[behnam5555]

روزه و روزه داری

تعاريف و کليات
صوم يا صيام، مصدر «صام يصوم»، به معنی امساک و سکوت و خويشتن داری است. و شرعا خودداری از تمام چيزهايی است که استفاده ی اشخاص روزه دار از آن ها ممنوع است.تاريخ وجوب روزه ماه شعبان سال دوم هجری است.اصل آن قبل از اجماع آيات سوره ی 7-183 بقره و حديث شريف «بنی الاسلام علی خمس» اسلام بر پنج پايه بنا شده است :گفتن شهادتين و بر پای داشتن نماز و دادن زکات و روزه ی ماه رمضان و حج بيت الله.
فلسفه و حکمت روزه «سلامت روح و نفس و تربيت روحانی و جسمانی است به عبارت ديگر از خوی درندگی به اخلاق ملکوتی و کمال بندگی رسيدن، و در درون آدميت ابديت يافتن و روی از دام و دانه ی شيطان برتافتن و روح کرامت در خود دميدن و در پناه رحمت حق آرميدن، و به تعبير ديگر : به اجر صبر و شکر نائل گشتن و تندرستی را نگهداشتن و در ميدان استقامت قد بر افراشتن و به ياری مستمندان شتافتن.
چرا اسم ماه روزه را رمضان گذاشته اند؟ رمضان به معنی شدت گرما است (زيرا اعراب اين اسم را برای اين ماه در شدت گرمای تابستان که آن را «رمض» می گويند گذاشته اند چنانکه ربيع الاول و ربيع الثانی را در فصل بهار و جمادی الاولی و جمادی الاخری را در فصل زمستان نام نهاده اند ( زيرا ربيع به معنی بهار و جمادی به معنی يخبندان است). قول اصح آن است که گفتن «رمضان» به جای «ماه رمضان» ايرادی ندارد چنانکه در شرح المهذب و مسلم آمده است.


