یاشار کمال

[behnam5555]

یاشار کمال

یاشار کمال (Kemal – Yashar) در سال 1923 در شهر (همیته) ترکیه به دنیا آمد. نام وی به عنوان از نویسنده مشهور و کرد تبار ترکیه در میان خوانندگان ایرانی نامی آشناست.
بیشتر رمان­های یاشار کمال به زبان فارسی ترجمه شده ومقبولیت خاص و عام یافته است.
آثار یاشار کمال اگر چه از متن سرزمین وجغرافیایی محدود و مشخصی برآمده­اند، اما ساختار و محتوایی جهانی دارند.

وی در مراسم دریافت جایزه صلح ناشران و کتاب­فروشان آلمان در اکتبر 1997 خود را این گونه معرفی می­کند: «من مردی اهل هنر، شعر و عاشقی هستم. از زمانی که خودم را با این هنر مشغول کرده­ام، تمام تلاشم را به کار گرفته­ام که آن را به بهترین وجه ممکن انجام دهم. گفتم مردی اهل هنر و شعر وعاشقی هستم نه ادبیات. زیرا قبل از این که نوشتن را شروع کنم، نقال و عاشق بودم.»

17-18 ساله بود که شروع کرد توروس را ده به ده گشتن و همراه آن داستان­های حماسی را نقل کردن، که آن­ها را به عنوان هنرآموز، از استادان ترانه­سرای منطقه­ی چو­گوروا یاد گرفته بود. در کنار این کار نیز، به گردآوری مرثیه­ها و همچنین اشعار شاعران نام­آور مردمی می­پرداخت. حضور وی به عنوان عاشق، کار جمع­آوری فرهنگ عامیانه را خیلی ساده­تر می­کرد.
در مرثیه­خوانی توسط زنان، اشعاریش راجع به مدح و ستایش و سوگواری و مصیبت،برای بزرگداشت مردگان یا به مناسبت حادثه­ای غم­انگیز ، خوانده می­شد. اغلب زنان این مرثیه­ها که دهان به دهان نقل شدهو به آنها رسیده بود را، مانند مرثیه­سرایان حرفه­ای می­خواندند. به دست آوردن این مرثیه­ها از زنانی که آنها را می­خواندند برای هر کسینمی­توانست به سادگی صورت بگیرد ولی آنها با کمال راحتی نزد او می­آمدندو مرثیه­هایی که خواندن آنها برایشان سلیس و روان بود، برایش دیکته می­کردند.

در سن 20 سالگی با نوشتن اولین مجموعه­ی داستان­هایش به ادبیات نوشتاریروی آورد. مرثیه­هایی که شخصاً جمع آوری کرده بود در سال 1943 در یک کتاب کوچک منتشر شد و چند سال بعد یعنی سال 1952 اولین داستان و سال 1953اولین رمانی که نوشتن آن را در سال 1947 آغاز کرده بود، منتشر شدند.

اولین داستانش را به نام داستان کثیف در سال 1947 نوشت.
وی برنده سه جایزه رپرتاژ ، رمان و نمایشنامه گردیده است؛ همچنین نامزد جایزه نوبل ادبیات در سال 1973 نیز بوده است.
از آثار وی می توان لانه های پریان - پیت حلبی - زمین آهن است و آسمان مس - علف همیشه جوان -افسانه کوتاه آقری - قهر دریا - یاغی - تنهایی- اگر ما را بکشند - درختانار روی تپه - ستون خیمه و شاهکار چهارگانه وی "اینجه ممد" (که تا کنون به بیش از 20 زبان منتشر شده و بارها به فیلمدر آمده است) نام برد.
کتاب­های مذکور در فاصله زمانی سال‌های 1955 تا 1987 نوشته شده است.
یاشار کمال در اکتبر 1997 موفق به دریافت جایزه صلح ناشران و کتاب­فروشان آلمان شد.

[behnam5555]

جایزه‌ ادبی رئیس جمهور ترکیه
‌ به‌ یاشار کمال

چهارم دسامبر دوهزار و هشت در شهر استانبول آقای عبدالله‌ گل جایزه‌ ادبی سال ۲۰۰٨ را که‌ ارزشمندترین جایزه‌ ادبی کشور ترکیه‌ است به‌ آقای یاشار کمال نویسنده‌ نامدار کرد اهدا نمود. یاشار کمال اهل شهر "بێ گرین" در استان وان کردستان ترکیه‌ چهره‌ای آشنا برای ساکنان آن کشور‌، خاورمیانه‌ و جهان می باشد و جزو مهم‌ترین نویسنده‌های ترکیه‌ است.

