نگاه کوتاهی به استان تهران

[deltang]

دلیل نامگذاری برخی نام محلات مشهور تهران


ام برخی از محلات معروف تهران و چرا به این نام, نامگذاری شده اند :

سید خندان
سید خندان نام ایستگاه اتوبوسی در جاده قدیم شمیران بوده است. سیدخندان پیرمردی دانا بوده که پیش گویی‌های او زبانزده مردم در سی یا چهل سال پیش بوده است.. دلیل نامگذاری این منطقه نیز احترام به این پیرمرد بوده است.

فرمانیه
در گذشته املاک زمینهای این منطقه متعلق به کامران میرزا نایب‌السلطنه بوده است و بعد از مرگ وی به عبدالحسین میرزا فرمانفرما فروخته شده است.

فرحزاد
این منطقه به دلیل آب و هوای فرح انگیزش به همین نام معروف شده است.

شهرک غرب
دلیل اینکه این محله به نام شهرک غرب معروف شد ساخت مجتمع های مسکونی این منطقه با طراحی و معماری مهندسان آمریکایی و به مانند مجتمع های مسکونی آمریکایی بوده و در گذشته نیز محل اسکان بسیاری از خارجیها بوده است.

آجودانیه
آجودانیه در شرق نیاوران قرار دارد و تا اقدسیه ادامه پیدا میکند. آجودانیه متعلق به رضاخان اقبال السلطنه وزیر قورخانه ناصرالدین شاه بوده، او ابتدا آجودان مخصوص شاه بوده است.

اقدسیه
نام قبلی اقدسیه (تا قبل از 1290 قمری) حصار ملا بوده است. ناصرالدین شاه زمینهای آنجا را به باغ تبدیل و برای یکی از همسران خود به نام امینه اقدس (اقدس الدوله) کاخی ساخت و به همین دلیل این منطقه به اقدسیه معروف شد.

جماران
زمینهای جماران متعلق به سید محمد باقر جمارانی از روحانیان معروف در زمان ناصر الدین شاه بوده است. برخی از اهالی معتقدند که در کوههای این محله از قدیم مار فراوان بوده و مارگیران برای گرفتن مار به این ده می آمدند و دلیل نامگذاری این منطقه نیز همین بوده است و عده ای هم معتقدند که جمر و کمر به معنی سنگ بزرگ است و چون از این مکان سنگ‌های بزرگ به دست می آمده ‌است‌، آن‌جا را جمران‌، یعنی محل به‌دست آمدن جمر نامیده‌اند.

پل رومی
پل رومی در واقع پل کوچکی بوده که دو سفارت روسیه و ترکیه را هم متصل می کرده است. عده‌ای هم معتقدند که نام پل از مولانا جلال‌الدین رومی گرفته‌شده است‌.

جوادیه (در جنوب تهران)
بسیاری از زمینهای جوادیه متعلق به آقای فرد دانش بوده است که اهالی محل به او جواد آقا بزرگ لقب داده بودند. مسجد جامعی نیز توسط جواد آقا بزرگ در این منطقه بنا نهاده است که به نام مسجد فردانش هم معروف است.

داودیه (بین میرداماد و ظفر)
میرزا آقاخان نوری صدر اعظم این اراضی را برای پسرش‌، میرزا داودخان‌، خرید و آن را توسعه داد. این منطقه در ابتدا ارغوانیه نام داشت و بعدها به دلیل ذکر شده داودیه نام گرفت‌.

درکه
اگر چه هنوز دلیل اصلی نامگذاری این محل مشخص نیست اما برخی آنرا مرتبط به نوعی کفش برای حرکت در برف که در این منطقه استفاده می شده و به زبان اصلی «درگ» نامیده می شده است دانسته اند.

دزاشیب (در نزدیکی تجریش)
روایت شده است که قلعه بزرگی در این منطقه به نام « آشِب » وجود داشته است و در گذشته نیز به این منطقه دزآشوب و دزج سفلی و در لهجه محلی ددرشو میگفتند.

زرگنده
احتمالا دلیل نامگذاری این محل کشف سکه ها و اشیاء قیمتی در این محل بوده است. در گذشته این منطقه ییلاق کارکنان روسیه بوده است.

قلهک
کلمه قلهک از دو کلمه "قله‌" و "ک‌" تشکیل شده است که قله معرب کلمه کله‌، مخفف کلات به معنای قلعه است‌. عقیده اهالی بر این است که به دلیل اهمیت آبادی قلهک که سه راه گذرگاه‌های لشگرک‌، ونک و شمیران بوده است‌، به آن( قله- هک) گفته شده است‌.

کامرانیه
زمین‌های این منطقه ابتدا به میرزا سعیدخان‌، وزیر امور خارجه‌تعلق داشت، و پس کامران میرزا پسربزرگ ناصرالدین شاه‌، با خرید زمین‌های حصاربوعلی‌، جماران و نیاوران‌، اهالی منطقه را مجبور به ترک زمین‌ها کرد و سپس آن جا را کامرانیه نامید.

محمودیه ( بین پارک وی و تجریش یا ولیعصر تا ولنجک)
در این منطقه باغی بوده است که متعلق به حاج میرزا آقاسی بوده است و چون نام او عباس بوده آنرا عباسیه میگفتند. سپس علاءالدوله این باغ بزرگ را از دولت خرید و به نام پسرش‌، محمودخان احتشام‌السلطنه‌، محمودیه نامید.

نیاوران
نام قدیم این منطقه گردوی بوده است و برخی معتقدند در زمان ناصرالدین شاه نام این ده به نیاوران تغییر کرده است به این ترتیب که نیاوران مرکب از "نیا" (حد، عظمت و قدرت‌) ؛"ور" (صاحب‌) و "ان‌" علامت نسبت است و در مجموع یعنی کاخ دارای عظمت‌.

ونک
نام ونک تشکیل شده است از دو حرف (ون‌) به نام درخت و حرف (ک)که به صورت صفت ظاهر می‌شود.

یوسف آباد
منطقه یوسف آباد را میرزا یوسف آشتیانی مستوفی‌الممالک در شمال غربی دارالخلافه ناصری احداث کرد و به نام خود، یوسف آباد نامید.

پل چوبی
قبل از این که شهر تهران به شکل امروزی خود درآید، دور شهر دروازه هایی بنا شده بود تا دفاع از شهر ممکن باشد. یکی از این دروازه‌ها، دروازه شمیران بود با خندق‌هایی پر از آب در اطرافش که برای عبور از آن‌، از پلی چوبی استفاده می‌شد. امروزه از این دروازه و آن خندق پر از آب اثری نیست‌، اما این محل همچنان به نام پل چوبی معروف است.

شمیران
نظریات مختلفی درباره این نام شمیران وجود دارد. یکی از مطرح ترین دلایل عنوان شده ترکیب دو کلمه سمی یا شمی به معنای سرد و « ران » به معنای جایگاه است و در واقع شمیران به معنای جای سرد است. به همین ترتیب نیز تهران به معنای جای گرم است.
همچنین در نظریه دیگری به دلیل وجود قلعه نظامی در این منطقه به آن شمیران می گفتند و همچنین برخی نیز معتقدند که‌ یکی از نه ولایت ری را شمع ایران میگفتند که بعدها به شمیران تبدیل شده است.

گیشا
نام گیشا که در ابتدا کیشا بوده است برگرفته از نام دو بنیانگذار این منطقه (کینژاد و شاپوری) میباشد.

منیریه (در جنوب ولیعصر)
منیریه در زمان قاجار یکی از محله های اعیان نشین تهران بوده و گفته شده نام آن از نام زن کامران‌میرزا، یکی از صاحب‌منصبان قاجر، به نام منیر گرفته شده‌است.

