جان ويليامز : تنها خدا ‌است كه سرودن را مي‌آموزد

[دانه کولانه]

جان ويليامز : تنها خدا ‌است كه سرودن را مي‌آموزد

تنها خدا ‌است كه سرودن را مي‌آموزد

ترجمه: لعيا ملک پور

گفت‌وگو با جان ويليامز(آهنگ‌ساز فيلم)

پنجم دسامبر 2004 در مراسم باشكوهي كه در كاخ جي اف كندي واشنگتن برگزار شد جان ويليامز براي يك عمر فعاليت هنري به همراه التون جان، وارن بيتي و جان ساترلند (بازيگر سريال 24) نشان لياقت دولت آمريكا را دريافت كردند. استيون اسپيلبرگ و لئونارد اسلكتن جزء ميهمانان ويژه بودند. در اين مراسم جان ويليامز مورد تحسين حضار قرار گرفت.
جان ويليامز در 8 فيبريه 1932 در لانگ ايلند جزيره اي در نزديكي نيويورك در خانواده اي هنرمند بدنيا آمد. پدرش يكي از نوازندگان اركسترنيويورك بود و تمامي دوستان خانوادگي‌شان بنوعي با موسيقي در ارتباط بودند. محيط خانوادگي كه ويليام در آن بزرگ شد يكي از دلايل اصلي گرايش او به موسيقي بود ويليام با فروتني و خشوع مي گويد:" از همان كودكي مي دانستم كه وقتي بزرگ شدم موزيسين مي شوم" .
در سال 1948 زماني كه ويليام 16 ساله بود خانواده اش به لوس آنجلس نقل مكان كردند او آنجا به تحصيل موسيقي در UCIA پرداخت بعد از اتمام تحصيلات دبيرستاني راهي ارتش شد. پس از اتمام خدمت در نيروي هوايي به نيويورك بازگشت و وارد كالج جولارد شد او آموزش پيانو را زير نظر روسينا ليوني فرا گرفت و در سن 24 سالگي به لوس آنجلس برگشت و توانست كاري در اركستر كمپاني كلمبيا پيكچرز بدست آورد.
خود او مي گويد: " بهترين نقطه براي شروع بود. من بايد كاري پيدا مي كردم چون مجبور بودم زندگي كنم. يكي از آهنگسازها كارهايم را ديد و از من خواست كه به گروه اركستر آنها ملحق شوم آنها يك قرارداد 52 هفته اي با من بستند اين يك فرصت استثنايي بود" استثنايي از اين جهت كه كار كردن در يك اركستر بزرگ با نوازندگان بزرگ اين امكان را به او مي داد كه دانسته هاي خود را تكميل كند و نوازندگي، سرايندگي و رهبري يك اركستر به طور همزمان بياموزد. 3 سال بيشتر طول نكشيد كه كمپاني هاي تلوزيوني به سراغ او آمدند و به اين ترتيب ويليام پيانو را براي هميشه كنار گذاشت.
وي در همان سالهاي اوليه اي كه وارد عرصه موسيقي فيلم شد؛ فيلمهاي فراموش شده اي مثل "ددي" ، "مردن براي نور" و "جوليت به رم مي رود" را در كارنامه اي حرفه اي خود ثبت كرد سپس به سراغ فيلم "دره عروسك‌ها" رفت كه در سال 1967 ساخته شد ويليامز براي اين فيلم نامزد دريافت جايزه اسكار شد. در سال 1971 با فيلم "ويلون زن روي پشت بام" برنده جايزه اسكار شد. او با 5 فيلم، سال پر كاري را پشت سر گذاشت. ويليامز علاوه بر ساخت موسيقي فيلم، پروژه هاي ديگري را نيز دنبال مي كرد كه از جمله مي توان به كنسرت ويلوني اشاره كرد كه در سال 1974 برگزار كرد ويليامز مي گويد: "همسرم عاشق ويلون بود پدرش هم يك ويولونيست ماهر بود زماني كه او را از دست دادم با خودم عهد بستم كه كنسرت ويلوني به ياد او برگزار كنم"