فضائل روزه
روزه يکی از پنج رکن اسلام است. قال الله تعالی:کُلٌّ عَمَلِ ابنِ آدَمَ لَهُ اِلَّاصِيام فَاِنَّهُ لي وَأََنَا أجزي بِهِ.حديث قدسی است خدای تعالی می فرمايد:همه اعمال آدميزاد برای خود اوست بجز روزه وبی شک روزه فقط برای من است ومن خود پاداش آن را می دهم.همچنين می فرمايد:هر نيکويی را ده ثواب است تا هفتصد ، مگر روزه را که آن مخصوص مراست وجزای آن را من می دهم.خداوند تبارک وتعالی می فرمايد: اِنَّمَا يُوَفَّيَ اَلصابِرونَ اَجرَهُم بِغَيرِحِساب مزد شکيبايان (آنان که از اميال وشهوات خويش صبر می کنند )به تمام وکمال وبدون حساب داده ميشود.
فضيلت ماه مبارک رمضان که نزول سر آغاز قرآن، وجوب روزه در تمام روزهای آن ، وجوب شب قدر در شبهای تاق دهه ی اخير آن که اين شب بهتر از هزار ماه است. شب نزول روح الامين و فرشتگان رحمت به زمين، شب بار عام و سلام تا صبح هنگامی از شام تا بام.
روزه ی ماه مبارک رمضان به تمام شدن سی روز ماه شعبان يا ديدن هلال رمضان المبارک واجب می شود.
«صوموا الرويته و افطروا الرويته فان غم عليکم فاکلوا عده شعبان ثلاثين»
روزه را با ديدن ماه شروع کنيد و روزه را با ديدن ماه پايان دهيد ( عيد نمائيد) پس اگر هوا صاف نبود و نتوانستيد که ماه نورا ببينيد بايد شماره ی روزهای ماه شعبان را سی روز تمام حساب کنيد.
پيغمبر(ص)فرمود:صبر نيمه ايمان است.وروزه نيمه صبر است.وفرمود : بوي دهن روزه دار نزد خدای تعالی از بوی مُشک خوشتر است.وفرمود: خواب روزه دار عبادت است .چون ماه رمضان در آيد، درهای بهشت را بگشايند ودرهای دوزخ را ببندند وشياطين را در بند کنندو منادی آواز دهد : ای طالب خير بيا که وقت توست وای طالب شر باز ايست که نه جای توست.
صدبار تو بد کردی وثمرش ديدی
نيکی چه بدی داشت يک بار نکردی
اگر بپرسند که فردا روز قيامت حال ما چگونه است ،پاسخ آن را در قرآن می توانيم بيابيم.خداوند متعال درقرآن می فرمايد:
فَامَّامَن طَغَی.وَآثَرَالحَياةَ الدُّنيا.فَإِنَّ الجَحيمَ هِيَ المَأوَي.وَ أمَّامَن خافَ مَقَامَ رَبِّهِ،وَنَهَي النَّفسَ عَنِ الهَوَی. فَإِنَّ الجَنََّهَ هِيَ المَأوَي.
واما آن کسی که طغيان وسرکشی کرده باشد. وزندگی دنيارا(برگزيده وبرآخرت)ترجيح داده باشد.قطعاًدوزخ جايگاه اوست.واما آن کس که از جاه ومقام پروردگار خود ترسيده باشد،ونفس را از هوی وهوس باز داشته باشد.قطعاًبهشت جايگاه اوست.
عرفا مثال خوبی دارند در مورد ماههای سال. آن را تشبيه به فرزندان حضرت يعقوب (ع)می کنند که دوازده نفر بودند وبرگزيده همه آنها نزد خداوند حضرت يوسف بود که خداهمه فرزندان را به خاطر حضرت يوسف عفو فرمود. ماه مبارک رمضان نيز در بين دوازده ماه سال ماهی برگزيده است چون ماه رحمت وبرکت، ماه نزول قرآن وماهی است که ليله القدر درآن واقع شده وعزيزترين ماه نزد خداوند است.
ماه رمضان ماه تزکيه است.ماه توبه واستغفار است.ماهی است که به برکت آن مسلمان به خود مي آيد واز برای اصلاح خود وتزکيه خود تلاش مي کند. مقصود از گرفتن روزه شکستن هوی ونفس است تا بتواند طاعت وعبادت کند.حقيقت روزه مراقبه است ودوری از هوی واميال شهونی . روزه فقط امساک وپرهيز از خوردن نيست.بلکه بايد تمام اعضاء روزه باشد.
روزه سه درجه دارد: روزه عموم روزه خصوص وروزه خصوص الخصوص
روزه عموم آن است که از اذان صبح تا اذان مغرب از خوردن وآشاميدن پرهيز شود.اين روزه عام است.
روزه خصوص روزه ايست که علاوه بر ترک غذا وهرچيز خوردنی، بايد تمام حواس نيز در حالت روزه قرار بگيرد.
روزه خصوص الخصوص که مخصوص صالحان است آن است که علاوه بر دو مورد بالا قلب هم در حالت روزه باشد.
روزه خصوص 6 خصوصيت دارد:
1-روزه چشم:منع چشم از نگاه به هرآنچه مذموم است ودلش را ازياد خدا غافل می کند.پيغمبراسلام(ص)می فرمايد: نظر حرام تيريست از تيرهای شيطان.
2- روزه زبان: زبانش را از دروغ، فحش، غيبت وتهمت باز دارد . زبان روزه دار يا بايددر حالت سکوت باشد يا ذکر خدا وخواندن قرآن يا سخنان نيکو.
3- روزه گوش: پرهيز از شنيدن هرآنچه مذموم است مانند.غيبت وتهمت وسخنان بد. پيغمبر(ص) می فرمايد غيبت کننده وگوش گيرنده غيبت هردو درگناه غيبت شريکند.
4-منع بقيه اعضاء از جمله دست وپا از انجام هرآنچه که موجب گناه می شود.
5-کم خوردن درشب به نحوی که آنقدر سير نشود که شهوتش بجنبد ومانع از ذکر خدا شود.
6-دلش بعد از افطار بين خوف ورجا باشد که آيا روزه اش مورد قبول قرارگرفته ياخير.
و از بزرگی فضل روزه آن است که خداوندفرمود: ألصَّومُ لي وَأََنَا أجزي بِهِ اگر چه همه عبادات برای اوست چنانکه کعبه را خانه خود خوانده است در صورتيکه همه عالم ملک اوست. استحقاق روزه به خاطر دوخاصيت آن است: يکي آنکه حقيقت آن ناکردن وبازداشتن است، و اين باطن است و پوشيده. و ريا را درآن راهی نيست چرا که نيت آن در شب است. و ديگر آنکه بر ضد دشمن خدا يعنی ابليس است که لشکر او شهوات است وروزه لشکر اورا بشکند که حقيقت روزه ترک شهوات است. بدين خاطراست که رسول(ص) می فرمايد: شيطان در درون آدمی همچون خون روان است و بايد بوسيله روزه راه گذر او را تنگ کنی. همچنين فرمود ألصَّومُ جُنَّهٌ روزه سپری است. و اين همه برای آن است که مانع از همه عبادات شهوات است و مدد شهوات سيری است وگرسنگی شهوات را بشکند.