| زبان ادب و فرهنگ کردی مسائل مربوط به زبان و ادبیات و فرهنگ کردی از قبیل شعر داستان نوشته نقد بیوگرافی و ....
kurdish culture |
02-23-2015
|
 |
مدیر تاریخ و بخش فرهنگ و ادب کردی   |
|
تاریخ عضویت: Aug 2009
محل سکونت: مهاباد
نوشته ها: 19,499
سپاسها: : 3,172
3,713 سپاس در 2,008 نوشته ایشان در یکماه اخیر
|
|
هاوڕێ باخەوان لە زمانی خۆیەوە:
ناوی تەواوم (هاوڕێ قادر رەسوڵ)ە.
لە رۆژی 28ی فێبریوەریی ساڵی 1966 لە گەڕەکی (گۆیژە)ی شاری سلێمانی لەدایکبووم.
هەر لە سلێمانی خوێندنی سەرەتایی و ئامادەیی – رشتەی وێژەییم تەواو کردووە.
ساڵی 1984 چوومەتە بەشی یاسای کۆلیژی یاسا و رامیاریی زانکۆی موسڵی کوردستانی بندەستی داگیرکەری ئێڕاق. ساڵی 1986 بەهۆی بەشدارینەکردن لە راهێنانی هاوینەی سەربازیی داگیرکەری بەعس، بۆماوەی 2 ساڵ لە زانکۆ دەردەکرێم و ساڵی 1988 دەستمکردەوە بە خوێندن و لە ساڵی 1990دا کۆلیژی یاسام تەواوکردووە. هەر لە هەمان ساڵیشدا بوومە پارێزەر و پاش ماوەیەکی کەم وازم لێهێنا.
لە تەمەنی منداڵیمەوە حەزم لە خوێندنەوە و نووسینی هەڵبەست کردووە، بەڵام تائێستا یەک دێڕە هۆنراوەم بڵاونەکردووەتەوە. هاوینی 1978 بەشێکی ماڵەکەمان سووتا و ئەوکاتیش دەفتەری شیعرەکەی منیش بووە خۆراکی ئاگر و ئیتر بەلای نووسینی هەڵبەستدا نەچوومەوە.
پاشتر دەستمکردە خوێندنەوەی چڕی مێژوویی و رامیاری و یەکەمین لێکۆڵینەوەی مێژووییی خۆمم ساڵی 1986 نووسی. ئەو لێکۆڵینەوەیەم لە دەمەدەمی ئەنفالەکاندا لەگەڵ دەفتەری بیرەرەوەریی پێشمەرگایەتیم لە گوندی (شەمە)ی شارەزوور شاردەوە و بەڵام بەداخەوە پاشان لەناوچوون و هەرگیز دەستم نەکەوتنەوە.
لە ناوەڕاستی هەشتاکانەوە بوومەتە ئەندامی پاسۆک، چ وەک رێکخستن، چ وەک پێشمەرگە. لە پاسۆکدا بەناوی (ئامانج)ەوە دەناسرام. هەندێک جار زۆر چالاک بووم و هەندێکجاریش سست. بەڵام پێش ئەوەی پاسۆک لەگەڵ هەندێک حیزبی تردا یەکبگرێت وازم لە پاسۆکایەتی هێنا.
رۆژی 5ی مارتی 1992 وڵاتم بەجێهێشت و بەرەو سووریا و پاشان لوبنان کەوتمەڕێ و لەکۆتایی ئەوساڵەدا لە وڵاتی هۆڵاند گیرسامەوە. لەوکاتەوە لەگەڵ بەنازی هاوسەرم لەوێ دەژین و کوڕێک و کچێکمان بەناوی (میتان و ئارتین)ەوە هەیە.
ساڵانێکە کارمەندی رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکانم و ئێستا لە دادگای لاهای سەرۆکی بەشی پشتگیریی دادگام.
لە بڵاوکراوەکانم:
1: لێکۆڵینەوەیەک لەسەر راپەڕینەکەی بەهاری 1991ی باشووری کوردستان - چاپی یەکەم - هۆڵندا - 1994.
2: پڕۆژەی پارتی نەتەوەیی کورد - چاپی یەکەم - هۆڵندا - 1994. چاپی دووەم - هۆڵندا - 1995. چاپی سێیەم - هەولێر - 2002 - لەبڵاوکراوەکانی رۆژنامەی میدیا – چاپخانەی ئۆفسێتی هەولێر.
3: کوردستان... نیشتمانی یەکەمینی سۆمەرییەکانە - چاپی یەکەم - هۆڵندا - 1996. چاپی دووەم – دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی ئاراس – کوردستان هەولێر – چاپخانەی وەزارەتی پەروەردە – ژمارەی سپاردن: 91 - 2003.
4: هاوڕێنامە بۆ مێژووى کوردستان و کورد – چاپی یەکەم – بنکەى چاپ و پەخشی سەردەم - زنجیرە (16) - چاپخانەی روون – سلێمانى – 1999.
5: ئاڵای کورد - چاپی یەکەم - دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم - زنجیرە (117) - سلێمانی - 2001.
6: رۆژی شۆڕش یان رۆژی تیرۆر - چاپی یەکەم – ئۆکتۆبەری 2003 – چاپخانەی وەزارەتی رۆشنبیری – ژمارەی سپاردن: 301 - کوردستان – هەولێر.
7: وشە پەڕتەوازەکان – بەرگی یەکەم – سەرجەمی 100 وتار و کورتە لێکۆڵینەوەیە کە لە نێوان ساڵانی 1995 و 2005دا لە گۆڤار و رۆژنامە و ماڵپەڕە کوردی و بێگانەکانی کوردستان و هەندەراندا بڵاوکراونەتەوە - ژمارەی سپاردنی (1994)ی ساڵی (2008)ی پێدراوە – چاپخانەی سیما - 2009 – کوردستان – سلێمانی.
8: ئەدەبیاتی کاژیک – کۆکراوەی بڵاوکراوەکانی کاژیک – هێشتا چاپنەکراوە.
9: دەکانی ژیان')">بەراووردەکانی ژیان - پرس و رایەکی بەراووردکارییە بۆ بەرەو نەتەوەییبوون - 2009 - هێشتا چاپنەکراوە.
10: دەستوورم واهی خوێندەوە - کۆمەڵێک رەخنە و تێبینیی یاسایی، زمانەوانی و لۆجیکییە لەسەر پڕۆژەی دەستووری هەرێمی کوردستان - 2009 - هێشتا چاپنەکراوە.
هەروەها زۆرێک وتار و کورتە لێکۆڵینەوە کە لە رۆژنامە و گۆڤار و ماڵپەڕە کوردی و بیانییەکاندا لە 1995ەوە تاوەکو ئێستا بڵاوکراونەتەوە.