جوايز
جايزه اسكار:
ويليام 42 بار كانديد جايزه اسكار شده است اما 5 بار اين جايزه را بدست آورده است
1_ ويلون زن روي پشت بام: 1971
2_ جاوز: 1975
3_ جنگ ستارگان: 1977
4_ اي تي : 1982
5_ فهرست شيندلر: 1993

جايزه امي :
5 بار نامزد و دو بار آن را بدست آورده است
1968: هايدي
1971: جين اير

جايزه گلدن گلوب:
18 بار نامزد اين جايزه بوده است كه از جمله اين فيلمها مي توان به هفت سال در تبت، نجات سرباز رايان، فرشتگان خاكستري اشاره كرد اما 3 بار اين جايزه را به خود اختصاص داده است.
1975: جاوز
1977: جنگ ستارگان
1982: اي تي

جايزه گرامي :
وي براي اين جايزه 52 بار كانديد شده و 18 بار آن را به دست آورده است.

افتخارات:
1_ ديپلم افتخار از انجمن فيلم آمريكا
2_ ديپلم افتخاراز دانشكده موسيقي بركلي
3_ ديپلم افتخار دانشگاه بوستون
4_ ديپلم افتخار كالج بوستون
5_ ديپلم افتخار دانشگاه كانادا
6_ ديپلم افتخار هنرستان هنرهاي زيبا و موسيقي نيوانگلند
7_ ديپلم افتخار دانشگاه هارفور
8_ ديپلم افتخار ايالت يوتا
9_ ديپلم افتخار دانشگاه كلمبيا در كاروليناي شمالي

منبع اينجا

[دانه کولانه]

توتال فيلم: شما ساعتهاي باارزشي را صرف نوشتن كرديد چگونه آن نت‌ها را مي نوشتيد؟
جان ويليامز: نمي دانم چگونه به اين سوال جواب دهم ساختن اين همه موسيقي براي من آسان نبوده است من خيلي كار كرده ام اما جواب دادن به اين كه من چگونه يك ملودي مي سازم خيلي مشكل است . نوشتن يك نت كاري شبيه پيكره تراشي است ضرب المثلي در مجسمه سازي است كه مي گويد:" در هر صخره اي، تنديسي وجود دارد ما فقط بايد آن را پيدا كنيم"، در موسيقي هم همينطور شما 4 يا 5 نت مي نويسيد و شروع مي كنيد به پس وپيش كردن آن، يكي را حذف مي كنيد و يكي را اضافه تا به نت مورد نظر برسيد. داستاني از پاول هينديس سراينده معروف آلماني به ياد دارم، وقتي كرسي استادي ( موسيقي ) دانشگاه يالو در آمريكا به او پيشنهاد شد نپذيرفت اما وقتي به او گفتند كه تدريس تئوري موسيقي را در دانشگاه بپذيرد او قبول كرد وقتي علت اين كار را پرسيدند در جواب گفت:"من مي توانم تئوري موسيقي را تدريس كنم اما سرايندگي را نه، تنها خداست كه سرودن را مي آموزد"

توتال فيلم: در فيلم جاوز و يا جنگ ستارگان از موسيقي سبك كلاسيك استفاده كرده ايد چطور آن را به اين زيبايي نوشتيد؟
جان ويليامز: خيل مشكل بود در جنگ ستارگان زمان زيادي را براي نوشتن آن صرف كردم بعضي از آهنگ‌سازان تصور مي كنند كه موسيقي در يك فيلم به عنوان يك عامل فرعي به حساب مي آيد و زياد جلب توجه نمي كند بنابراين مي شود موسيقي بد هم نوشت متأسفانه اين مشكل اكثر تازه واردان به اين عرصه است اما من معتقدم در يك فيلم دو ساعته موسيقي يك عامل عمده به شمار مي رود.