[deltang]

معرفی برخی از بنا های باستانی تهران


ارگ تهران

ارگ تهران در زمان ناصرالدین شاه ، شامل محوطه ای بود که امروزه محدوده بین ضلع جنوبی میدان توپخانه (امام خمینی کنونی ) و قسمتی از خیابان سپه یا مریضخانه (امام خمینی کنونی ) ، بخشی از خیابان جباخانه یا بوذرجمهری (پانزده خرداد کنونی ) تا چهارراه گلوبندک ، خیابان ناصریه (ناصرخسرو کنونی ) و خیابان جلیل آباد (خیام کنونی ) از گلوبندک تا خیابان سپه یا مریضخانه (امام خمینی کنونی ) را در بر می گیرد.
کهن ترین بناهای موجود در مجموعه گلستان ، ایوان تخت مرمر و خلوت کریمخانی متعلق به دوران کریمخان زند است.
در ارگ سلطنتی تهران بخش های متعددی وجود داشت که اکنون بسیاری از آنها تخریب یا از حالت اولیه خود خارج شده است.

میدان ارگ

این میدان وسیع که از دوره زندیه به جای مانده بود ، در زمان فتحعلی شاه «ارگ» نام گرفت.
این میدان را سپس میدان شاه ، میدان توپخانه و باغ گلشن نامیدند و امروزه آن را به نام میدان پانزده خرداد می شناسند.
در اطراف ارگ خیابان هایی نیز وجود داشت که مهمترین آنها خیابان ناصریه ( خیابان ناصرخسرو) به عنوان اولین خیابان تهران ، خیابان جباخانه ( خیابان بوذرجمهری – پانزده خرداد) ، خیابان جلیل آباد ( خیابان خیام) ، میدان توپخانه ( امام خمینی) و خیابان مریضخانه ( خیابان امام خمینی) بود.

توپ مروارید


سال ها پیش در میدان ارگ تهران ، در محل حوض میدان ، یک توپ کهنه با لوله های ضخیم و دو چرخ بسیار بزرگ وجود داشت که به آن توپ مروارید می گفتند . روی لوله توپ شعرهایی از فتحعلی خان صبا ، ملک الشعرای دربار فتحعلی شاه قاجار حک شده بود. این توپ قدیمی هم اکنون در محل سابق باشگاه افسران که امروزه بخشی از وزارت امور خارجه را در بر می گیرد، در خیابان سی تیر نگهداری می شود.


کاخ گلستان

مجموعه ی کاخ گلستان ، یادگاری به جای مانده از ارگ تاریخی تهران ، محل اقامت شاهان سلسله قاجار ، و از زیباترین و کهن ترین بناهای پایتخت دویست ساله ایران است.
سابقه تاریخی ارگ سلطنتی که محدوده آن را شمال خیابان و میدان امام خمینی ( سپه) ، غرب خیابان خیام ، شرق خیابان ناصرخسرو و جنوب خیابان پانزده خرداد و میدان ارگ تشکیل می دهد، به روزگار صفویه باز می گردد. شاه عباس صفوی در قسمت شمالی حصار تهماسبی ، چهار باغ و چنارستانی احداث نمود که بعدها دیوار بلندی اطراف آن بنا کرد و عمارات مقر سلطنتی را در داخل آن ساخت و این فضا را ارگ نامید. در اواخر عهد صفوی ، تهران گاه مقر موقت دربار شاهان صفوی بود و حتی شاه سلیمان ( 1077- 1105 هـ . ق ) کاخی در این شهر برای خود بنا کرد. امروز اثری از این بناهای دوره صفویه باقی نمانده است.





شادروان «یحیی ذکاء» می نویسد: کهن ترین بناهای موجود در مجموعه گلستان ، ایوان تخت مرمر و خلوت کریمخانی متعلق به دوران کریمخان زند است. به فرمان او حصار ارگ مجدداً احیا و حرم خانه و خلوت خانه و عمارت دارالحکومه در داخل آن بنا شد. او تابستان سال بعد نیز دستور داد تا یک عمارت خاصه و دیوان خانه بزرگ به سبک ساسانی و باغی در کنار آن بنا نمایند. در زمان فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه قاجار بناهای متعددی در داخل ارگ تهران احداث شد.

در دوران رضاشاه ، بخش های بزرگی از ارگ تهران ، از جمله حصار دور آن ، سر در باب عالی ، تلگراف خانه ، تکیه دولت ، نارنجستان، باغ گلشن و ساختمان های اندرونی تخریب شد و محل سکونت شاه به سعدآباد و سپس در دوران محمدرضا شاه به نیاوران منتقل شد . در این دوره ، مجموعه گلستان به محل پذیرایی از میهمانان خارجی تبدیل شد.
بخش های مختلف این مجموعه هم اکنون شامل :
ایوان تخت مرمر
خلوت کریمخانی
اتاق موزه ( تالار سلام ) و حوضخانه ی آن
تالار آینه
تالار عاج یا سفره خانه
تالار برلیان یا تالار تشریفات
عمارت خوابگاه ( کاخ الیزابت ) که در سال 1329 به جای نارنجستان بنا شد
قصر شمس العماره
عمارت بادگیر و حوضخانه وسیع آن
تالار الماس
کاخ ابیض و چادرخانه است.
تاریخ بنای ایوان تخت مرمر و خلوت کریمخانی به دوران وکیل الرعایا باز می گردد


خلوت کریمخانی

این بنا در شمال غرب محوطه چسبیده به تالار سلام قرار دارد.
تاریخ ساخت بنا به سال 1173 باز می گردد ، ولی بخش اعظم آن در تغییر و تحولات دوران ناصرالدین شاه تخریب شد و آنچه اکنون از آن باقی مانده ، بنایی سرپوشیده و ستون دار به صورت ایوان سه دهنه ای ست که در وسط آن حوضی قرار دارد که آب قنات شاه از میان آن بیرون می جهد . در همین مکان بود که آقا محمدخان قاجار پس از نبش قبر کریمخان زند ، باقی مانده استخوان های او را دفن کرد.

ایوان تخت مرمر

ایوان تخت مرمر که بیش از این دیوانخانه و ایوان دارالاماره نامیده می شد در سال 1173 بنا گردید . در دوران سلطنت سلسه قاجار ، شاهان در این مکان به سلام می نشستند و در ایام نوروز و عیدهای دیگر به طبقات مختلف مردم بارعام می دادند . ساختمان این عمارت دو بار دستخوش تغییرات وسیع شد ، بار اول در سال 1206 که آقا محمدخان به شیراز لشگر کشید و در آنجا قصر وکیل را ویران کرد و دستور داد پرده های نقاشی و آینه های قدی و مرمرها و ستون های بلند و درهای خاتم کاری آن را به تهران منتقل و در ایوان ایوانخانه نصب کنند ، ساختمان دچار تغییر شد ، سقف آن را بلندتر کردند تا ستون های مرمر را در آن کار گذارند و بعضی طاقچه ها و طاق نماها را پر کردند .
تغییرات وسیع تر در حدود سال 1300 ه. ق در دوران سلطنت ناصرالدین شاه و در پی بروز خرابی هایی در ساختمان ایوان انجام شد.