ماڵپەڕی بڵاوکراوەکانی: http://www.bakhawan.com
__________________
شاره که م , به ندی دلم , ئه ی باغی مه ن
ره وره وه ی ساوایه تیم , سابلاغی مه ن
دل به هیوات لیده دا , لانکی دلی
تو له وه رزی یادی مه ن دا , سه رچلی
خالید حسامی( هیدی )
|
|
جای تبلیغات شما اینجا خالیست با ما تماس بگیرید
|
|
02-23-2015
|
|
مدیر تاریخ و بخش فرهنگ و ادب کردی |
|
تاریخ عضویت: Aug 2009
محل سکونت: مهاباد
نوشته ها: 19,499
سپاسها: : 3,172
3,713 سپاس در 2,008 نوشته ایشان در یکماه اخیر
|
|
ماموستا ئیبراهیم ئهحمهد
ماموستا ئیبراهیم ئهحمهد له 1914.03.06 له بنه‌ماڵه‌یه‌كی ناسراوی شاری سلێمانی لهدایكبووه، ڕه‌مزی فه‌تاح كه ئه‌فسه‌رێكی كورد بووه مامی مامۆستا ئیبراهیم ئهحمهد بووه و كاریگه‌ری زۆری له‌سه‌ر ڕۆشنبیر بوونی هه‌بووه ، هه‌ربۆیه زوو ڕه‌وانه‌ی قوتابخانه‌ی ده‌كات. ئه‌م كاریگه‌رییه‌ی مامی تا قۆناغه‌كانی دواناوه‌ندی خوێندنی ئیبراهیم ئهحمهد هه‌ربه‌رده‌وام بوو، له ساڵی 1937 له به‌غدا كۆلیژی یاسا ته‌واو ده‌كات. ئیبراهیم ئهحمهد له پاڵ نووسیندا كاری سیاسیشی كردووه و به‌شداریشی له شۆڕشی ئه‌یلوولدا كردووه. هه‌ر زوو مامۆستا ئیبراهیم ئهحمهد له‌شاری سلێمانی گوێبیستی سروود و هۆنراوه‌ی نیشتمانپه‌روه‌ران و هه‌واڵی شۆڕشی شێخ مه‌حموودی نه‌مر بووه، هه‌روه‌ها بۆردومانی شاری سلێمانی له لایه‌ن فڕۆكه‌كانی ئینگلیزه‌وه كاریتێكردووه، جگه له‌و هه‌لوومه‌رجه تایبه‌تیبه‌ی ئه‌وكاته‌ی سلێمانی، " ڕه‌مزی فه‌تاحی مامیشی ڕێبه‌رایه‌تی كردووه بۆ ئاشناكردنی به خه‌باتی و نه‌ته‌وایه‌تیی و سیاسی . له‌ساڵانی سییه‌كاندا و له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك خوێندكاری كورد له‌به‌غدا گروپێكی پێكهێناوه به‌ناوی "لاوانی كورد" و گۆڤارێكیشی به‌ناوی "دیاری لاوان" بڵاوكردۆته‌وه.
مامۆستا ئیبراهیم ئهحمهد به دامه‌زرێنه‌ر و لێپرسراوی "ژك" له كوردستانی باشوور ده‌ناسرێت، كه سه‌ر به مه‌ڵبه‌ندی كۆمه‌ڵه‌ی ژیانه‌وه‌ی كوردستانی ڕۆژهه‌ڵات بووه، كه سه‌روه‌ری دامه‌زراندنی كۆماری مه‌هابادی ساڵی 1946ی هه‌یه و به هاوكاریی هاورێكانی توانیبووی له زۆر ناوچه‌ی كوردستاندا لق بۆ "ژك" و پاشان بۆ "حدك" بكاته‌وه . پاش ڕووخانی كۆماری مه‌هاباد له ساڵی 1947دا ئیبراهیم ئهحمهد و لقی "ژك" له‌پاش كۆبونه‌وه‌یه‌ك بڕیاریاندا بچنه ناو پارتییه‌وه‌و، مامۆستا ئیبراهیم ئهحمهد به سه‌رۆكی لقی سلێمانی پارتی هه‌ڵبژێردرا. له‌ساڵی 1948 پاش ئه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵاتدارانی ئه‌و كاته‌ی عێراق به‌ربوونه گیانی شۆڕشگێڕانی كورد ، ئیبراهیم ئهحمهد بۆ ماوه‌ی ساڵ و نیوێك زیندانی كرا . پاش ئازادكردنی تا هه لاَیسانی شۆڕشی 14ی ته‌مموزی ساڵی 1958 ڕێگایی خه‌باتی نهێنی گرته به‌ر.
له شوباتی ساڵی 1951 له‌میانه‌ی كۆنگره‌ی دووه‌می پارتی له شاری به‌غدا به كۆی ده‌نگ كۆنگره‌ی پارتی ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی به سكرتیری گشتی پارتی هه‌ڵبژارد. له‌سه‌ر كار و چالاكی سیاسی له هاوینی ساڵی 1951 له سلێمانییه‌وه بۆ كه‌ركووك گوێزرایه‌وه. له‌ساڵی 1953 كۆنگره‌ی سێیه‌می پارتی به ڕێبه‌رایه‌تی ئێبراهیم ئهحمهد سازكرا و له‌م كۆنگره‌یه‌دا دامه‌زراندنی یه‌كێیتی ئافره‌تان و لاوان و قوتابیان په‌سه‌ندكرا. له‌ساڵی 1961 ئیبراهیم ئهحمهد وهك سكرتێری پارتی و سه‌رنووسه‌ری ڕۆژنامه‌ی خه‌بات كاری كردووه، پێش داخستنی ڕۆژنامه‌ی خه‌بات و هه‌ڵگرتنی مۆڵه‌تی پارتی له كۆتایی ساڵی 1961 ناچاربوو شاری به‌غدا به‌جێبهێڵێت و خۆی بشارێته‌وه.
له‌گه‌ڵ هه‌ڵگیرسانی شۆڕشی ئه‌یلوول ڕویكردۆته شاخ و له ڕووی ڕامیارییه‌وه شۆڕشه‌كه‌ی به‌ڕێوه‌بردووه. له ساڵی 1964 تا ساڵی 1971 سكرتێری باڵی نووسینه‌گه‌ی ڕامیاری بووه، پاش هه‌ره‌سی شۆڕشه‌كه ش ڕوو ده‌كاته هه‌نده‌ران و زۆربه‌ی ژیانی له‌شاری له‌نده‌نی پایته‌ختی به‌ریتانیا به‌سه‌ر بردووه.
ژیانی وێژه‌ییی و ڕۆژنامه‌وانیی ئیبراهیم ئهحمهد مامۆستا ئیبراهیم ئهحمهد هه‌ر له‌سه‌ره‌تای ژیانییه‌وه ده‌ستی داوه‌ته كاری نووسین و ڕۆژنامه‌وانیی، هه‌ربۆیه له ته‌مه‌نی 18 ساڵیدا له ڕۆژنامه‌ی "ژیان" كاریكردووه و نۆبه‌ره‌ی نووسینه‌كانی له‌وێ بڵاوكردۆته‌وه. له‌به‌ر شاره‌زایی نووسین "پیره‌مێرد"ی شاعیر و خاوه‌نی ڕۆژنامه‌ی ژیان له نووسێنێكدا ستایشی ئیبراهیم ئه‌حمه ده‌كات و ده‌ڵێت: "ژیان چاوه‌ڕێی ئه‌م كوردییه ڕه‌وانه‌یه، پیره‌مێردیش به‌هیوای نه‌وجه‌وانانه."
مامۆستا ئیبراهیم ئهحمهد له‌ساڵی 1939 بۆ ساڵی 1949 له‌گه‌ڵ مامۆستا عه‌لائه‌دین سه‌جادی گۆڤاری "گه‌لاوێژ" ده‌رده‌كه‌ن، هه‌ربۆیه ناچار ده‌بێت له ساڵی 1944 ده‌ست له كاری حكومی هه‌ڵبگرێت. پاش سه‌ركه‌وتنی شۆڕشی 14ی ته‌مموزی 1958 مۆڵه‌تی بڵاوكردنه‌وه‌ی چه‌ند ژماره‌یه‌كی گۆڤاری ڕزگاری پێبه‌خشرا و هاوكات به‌رپرسیارێتی ڕۆژنامه‌ی "خه‌بات" یشی ده‌كرد. بێجگه له‌و ڕۆژنامانه‌ش خاوه‌نی ڕۆژنامه‌ی "كوردستان" یش بوو كه ئه‌و ده‌مه مام جه‌لال سه‌رنووسه‌ری بووه. به‌هۆی بڵاوكردنه‌وه‌ی وتارێكی به‌ڕووی ده‌سه‌ڵاتدارانی عێراقدا، خه‌بات و كوردستان له ساڵی 1961 داخران و فه‌رمانی زیندانیكردنیش بۆ ئیبراهیم ئهحمهد ده‌رچوو. له گۆڕه‌پانی وێژه‌شدا ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی نووسه‌ر و پارێزه‌ر چه‌ندین كاری به‌نرخی نووسیوه، ئه‌ویش به چه‌ند شاكارێكی به‌نرخ وهك "ژانی گه‌ل"، "كوێره‌وه‌ری"، "دوا تیری كه‌وان" و چه‌ند به‌رهه‌مێكی دیكه‌ش. نامێلكه‌ی "الاكراد و العرب"یش كه له‌ساڵی 1937 به عه‌ره‌بی نووسیوێتی هه‌وڵێك بووه بۆ ڕێكخستنی په‌یوه‌ندیی نێوان كورد و عه‌ره‌ب له عێراق.