آثار توانای وی که‌ به‌ زبان ترکی نوشته‌ است، موجب دریافت جوایز، مدال‌ها و افتخارات زیادی به او گردیده‌اند.
هر چند که‌ بسیاری شیفته‌ رمانها و نوشته‌های ایشان هستند اما آنچه‌ بیش از هر چیز سیمایی شناخته‌تر از ایشان ساخته‌، مواضع سیاسی و صراحت کلامش در نکوهش دولتمردان جنگ طلب ترک و دعوت آنان به‌ احترام به‌ حقوق فردی و ملی ملیتهای دیگر ‌است.

این نویسنده به عنوان سوسیالیستی معتقد همواره در سیاست‌های ترکیه دخالت نموده‌ و چندین بار دستگیر شده، ‌همچنین به‌ خاطر دفاع از حزب کارگران کردستان بارها مورد آزار و بدرفتاری قرار گرفته و نهایتآ به زندان رفته است. ایستادگی ایشان بر مواضعش چهره‌ای آشتی ناپذیر از ایشان ساخته‌ بود که‌ وی به هنگام پیشنهاد دریافت جایزه بزرگ ادبیات ترکیه آن را رد کرد ولی بعداز اصرارهای پروفسور "مصطفی ایسن" دبیرکل نهاد ریاست جمهوری ترکیه مبنی بر این که دریافت این جایزه از سوی وی به صلح اجتماعی در ترکیه کمک خواهد کرد آن را قبول کرد.
خشم آقای کمال از دولت ترک ها بهنگام مجازات آقای "اشبر یاغمور درلی" نویسنده نابینای ترکیه که به اتهام حمایت از حقوق کردها به مجازات زندان محکوم شده بود، به ‌اوج خود رسید و گفته بود که "دولت ترکیه را هیچ موقع عفو نخواهم کرد."