تزئینات ایوان از گچبری ، سنگ تراشی ، خاتم کاری ، آینه کاری و منبت و مشبک بسیار زیبا و دل انگیز است . در این فضا شش پرده بزرگ نقاشی از فتحعلی شاه و جنگ نادر شاه با «یکن پاشا» سردار عثمانی ، میدان جنگ غوزیان ، شکارگاه شاه اسماعیل صفوی و پیکار امیر تیمور با «ایلدرم با یزید» سلطان عثمانی نصب شده است. در طاق نماهای زیر سقف نیز چندین تابلو کوچک رنگ و روغن از صورت زنان و مردان فرنگی در پشت شیشه نصب شده بود ، که برخی از آنها هنوز در این ایوان قرار دارد.
یکی از زیباترین متعلقات این ایوان ، که نام بنا نیز از آن مأخوذ است، «تخت مرمر» یا «تخت سلیمانی» است. این تخت در حدود سال 1220 ه . ق به دستور فتحعلی شاه از سنگ مرمر زرد معادن یزد ، توسط سنگ تراشان اصفهانی ساخته شد . طراحی تخت «میرزا بابای شیرازی نقاش باشی» و سرپرستی حجاری آن را استاد «محمد ابراهیم اصفهانی» حجار باشی دربار انجام دادند . تخت مرمر به شکل سکوی بلند دیواره داری روی دوش سه دیو و شش فرشته و یازده ستون مارپیچی که بعضی از آنها بر پشت شیر قرار دارند ، در وسط ایوان مستقر شده است . بر سطح عمودی پله ها و دست اندازهای دورادور آن ، اشکال و اشعاری برروی سنگ کنده کاری شده است .
از دیگر تزئینات این بنا ، دو درِ خاتم بسیار اعلا در دو طرف شاه نشین و اُرسی
( نوعی درِ قدیمی که دارای چهارچوب مخصوص بوده و با بالا و پایین رفتن باز و بسته می شده است)
پنج دری بسیار نفیس دیوار پشتی آن است.
بناهای ضلع شمالی مجموعه گلستان به ترتیب از غرب به شرق عبارت اند از : تالار سلام ( تالار موزه ) و تالار آینه ، تالار عاج یا سفره خانه ، تالار برلیان و عمارت خوابگاه ، که همه از بناهای دوره ناصری است . معروف ترین این بناها تالار آینه و سپس تالار سلام است.



تالار سلام

در سمت غرب تالار آینه ، تالار سلام ( تالار موزه ) احداث شده است. فکر ایجاد موزه پس از نخستین سفر ناصرالدین شاه به اروپا در سال 1290 هـ . ق ، در ذهن او شکل گرفت. از این رو پس از بازگشت به ایران دستور تخریب عمارت خروجی را صادر کرد و به جای آن ساختمان گلستان جدید ، شامل تالار آینه و اتاق موزه ساخته شد.
در اوایل تأسیس اتاق موزه ، علاوه بر نمایش آثار هنری ایران و اروپا و هدایایی که سلاطین کشورهای خارج برای شاهان ایران فرستاده بودند ، و اسلحه و زره شاهان سابق ، آثار تاریخی ، تابلوها ، گلدان ها و چلچراغ ، ساعت ها ، مجسمه ها و ... قسمت اعظم جواهرات و اشیا و وصله های جواهر نشان نیز در این تالار در معرض تماشا گذاشته شده بود. پس از سرقت سال 1309 هـ . ق از جواهرات « تخت طاووس » و نیز واقعه تحریم تنباکو که در جریان آن مردم برای دادخواهی به داخل ارگ ریختند ، ناصرالدین شاه بیمناک شد و سرداب محکمی را در زیر عمارت خوابگاه بنا کرد و جواهرات را به آنجا منتقل ساخت.
پس از انتقال تخت طاووس و تخت نادری و نیز صندلی مُرصع محمدشاه از تالار آینه به اتاق موزه ، مراسم سلام های خاص و رسمی در این تالار برگزار می شد. این امر موجب نام گذاری تالار به نام تالار سلام شد.
در سال 1345 به سبب برگزاری مراسم تاجگذاری در این تالار ، ساختمان آن تعمیر و موزه آرایی آن به طور کلی دگرگون شد و به شکل امروزی درآمد. از اشیای گرانبهایی که در حال حاضر در این تالار نگهداری می شود باید به تخت طاووس و صندلی مرصع محمدشاه اشاره کرد.
در طبقه زیرین تالار سلام ، حوضخانه وسیعی قرار دارد که امروزه به دو بخش تقسیم شده است: بخش شرقی به نام «تالار مخصوص» به نمایش هنرهای ظریفه ایران در دوره قاجار، و بخش غربی آن با نام «نگارخانه» برای ارائه آثار نقاشی هنرمندان ایران در دوره قاجار اختصاص یافته است.
در سمت شرق تالار آینه ، تالار عاج یا سفره خانه و سپس عمارت برلیان قرار دارد که پیش از انقلاب محل پذیرایی از میهمانان خارجی و برگزاری میهمانی های رسمی بود و در حال حاضر به نمایش اشیا ، ظروف ، گلدان ها و ... اختصاص یافته است . در حوضخانه ی زیر عمارت سفره خانه نیز تابلوهای نقاشی به نمایش گذارده شده است.
آخرین بنا در ضلع شمالی ، عمارت خوابگاه جدید است که در سال 1339 به جای نارنجستانی که در اوایل حکومت رضاشاه تخریب شده بود، احداث شد و پیش از انقلاب محل اقامت سران کشورهای خارجی بود.
بناهای ضلع جنوبی محوطه گلستان به ترتیب عبارت اند از : عمارت بادگیر ، چادرخانه و تالار الماس .

عمارت بادگیر

عمارت بادگیر از بناهای دوره فتحعلی شاه است که در دوره ناصرالدین شاه دچار تغییرات و تصرفات عمده ای شد. این عمارت دارای تالار بزرگی است که اُرُسی ها (نوعی در قدیمی که دارای چهارچوب مخصوص بوده و با بالا و پایین رفتن باز و بسته می شده است) ، ستون ها ، دیوارها و سقف آن با نقاشی ، زرنگاری ، آینه کاری ، گچبری، منبت کاری و مرمر پوشیده شده است و یکی از تالارهای پرکار ، زیبا و جالب به شمار می رود . در زیر این تالار حوضخانه وسیعی قرار دارد که در چهار گوشه آن ، چهار بادگیر بلند با کاشی های معرق آبی ، زرد و سیاه با قبه های زرین قرار گرفته و هوای حوضخانه ، تالار و اتاق ها را به خوبی خنک می کند.

تالار الماس

تالار الماس نیز از بناهای دوره فتحعلی شاه است که در دوران ناصرالدین شاه در تزیینات آن تغییراتی داده شد. این بنا را به دلیل آینه کاری های داخلی آن به نام الماس خوانده اند و شامل تالاری بزرگ با اتاق های گوشواره ، دهلیزها ، بالاخانه ها و پستوهای متعدد است. در سه طرف تالار ، بالاتر از رَف ( طاقچه ) ها به سبک بناهای عهد فتحعلی شاه ، سه ایوانچه آینه کاری مُقـَرنس ( آنچه به شکل نردبان و پله پله ساخته شده ، بنای بلند مدور و ایوان آراسته و مزین با صورت ها و نقوش که بر آن با نردبان پایه روند ، قسمی زینت که در اطاق و ایوان ها به شکل های گوناگون گچبری کنند؛ کنگره دار ) و طاق نماهای باریک و کشیده ساخته شده و سمت شمالی تالار با اُرُسی های بزرگ که شیشه های رنگی زیبا دارند پوشیده شده است.

