[مهرگان]

گِرگِش میزبان رصد خانه ملی ایران
قله 3300 متری گِرگِش در حوالی کاشان به عنوان محل نهایی احداث رصدخانه ملی ایران انتخاب شده است.
رصد خانه ملی ایران یکی از بزرگترین پروژه های ملی ایران در حوزه علوم به شمار میرود. این رصدخانه که ابتدا اعلام شده بود در سال جهانی نجوم نخستین نور خود را خواهد گرفت چند سالی را در فاز مهم و حیاتی مکان یابی سپری کرد و پس از چندین سال به نظر میرسد محل ساخت آن نهایی شده است. ساخت رصد خانه ایی در این ابعاد نیاز به تحول عظیمی در زمینه های مختلف فناوری دارد که جامعه علمی ایران امیدوار است با این پروژه به آن دست یابد.
رصد خانه ملی ایران قرار است آیینه ای در کلاس 3 متر داشته باشد و با مجهز شدن به اپتیک سازگار که یکی از فناوری های نوین در زمینه ساخت تلسکوپ هاست، در پروژه های علمی بین المللی مشارکت داشته باشد.
1000 سال پیش از این رصد خانه در ایران مفهومی آشنا به شمار میرفت و چندین رصد خانه غیر اپتیکی بزرگ در پوشه و کنار این سرزمین مشغول فعالیت بودند اما دانش ستاره شناسی در قرن های بعدی با آن سرعت رشد نکرد و ایران ازز قافله علوم نوین و ستاره شناسی مدرن عقب افتاد. تلاش های پیشگامان برای ساخت رصدخانه ای مدرن در ایران بارها با مخالفت روبرو شد. از جمله گفته میشود مشاورالملک در زمان ناصرالدین شاه برای اولین بار پیشنهاد ساخت رصدخانه سلطنتی ایران را داده بود که با مخالفت شاه مواجه شده بود.
نخستین رصد خانه اپتیکی در ایران در دانشگاه تهران ساخته شد که در جریان بازسازی اتوبان رسالت غربی تخریب شد. هم اکنون بزرگترین تلسکوپ ایران آیینه ای با قطر اندکی بیش از نیم متر دارد و این در حالی است که تلسکوپ های 10 متری مدت هاست که به نجوم جهان خدمت میکنند.
بنای رصد خانه ملی ایران احتمالا از سال 1391 آغاز خواهد شد و به این ترتیب میتوان امیدوار بود در نیمه اول دهه 90 خورشیدی این رصد خانه فعالیت خود را آغاز کند.
در حال حاضر بزرپترین طرح ساخت تلسکوپ در جهان متعلق به اروپاست که طراحان آن امیدوارند که در سال 2018 رصد خانه آن با قطر 42 متر را افتتاح کنند.

جام جم//به قلم پویا ناظمی