ئیبراهیم ئهحمهد له ته‌مه‌نی 86 ساڵییدا له كاژمێر 5ی ئێواره‌ی 2000.04.08 له شاری له‌نده‌ن كۆچی دواییكرد و ته‌رمه‌كه‌ی گوێزرایه‌وه بۆ شاری سلێمانی و هه‌ر له‌ویش نێژراوه.
بۆ بیستن و یا داگرتنی( دانلۆد ) هۆنراوەکانی مامۆستا (ماموستا ئیبراهیم ئهحمهد)لە قەبارەی (فوڕمەت ) mp3لە سەر بابەتەکانی ژێرەوە کرتە (کلیک ) فەرموون
شێعره کانی ئیبراهیم ئه حمه د 1
بۆ بیستن و یا داگرتنی( دانلۆد ) هۆنراوەکانی مامۆستا (ماموستا ئیبراهیم ئهحمهد)لە قەبارەی (فوڕمەت ) pdf لە سەر بابەتەکانی ژێرەوە کرتە (کلیک ) فەرموون
بارانی سلێمانی..
__________________
شاره که م , به ندی دلم , ئه ی باغی مه ن
ره وره وه ی ساوایه تیم , سابلاغی مه ن
دل به هیوات لیده دا , لانکی دلی
تو له وه رزی یادی مه ن دا , سه رچلی
خالید حسامی( هیدی )
|
02-23-2015
|
|
مدیر تاریخ و بخش فرهنگ و ادب کردی |
|
تاریخ عضویت: Aug 2009
محل سکونت: مهاباد
نوشته ها: 19,499
سپاسها: : 3,172
3,713 سپاس در 2,008 نوشته ایشان در یکماه اخیر
|
|
شه‌رفخانی به‌دلیسی
هه‌روه‌ك ئاشكرایه كه شه‌ره‌فنامه به گه‌وره‌ترین شاكاری مێژووی گه‌لی كوردستان داده‌نرێ، به‌سه‌ره‌تاو ده‌سپێكی مێژووی نوێی گه‌لی كورد داده‌نرێت.
شه‌رفخانی به‌دلیسی خۆی له خۆیدا وه‌رچه‌رخانێكی گرنگی مێژووی ڕامیاری و ئابووری و كۆمه‌ڵایه‌تی و كلتووری گه‌لی كوردستانه، شه‌رفخانه‌ی به‌دلیسی كه گه‌وره‌ترین ڕووناكبیرو نووسه‌ری سه‌رده‌می خۆیه‌تی به‌نووسینی شه‌ره‌فنامه نه‌ك هه‌ر زانیاری زۆرو زه‌به‌ندی له‌مه‌ڕ جوگرافیاو ژیانی ڕامیاری و ده‌سه‌ڵاتی كوردو زمان و ڕووه هه‌مه‌جۆره‌كانی كۆمه‌ڵگای كوردی بۆ تۆماركردوین.
شه‌رفخان كوڕی شه‌مسه‌دین به‌دلیس له ساڵی 1543.02.25 له گوندی "گه‌رمه‌ڕووی" سه‌ر به‌شاری "قوم" له ئێرانی عه‌جه‌م له دایكبووه. له‌دیوه‌خانی "شاته‌همان سپی یه‌كه‌م" له‌ساڵی (1543 تا 1576) له‌گه‌ڵ كوڕه‌كانی ئه‌ودا ژیاوه. له ئێران شا ئیسماعیلی سه‌فه‌وی ساڵی 1576 پایه‌و نازناوی میری میران ده‌به‌خشێته شه‌ره‌فخان و ده‌یكاته سه‌رۆكی هۆزی كورده‌كانی ئێران. له كانوونی دووه‌می ساڵی 1578 له جه‌نگی نێوان ئێرانییه‌كان و عوسمانییه‌كان دا پشتی ئێرانییه‌كان به‌رده‌دات و لایه‌نگری عوسمانییه‌كان ده‌كات به‌خۆی و 400 چه‌كداره‌وه دژ به ئێران ده‌وه‌ستێ سه‌ركردایه‌تی عوسمانییه‌كان ده‌كات له ساڵی 1589 سوڵتان مورادی سێیه‌م دژ به ئێرانییه‌كان پایه‌و نازناوی خان ده‌به‌خشێته شه‌ره‌فخان و ده‌یكاته میری ویلایه‌تی به‌دلیس له ساڵی 1590 واتا له ته‌مه‌نی 53 ساڵیدا جڵه‌وی فه‌رمانڕه‌وایی خۆی ده‌داته ده‌ست كوڕه‌كه‌ی خۆی شه‌مسه‌دین به‌گ.
له ساڵی 1591 تا 1592 ده‌ست ده‌كات به نووسینی شه‌ره‌فنامه‌و له 1597.08.04 له نووسینی شه‌ره‌فنامه ته‌واو ده‌بێت و پوخته‌ی نووسینه‌كانی له‌دوا دوای ساڵی 1597دا كۆتایی پێهێنا بهم جۆره پڕۆژه‌ی تۆماركردنی كوردی ئه‌نجامدا.
میر شه‌ره‌فخان له ساڵی 1012ی كۆچی دا به‌رامبه‌ر به ساڵانی 1603-1604ز كۆچی دوایی كردووه. به‌ساڵنامه‌ی زایینی 60 ساڵ ژیاوه‌و به ساڵنامه‌ی كۆچیش 63 ساڵ ژیاوه.
شه‌رفنامه گه‌لێ بابه‌تی سه‌ره‌كی و گرنگی گرتۆته‌خۆ وه‌كو ئه‌مانه‌ی خواره‌وه:
1
حكوومه‌ته كوردییه‌كانی مه‌ڕوانی و حه‌سنه‌وی و فه‌ضله‌وی و ئه‌یووبی
2
حاكمه كوردییه‌كانی پشتاوپشت حوكمڕانیان كردووه
3
ئه‌و حاكمه كوردانه‌ی پاره‌یان لێداوه‌و وتاریان به‌ناو خوێندراوه‌ته‌وه
4
جگه له‌مانه‌ش به‌دوورو درێژی باسی حكوومه‌تی بتلیسی كردووه
ئه‌م په‌رتووكه‌ی شه‌رفنامه له كۆنه‌وه گرنگییه‌كی زۆری پێدراوه له ساڵی 1978ی كۆچی به‌رامبه‌ری 1667ی زایینی له‌زمانی فارسیه‌وه له‌لایه‌ن شامی ناوێكه‌وه وه‌رگێڕدراوه‌ته سه‌ر زمانی توركی و له دواییدا "ولیامینۆف"ی ڕووسی كردوویه‌تییه ڕووسی و به چاپی گه‌یاندووه و "كارمۆی" مێژوونووسی فه‌ڕه‌نسیش كردوییته‌تیه فه‌ڕه‌نسی و له میسریش مێژوونووسی كورد له چله‌كانی سه‌ده‌ی ڕابردوو به‌فارسی چاپی كردوه‌و مه‌لا جه‌میل ڕۆژبه‌یانی له‌ساڵی 1953دا به په‌راوێزی به‌نرخه‌وه كردوویه‌تییه عه‌ره‌بی و به‌چاپی گه‌یاندووه دواجاریش هه‌ژار موكریانی به په‌راوێزو پێشه‌كیه‌كی درێژه‌وه كردوویه‌تییه كوردی و له‌ساڵی 1972دا له چاپخامژگی كۆڕی زانیاری كورد له به‌غدا له چاپ دراوه.