کاخ سفید

در ضلع جنوب غربی مجموعه گلستان ، کاخ ابیض قرار دارد . تاریخ بنای این کاخ حدود سال 1308 هـ . ق است و برای جا دادن اثاثیه اهدایی « سلطان عبدالحمید عثمانی » بنا شد . این کاخ به شیوه بناهای قرن هجدهم اروپا گچبری و نماسازی شده و به علت سفیدی رنگ نمای ساختمان و پله ها و ازاره ( آن قسمت از دیوار اتاق و یا ایوان که از کف طاقچه تا روی زمین بود) های سرسرای کاخ که از مرمر سفید رگه دار بود، کاخ ابیض نام گرفته است.
پس از اتمام بنا به دستور ناصرالدین شاه ، تالار بزرگ کاخ را با هدایای سلطان عثمانی آراستند و تعدادی تابلوی رنگ و روغن از صورت شاهان و ملکه های اروپا را نیز که در سفرهای اروپایی به ناصرالدین شاه اهدا شده بود ، در آن نصب کردند و تالار باشکوهی را به وجود آوردند که «تالار عبدالحمید» نامیده می شد.
کاخ ابیض از ابتدا به محل کار صدراعظم وقت اختصاص یافت و تا سال 1333 جلسات هیئت دولت در تالار بزرگ آن تشکیل می شد. در سال 1344 در نمای ضلع غربی و نیز اتاق های طبقه پایین ساختمان تغییراتی داده شد. این بنا از سال 1347 به موزه مردم شناسی اختصاص یافت. در این مجموعه در سال های اخیر تعمیرات اساسی انجام شده است.

شمس العماره

کاخ شمس العماره یکی از بناهای مرتفع و مشخص تهران قدیم است که به دستور ناصرالدین شاه بین سال های 1282 تا 1284 هـ . ق در ضلع شرقی محوطه گلستان احداث شد.
طرح و نقشه ی این بنا از «دوستعلی خان معیر الممالک» و معماری آن بر عهده استاد «علی محمد کاشی» بود. شمس العماره هم از نظر نقشه و شکل ظاهری و هم از نظر آرایش داخلی ، یکی از بناهای تاریخی و زیبای تهران است. آینه کاری ها ، نقاشی ها و گچبری های این عمارت از نظر نمایش شیوه های مختلف و متنوع تزئینات داخلی بنا در ایران ، بی نظیر است.
در حال حاضر طبقه پایین عمارت شمس العماره به نمایشگاه کتاب اختصاص یافته است.

[deltang]

برج میلاد


نام آسمان‌خراشی چندمنظوره است که در شمال غربی تهران، پایتخت ایران قرار دارد. برج میلاد بلندترین برج ایران، چهارمین برج مخابراتی و هشتمین برج بلند جهان است.[۱][۲] این برج با ۱۳ هزار متر زیربنا از نظر وسعت کاربری سازه‌ی رأس برج در میان تمامی برجهای دنیا مقام نخست را دارد.[۳] این سازه به خاطر ارتفاع بلند و شکل ظاهری متفاوتش، تقریباً از همه جای تهران نمایان است و از این رو، یکی از نمادهای پایتخت ایران به شمار می‌آید.

پیشینه
برج میلاد و مجموعه یادمان بخش کوچکی هستند از طرح بزرگ شهستان پهلوی که پیش از انقلاب اسلامی ایران طراحی شده و در دست احداث بود.[۴]
پیشنهاد ساخت یک برج و تالار نمادین برای شهر تهران در سال ۱۳۷۰، در زمانی که غلامحسین کرباسچی شهردار تهران بود، مطرح شد و در پایان سال ۱۳۷۲، محل کنونی از میان ۱۷ نقطه پیشنهادی ساخت آن برگزیده شد.

ساخت
کلنگ ساخت این برج در سال ۱۳۷۶ به مناسبت یکصدمین زادروز روح‌الله خمینی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران با نام میلاد به زمین زده شد.[۵] ساخت این برج ۱۱ سال به درازا انجامید. در ۸ سال نخست تنها ۴۰ درصد از برج تکمیل شده بود، اما با سرعت بخشیدن به پروژه ۶۰ درصد بعدی در ۳۰ ماه ساخته شد

بازگشاییپس از ۱۱ سال از شروع ساخت و در روز ۱۶ مهر ۱۳۸۷; برج میلاد با حضور نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای شورای اسلامی شهر تهران و محمدباقر قالیباف، شهردار تهران با شعار «آسمان نزدیک است» بازگشایی شد.[۷] این مراسم را بیش از ۲۵۰ خبرنگار ایرانی و خارجی پوشش دادند. پیش بینی می‌شود بازگشایی رسمی در ۲۹ یا ۳۰ آبان امسال انجام گیرد.[۸]

موقعیت مکانی
.
برج میلاد، میان تپه‌ای با مساحت تقریبی ۱۴ هکتار واقع در جنوب محله شهرک غرب و شمال کوی نصر در منطقه ۲ شهرداری تهران قرار دارد.
از نظر مختصات جغرافیایی، سازه برج در ۵۱ درجه، ۲۲ دقیقه و ۳۲ ثانیه طول شرقی و ۳۵ درجه، ۴۴ دقیقه و ۴۰ ثانیه عرض شمالی قرار گرفته‌است.
این محل پس از بررسی و مطالعه ۱۷ نقطه مختلف شهر تهران توسط یک گروه شامل تیم شهرسازی، تیم مطالعات تلویزیون، مخابرات، راه و ساختمان، اقتصادی، معماری، هواشناسی، تیم مطالعات ترافیک و تیم ژئوتکنیک برگزیده شده‌است.


اهم پارامترهایی که در انتخاب این محل مد نظر قرار گرفته به شرح ذیل است:

• قابلیت انطباق بر یکی از هسته‌های شهری
• دسترسی همگانی با سطح سرویس‌دهی مطلوب
• قرارگیری در مرتفع‌ترین نقاط شهر
• اشراف بر زیباترین مناظر و نقاط شهر
• فضائی لازم جهت عملکردهای پیشنهادی و توسعه آتی
• مجهز بودن به تاسیسات زیر بنایی
• فاصله مناسب با پایانه‌های مهم مانند فرودگاه و ایستگاه راه‌آهن
• ایجاد پوشش تلویزیونی
• قابلیت ارتباط و دید مستقیم با ایستگاه‌های مخابراتی
• استقرار در میان کاربری‌های هماهنگ و غیر مزاحم
• استقرار در امتداد محورهای عمده شهر
• پتانسیل برقراری ارتباط بصری با دیگر نشانه‌ها و فضاهای شهری

راه های دسترسی

از نظر راه‌های دسترسی و حمل و نقل، برج میلاد دارای شرایط بسیار مطلوب و استثنایی است.
این مجموعه در میان چهار بزرگراه اصلی تهران یعنی بزرگراه‌های همت، چمران، حکیم و شیخ فضل‌الله نوری قرار دارد، همچنین خط اختصاصی از یکی از ایستگاه‏های مترو و تدارک امکانات حمل و نقل هوایی برای ارتباط سریع با فرودگاه نیز برای آن پیش‌بینی شده‌است.

کاربری ها
.