توتال فيلم: كدام يك از كارهايتان را بيشتر مي پسنديد؟
جان ويليامز: گفتنش سخت است، اما انتخاب هميشگي من "برخورد نزديك از نوع سوم" است نمي دانم چرا، اما

آن را دوست دارم. براي اين فيلمنامه 5 نت اصلي و 350 هارموني نوشتم من از اين نتها در هيچ جاي ديگر استفاده نكرده بودم من و استيون مدتها با هم صحبت مي كرديم و من شروع به نواختن مي كردم تمام طول روز مشغول اين كار بوديم گاهي هر دو باهم فرياد مي‌زديم: خودشه، همينه. اما ثانيه اي طول نمي كشيد كه از تصميمان برمي گشتيم ما واقعاً نمي‌دانستيم كه از كدام يك از آنها استفاده كنيم. تا اين‌كه به يكي از دوستان رياضي دان استيون زنگ زديم و او به ياري ما آمد.

توتال فيلم: كار كداميك از سرايندگان را تحسين مي كنيد؟
جان ويليامز: برنارد هرمن، و از كساني كه هنوز در قيد حياتند جري گلداسميت.

توتال فيلم: كدام فيلم برنارد هرمن؟
جان ويليامز: "خانم موئير و شبح" و" سرگيجه "

توتال فيلم: بين فيلمهاي تجاري و هنري كدام را يك ترجيح مي دهيد؟
جان ويليامز: من تركيبي از هر دو را دوست دارم هر چند كه براي يك آهنگ‌ساز فرقي نمي‌كند. در فيلم فهرست شنيدلر من علي‌رغم ميل باطنيم از يك ريتم كاملا يكنواخت استفاده كردم اتفاقاً خيلي هم خوب از كار درآمد در عوض در فيلم جنگ ستارگان موسيقي پرهياهو به كار بردم براي اين كار از اركستر سمفوني لندن كمك گرفتم تمام كارها در استوديو دينهايم ضبط شد.

توتال فيلم: به فهرست شيندلر اشاره كرديد آيا همان زماني بود كه از شما براي پارك ژوراسيك دعوت شد؟
جان ويليامز: نه، دو ماه فاصله بين آنها بود. پارك ژوراسيك را فصل بهار در دست داشتم اما فهرست شيندلر زماني كه مشغول هدايت گروه موسيقي پاپ بستون بودم به من پيشنهاد شد به دلايل مختلف اين فيلم را خيلي دوست دارم كار كاملاً متفاوتي بود پارك ژوراسيك 95 دقيقه موسيقي دارد كه در تمام طول فيلم حضور دارد. يك كار بزرگ و عظيم كه با كمك سمفوني كارتونيگ انجام شد.

توتال فيلم: در فهرست شيندلر نوعي كشمكش فرهنگي بين يهود و آلمانها ديده مي شود موقعي كه مشغول كار بر روي اين فيلم بوديد اين فضا بر نوع كارتان تاثير مي گذاشت؟
جان ويليامز: ساموئل گلدون (فيلمساز) وقتي مي خواست فيلمي در مورد فرانسه بسازد به آهنگسازش مي گفت:" خوب مطمئنم كه براي اين فيلم از شيپور استفاده مي كني"، شما وقتي مي‌خواهيد فيلمي درباره گذشته اي نه چندان با شكوه در ايتاليا بسازيد مطمئناً به سراغ ويلون مي‌رويد. وقتي روي فهرست شيندلر كار مي كرديم همه ما بويژه استيون نگران بوديم نگران از اينكه از مسير حقيقي دور بشويم اين يك فرصت استثنايي بود ما فكر مي كرديم ممكن است صدها و هزاران نفر از بازماندگان اردوگاه شيندلر اين فيلم را ببينند و آن را رد كنند ممكن بود آن‌ها بگويند: " اين هاليوود است، اين همه آن چيزي نيست كه ما تجربه كرديم" اما بعد از ساخت فيلم ما نامه هاي زيادي از كساني كه در آن اردوگاه بودند دريافت كرديم كه نشان از پذيرش آن‌ها بود آنها به استيون نوشته بودند كه فيلم را حقيقي، صادقانه و دردآور يافته اند.

