سنگ‌هاي كربناته
مقدمه
سنگ‌هاي كربناته حدود 0/020 سنگ‌هاي رسوبي را تشكيل مي‌دهند و تقريباً هميشه خالص مي‌باشند. اين سنگ‌ها عمدتاً از كاني‌هاي كربناته، نظير كلسيتCaCo3 ، اراگونيت CaCo3 و دولوميتCamg(Co3)2 تشكيل شده‌اند بعلت فعاليت يخچال‌ها در پلئيتوسن (Pleistocene) رسوبات كربناته درياهاي كم عمق كنوني توسعه زيادي ندارند. ولي در گذشته درياهاي كم عمق شبيه بخش جنوبي خليج فارس متناوباً بخش وسيعي از كره زمين را مي‌پوشاند كه منجر به تشكيل انباشته‌هاي ضخيمي از سنگ‌هاي آهكي شده است. عوامل مختلفي از قبيل درجه حرارت، شوري، عمق آب و ورود مواد تخريبي تشكيل سنگ‌هاي آهكي را كنترل مي‌نمايند.
اكثر رسوبات كربناته در مناطق گرم حدود 30 درجه جنوب و شمال خط استوا بوجود مي‌آيند. مطالعه و بررسي سنگ‌هاي كربناته بسيار با اهميت است زيرا حدود 50 درصد سنگ‌هاي مخزن نفت در دنيا و حدود 95 درصد سنگ‌هاي مخزن نفت و گاز ايران در اين گونه سنگ‌ها تشكيل شده است. بعنوان مثال سنگ مخزن نفت در سازند اسماري در جنوب و جنوب غرب ايران يكي از بهترين سنگ مخزن نفت در دنيا مي‌باشد. سنگ‌هاي كربناته داراي كاربردهاي شيميايي و صنعتي فراواني مي‌باشد بعنوان مثال اين گونه سنگ‌ها كارايي فراواني در صنعت ساختمان‌سازي چه به صورت مصالح و چه به صورت سنگ ساختماني مي‌باشند ايران از جهت دارابودن اين گونه معادن بسيار غني است. در جاي‌جاي كشورمان اين گونه منابع با حجم بسيار مناسب نهفته است استان‌هاي امروزه داراي منابع فعال‌تري نسبت به اينگونه سنگ‌ها مي‌باشند عبارتند از استان قم، لرستان، اصفهان .... مي‌باشند. از طرف ديگر بررسي اينگونه سنگ‌ها براي شناسايي مناطق كارستيك حايز اهميت فراوان از جنبه آب‌شناسي و توريستي مي‌باشد. زيرا بسياري از منابع آب زيرزميني در استان‌هاي خشك ما در اين سنگ‌ها واقع باشند. از نظر توريستي نيز با بررسي اينگونه سنگ‌ها مي‌توان مناطق مستمر جهت شناسايي غار بني‌صدر را شناسايي شود.
اين گونه سنگ‌ها را بر اساس كاني تشكيل دهنده آن‌ها به
1- سنگ‌آهك limestone : كه عمدتاً از اراگونيت و كلسيت تشكيل شده و عمدتاً رنگ خاكستري دارد.
2- دولوميت: كه عمدتاً از كاني دولوميت ساخته شده است. از ويژگي‌هاي مهم جهت شناسايي دولوميت مي‌توان به سطح هوازدگي دولوميت‌ها اشاره نمود كه معمولاً به رنگ زرد خاكستري يا قهوه‌اي خاكستري مي‌باشد. علت اين امر وارد مقادير كمي آهن در ساختمان بلور دولوميت است كه در هنگام هوازدگي اين رنگ خاص را به سطح دولوميت‌ها مي‌دهد.