برج میلاد با هدف احداث سازه‏ای به یاد ماندنی و به عنوان نمادی برای شهر تهران و به منظور رفع نیازهای مخابراتی و تلویزیونی تهران ساخته شده‌است. کارکردهای عمده این برج به شرح زیر است:

• ایجاد و گسترش شبکه دسترسی بدون سیم
• ایجاد زیرساخت مناسب برای سیستم‌های جدید تلویزیونی
• بهینه‌سازی پوشش رادیو تلویزیونی
• کاربری‌های هواشناسی و کنترل ترافیک
• گسترش و بهینه‌سازی پوشش شبکه‌های بی سیم و پی جو
• ایجاد جاذبه گردشگری و بهره‌مندی از فضاهای گردشگری، تجاری و فرهنگی (رستوران‌گردان، سکوی دید، نگارخانه هنری، گنبد آسمان، موزه انقلاب اسلامی)

کاربری فرهنگی
.در ۲۵ شهریور ۱۳۸۷، دوازدهمین جشن سینمای ایران با حضور ۵ هزار نفر در پای برج میلاد برگزار شد.[۹] قرار است در ۲۳ و ۲۴ آبان مسابقات بین‌المللی قرآن تهران و در ۲۹ و ۳۰ آبان نیز همایش شهرداران کلانشهرهای آسیا


مشخصات فنی
.
این برج سازه‌ای است بتنی با کاربردهای متنوع، ۴۳۵ متر از سطح زمینهای مجاور ارتفاع دارد که ۳۱۵ متر از آن مربوط به شفت بتنی و ۱۲۰ متر دیگر مربوط به آنتن برج است.
وزن برج میلاد ۱۶۱٬۰۰۰ تُن و زیربنای آن ۵٫۵ برابر یک زمین فوتبال است. در این برج برگزار شود [۱۱]
پایهٔ اصلی برج بتن آرمه است. ارتفاع آن ۳۱۵ متر از روی زمین‌طبیعی با مقطع حجره‌ای (سلولار) است. حدود ۳۳۰۰۰ متر مکعب بتن در آن مصرف شده‌است. این بدنه شامل هسته مرکزی و چهار عدد باله‌است.
درون هسته مرکزی ۳ حجره به آسانسورها و یک حجره به راه پله اضطراری اختصاص یافته‌است. باله در تراز صفر برج به‌صورت ذوزنقه در چهار طرف قرار دارد و تا ارتفاع ۲۴۰ متری به‌صورت هرمی شکل کاهش مقطع دارد. هسته مرکز از این تراز به تنهایی تا ۳۱۵ متر ادامه می‌یابد. از تراز ۲۴۵ تا ۳۱۵ متر سازه رأس برج قرار دارد.


مشخصات معماری و کاربردهای سازه راس برج میلاد
.
ساختمان رأس برج میلاد مجموعه‌ای از ۱۲ طبقه با کاربردهای مختلف در طبقات است. این ساختمان پس از اجرای بدنه اصلی برج تا تراز ۳۱۵+ ساخته و در بالای بدنه اصلی نصب می‌شود. قسمت مرکزی سازه رأس برج بتنی است که قبلاً در امتداد بدنه اصلی برج و از تراز ۲۴۷+ تا ۳۱۵+ اجرا شده‌است.


سه طبقه تأسیساتی به ترتیب در ترازهای مختلف وجود دارد که مساحت هر طبقه ۷۰ متر مربع است. سازه فلزی رأس مشخصاتی به شرح ذیل را داراست:

• به‌طور کلی سازه رأس به دو قسمت عمده شامل سبد فلزی و قسمت فوقانی تقسیم می‌شود

امکانات ویژه برج

• بالابرها: برج دارای شش بالابر (آسانسور) اصلی خواهد بود که به‌صورت زیر تفکیک می‌شود:

• بالابر میهمان ۲ دستگاه
• بالابر خدماتی ۱ دستگاه
• بالابر خدماتی و تلویزیونی و مخابراتی ۱ دستگاه
• بالابر رستورانِ گردان ۱ دستگاه
• بالابر گنبد آسمان ۱ دستگاه
• علاوه بر اینها یک بالابر بین طبقات رأس حرکت خواهد کرد.

• رستوران گردان
• محیطهای رو باز و سر بسته برای بازدید از شهر
• نمایشگاه دفاع مقدس در سرسرا (لابی)
• امکانات ویژهٔ مخابراتی
• امکانات ویژهٔ تلویزیونی
• دکل مخابراتی با آنتهای متفاوت
• کافه‌تریا در رأس
• نگارخانهٔ آزاد هنری
• امکانات فروشگاهی در سرسرا
• فضاهای خدماتی

[deltang]

شهرهای مهم تهران و مختصری از آن


فیروزکوه


خورشید اگر ز گنبد فیروزه سر زند
فیروزکوه مطلع این آفتاب شد (ادیب الممالک فراهانی)

شهرستان فیروزکوه در شرق شهرستان دماوند قرار گرفته و شرایط آب و هوایی سردتری در مقایسه با شهرستان دماوند دارد. آثار تاريخی و فرهنگی متعددی نيز در شهرستان فيروزکوه قرار گرفته که قدمت تاريخی اين منطقه را می نماياند. نقش برجسته تنگ واشی که به دوره قاجاريه تعلق دارد، کاروان سراها و قلعه های قديمی، قبرستان های تاريخی و کهن به همراه بقعه امام زاده های متعددی که در اين شهرستان وجود دارند، از جاذبه های تاريخی شهرستان فيروزکوه به شمار می آيند. به نظر آنوبانینی آنچه بر اهیمت گردشگری این شهرستان می افزاید شرایط آب و هوایی و جاذبه های طبیعی گردشگری آن است. وجود غار بورنیک و دریاچه آهنگ، رودخانه حبله رود و باغات سر سبز از جاذبه های طبیعی این منطقه هستند. در حال حاضر بیشترین بازدید از منطقه بخاطر بازدید از روستای ساواشی و تنگه واشی و حجاریهای دوره قاجاریه در مسیر رودخانه حبله رود انجام می گیرد و به نوعی می توان گفت که فیروزکوه نیز از نظر عملکرد گردشگری، بیشتر در سطح محلی و استانی عمل می کند. از طرف دیگر آثار فرهنگی موجود که بیشترین تعداد آن امامزاده ها و قلعه ها هستند، بیشتر در سطح خود شهرستان دارای اهمیت بوده و در سسلامدت گاههای روستایی شهرستان پراکنده اند.

ورامین

ورامین یکی از شهرستان های مهم تهران است که به لحاظ تاریخی نیاز به بررسی ویژه ای دارد. آبادانی ورامین پس از ویرانی ری توسط مغولان و تیموریان شروع شد. مردم ری پس از خرابی این شهر به ورامین نقل مکان کردند؛ و از سده هشتم هجری ورامین از آباد ترین شهرهای این بوم گردیده است؛ اما از سده نهم تهران به مرور آباد تر شده و جای ورامین را گرفت.
نام ورامین را زبانشناسان بر گرفته از نام بهرام گور؛ پادشاه کاردان و بزرگ ساسانی میدانند و ورامین از جمله نقاطی است که گور بهرام پنجم ساسانی (بهرام گور که در 421 میلادی بر تخت نشست) را به آن نسبت داده اند. و وجود دشتی در نزدیکی ورامین به نام "دشت بهرام" و نیز ویرانه های دژ عظیمی مربوط به دوره ساسانی با نام "قصر بهرام" در نود کیلومتری ورامین را به عنوان سند یاد میکنند.
این شهر همواره یکی از مراکز تجمع شیعیان بوده است. ورامین امروزه یکی از شهرهای بزرگ استان تهران به شمار میرود.

کرج

کرج در غرب شهرستان تهران قرار گرفته و امروزه یکی از کلانشهرهای ایران است. این منطقه از نظر جغرافیای، هم در دامنه های جنوبی البرز و هم در حاشه رود خانه کرج قرار گرفته و به همین دلیل تنوع آب و هوایی قابل ملاحظه دارد. شرایط آب و هوایی مناسب، پیست اسکی دیزین، پیست اسکی خور، فضای سبز و باغات وسیع باعث شده که شهر کرج از نظر گردشگری محلی و حتی ملی دارای اهمیت ویژه ای باشد. به دلیل نزدیکی و مجاورت با شهر پر جمعیت تهران و قرار گرفتن در مسیر تهران-شمال، شهرستان کرج از اهمیت گردشگری خاصی برای استان برخوردار است.
آتشگاه و آتشكده سنگی که بنای آن به زمان اشكانيان و ساسانيان باز می گردد و عمارت کاخ سليمانيه که به دوران قاجار مربوط است، از آثار باستانی شهرستان کرج به شمار می رود.