__________________
شاره که م , به ندی دلم , ئه ی باغی مه ن
ره وره وه ی ساوایه تیم , سابلاغی مه ن
دل به هیوات لیده دا , لانکی دلی
تو له وه رزی یادی مه ن دا , سه رچلی
خالید حسامی( هیدی )
|
02-23-2015
|
|
مدیر تاریخ و بخش فرهنگ و ادب کردی |
|
تاریخ عضویت: Aug 2009
محل سکونت: مهاباد
نوشته ها: 19,499
سپاسها: : 3,172
3,713 سپاس در 2,008 نوشته ایشان در یکماه اخیر
|
|
دكتۆر قه‌ناتی كوردۆ
كوردناس و زانای مه‌زنی كوردی یه‌كێتی سۆڤیه‌تی جاران پڕۆفیسۆر قه‌ناتی كوردۆ 97 ساڵ له‌مه‌وبه‌ر له ڕۆژی 1909.09.21 له گوندی "سوسز"ی ناوچه‌ی "قانزمان"ی هه‌رێمی قارس له كوردستانی باكورری سه‌ر به ده‌وڵه‌تی عوسمانی لهدایكبووه، ناوی ته‌واوی "قه‌نات كوڕی كوردۆ كوڕی كه‌له‌ش كوڕی خدر"ه و له‌سه‌ر ئایینی ئێزیدی بووه.
له‌كۆتایی جه‌نگی یه‌كه‌می جیهانی له‌ساڵی 1918دا كه توركه‌كان به‌سه‌ر ئه‌رمه‌ندا زاڵبوون، بنه‌ماڵه‌ی قه‌نات و خه‌ڵكی ئاواییه‌كه‌یان خۆیان له‌چنگی توركه‌كان ڕزگار كردو به‌ره‌و ناوچه‌ی "ئاپاران"ی ئه‌رمه‌نستانی ژێر ده‌ستی ڕووسیا كه‌وتنه ڕێ و له‌و ناوه له گوندی "كۆربلاخ" نیشته‌جێ بوون، كه خه‌ڵكی گونده‌كه هه‌موویان كوردبوون، هه‌ر له‌و ساڵه‌دا توركه‌كان ناوچه‌ی ئاپارانیان داگیر كرد، به تایبه‌تی گونده‌كانی كورد، بۆیه ماڵی قه‌نات ماوه‌یه‌ك ده‌ربه‌ده‌ربوون و له‌دواییدا گه‌ڕانه‌وه "ئاپاران" و باوكی به‌حه‌ماڵی گوزه‌رانی ده‌كردو له‌ساڵی 1920دا ڕوویان كرده گورجستان و له‌شاری "تفلیس" نیشته‌جێ بوون و ملیان دایه ڕه‌نجبه‌ری و باوكی له 1921دا كۆچی دوای كرد و په‌روه‌رده كردنی ئه‌و كوڕه 12 ساڵییه‌كه‌وته ئه‌ستۆری دایكی و هه‌ر له‌و ساڵه‌دا له قوتابخانه‌ی "هاگۆب گازاریانی"ی ئه‌رمه‌نی ناسراوبه "لازۆ" ده‌ستی به‌خوێندن كرد و ئه‌و زانایه به پیتی لاتینی ئه‌رمه‌نی فێری كورد و ژنه‌كه‌شی زمانی ئه‌رمه‌نی فێركرد.
قه‌ناتی كوردۆ له‌ساڵی 1928دا خوێندنی سه‌ره‌تایی له‌و قوتابخانه تایبه‌تیه ته‌واوكرد و له‌كۆلیژی كارگه‌ران له‌شاری لینینگراد وه‌رگیراو له‌ساڵی 1931دا ئه‌و كۆلیژه‌ی ته‌واو كرد، كه به‌رامبه‌ر قۆناغی ناوه‌ندی و ئاماده‌یی بووه و له كۆتایی ئه‌و ساڵه‌دا قه‌نات و دوو هاوڕێی كوردی كۆلیژی زمانه‌وانه‌ی زانكۆی لینینگراد وه‌رگیران و له‌ساڵی 1936دا خوێندنی ته‌واو كرد و بڕوانامه‌ی دیبلۆمی وه‌رگرت و هه‌ر ئه‌و ساڵه له‌به‌شی دكتۆرا وه‌رگیراو له‌ساڵی 1941دا خوێندنی باڵای ته‌واو كرد و بڕوانامه‌ی دكتۆرای وه‌رگرت و له په‌یمانگای ئه‌سنۆگرافیای ئه‌كادیمیای زانستی سۆڤیه‌ت دامه‌زراوه، دوای ماوه‌یه‌كی كه‌م نێردایه "فابریقه‌ی شه‌فه‌قی سوو" تا مانگی شوباتی 1942.
دكتۆر قه‌ناتی كوردۆ له‌ساڵی 1945دا بووه ئه‌ندامی پارتی كۆمۆنیستی ڕووسیا و له‌پاش جه‌نگ بوو به مامۆستای زمانی كوردی به خوێندكارانی به‌شی ئێرانی ده‌گوته‌وه.
له‌ساڵی 1947ه‌وه تاكو 1960 سكرتێری لیژنه‌ی ناوچه‌ی پارتی كۆمۆنیستی په‌یمانگه‌ی ڕۆژهه‌ڵاتناس بووه له‌و شاره‌ی لینینگراد دا تاكو ساڵی 1958 قه‌ناتی كوردۆ و ئیسحاق تسوكه‌رمان و مارگریت ڕودینكۆ خه‌ریكی كوردناسی بوون له‌به‌شی ئێرانی په‌یمانگای ڕۆژهه‌ڵاتناسی و له‌ساڵی 1958دا به‌شی كوردی به یارمه‌تی یوسف ئۆربێلی سه‌رۆكی په‌یمانگای ڕۆژهه‌ڵاتناس جیاكرایه‌وه و بووه به‌شێكی سه‌ربه‌خۆ.
له‌سه‌ره‌تادا ئۆربێلی خۆی بووه سه‌رۆكی، به‌ڵام له دواییدا دكتۆر قه‌ناتی كوردۆ به‌سه‌رۆكی به‌شه‌كه هه‌ڵبژێردرا. ئه‌وه‌ی شایانی گوتنیشه دكتۆر قه‌نات له‌ساڵی 1968دا بڕوانامه‌ی دكتۆرای "ناووك" واته دكتۆرای زانسته‌كانی وه‌رگرت و پله‌ی زانستی بووه‌ته پڕۆفیسۆر.
تاكو ڕۆژی كۆچی دوایی له 1985.10.31دا وهك سه‌رۆكی به‌شی كوردی و زانایه‌كی مه‌زنی كورد و كوردناسێكی دڵسۆز و لێهاتووی نه‌ته‌وه‌كه‌ی خزمه‌تی زمان و وێژه‌ی و مێژووی كوردی كرد.