اعطای نشان و جایزه ی بزرگ ادبیات ریاست جمهوری به عنوان عالی ترین جایزه ی ادبی ترکیه به «یاشار کمال»، خارج از اینکه‌ نوعی ارج نهادن به‌ زحمات ایشان که‌ عمر خود را صرف خدمت به‌ فرهنگ و ادبیات جامعه‌ ترکیه‌ نموده‌ می باشد، همچنان که‌ منابع نزدیک اذعان نموده‌اند در حقیقت عذرخواهی دولت ترکیه از پیر ادبیات ترکیه است.
آقای عبدالله گل رییس جمهوری ترکیه نیز در آغاز مراسم با سخنانی سنجیده به طور تلویحی از "یاشار کمال" به دلیل مواضع قبلی دولت ترکیه و به نام دولت عذرخواهی کرد.
آقای گل با اشاره به این که یاشار کمال در طول حیات هنری خود به دلیل درک نشدن، بی وفایی و نابحقی شاید متاسف شده باشد، گفت:
دست نوشته های یاشار کمال در سال های گذشته توقیف و نابود شده اند، سخنان وی در مورد صلح اجتماعی جدی گرفته نشده و به آنها توجه نشده است، ولی جایزه یاد شده به پاس ایستادگی و پویایی، استقلال فکری و حس مسوولیت وی در مقابل جامعه به نشانه احترام دولت و جامعه ترکیه به او اهداء می شود.
آقای یاشار کمال در جریان دریافت جایزه‌ نطقی همچون گذشته‌ ایراد نمود و باز هم ایده‌های قبلیش را که‌ پیام صلح، احترام به‌تنوع فرهنگی و ملی است، به ‌گوش اهداکنندگان جایزه‌ رساند وگفته‌ می شود ایشان تنها کسی است که‌ جرات همچون بیاناتی را دارد. ایشان سخن از صلح و نیاز ترکیه به صلح به میان آورد و در مخالفت با روند جهانگرایی گفت "جهانی را تصور کنید که در آن تنها یک رنگ حاکم باشد، به یک زبان تکلم شود و تنها یک فرهنگ در آن حاکم باشد و چه بی معنا، چرا که هدف جهانگرایی این است. گفت که مجبورم که یک بار دیگر نیاز به صلح در جهان، نیاز به فرهنگ ها و زبان های مختلف را گوشزد کنم. نویسنده رمان "اینجه ممد" در سخنان بی پروای خود که در حضور رییس جمهوری، نخست وزیر و جمع کثیری از وزرای کابینه ترکیه ایراد کرد، به این نکته نیز اشاره کرد که، یک جهان تک فرهنگی یک جهان تک زبانی را باید به قعر جهنم فرستاد، چنین جهانی تنها به درد حیوانات می خورد. وی تاکید کرد ما دارای فرهنگ های مختلفی هستیم، منافع ما در ممنوعیت ها نیست بلکه در آزادی نهفته است و متوجه این مساله نیز خواهیم شد.
کمال در سخنان خود بر این نکته که دامنه حقوق بشر همه روزه گسترش می یابد تاکید کرد و گفت: ‌دمکراسی یک مفهوم متغیر است و دامنه آن همه روزه گسترش می یابد.
وی با اشاره به این که جهان امروزه از جنگ خسته شده است، گفت اگر در یک کشور یک تن نیز کشته شود نام این جنگ است و ترکیه نیز از جنگ خسته‌ شده‌ است و جهان و ترکیه تشنه صلح و آرامش هستند.
این سخنان واکنش صریحی به‌ سخنرانی اقای رجب طیب اردوغان در ماه‌ گذشته‌ بهنگام سفر به‌ کردستان بود که گفته‌ بود ترکیه‌ یک ملت است، یک دولت است و یک پرچم. هر کس دوست ندارد کشور راترک کند!! ایشان با کلام ورزی و جسارتهای زبانی خاص خود گفت انسانیتی که‌ یک گل دارد، رنگ باخته‌ است و آنگونه‌، زیستن در دوزخ است.
به‌ لحاظ توانایی ادبی و فرهنگی آقای کمال همچناکه خود می گوید‌ متعلق به‌ ملتی است که‌ دارای فرهنگی غنی در اشعار، افسانه‌ها، داستانها و مرثیه‌خوانی است که‌ بعداز دهه‌ها سرکوب ملی و زبانی خلق کرد در ترکیه‌ آن غنای ملی گرچه‌ ضربه‌ برآن وارد گردید اما هیچگاه‌ ازبین نرفت و امروزه‌ علیرغم محدودیتهای سیاسی بیش از هر زمان دیگری شکوفا می شود. ایشان بیشترین بهره‌ را از فرهنگ ملی خود در آثارش بکار برده ‌است. باید به‌ خاطر آورد که‌ ایشان در جریان دریافت جایزه‌ ناشران و کتابفروشان آلمان در سال ۱۹۹۷ نیز گفت "از هفتاد سال پیش که نوشتن و حرف زدن به زبان کردی، ممنوع شد ناچار مردم به ادبیات شفاهی روی آورده و اسطوره‌ها، قصه‌ها، داستان‌ها، شعرها، ترانه‌ها و مرثیه‌های شفاهی ملی خلق شده که در آنها قدرت کلمات در چارچوب ادبیات شفاهی مورد استفاده قرار گرفته ‌است و هم چنین در دانشگاه‌های ترکیه تا امروز موسسه‌ای برای زبان و فرهنگ و ادبیات کردی وجود ندارد، با وجود تمامی این اقدامات، ثابت شده که امکان ندارد که در آناتولی یک کشور واحد تأسیس کرد و حتا اگر چنین موضوعی ممکن شود به غنای ترکیه از هر نظر ضربه وارد می‌سازد. زیرا آناتولی سطح مرُکبی است از فرهنگ‌ها. و بزرگی و ثروت آن مدیون زبان و تنوع فرهنگ‌هایش می‌باشد.
هفتاد سال است که از تأسیس جمهوری ترکیه می‌گذرد و بعد از تلاش برای به وجود آوردن یک ملت واحد، این سرزمین با تمامی امکانات اش به وضعیت تاسف انگیز کنونی سقوط کرده و آن چنان تغیر شکل داده‌است که ساختار و نحوهٔ حکومت قابل تشخیص نیست. آیا ترکیه کشوری دمکراتیک است یا دیکتاتوری بر آن حاکم است؟ حاکمان ترکیه نیز خود دچار سر درگمی هستند، دورنما یا چشم اندازی ندارند، هرج و مرج کامل حاکم است. کرد‌ها در اشتیاق زبان و فرهنگ خودشان می‌سوزند. پاسخ حکومت:
اگر ما به شما آزادی زبان و فرهنگ خودتان را بدهیم فردا شما تقاضای جدایی خواهید کرد و این تازه تمام آن چیزی نیست که شما فقط برای تحقق آن تلاش می‌کنید.