تهران

تهران! تهران بزرگ، شهر درختان سر به فلک کشیده، شهر توچال، شهر میدان آزادی و برج میلاد، شهر ترافیک، شهر آدم و ماشین، شهر دود، شهر گربه و کلاغ. در روزگاری نه چندان دور دهکده کوچکی در شمال ری بود. جایی کوچک، خوش آب و هوا و سرشار از باغ های میوه. کهن ترین سند فارسی موجود نشان دهنده وجود این شهر پیش از سده سوم هجری است.

نمایی از تهران کنونی

اهمیت و آبادانی و رونق تهران از زمان پادشاهان صفوی آغاز شد. نیای بزرگ صفویان به نام سید حمزه در شهر ری مدفون بوده و به جهت وجود باغ های وسیع، آب گوارا و چنارهای بلند و زیبا، هرچند وقت یکبار به آن روی می آوردند و به این ترتیب تهران مورد توجه پادشاهان صفوی به ویژه طهماسب یکم واقع شد. وی دستور ساخت بارویی به دور شهر را داد که دارای 4 دروازه و 114 برج به تعداد سوره های قرآن بود. برای بنای حصار شهر از دو منطقه داخل شهر خاک برداری انجام شده که بعدها این دو منطقه به نام های چاله میدان و چاله حصار معروف شدند. بنا بر تحقیق آنوبانینی حدود تقریبی نخستین حصار شهر تهران از جنوب به خیابان مولوی و حاج ابوالفتح، از سوی شرق به خیابان ری، از غرب به خیابان وحدت اسلامی و از شمال به امیر کبیر و امام خمینی محدود می شد و محوطه ارگ تهران در میانه شمالی شهر قرار داشت و خندقی نیز به دور حصار کشیده شده بود. محله های عمده درون حصار شامل؛ بازار، عودلاجان، سنگلج، ارگ، چاله میدان و چاله حصار بود و وسعتی حدود 4 کیلومتر مربع داشت. درازای باروی دور شهر در کتابهای معتبر حدود 6 هزار گام نگاشته شده است و فضای بیرون از حصار شامل باغ ها و کشتزارهای پهناوری بوده که امروزه به محدوده های شهر تهران بدل شده است.
پس از استقرار خاندان صفوی در قزوین و سپس در اصفهان، تهران از رشد و گسترش باز ماند و بی توجهی شاه عباس اول به تهران نیز خود مزید بر علت شد. شاه عباس در 998 ه. ق که رهسپار جنگ با عبدالمومن خان ازبک گردیده بود در تهران به سختی بیمار شد و از سرکوبی به موقع ازبکان باز ماند و به همین دلیل ازبک ها توانستند مشهد را به تصرف در آورند. از آن پس خاطره تلخی از تهران به دل گرفت و نسبت به پیشرفت و رشد آن بی توجهی نمود.

برج میلاد؛ نماد جدید تهران

بی گمان دگرگونی های بنیادین در تهران از سال 1300 به بعد ایجاد شد. بین سال های 1300 تا 1320 خندق ها و دروازه ها از بین رفت و شهر از چهار جهت رو به گسترش نهاد. احداث ساختمان ها و تاسیسات بانکی و وزارت امور خارجه، شهربانی کل کشور، ایستگاه راه آهن، دانشگاه تهران و ایستگاه فرستنده رادیو تهران، باشگاه افسران و چند بیمارستان، مربوط به این دوره می باشد.
بر پایه آمارگیری سال 1375 شهر تهران دارای جمعتی حدود 7 میلیون نفر و مساحتی حدود 864 کیلومتر مربع می باشد و جمعیت کنونی تهران را بین 10 تا 12 میلیون تخمین میزنند.
تهران در عین حالی که شهری دیدنی نیست شهری دیدنی است! به رغم نداشتن اثار باستانی قدیمی و معروف (در مقایسه با شهرهایی همچون شیراز و کرماشاه و اصفهان و همدان و...)، آنقدر اثر باستانی در خود جای داده که قطعا هیچ ایرانگرد و جهانگردی نمی تواند بدون دیدن این شهر، عظمت ایران را درک کند. وجود ده ها موزه معروف که بیشتر آثار کشف شده از گوشه و کنار این مملکت را در خود جای داده، تاییدی بر صحت این ادعا است. یک بازدید کننده از شهر سوخته، هگمتانه، حسن لو و سیلک چیز زیادی از آثار کشف شده در آن اماکن را در موقعیت مادریشان مشاهده نمی کند زیرا اگر نگوییم همه آثار، درصد قابل توجهی از آثار کشف شده به موزه ها و به خصوص موزه های تهران منتقل شده است.
ارتفاع تهران از سطح دریا در حدود 900 تا 1800 متر است. در میدان تجریش ارتفاع حدود 1300 متر و در میدان راه آهن 1100 متر بالاتر از سطح دریا می باشد. تهران به لحاظ آب و هوایی، یکی از شهرهای ویژه ایران به شمار می رود. از جنوب تا شمال شهر، تغییرات آب و هوایی کاملا محسوس بوده و این تفاوت، به یکی از شگفتی های تهران بدل گشته است. در همان حالی که در شمال شهر هوا کاملا برفی و سرد است، در جنوب شهر ممکن است معتدل و بدون برف باشد. به طور کلی؛ هوای تهران در شمال شهر معتدل و در جنوب و مرکز گرمسیر تقسیم بندی می شود.

نمایی از شهر شلوغ تهران از فراز کوه های شمال تهران

عمارت ها و کاخ های زيادی در تهران وجود دارند که بيش ترين آن ها به دوره های صفويه و قاجاريه تعلق دارند. مدرسه های تاريخی و قديمی که اغلب دارای مسجد نيز هستند، امام زاده ها و کليساهای مختلف که هر يک از ارزش های خاصی برخوردارند، عمارت ها و برج های معروف به همراه بازارهای قديمی بخشی از ديدنی های تاريخی شهرستان تهران است. سر در باغ ملی، باغ فردوس، کاخ شمس العماره، کليسای آشوريان، مسجد امام-بازار تهران، گورستان ظهيرالدوله و ده ها اثر مشهور دیگر را می توان در این شهر مشاهده نمود.