هه‌ندێ له به‌رهه‌مه‌کانی
پڕۆفیسۆت قه‌ناتی كوردۆ گه‌لێك به‌رهه‌می به نرخی نووسیوه و بڵاوكردۆته‌وه له‌وانه:
1. ته‌حویری مێژووی كورد له زانستی مێژووی بۆ ڕجوازیی فارس - ساڵی 1954
2. خه‌پاتۆر ئابۆڤیان وه‌كو كوردناس و ئه‌سنۆگراف - ساڵی 1955
3. بیروباوه‌ڕی ناڕاست له‌باره‌ی زمانی كوردییه‌وه - ساڵی 1955
4. كورد له په‌رتووكی "نه‌ته‌وه‌كانی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست" - ساڵی 1957
5. فه‌رهه‌نگی كوردی - ڕووسی "شێوه‌ی كرمانجی باشوو" - ساڵی 1983
6. په‌رتووكی ڕێزمانی كوردی - ڕه‌و‌ان - ساڵی 1956
7. ئه‌حمه‌دی خانی و به‌رهه‌می وێژه‌یی
8. دروستبوونی وشه له زمانی كوردیدا
9. كوردی سۆڤیه‌ت له وێژه‌یی كوردی ده‌ره‌وه‌دا
10. بیروباوه‌ڕی قاره‌مانیه‌تی له به‌رهه‌می وێژه‌ی ئه‌حمه‌دی خانی دا
__________________
شاره که م , به ندی دلم , ئه ی باغی مه ن
ره وره وه ی ساوایه تیم , سابلاغی مه ن
دل به هیوات لیده دا , لانکی دلی
تو له وه رزی یادی مه ن دا , سه رچلی
خالید حسامی( هیدی )
|
02-24-2015
|
|
مدیر تاریخ و بخش فرهنگ و ادب کردی |
|
تاریخ عضویت: Aug 2009
محل سکونت: مهاباد
نوشته ها: 19,499
سپاسها: : 3,172
3,713 سپاس در 2,008 نوشته ایشان در یکماه اخیر
|
|
ماموستا ملا عبدالله احمدیان
دانشمند فاضل و محقق وارسته جناب حاج ملا عبدالله احمدیان در سال 1319 ه.ش در خانواده ی شریف و متدین در شهرستان مهاباد دیده به جهان گشود... علوم مقدماتی را نزد علمای منطقه فرا گرفت و برای ادامه ی تحصیل و كسب دانش و كمال ، از اساتید بزرگواری چون مرحوم ملا عصام الدین شفیعی ، مرحوم علامه ملا باقر بالك ، و مرحوم ملامحمد قزاجی (رض ) كه از علمای برجسته و بارز كردستان بودند بهره های فراوان برد و در نهایت از محضر مرحوم ملا علی ولزی به اخذ اجازه افتاء و تدریس نایل گشت .
همچنین در آزمون سطح روحانیان اهل سنت كه از طرف دانشكده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران برگزار گردید موفق به اخذ درجه ی دكتری گردیده است .
ایشان در كنار فعالیت های علمی ، با حضور مؤثر در مساجد و محافل و ایراد ِ وعظ و خطابه به ایفای وظیفه ی دینی خویش در جهت آشنا كردن مردم با مسائل اعتقادی و احكام دینی پرداخت و همزمان با تدریس در مدارس حوزوی و كلاسیك به تربیت نسل جوان همت گماردو به مدت 8 سال تهیه و اجرای برنامه های دینی رادیو مهاباد را بر عهده داشت .
وجود مشكلات و كمبودهای اقتصادی و تضییقات و موانع مختلفی كه با آن روبرو بوده ، هیچ گاه نتوانسته خللی در روحیه مقاوم ایشان ایجاد كرده و سدّ راه فعالیت های اصلاح گرایانه و خیر خواهانه وی باشد .
سر انجام ایشان در خرداد ماه سال 1383 دارفانی را وداع گفتند
آثار و جاودانه های كه مرحوم احمدیان از رخود بعنوان باقیات صالحات بر جای گذاشت
1-قرآن شناسی
2- حدیث شناسی
3- سیمای خلیفه دوم عمر بن خطاب
4- تجزیه و تحلیل زندگانی امام شافعی
5- ترجمه ی رسالة التوحید محمد عبده
6- تحقیقات مطالب فقهی و كلامی
7- قبله محمدی
8- سیر تحلیلی بر كلام اهل سنت
9- كلام جدید
10- تفسیر سوره نور به زبان كردی
11- هه ست و هاوار به زبان كردی
12- گه لحو به زبان كردی
13- بسوی جهان جاویدان
روحش شاد و یادش جاودانه باد.
__________________
شاره که م , به ندی دلم , ئه ی باغی مه ن
ره وره وه ی ساوایه تیم , سابلاغی مه ن
دل به هیوات لیده دا , لانکی دلی
تو له وه رزی یادی مه ن دا , سه رچلی
خالید حسامی( هیدی )
|
02-24-2015
|
|
مدیر تاریخ و بخش فرهنگ و ادب کردی |
|
تاریخ عضویت: Aug 2009
محل سکونت: مهاباد
نوشته ها: 19,499
سپاسها: : 3,172
3,713 سپاس در 2,008 نوشته ایشان در یکماه اخیر
|
|
دوكتور كه ریمی ئه ییوبی
1995-1924
دوكتور كه ریمی ئه ییوبی، كوری سه ید ره حمان، له 23ی خاكه لیوه ی سالی 1303ی هه تاوی، له شاری مه هاباد له دایك بوو. خویندنی سه ره تایی و به شیك له ناوه ندی له مه هاباد ته واو كرد و بو دریژه ی خویندن رووی كرده شاری ورمآ. سالی 1945، له سه رده می كوماری كوردستان له مه هاباد، ئه ندامی ئه وگروپه بوو كه بو مه شقی سه ربازی ره وانه ی باكو كران. دوای رووخانی كومار، سه ید كه ریم له ولآتی نوآ مایه وه و به هوی ته شه نه كردنی كیشه سیاسییه كان نه یتوانی بگه ریته وه ولآتی خوی. ماوه ی ده سال له باكو مایه وه و له 1956 را، خه ریكی خویندنی ده وری دوكتورای L.O بوو له ئه نستیتوی روژهه لآتناسی. له 1963 بروانامه ی دوكتوراكه ی له سه ر « چونیه تی داهینان له شیعری شاعیر و زانای هاوچه رخ، هه ژار » نووسی. ماوه ی 36 سال له بواری ئه كادیمی و زانستی كاری كرد، كه 32 سالی له ئه نستیتوی زمانناسی A.N تیپه ری. سالی 1957 له گه ل خاتوو « د. ئیونیاسمیرنووا »، دوكتورای زانستی زمانناسی، زه ماوه ندی كرد. خاتـــوو سمیرنووا، له دایكبــــووی « سیچونكا »ی روژئاوای رووسیه بوو، كه له ئه نستیتوی روژهه لآتناسی موسكو كاری ده كرد. له سه ر ویستی پروفیسور ق. كوردو، بو نووسینی بروانامه ی دوكتوراكه ی رویشته لینینگراد و له وآ له گه ل دوكتور ئه ییوبی ئاشنا بوو، و بووبه ئه ندامی به شی كوردناسی له ئه نستیتوی روژهه لآتناسی. دوای دوو سال بووبه ئه ندامی ئه نستیتوی زمانناسی له كوری زانستیی شوره وی. ئیدی زوربه ی كار و لیكولینه وه كانیان له گه ل « د. ئه ییوبی » به هاوبه شیی یه كتر به ئه نجام گه یاند و گه لیك كتیب و وتاری گرینگیان له مه ر زمانی كوردی بلآو كرده وه . سه ید كه ریم شاره زایی ته واوی به سه ر زمانگه لی كوردی ، رووسی، فه ره نسی، عه ره بی، فارسی، تركی و ئازه ریدا بووه . له پیداچوونه وه ی « مه م و زین »ی خانیدا، له گه ل « ئی.ئا.ئوربیلی »و« ق. كوردو » هاوكاری نزیكی كردووه . به هاوبه شیی خیزانی، ماوه ی ده سال له سه ر شه رح و وه رگیرانی رووسیی دیوانی مه لای جزیری كاریان كرد، ئه م دیوانه خاوه نی گرینگییه كی تایبه ته له كاری كوردناسیدا كه له سالی 1989 چاپ‌كرا. هه روه ها كاری هاوبه شیی تریان، گرامیری زمانی شیعریی مه لای جزیری بوو، كه هیشتا چاپ نه كراوه . له هاوینی 1995 لیكولینه وه یه كی تریان له سه ر دیالیكته كانی كوردی ئاماده ی چاپ كرد كه له تیپولوژیی له هجه كانی موكری، هه ورامی، سنه یی، زازاكی و كرمانجی ده دوآ و هه ندآ زانیاریی گرینگ له بابه ت دیالیكته كانی كوردییه وه ده خاته روو. كاره كانی تریان بریتییه له : « دیالیكتی كوردیی موكری » ، 1968. « فونه تیكی زمانی كوردی »، 1985. هه روه ها ده ستنووسی فه رهه نگی رووسی – كوردی، كه ده وری 20000وشه یه . دوكتور ئه ییوبی، سالی 1993، پاشی 48 سال دووری له زیدی خوی، به ماوه ی دوو مانگ بو سه ردان گه رایه وه مه هاباد و پیشوازییه كی كه م وینه ی لیكرا. كوریكی هه یه كه ئیستا له لینینگراد ده ژی. له دوایین مانگی هاوینی 1995 له لینینگراد چاوی هه میشه یی لیكنا و له سه ر وه سیه تی خوی هینایانه وه مه هاباد و له روژی چوار شه ممو، 22/6/1374ی هه تاوی، له گورستانی بوداغ‌سولتان نیژرا.
