» هم به مقام پیکان و پراید خواهد رسید؟!
می‌گویند: برای جایگزین کردن محصولی که تولیدش در کشورمان آغاز می‌شود، باید از همان روز نخست در باب مضرات توقف بر یک محصول سخن‌ها گفت و البته تکرار کرد تا شاید ماجرای پیکان و دیگر محصولات مشابه پیش نیاید؛ خودرویی که روزی با افتخار خط تولید آن رونمایی شد، ولی به جایی رسید که برای جایگزینی آن پس از نیم قرن، بارها مخالفان و موافقان روبه‌روی هم ایستادند!
به گزارش «تابناک»، خبر رونمایی از خط تولید سومین خودروی ملی که «رانا» نام گرفته، در روزهای گذشته، چندان در بوق و کرنای رسانه‌ای دمیده که ناخودآگاه از آینده آن نگران می‌شویم؛ نکند این بلوای تبلیغاتی به این معنا باشد که قرار است این خودرو، جایگاهی را تصاحب کند که مدت‌ها در دست خانواده پیکان بود و البته خانواده پراید با کلی زحمت (!) فعلا در آن مقام نشسته است؟ نکند بعد‌ها که استانداردهای جهانی تغییر کرد و دیگر ترمز‌های بی‌اس، مصرف سوخت کمتر از چهار لیتر در ساعت، کیسه هوا و... کمترین ملزومات یک خودرو شد، تولیدکنندگان رانا و دوستانشان به روال گذشته، در صدد رفع و رجوع ایرادات برآمده و تنها نرخ این محصول باشد که روزافزون تغییر کند؟
فارغ از این ابهامات، وقتی با لغت «خودروی ملی» روبه‌رو می‌شویم، انبوه پرسش‌های بی‌پاسخ به ذهنمان خواهد آمد که مثلا: این خودرو ملی است، چون به تناسب جامعه ایرانی طراحی شده، ملی است چون اقشار متوسط کشورمان قادر به خرید آن هستند یا ملی است، چون همه آن ایرانی طراحی و تولید شده است؟
چه مؤلفه‌هایی «رانا» را ملی کرده است؟
اینجاست که با اندکی بررسی در اطلاعات منتشره درباره رانا، درخواهیم یافت که این خودرو بر روی پلتفرم ایکس ۱۲ یا همان پژو ۲۰۶ اس‌دی ساخته شده و به عبارت دیگر، چون پلتفرم ۲۰۶ ـ و همچنین نوع اس‌دی آن ـ ایرانی و ملی نبوده، در این ویژگی چیز جدیدی عرضه نکرده است؛ جالبتر آنکه برخی این خودرو را محصول خروجی پروژه پیکان جدید هم می‌نامند، در حالی که پیشتر و راستای همین پروژه، «سمند» با لقب پیکان جدید به بازار معرفی شده و البته در سالیان متعدد، توانسته به خانواده خودروهای سمند ـ چون سورن، سریر، زوبین و ... ـ گسترش پیدا کند.
شاید جالب باشد، بدانید رانا که پس از سمند و تیبا، سومین خودروی ملی معرفی شده، در یک ویژگی به شدت ایرانی است؛ در حالی که باید بنا بر وعده شرکت سازنده، بیست تا سی هزار دستگاه از این خودرو با بهای پایه ده میلیون تومان در سال ۱۳۸۹ تولید شود، این اتفاق هرگز رخ نداد تا به تازگی و با ده میلیون تومان ودیعه (دقت کنید که مبلغ ودیعه با بهای تمام شده یکی نیست) راهی بازار شود و در یک استقبال بی نظیر و تمام ایرانی(!)، در روز نخست از پیش فروش آن، پنج هزار متقاضی نام‌نویسی کنند!
این در حالی است که با نگاهی به سایت ایران خودرو، درخواهیم یافت که بر خلاف انتظارها، هیچ اثری از موتور ملی هم در این خودرو به چشم نمی‌خورد و به عبارتی بهتر، جز ساختار بدنه (شامل طراحی جدید خارجی و مبلمان داخلی خودرو)، رانا حتی در ویژگی‌های تجهیزات و متعلقاتی چون نوع سیستم فرمان و یا سامانه تعلیق هم شاخصه جدیدی را شامل نشده است و شگفت‌آورتر این که هیچ ویژگی (آپشن) بومی کشورمان هم در آن به چشم نمی‌خورد تا لقب «ملی» به آن چسباندنی شود.