دماوند


آمد ز کوهسار دماوند کیقباد
شد کشور از قدومش چون روضه ی جنان (ملک الشعرای بهار)
شهرستان دماوند در شرق استان در مسیر تهران به فیروزکوه قرار گرفته است. این شهرستان به دلیل وجود آثار تاریخی و سابقه سسلامدت از یکسو و وجود شرایط آب و هوایی مناسب در تابستانها و جاذبه های طبیعی از سوی دیگر؛ در جهانگردی استان دارای نقش و اهمیت است. این شهرستان با مساحتی حدود 188 هزار هکتار در میان شهرستانهای فیروزکوه، آمل، ورامین، گرمسار و تهران قرار دارد و منطقه ای کوهستانی است که متوسط ارتفاع آن از سطح دریا حدود 2000 متر است. از میزان 188هزار هکتار مساحت شهرستان، 83 درصد جزو منابع ملی و 16 درصد جزو زمینهای کشاورزی و حدود یک درصد بقیه نیز جزو حوزه شهری است.
طبیعت دماوند شامل تنوع گونه های کمیاب میباشد و دارای جانورانی همچون کل، بز، میش، پلنگ به عنوان عمده ترین حیوانات موجود حیات وحش شهرستان و علاوه بر آن پرندگان گوناگونی نظیر کبک، تیهو، کبک دری، پرندگان شکاری مانند عقاب طلایی، قرقی، دلیجه میباشد. این شهرستان از لحاظ کشاورزی نیز بسیار حائز اهمیت بوده و بخش قابل توجهی از محصولات کشاورزی مورد نیاز استان تهران را تامین میکند؛ و از معروفترین محصولات آن میتوان از سیب دماوندی نام برد.
این یک گوید بیا به سیب دماوند
آن یک گوید بیا به آلوی قزوین (ملک الشعرای بهار)
آثار تاريخی و فرهنگی موجود در شهرستان دماوند نيز از دید آنوبانینی نمايشگر قدمت تاريخی اين منطقه از استان تهران است. برج و مقبره شبلی که مربوط به قرن 5 هجری قمری است، معروف ترين بنای تاريخی ناحيه بوده و قلعه باستانی گل خندان که در دوره ساسانی ساخته شده، از ديگر آثار تاريخی شهرستان دماوند است. مساجد، امام زاده ها و بقعه ها که به سده های مختلف تعلق دارند، نيز در قسمت های مختلف شهرستان دماوند پراکنده شده اند و از جمله آثار تاريخی استان تهران به شمار می آيند.
چند دهه قبل نزدیک شهر دماوند دو ظرف سفالین قرمز رنگ، بدون پایه به طور اتفاقی به دست آمد. قسمتی از ظرف به شکل سر گوزن بود و نیز در همین مکان دو سکه از فرهاد دوم (۱۳۸ پ.م) و مهرداد دوم (۸۸-۱۲۳ پ.م) اشکانی کشف شد. همچنین روی یک مهر ساسانی که در دماوند کشف شد، نام دمباوند حک شده است. در متون اسلامی نیز نام این محل به صورت دنباوند آمده است.
شاهنامه فردوسی را میتوان در شمار اسناد قدیمی که از دماوند نام برده است، به شمار آورد. فردوسی بارها از این شهر در شاهنامه نام برده است. کوه دماوند آشیانه سیمرغ، محل پرورش زال، محل به بند کشیده شدن ضحاک مار دوش توسط فریدون و محل و قوع بسیاری از اسطوره های ایرانی است.
بیاورد ضحاک را چون نوند
به کوه دماوند کردش به بند (شاهنامه)





بام ایران - دماوند


قله دماوند در 75 کیلومتری شمال شرقی تهران قرار داشته و بلندترین قله رشته کوه های البرز است که 5671 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. دماوند یکی از زیباترین کوه های مخروطی ایران است که با شکوه و عظمت وصف ناپذیری رخ نموده است. از آنجا که در اطراف این قله، کوه های بلند زیادی وجود ندارد؛ عظمت و شکوه آن بسیار بیشتر از قله های مرتفع تر دنیا نمود دارد. این قله در روزهای صاف و تمیز، از برخی نقاط تهران دیده می شود.

[deltang]

ی

از خاک ری در گوش جان، آواز اقدس می رسد
بانگ انا الّهی از آن ارض مقدس می رسد (ادیب الممالک فراهانی)

شهرستان ری در جنوب در ناحيه دشتی استان تهران واقع شده و تنها كوه بی بی شهربانو در شمال شرقی و كوه آزاد در 21 كيلومتری جنوب غربی آن قرار گرفته است.

نمایی از شهر ری

سابقه تاریخی و قدمت سسلامدت در این منطقه به دوره قبل از اسلام باز می گردد. در حدود 3000 سال ق. م سلوكوس، نام "اورويوس" را بر ری نهاد. در زمان اشكانيان اين نام به "ارساكيا" و "ارشكيه" تغيير يافت و در زمان حكومت ساسانيان به "ری" تبديل شد. با وجود آثار همانند باروی ری بَرين (به معنای دیوار ری علیا)، که مربوط به دوران پیش از ميلاد است؛ اغلب آثار باستانی این منطقه، مربوط به دوره صفویه و قاجاری است که در روستاهای منطقه پراکنده اند.
شهرستان ری را می توان به عنوان یکی از قطب های گردشگری استان تهران معرفی کرد که تمرکز جاذبه ها و مجاورت آنها با یکدیگر و سهولت دسترسی به شهر بر پتانسیل گردشگری منطقه افزوده است. مهمترین جاذبه شهرستان ری در سطح ملی، آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی می باشد. آتشگاه های قديمی، تپه های باستانی، قلعه های قديمی و دیگر مناطق تاريخی از مهم ترین ديدنی های شهرستان ری به شمار می آیند که از قدمت تاريخی و اهميت فراوان برخوردارند.
اين شهر از كشمكش های مذهبی آسيب بسيار ديد و در سال 617 ه. ق. مردم آن، در تاخت و تاز مغولان قتل عام شدند. هنوز آثار حمله ددمنشانه مغولان از بين نرفته بود كه ری بار ديگر در سال 786 ه. ق به دست سپاهيان تيمور به ويرانه ای بدل شد و از آن پس، ديگر روی آبادی به خود نديد. ويرانه های ری قديم هنوز نزديک شهر كنونی ری باقی است.
شهر ری از قديم مركز و كانون علم و ادب بوده است؛ این خطه شخصيت های علمی و دانشمندان بزرگی چون، محمد زكريای رازی دانشمند، فيلسوف و طبیب نامی قرن سوم و چهارم(251-313 ه. ق.) و کاشف گوگرد و الکل؛ امام فخر رازی فيلسوف، حکیم و شاعر بزرگ قرن پنجم و صاحب کتاب شریف "تفسیر کبیر" و... را در خود پرورده است.
شاعران بزرگ بسیاری نیز از این خطه برخواسته اند که از آن جمله میتوان به غضایری رازی شاعر بزرگ عهد سلطان محمود غزنوی؛ ابوالمفاخر رازی، قوامی رازی، منطقی رازی و در میان ادبا مهمتر از همه شمس قیس رازی صاحب کتاب گرانقدر "المعجم فی معاییر اشعار العجم" (617 ه.ق.) اشاره کرد.
درمیان مشایخ صوفیه و عرفای بزرگی که مولد و موطن آنها به ری میرسد نیز میتوان به : نجم الدین رازی (ملقب به نجم دایه) صاحب کتاب عالیقدر "مرصاد العباد" و از بزرگترین مشایخ صوفیه، یحیی معاذ رازی، شیخ بوبکر رازی، شیخ عبدالله رازی و... اشاره کرد.

یکی از لوکوموتیوهای قدیمی که در مترو شهر ری نگهداری می شود

شهریار

این ملک عماد شهریاری است
همواره طراوتش بهاری است (آذر مازندرانی)

شهریار از دیرباز نام عمومی دشتی وسیع و حاصلخیز درغرب تهران بوده که شامل آبادی های متعددی می شده؛ و همانند طالقان کل منطقه و آبادی هایش به این نام خوانده می شده است و در سالهای اخیر مرکز شهرستان را که پیشتر "علی شاه عوض"بوده؛ به همین نام نامیده اند.

دشت شهریار

شهرستان سر سبز و زیبای شهریار یکی از شهرستانهای غربی استان تهران است که با وسعتی بیش از 1300 کیلومتر مربع و جمعیت بیش از یک میلیون و سیصد هزار نفر در ارتفاع 1160 متری از سطح دریا واقع است. شهریار دارای سه بخش مرکزی، ملارد و قدس (قلعه حسن خان) میباشد و شهر شهریار مرکز این شهرستان متشکل از شهرها و روستاهای قدیمی: علی شاه عوض (مرکز شهر)، کِرشته و عباس آباد و کُهنز است؛ که در این میان شهر علی شاه عوض به دلیل آنکه از سال 1333 شهرداری در آن مستقر گردیده مشهور تر می باشد.