منبع:شرکت عصر ارتباطات مهاباد
__________________
شاره که م , به ندی دلم , ئه ی باغی مه ن
ره وره وه ی ساوایه تیم , سابلاغی مه ن
دل به هیوات لیده دا , لانکی دلی
تو له وه رزی یادی مه ن دا , سه رچلی
خالید حسامی( هیدی )
|
02-24-2015
|
|
مدیر تاریخ و بخش فرهنگ و ادب کردی |
|
تاریخ عضویت: Aug 2009
محل سکونت: مهاباد
نوشته ها: 19,499
سپاسها: : 3,172
3,713 سپاس در 2,008 نوشته ایشان در یکماه اخیر
|
|
قدم زدن دردنیای شعر شاعری نابینا از مهاباد
به گزارش مکریان ،شاعری نابینا با تخلص شعری ژاکاو، سال 1347در روستای به رده ره شان شهرستان مهاباد در یک خانواده کشاورز به دنیا آمد،"ناصر آقابرا" تمامی مقاطع تحصیلی خود را در مدارس عادی با موفقیت طی کرده و هم اکنون مدرس دانشگاه پیام نور مهاباد است.
آقای آقابرا از تحصیلات و نحوه آموزش خود بگویید؟
ناصر آقابرا ؛ غیر از یک دوره آموزش خط بریل، تمامی مقاطع تحصیلی خود را در کنار بچه های عادی مدارس مهاباد گذراندم. دوران ابتدایی را با جلب رضایت و موافقت آموزش و پرورش در روستای "به رده ره شان" سپری کردم و برای ادامه تحصیل به مهاباد آمدم و تا مقاطع عالی در کنار بچه های عادی تحصیل کردم. در دوران دانشگاه دستم بازتر بود و رکوردر(دستگاه ضبط صدا) می بردم سر کلاس و تحت پوشش مؤسسه نابینایان رودکی و خندق بودم که فایل صوتی کتابهای درسی دانشگاهی را برایم می فرستاد. من به شیوه تلفیقی درس می خواندم به این معنی که بچه هایی که مشکل ذهنی و جسمی نداشته باشد، از طرف آموزش و پرورش موافقت می شد که در کنار بچه های عادی درس بخوانند.
سال 1370در رشته اقتصاد اجتماعی دیپلم گرفتم و سال بعد در رشته حقوق دانشگاه رفسنجان پذیرش شدم اما خانواده ام موافقت نکردند. و ازدواج و مسائل زندگی ادامه تحصیلات را تا سال 76 که از خانواده پدرم جدا شدم به تعویق انداخت. آن زمان بصورت قراردادی با صدا و سیمای مهاباد همکاری داشتم و سال 1381 در رشته ادبیات وارد دانشگاه شدم و 1386 وارد مقطع ارشد این رشته شدم. الان هم در دانشگاه پیام نور مهاباد بصورت قراردادی تدریس می کنم.
براتون سخت نبود که در کنار بچه های عادی درس بخونید؟
ناصر آقابرا ؛ چرا سخت بود. مخصوصاً وقتی که معلمای ریاضی و عربی چیزی پای تخته می نوشتند. اما از آنها می خواستم که برای من هم توضیح بدن و اونها هم این کار را می کردند. کمک و همراهی معلمها و هم کلاسی هایم خیلی به من کمک کرد و همین باعث شد من دوران تحصیل خوب و همراه با خاطرات به یادماندنی داشته باشم. پدرم هم خیلی حمایتم می کرد و برای دروسی که لازم بود معلم خصوصی می گرفت تا از بچه ها عقب نمانم و مشکلی نداشته باشم.
در چند سالگی بینایی خود را از دست دادید؟
ناصر آقابرا ؛ سه سال داشتم که مریضی سرخک در روستامون(به رده ره شان) شایع شد و همه بچه ها دچار شدند. مادرم تعریف می کرد که: "بچه ای پر جنب و جوش بودی که سرخک به روستامون اومد.قبل از تو برادر بزرگترت(خلیل) سرخک گرفت و مرد. ما هم به دلیل درگیر بودن مراسم و مهمانا از تو غافل شدیم که تو هم که این مریضی را گرفته ای و به چشمت زده بود. دکتر که بردیم، اینقدر عصبانی شد که من و پدرت را بیرون کرد که چرا حواستان به این بچه نبوده و بینایی اش را از دست داده".
تشخیص و ارتباط با محیط دور و بر، در دنیای نابینایی چگونه است؟
ناصر آقابرا ؛ در حال حاضر( بر اثر بیماری سرخک) نوری برام مونده و اجسام و اشخاص دور و برم را بصورت سایه هایی کم رنگ و پررنگ تشخیص می دهم. و در فاصله چند قدمی متوجه می شوم که به چیزی نزدیک می شود. اگر با ماشینی فاصله کم داشته باشم به غیر از صدا، روشنایی خاصی را حس می کنم و متوجه می شوم که ماشین است. انعکاس صدا هم کمک می کند که بفهمم در چه نوع فضایی هستم. من خیلی راحت بدون عصا و با اتکا به همین مقدار کم دیدی که دارم راحت در خیابانها و کوچه های شهر راه می روم و شبها میرم قدم میزنم. ما که حس بینایی نداریم از دیگر حواسمان بیشتر و بهتر استفاده می کنیم. دانشگاه که بودم با بوی غذا سلف سرویس و یا انتشاراتی را با بوی کاغذ و چاپ پیدا می کردم. حتی با صدای پاها و قدمهایی که رهگذران برمی دارند مسیرها را می توان ردیابی کرد.
فعالیتهای فرهنگی و هنری خود را از کجا و چگونه شروع کردید؟
ناصر آقابرا ؛ چهارم ابتدایی بودم که برای اولین بار شعر گفتم. آن هم بیوگرافی سعدی که در کتاب فارسیمان بود باعث شد که من به شعر گفتن علاقه مند بشم و شروع کنم به شعر گفتن. ابتدا شعر فارسی می گفتم و در سال 1364 اولین شعر کُردی ام به نام "ماموستای دلسوز" در شماره 4 مجله سروه به چاپ رسید، زمان قید حیات ماموستا هیمن، شاعر بزرگ کُرد. و در مقطع تحصیلی راهنمایی در مسابقه قلم روستا در زمینه شعر، مقاله نویسی، داستان نویسی و ترجمه داستان فعالیت داشتم و رتبه اول می آوردم. و همین هم باعث شد که در سال 1366از طرف آموزش و پرورش به صدا و سیمای مرکز مهاباد معرفی بشم و در ابتدا همان شعرها و مقاله هایم را بصورت هفته ای می خواندم و بعد وارد بخش تولیدی شدم و در زمینه نمایش رادیویی، میان پرده تلویزیونی، سرود طنز می نوشتم. بعد از آنها دیپلم که داشتم، آزمون مربیگری کامپیوتر و خط بریل از طرف بهزیستی برگزار شد و من که قبلاً دوره دیده بودم، شرکت کردم و قبول شدم و مربی بهزیستی شدم. در این زمان بود که به تحصیلات دانشگاهی علاقه زیاد پیدا کردم و همیشه در این فکر بودم که همکلاسی های من الان در دانشگاه هستند. و چنین شد که با کمک کتابهای صوتی مؤسسه رودکی وارد دانشگاه شدم. رتبه دوم استان آذربایجان غربی را در سال 1381 کسب کردم و وارد دانشگاه آزاد مهاباد شدم.
