معرفی فیلم

[زکریا فتاحی]

کاندیدای منچوری - THE MANCHURIAN CANDIDATE

سال تولید : ۲۰۰۴
کشور تولیدکننده : آمریکا
محصول : تینا سیناترا، اسکات رادین، جاناتان دمی و ایلونا هرتسبرگ
کارگردان : دمی
فیلمنامه‌نویس : دانیل پاین و دین جرجاریس، برمبنای فیلم‌نامهٔ جرج آکسلراد از رمانی نوشتهٔ ریچارد گوردون
فیلمبردار : تاک فوجیموتو
آهنگساز(موسیقی متن) : ریچل پورتمن
هنرپیشگان : دنزل واشینگتن، مریل استریپ، لیو شرایبر، جان وویت، کمبرلی الیز، جفری رایت، تد لوین، برونو گانتس، میگل فرر و دین استاکول
نوع فیلم : رنگی، ۱۲۹ دقیقه


کویت، سال ۱۹۹۱. جوخه‌ای به فرماندهی ̎سرگرد بنت مارکو̎ (واشینگتن) و ̎گروهبان ریموند شا̎ (شرایبر) طی عملیاتی شبانه غافل‌گیر می‌شوند و آنها را به یک آزمایشگاه مخفی در جزیره‌ای می‌برند. در آن‌جا عوامل شرکت عظیم منچورین گلوبال شست‌وشوی مغزی‌شان می‌دهند و ̎تراشه‌های کنترل ذهن̎ای در مغزشان کار می‌گذارند. خاطراتی دروغین در باب دلاوری‌های ̎شا̎ به ذهنش پیوند زده می‌شود و ̎شا̎ به‌عنوان قهرمان جنگی آمریکا برمی‌گردد. واشینگتن، زمان حال. ̎شا̎ پس از دخالت‌های قلدرمآبانه مادرِ سناتورش، ̎الینور پرنتیس̎ (استریپ)، خود را کاندیدای معاونت ریاست جمهوری می‌کند (̎الینور پرنتیس،پیوندی با شرکت ̎منچورین گلوبال̎ برقرار کرده). ̎مارکو̎ و افراد باقی‌ماندهٔ جوخه‌اش شب‌ها کابوس‌های وحشتناکی می‌بینند که اعمال قهرمانانهٔ ̎شا̎ را زیر سئوال می‌برد. ̎مارکو̎ در برخوردی خشن با ̎شا̎، تراشه‌های ظریف را که در پشت ̎شا̎ کار گذاشته‌اند، کشف می‌کند. ̎ریچارد دلپا̎ی متخصص (گانتس) آن را مورد بررسی قرار می‌دهد و به کمک شوک برقی، به ̎مارکو̎ کمک می‌کند تا آن‌چه را که واقعاً در جریان جنگ کویت اتفاق افتاده به یاد بیاورد. بالادست‌های ̎مارکو̎ مشکوک و مردّدند ولی ̎رُزی̎ (الیز)، مأمور FBI، روایت ̎شا̎ را می‌پذیرد و به محرمش تبدیل می‌شود. ̎شا̎ که شست‌وشوی مغزی داده شده، به جرقه‌های ناخودآگاهی که از سوی منچورین گلوبال در ذهنش زده می‌شود واکنش نشان می‌دهد و چند نفری را که جاه‌طلبی‌های سیاسی‌اش را به خطر می‌اندازند، به قتل می‌رساند. در نیویورک، ̎مارکو̎ و ̎رُزی̎ سعی می‌کنند او را سر عقل بیاورند. ̎الینور پرنتیس̎، مغز متفکر این توطئه، از همان جرقه‌های ناخودآگاه، برای کنترل ̎مارکو̎ استفاده می‌کند و به او دستور می‌دهد تا در مهمانی روز انتخاباتش شرکت کند. ̎مارکو̎ برنامه‌ریزی شده تا پرزیدنتِ جدید را بکشد تا بدین ترتیب ریاست جمهوری به معاونش، ̎شا̎ برسد. اما ̎شا̎ که با شست‌وشوی مغزی‌اش کلنجار می‌رود، موفق می‌شود کاری کند که ̎مارکو̎، او و مادرش، هر دو را بکشد و بدین ترتیب توطئهٔ کودتای شرکت عقیم بماند.
● فیلم جان فرانکن هایمر (۱۹۶۲) ̎کلاسیک̎ سینمای آمریکا و به نوعی یادگاری تاریخی شده است (و تصویری غیرعادی از عصر کندی). نسخهٔ به‌روز شدهٔ دمی در ابتدا شک‌برانگیز بود (یک بازسازی زائد) اما هنگامی که به نمایش درآمد، تفاوت‌هایش را نشان داد. این یکی از آن گستاخی شریرانه و شوخ نشانی ندارد. داستان قاتل برنامه‌ریزی شده، توطئه سیاسی و عملیات انتخاباتی برخلاف نسخهٔ فرانکن هایمر در وهلهٔ اول کمدی سیاه نیست، بلکه به جنونی خشونت‌بار اشاره و گرایش دارد (اصولاً فیلم، حس و حالی کاملاً جدی دارد و با جنبه‌های هجوآمیز نسخهٔ اصل بیگانه است). این‌جا عوام‌فریبی در ذات اجزاء حکومت رسانه‌ها پخش شده است. دشمنان کمونیست جای خود را به شرکت بزرگ ̎منچورین گلوبال̎ داده‌اند و اصولاً مالکیت دولت هم‌چون یک کالا، موضوع دعواست. بازی‌های فیلم در میان آثار دمی شاخص هستند: استریپ از آزادی عمل‌اش به خوبی بهره‌برداری می‌کند. واشینگتن و شرایبر بازی‌هائی ظریف‌تر و عصبی‌تر از فرانک سیناترا یا لارنس هاروی دارند (گرچه شرایبر از لحاظ القای بدذاتی به گرد هاروی نمی‌رسد) و الیز نقش زائد جانت لی در فیلم فرانکن هایمر را بالاخره توجیه می‌کند. این بهترین فیلم داستانی دمی از زمان سکوت بره‌ها (۱۹۹۱) است.