نمایش پست تنها
  #63  
قدیمی 10-14-2009
abadani آواتار ها
abadani abadani آنلاین نیست.
کاربر عالی
 
تاریخ عضویت: Apr 2009
نوشته ها: 1,022
سپاسها: : 0

13 سپاس در 12 نوشته ایشان در یکماه اخیر
abadani به Yahoo ارسال پیام
پیش فرض

مستزاد
دوستان گرامی اینبار قصد دارم از میان گونه های شعر فارسی مستزاد را مطرح کنم و درباره آن توضیحاتی بدهم و آن گونه ای از شعر است که در پایان هر مصرع آن کلمه یا عبارتی می آید تا معنی آن مصرع را کامل کند و به همین سبب است که آنرا مستزاد می خوانند. گرچه مستزادهایی هم هستند که عبارت اضافی تاثیری در تکمیل معنای آنها ندارد وحتی در صورت حذف هم شعر معنی کاملی دارد مانند مستزاد مشهور مرحوم میرزاده عشقی در وصف مجلس چهارم دوران مشروطیت که قسمتهایی از آن در پی خواهد آمد. این عبارت اضافه شده با تمام عبارات مانند خود وزن یکسان و هماهنگی دارد و نیز با مصرع مربوط به خود نیز هماهنگ و هموزن است. به این مستزاد از مرحوم مهدی اخوان ثالث بنگرید:
هرکه گدای در مشکوای توست پادشاست
شه که به همسایگی کوی توست چون گداست
باغ جهان موسم اردیبهشت یا بهشت
گر نه ثنا خوان گل روی توست بی صفاست...
مشکوی به ضم م یعنی قصر
همانگونه که ملاحظه می کنید در صورت حذف عبارات یا به تعبیر دیگر لختهای اضافه، شعر معنای خود را از دست می دهد. اما این قسمتها از مستزاد مشهور میرزاده عشقی را بخوانید:
این مجلس چارم بخدا ننگ بشر بود دیدی چه خبر بود
هرکار که کردند ضرر روی ضرر بود دیدی چه خبر بود
این مجلس چارم خودمانیم ثمر داشت ولله ضرر داشت
زین دوره چه گویم که مضارش چقدر بود دیدی چه خبر بود...
همانگونه که می بینید در صورت حذف لختهای اضافه خللی به معنای شعر وارد نمی شود.
قدیمیترین مستزاد در دیوان مسعود سعد سلمان یافت شده است به این ترتیب:
ای کامگار سلطان انصاف تو به کیهان گشته عیان
مسعود شهریاری خورشید نامداری اندر جهان
ای اوج چرخ جایت گیتی ز روی و رایت چون بوستان
مرحوم سید اشرف الدین قزوینی وادیب الممالک فراهانی در دوره مشروطه به این قالب شعری اهتمام خاصی داشته اند گرچه مستزادی را هم به مولوی منسوب می کنند اما دوره مشروطه اوج توجه به آن را نشان می دهد. محتوا و مضمون آن نیز معمولا مدح، مسائل اجماعی(سیاسی) و میهنی، عرفان و عشق می تواند باشد. اما اهمیت آن در این دانسته شده که احتمالا از الهام بخشهای مرحوم نیما یوشیج در ابداع شعر نو می باشد.
یا علی مدد.

ویرایش توسط abadani : 10-14-2009 در ساعت 07:51 PM
پاسخ با نقل قول
کاربران زیر از abadani به خاطر پست مفیدش تشکر کرده اند :
جای تبلیغات شما اینجا خالیست با ما تماس بگیرید