مناظری از داخل شهر شهریار

در کتاب "بستان سیاحه" آمده است که: «شهریار بلوکی است از بلوکات تهران که در یک منزلی آن واقع است. آبش فراوان و هوایش معتدل و خاکش نیکو است. باغات فراوان دارد و انگورش ممتاز است.»
این شهرستان به لحاظ خاک حاصلخیز و هوای معتدلی که دارد؛ یکی از مهمترین مراکز کشاورزی استان محسوب میشود؛ بنابر مشاهدات آنوبانینی بیشتر وسعت بخش مرکزی شهریار را باغ ها در بر گرفته اند و یکی از فعالیتهای عمده ساکنان بومی آن کشاورزی است. که از مهمترین محصولات آن می توان به انگور معروف شهریار، گلابی، گوجه سبز، گیلاس و سیب و خرمالو اشاره کرد؛ که از این میان سیب کهنزی از میوه های مشهوری است که به نام یکی از محلات شهریار موسوم گشته است.

[deltang]

خيابانهاي شهریار
شهریار به لحاظ قدمت و سابقه سسلامدت انسانی یکی از مهمترین مناطق استان تهران بوده و آثار باستانی مکشوفه در آن به بیش از چهار هزار سال قبل می رسد. بناها و آثار باستانی به جا مانده از دوره ساسانی و اسلامی از جمله تپه باستانی جوقین، قره تپه، تخت رستم، تخت کیکاوس و قلعه دختر و قلعه کبری و استحکامات و آتشکده های متعدد موجود در آن نشان از این مهم دارد. از بزرگان ادب و فرهنگ این شهرستان نیز میتوان به "عماد الدین عمادی شهریاری" شاعر قرن ششم اشاره کرد که دیوان شعر وی در دست است؛ و در اکثر تذکره ها به نام وی اشاره شده است.

گندمزارهای زیبای شهریار

به طور کلی گردشگری شهریار از نظر آنوبانینی از دو جنبه طبیعت گردی و فرهنگی قابل بررسی می باشد که در هر دو زمینه استعداد بالایی در این شهرستان وجود دارد. در زمینه طبیعت گردی می توان گفت شهریار از خوش آب و هواترین مناطق اطراف تهران است و وجود باغ های پر بار و دشت های سر سبز، به خصوص دشت منحصر به فرد شقایق در بهار و هوای معتدل در تمام فصول، از آنجا که شهریار تنها 20 کیلومتر با شهر تهران فاصله دارد و از طریق بزرگراه فتح به سهولت قابل دسترس است آن را از سایر شهرستان های استان متمایز کرده است.

بوستان گل در شهریار

در زمینه آثار باستانی نیز علی رغم بی توجهی مسئولین پتانسیل بالقوه منطقه که به بخشی از آن اشاره شد می تواند باعث جذب گردشگران بسیاری باشد.

[deltang]

دماوند

در كتیبه شاپور و كتیبه پایكولی از زمان نرسی (293 - 302 م) از ساتراپ های دماوند نام برده شده است. چند دهه قبل نزدیك شهر دماوند دو ظرف سفالین قرمز رنگ بدون پایه به طور اتفاقی به دست آمد، قسمتی از ظرف به شكل سر گوزن بود و نیز در همین مكان دو سكه از فرهاد دوم ( 138 پ.م ) و مهرداد دوم ( 88 - 123 پ.م ) اشكانی كشف شد.

همچنین روی یك مهر ساسانی كه در دماوند كشف شد، نام دمباوند حك شده است. این مهر اكنون در موزه كلكته نگه داری می شود. درمتون اسلامی نیز نام این محل به صورت دنباوند آمده است. شاهنامه فردوسی را می توان در شمار اسناد قدیمی كه از دماوند نام برده است، به شمار آورد.

فردوسی بارها از این شهر در شاهنامه نام برده و كوه دماوند را آشیانه سیمرغ، آموزنده زال پدر رستم دانسته است. دماوند در سال 30 ه.ق در زمان خلافت عثمان به دست مسلمانان فتح شد.

این شهرستان دارای دو بخش مركزی و رودهن و 5 دهستان و همچنین شهرهای دماوند، رودهن، كیلان و آب سرد است. شهرستان دماوند كوهستانی است و در بخش جنوبی آن ناهمواریها، كمتر از بخش شمالی شهرستان است.




مراكز مذهبی و ديدني
امامزاده سلطان مطهر
امامزاده عبدالله
بقعه سید گته‌میر
مقبره شیخ شبلی
مسجدجامع دماوند
مسجد جمعه سلجوقی
برج شبلی
دژ گل خندان
پل جاجرود
جاذبه های طبیعی

چشمه تیزآب
چشمه قلعه دختر
چشمه آب‌علی‌ هراز
چشمه البرز- آب علی
آبشار لار
آبشار شكر آب
غار رود افشان
غاز گل زرد
منطقه حفاظت شده لار
دریاچه تارو ممج
دریاچه سد لتیان

[deltang]

ورامین


شهرستان ورامین در40 كیلومتری جنوب شر قی ورامین ودر حاشیه شمال غربی كویر مركزی در 35. 5 درجه عرض جغرافیائی و51. 40 درجه طول جغرافیائی شرقی واقع شده است و ارتفاع آن از سطح دریا در حدود 1000 متر است.


برابر تقسیم بندی اقلیمی، ورامین سرزمینی خشك و نیمه بیابانی است تغییرات روز و شب و درجه حرارت آن بالا است مقدار تبخیر سالیانه به مراتب بیشتر از بارندگی ونزولات آسمانی است ودر زمینه محصولات مختلف كشاورزی وفرش و دامداری در زمره برترین های ایران است.


تاریخچه شهر ورامین
تمدن دشت ورامین را باید با تمدن سیالك كاشان سنجیدبا شهر سوخته سیستان وحركت وزندگی اجتماعی آن را باید در بند بند افسانه ها جست. هنری والسن ری باستان را با قسمتی از خرابه های آن با دشت ورامین قابل تطبیق می‌داند. و در كتاب ومرات البلدان، وارنا با قلعه ایرج منطبق شده است در كتاب وندیداد فصل سیر و مهاجرت گروهی از ایرانیان آریایی كه پیرامون ری ساكن شده اند نام راكا و وارنا را می آورد كه شباهتی با ری و ورامین دارد.

دكتر فریدون جنیدی كه از پژوهشگران معاصر كشور محسوب می‌شود در كتاب سیر و مهاجرت آریائی‌ها درباره وارنا (ورامین) بحث گسترده ای دارد. وجود روستاهای پیرامون ورامین با نامهایی مثل دهوین ده ماسین وقلعه سین تاریخ تمدن ورامین را تا دور ترین سده های بیش از تاریخ مدون كشورمان می‌برد.




وجود قلعه هایی مثل نارین قلعه، قلعه ایرج وعمر تاریخ این شهر را تاقبل از اسلام می‌برد به استناد وندیداد ورامین چهار دهمین كشوری است كه اهورا مزدا آفریده است. قلعه ایرج براین ادعا گواه است. بسیاری از پژوهشگران رغه رگا و ورنه را كه در اوستا آمده با ری و ورامین منطبق دانسته اند.



مراكز دیدنی
برج علاء الدوله
آب‌انبار علی‌آباد
آب‌انبار حصارگلی
یخچال‌حصار كوچك
یخچال‌علی‌آباد
آب‌انبار دیر گچین
قلعه ایرج
تپه شغالی
پل‌باقرآباد
پل فیلستان
كاروانسرای دیرگچین
غاردق كشكولی یا زندان افغان

اماكن مذهبی

شاه حسین
امامزاده یحیی
کوکب الدین
امامزاده جعفر
امامزاده زین‌العابدین
امامزاده عبدالله