توتال فيلم: به عقب برگرديم، خودتان را در جنگ ستارگان چگونه ارزيابي مي كنيد؟
جان ويليامز: خوب در مجموع كار خوبي بود. اما اگر موسيقي آن را جداي از فيلم در نظر مي‌گرفتم فكر مي كنم هيچ وقت كسي آن را نمي شنيد و احتمالاً جايي در يك انباري قديمي و يا در سطل زباله بايد دنبالش مي گشتم.

توتال فيلم: و اما سوال مورد علاقه من، اگر كسي بخواهد به جان ويليامز پيشنهاد كار بدهد به چه طريق بايد عمل كند ؟ _ من سال بعد اولين فيلمنامه ام را تمام خواهم كرد_
جان ويليامز: بعضي اوقات تهيه كننده يا خود كارگردان با آهنگساز تماس مي گيرند بعضي ها هم با وكيل آهنگ‌ساز صحبت مي كنند و يا مستقيماً به استودي محل كار شخصي وي مي روند و با مدير دفتر و يا مدير برنامه هاي آنها صحبت مي كنند اما كسي مثل شما فيلمنامه اش را به خود آهنگساز مي فرستد من اكثر با كارگردانهاي تازه وارد كار مي كنم مخصوصاً آنها كه اولين فيلم‌شان باشد. من فيلمنامه شما را مي خوانم و به شما خبر مي دهم. معمولاٌ آهنگسازهاي باتجربه در اين موارد مي گويند: "خوب آن را مي بينم اگر خوشم آمد آن را مي سازم" اما بي تجربه ها مي گويند:" خوب چقدر پيش پرداخت مي دهيد تا كار را شروع كنم".

توتال فيلم: براي ساخت موسيقي يك فيلم معمولا چقدر زمان صرف مي كنيد؟
جان ويليامز: متوسط هشت تا 12 هفته، اما گاهي بيشتر از اين هم طول مي كشد. هميشه وقت كم مي آورم البته اين هم جزي از كار مااست.

توتال فيلم: نظر كارگردان چقدر در كار شما دخيل است؟
جان ويليامز: صد درصد، حرف آخر را كارگردان مي زند اگر او كار را نپذيرد و يا بخواهد تغيير يابد ما ادامه مي دهيم.

توتال فيلم: تا حالا اتفاق افتاده كه كار شما را رد كنند چه عكس العملي نشان داده ايد؟

جان ويليامز: نه به آن صورت كه رد كنند اما بعضي وقتها شده كه ناراضي بوده اند اما ما باهم صحبت كرده ايم خوب گاهي توانسته ام متقاعدشان كنم و گاهي كه متقاعد نشده اند به آنها گفته‌ام: " خوب اگر شما مي توانيد بهتر از اين انجام دهيد بفرماييد انجام دهيد. "

توتال فيلم: جداي از مشغله هاي كاري به نظر مي رسد با استيون دوستان خوبي باشيد؟
جان ويليامز: سالها پيش وقتي جوان بودم روزي براي صرف نهار در رستوران جننتز نشسته بودم مردي 24-23 ساله كنار من نشست او به من گفت كه فيلمساز است و گفت كه همه موسيقي هاي مرا در آن زمان شنيده است البته من از صحبت كردن با او لذت بردم 25 سال از آن روز مي گذرد ما با " جاوز" شروع كرديم من استيون را مردي انديشمند، دوست داشتني و مهربان ديدم.

توتال فيلم : پس از گذشت اين همه سال _ كه زمان كمي هم نيست _ چرا بازنشسته نمي شويد؟
جان ويليامز: دوست دارم هميشه كار كنم، مي دانم روزي ما دست خدا است هما‌ن‌طور كه روزي مريم مقدس را زير درخت خرما عطا كرد فكر مي كنم من خود را مديون خداوند مي دانم به خاطر سلامتي كه به من عطا كرده پس بايد كار كنم.

منابع :

http://www.johnwilliams.org/reference/biography.html
http://www.sonyclassical.com/artists/williams_guitar/bio.html
http://www.dsokids.com/2001/dso.asp?PageID=230
http://www.sonyclassical.com/artists/williams_guitar/disc.html