و البته نرخ دست‌کم پانزده میلیون تومان آن با حقوق مصوب وزارت کار، نشانه‌ای از دسترسی برای عموم مردم یا دست‌کم قشر بسیاری از مردم را نشان نمی‌دهد تا با تکیه بر بهای محصول بتوانیم ملی بودن آن را بپذیریم، تا این پرسش همچنان باقی بماند که:
مؤلفه‌های یک خودروی ملی چیست؟
ماجرای این رونمایی وقتی حساسیت‌برانگیزتر خواهد شد که بدانیم خانواده پیکان ـ شامل پیکان سواری در انواع دولوکس، جوانان، کار و حتی موتور پژویی، پیکان استیشن و وانت باردو ـ و خانواده پراید هیچ گاه در زمره لقب ملی قرار نگرفتند تا به رغم تأکید هر باره بر تولید 100 درصدی لوازم و تجهیزاتشان، با هر نوسان نرخ دلار هم بر نرخ عرضه روزشان افزوده شود تا ابهام در دلایل ملی اعلام شدن خودروهایی چون سمند، تیبا و به تازگی رانا همچنان باقی بماند.
این تصاویر برگرفته از سایت ایران خودرو، خیالمان را از یک بابت دیگر هم راحت می‌کند؛ از این روی که حتی نمی‌توان رانا را ملی نامید چون رویکردی ملی به تولید داشته و مثلا در نوشته‌های روی خودرو از کلمات فارسی به جای انگلیسی بهره برده است!
توقف در تولید از جانب ما و تغییر استانداردها از جانب دیگران!
ماجرا وقتی تأسف‌بارتر می‌شود که بدانیم در فاصله توقف خودروسازان کشورمان در تولید یک محصول خاص، صنعت خودروسازی در دنیا به اندازه‌ای دچار تغییرات گسترده شده است که توانسته استانداردهای خودروسازی و ایمنی را به ارتقا برساند؛ اینجاست که می‌توانیم به پیکانی برسیم که بحث ادامه تولید آن پس از نزدیک نیم قرن، تا آغاز سال 91 ادامه یافت و البته برای این بقا قانون هم دور زده شد!
بد نیست بدانید: ایران خودرو در حالی از رانا به عنوان دومین خودرو با نشان ایرانی در سایتش نام می‌برد که کارخانه خودروسازی «سایپا» (SAIPA از حروف ابتداییSociete Annonyme Iranienne de Production Automobile به زبان فرانسه گرفته شده است) چند سال پیش این لقب را به خودروی تیبا داده است؛ جالبتر اینجاست که هر دو غول خودروسازی کشورمان، ادعایی برای ملی بودن و ایرانی بودن خانواده پیکان و خانواده پرایدشان ندارند، در حالی که مذاکره مبنی بر تعطیلی خطوط تولید این خودروها با ایشان و جایگزینی محصولات جدید، یکی از سخت‌ترین مذاکرات تاریخ صنعت کشور به شمار می‌آید!
شاید هم بتوان به پرایدی اشاره کرد که نزدیک به بیست سال از تولید آن در کشورمان می‌گذرد و البته از طراحی عرضه شده در زمانی طولانی‌تر از این بازتولید در کشورمان بهره می‌برد؛ اما هنوز به تجهیزاتی چون ترمز ای‌بی‌اس و کیسه هوا مجهز می‌شود تا مبادا شایبه توقف تولیدش مطرح شود.
اینجاست که در قیاس بین خودروسازان کشورمان با همتایان خارجی، انبوه خودروهای متفاوت با بهره‌گیری از انواع تکنولوژی‌های بروز و کارآمد خارجی که از قضا ارزانتر (البته در قیاس روزآمدی در جهان، «بسیار ارزانتر» ترکیب مناسب‌تری به نظر می‌رسد) هم هستند، در مقابلمان قرار می‌گیرند که دیگر نیازی به قیاس دو محصول خاص داخلی و خارجی نباشد؛ مقایسه‌ای که هر چقدر هم با نیت خیر خواهانه، با چشم‌پوشی در رویارویی با نقاط ضعف طرف داخلی پیش برود، باز هم خودروسازی چون «تاتا» در هند، برنده آن خواهد بود؛ یا خودروسازی چون لادا که بازمانده جماهیر شوروی است و مذاکرات برای ورود آن به بازار خودرو در کشورمان مدت‌ها سر زبان‌ها بود؛ شاید هم کارخانه‌‌های خودروساز گوناگون چینی که محصولاتی نظیر ون‌هایشان در سراسر کشورمان به چشم می‌خورد.
اینجاست که تفاوت محصولات روز کارخانه‌ای چون کیا موتورز کره جنوبی به عنوان مبدأ پرایدهای تولیدی در سایپا یا خودروهای متوسط کارخانه پژوی فرانسه به عنوان پدر حقیقی پلتفرم رانا، بیش از پیش جایگاه خودروی ملی در ذهنمان را متزلزل خواهد کرد.
تصویر یکی از آخرین محصولات کارخانه مبدأ پراید
و این هم تصاویری از آخرین محصولات پدر معنوی پلتفرم رانا
و البته تصویری از خودروی رانا که قرار است به زودی و بارها در خیابان‌ها آن را ببینیم
منبع تابناک