موضوع شعرهایتان چیست؟
ناصر آقابرا ؛ برای نوشتن شعر ما از اول موضوع را تعیین نمی کنیم و این الهام است که برایمان مشخص می کند که شعر اجتماعی، عاشقانه، طنز اجتماعی، مناسبتی و یا .... باشد. گاهی از یک قطعه موسیقی الهام گرفته می شود و شعر متأثر از آن از دورن شاعر می خروشد. گاهی از یک برخورد یا چیز خاصی. بیشتر زمان قدم زدن که به گذشته ای دور برمی گردی شعری متولد می شود.
جدا از شعر گفتن چه فعالیت هنری، فرهنگی دارید؟
ناصر آقابرا ؛ علاوه بر مطبوعات و رسانه ها، در بخش کارشناسی ادبیات "برنامه گلستان" سیمای مرکز مهاباد در حال حاضر همکاری دارم. در زمینه آموزش زبان کردی، جلسات نقد ادبی و یا آموزش شعرگفتن و نوشتن در انجمن ادبی مهاباد هم همکاری دارم. به موسیقی هم از همان ابتدا علاقه داشتم اما در کودکی پدرم قبول نمی کرد که به کلاس آموزش موسیقی برم و فکر می کرد که جلو درس و پیشرفتم را می گیرد و عاشق ویولون بودم(با خنده) اما الان هم یاد نگرفتم. دبیرستانی که بودیم به بهانه عضویت در گروه سرود به اتاقی برای تمرین می رفتیم که وسایل موسیقی آنجا بود و دستمان می گرفتیم. از جنبه عملی زیاد پیشرفت نکردم و فقط کم کم نواختن اُرگ را یاد گرفتم اما به دلیل خوب شنیدن و علاقه زیاد، صدای همه دستگاهها را با جزئیات تخصصی آنها را یاد گرفتم. شنیدن در موسیقی خیلی مهم است و من به دلیل استفاده بهتر و بیشتر از حس شنواییم، همه نت ها را می شناسم و از هم تشخیص می دهم، مسئله طنین برام حل شده بود. دیاپازن وسیله ای است که به کمک آن(از راه دیدن) سازها تنظیم می شود، پیش اومده که دوستان دیاپازن نداشتن که ببینن و برای تنظیم از قوه و تشخیص شنوایی من استفاده کردن و کار رو راه انداختن.
از کتابهای شعرتان بگویید؟
ناصر آقابرا ؛ "که ژاوه ی دل" که از اول دبیرستان سرودن شعرهای آن را شروع کردم، در 1377از طرف انتشارات رهرو چاپ شد. شعرهای این کتاب متنوع هستند و از عاشقانه تا طنز اجتماعی را شامل می شود. "تریفه ی ئاوات" ترکیبی از شعر نو و شعر کلاسیک است که شامل ظنز هم می شود. این کتاب هم در دست اصلاح است و قصد چاپش را با هزینه خودم دارم.
آرزوی من این است که کتاب "کوللاره" به معنای با بادبادک که برای کودکان در مقاطع پیش دبستانی و اول دبستان نوشتم، در مدارس ابتدایی چاپ شود برای یادگیری زبان کردی. اشعار این کتاب را بر روی بچه های خودم امتحان کردم، چون بچه ها تا چیزی را دوست نداشته باشند آن را نمی خواهند. اشعار این کتاب را ریتمیک و طوری تنظیم کرده ام که بچه ها با آن کف بزنند و شادی کنند.. بچه هایم که مهد کودک می رفتند و من این اشعار را یادشان داده بودم، از مهد زنگ زدند که ما شهریه از شما نمی گیریم، فقط اجازه بدهید این اشعاری را که بچه های شما می خوانند به بقیه بچه ها هم یاد بدهیم و من هم با کمال خوشحالی آن اشعار را در اختیارشان قرار دادم که به بچه ها آموزش دهند. این کتاب هم کار تصویرگری آن مانده که ان شاءالله آماده شد چاپ می شود.
اشعار شما بیشتر با سبک کلاسیک اند یا نو؟ و نظر شما در مورد شعر نو و شعر کلاسیک چیست؟
ناصر آقابرا ؛ قالب شهر هم مثل موضوع از طریق الهامی که به شاعر می رسد تعیین می شود و از ابتدا دست خود شاعر نیست. من در دو حوزه شعر کلاسیک و نو شعر می گم، اما می خوام اینجا بگم که شعر کلاسیک ویژگی های بسیار خوبی دارد از جمله اینکه در بخش موسیقایی موفقیت بیشتری دارند و البته محدودیت هایی هم ایجاد می کند از جهت عروضی است. اما در شعر نو قلم آزاد است و دست شاعر بازتر. شعر نو اگر حالت انشایی داشته باشد و شبیه حرفهای عامیانه باشد، ارزش هنری زیادی ندارد بلکه شعر نو باید دارای سبک و آهنگ باشد. همچون شعرهای سهراب سپهری و اخوان و دیگر شاعران شعر سپید. شعر نو باید دارای انسجام و پیوستگی باشد که خواننده از شنیدن آن لذت ببرد. عده ای معتقدند که شعر کلاسیک کهنه شده است و باید به طرف شعر نو روی آورد، در حالی که بدون حفظ و شناخت گذشته چیزی برایمان نمی ماند و شعر کلاسیک خدمت زیادی به ادبیات کرده است. چنین نظراتی بیشتر ناشی از عدم شناخت ما نسبت به شعر کلاسیک است. من در اینجا در کنار احترامی که برای همه شاعران نو قائلم می گویم که ابتدا شعر کلاسیک را بشناسند و بلد بشن و بعد بگویند که کهنه شده و دیگر دوران شعر کلاسیک بسرآمده است. اینکه ما بشناسیم و بگویم که خوشمان نمیاد خیلی متفاوت است نسبت به اینکه نشناسیم و بگوییم دورانش بسرآمده است و به درد نمی خورد.
اگر خواننده ای بخواهد شعرهای شما را بخواند دوست دارد که باشد؟
ناصر آقابرا ؛ گاهی اوقات خود خواننده ها بدون هماهنگی با ما این کار را می کنند. در اینجا فرصت را غنیمت می شمرم که بگم عده ای از خواننده ها شعرهای من را خوانده اند، اما به سلیقه و دلخواه خود آنرا تغییر داده اند و این نه تنها ظلمی بزرگ به شاعر، بلکه تعرض به قانون ادبیات و کاری بسیار ناپسند است. به عنوان مثال خدابیامرز "خانم مرضیه فریقی" شعر "کانی" بنده را خوانده و به جای "... تو جیژوانی په ریه کانی..." گفته است: "....تو جیژوانی دلدارانی..." و این تغییر برای من بسیار ناخوشایند بود که قبلاً هم در مصاحبه ای به این نکته اشاره کرده ام. "آقای بکر لگزی" هم متأسفانه "مه قامی" از من خوانده است اما متأسفانه به میل خود تغییر داده است و از همین جا گلایه خودم را می رسانم.
جدای از این مسائل اگر کسی بخواهد برای خواندن، شعر به وی بدهم، از وی می خواهم که آزمایشی قطعه ای بخواند تا ببینم به خوبی مفهوم شعرهای من را می رساند یا نه! البته بهم گفتن که من سخت گیر و رک هستم اما چه می شود کرد! اما اگر بخواهم اسم کسی را ببرم که دوست دارم شعرای من را بخواند، از صدا و خواندن "عمر عبدی" خیلی خوشم می آید که قبلاً شعر "ولاتی من" را خوانده است که اتفاقاً در کاستی به همین نام پخش شد. و اگر ایشون هر کاری از من بخوانند خوشحال میشم. به غیر از ایشون "رحمان پاشاخانی"، "گه زیزه" را خیلی خوب خوانده و از صداش خوشم میاد و الان هم کارهایی که صدای زیر می خواهد را به او می دهم که بخواند. البته اشعار "کانی" و "گول" را هم آقای احمد لاوه هم خیلی خوب خوانده و اگر کاری در سطح بالا داشته باشم به ایشان می دهم.
کدام شعرتان را بیشتر دوست دارید؟
ناصر آقابرا ؛ انتخاب خیلی سخت است. هر شاعری اگر تعدادی از شعرهایش را بیشتر دوست داشته باشد، به دلیل این است که شأن نزول دارند، یعنی به مناسبت خاصی گفته شده اند و شاعر تعلق خاطر خاصی به آنها دارد که این را اینجا از من نخواید چون مربوط به حریم شخصی هستند! از شعر "کانی" خیلی خوشم میاد، "قندیل" را هم خیلی دوست دارم. و همچنین از بعضی شعرهای طنزم هم که آن موقع محصل بودم و سر کلاس حساب که خوشم نمی آمد می گفتم. از شعر طنز "فالگیر" هم خوشم میاد. شعر طنز "گه ره که که مان" چون خنده دار است را دوست دارم.
به نظر شما شاعری قریحه ای خدادی است؟
ناصر آقابرا ؛ کاملاً. اگر کسی هزار کتاب شعر هم بخواند، اما ذوق شاعری نداشته باشد، هرگز نمی تواند شعر بگوید. خیلی ها هستند که ادعای شاعری دارند اما اثرشان بیشتر نظم است تا شعر.
به عنوان یک شاعر نابینا از مسئولین فرهنگی چه انتظاری دارید؟
ناصر آقابرا ؛ با اکثر آنها حضوری، تلفنی و کتبی بارها انتظارات و تقاضاهای خود را رسانیده ایم و خیلی کم به نتیجه رسیده ایم، اما خب ما حرف خود را می زنیم. تقاضای اول من در رابطه با فراهم کردن میدان مناسب جهت چاپ و نشر تألیفاتمان است. تقبل کردن هزینه های چاپ و پخش کتابها از طرف ارگانها و نهادهای فرهنگی-هنری در وهله اول خدمتی به ادب و هنر مملکتمان است و حتی اگر یک سوم هزینه را هم متقبل شوند ما استقبال می کنیم. تقاضای دیگرم این است که مسولین در رابطه با استخدام و حمایت کاری ما تنها به این امر توجه نکنند که آیا ما جلو چشممان را می بینیم یا نمی بینیم. بلکه به توانایی و تحصیلات ما به عنوان یک عضو جامعه نگاه کنند نه یک فرد نابینا. اگر چنین نباشد به ما و خانواده مان ظلم می کنند.
چه حرفی برای همنوعان خود دارید؟
ناصر آقابرا ؛ اکثر همنوعان من گرایش داشته اند که تنها به خواندن قرآن روی بیارن. من این کار آنها را می ستایم امااز آنها می خوام که در کنار آن خط بریل و کامپیوتر را هم یاد بگیرند. از کتابهای صوتی استفاده کنند و اطلاعات خود را بالا ببرند و از آموزش سمعی بهره مند بشن. در کتابخانه شیخ شلتوت مهاباد کتابهای صوتی وجود دارند که عزیزان می توانند استفاده کنند. مطالعه کردن، فرهنگ و دانش آنها را بالا می برد و خود را به قرآن خواندن محدود نکنند. من دیروز 47 مین کتاب در زمنیه رمان را در سال جدید تمام کردم. صبحها از ساعت 6 تا 8 زبان انگلیسی می خوانم و اوقات دیگر مطالعه آزاد دارم. دوست دارم همنوعان من هم مطالعه کنند و در یک مقطع نمانند.
__________________
شاره که م , به ندی دلم , ئه ی باغی مه ن
ره وره وه ی ساوایه تیم , سابلاغی مه ن
دل به هیوات لیده دا , لانکی دلی
تو له وه رزی یادی مه ن دا , سه رچلی
خالید حسامی( هیدی )
|
02-24-2015
|
|
مدیر تاریخ و بخش فرهنگ و ادب کردی |
|
تاریخ عضویت: Aug 2009
محل سکونت: مهاباد
نوشته ها: 19,499
سپاسها: : 3,172
3,713 سپاس در 2,008 نوشته ایشان در یکماه اخیر
|
|
مهارت خارق‌العاده مرد حافظه ایران
تاکید کرد اگر دو نیمکره مغز باهم فعال شوند، مغز حداقل ۵ برابر بهتر عمل می‌کند. افراد در شرایط عادی از یک قسمت مغز کمتر استفاده می‌کنند و اگر این ۲ نیمکره باهم فعال شوند، آنها نابغه می‌شوند.
فارس:دکتر محمد سیدا مدیر مؤسسه فرهنگی ذهن برتر، رئیس انجمن تقویت حافظه ایران، عضو انجمن تقویت حافظه آمریکا، عضو اتاق فکر سوئیس و از بنیانگذاران روشهای نوین یادگیری و حافظه برتر در ایران است.
وی در مهاباد متولد شده و استاد افتخاری چندین مرکز علمی و دانشگاهی در سطح کشور است.
در سمیناری که تابستان سال 1380 با حضور نمایندگانی از 74 کشور صاحب نام دنیا در آمریکا برگزار شد مقاله ارائه شده توسط دکتر سیدا در خصوص راهکارهای علمی تقویت ذهن و حافظه حائز رتبه اول شد و لقب افتخاری مرد برتر حافظه ایران به وی اعطا شد.
محمد سیدا روشهای مطالعه و یادگیری نوین و مؤثری را که در طول دوران تحصیل و زندگی روزمره خویش به کار گرفته و به موفقیتهای چشمگیری نائل شد.
وی برای برگزاری سمینار و همایش در این زمینه به کشورهای متعددی مانند آمریکا، سوئیس، فرانسه، آلمان، انگلستان، اسپانیا، سوئد، امارات، هندوستان، بلژیک، نروژ، دانمارک، فنلاند، هلند، اتریش و بسیـاری از دیـگر کشـورهای اروپـایی و آسـیایی سـفر کرده است.
سیدا مقالات بی‌شماری در زمینه اصول مطالعه و یادگیری و تقویت حافظه در نشریات داخلی و خارجی به چاپ رسانده‌اند، همچنین وی کتابهایی در این زمینه به رشته تحریر در آورده‌اند که راهگشای بسیاری از علاقمندان بوده است.
دکتر محمد سیدا در مورد اینکه از چه سالی به عنوان مرد حافظه ایران شناخته شد، گفت: من اوایل دوران محصلی خود را با مطالعه کتاب شروع کردم و با مطالعه کتاب به موضوع تقویت حافظه علاقه‌مند شدم و اوج کاری‌ام در سال 2001 بود که با برگزاری سمیناری در تابستان سال 80 در آمریکا با حضور 74 کشور، مقاله‌ام رتبه اول را کسب کرد و دبیر این همایش آقای «کوین ترودا» صاحب سایت مموری و مرد حافظه آمریکا و جهان لقب «مرد حافظه ایران» را به من نسبت داد؛ بعدها هم «دیوید توماس» که کارمند آتش‌نشانی در انگلیس بود به عنوان مرد حافظه جهان انتخاب شد؛ وی توانسته بود 23 هزار و پانصد رقم عدد پی را به خاطر بسپارد و در سه‌ساعت و نیم و با سرعت خواند؛ چند سال بعد موفق شدم که 30 هزار رقم را از حفظ بگویم.
وی ادامه داد: تعداد ارقام مهم نیست و زمانی که شما روش را یاد می‌گیرید با تمرین می‌توانید به این مهارت برسید.
سیدا خاطر نشان کرد: مقاله ارائه داده شده من که به 8 زبان هم ترجمه شده است به دلیل ساده و کاربردی بودنش و قابل استفاده برای عموم مقام اول را کسب کرد؛ تاکنون 12 جلد کتاب چاپ کرده‌ام و سه جلد کتاب هم آماده چاپ دارم.
تمرکز و تندخوانی دو عامل موفقیت
دکتر سیدا گفت: برای آموزش روشهای تقویت حافظه محدودیت سنی وجود ندارد و حتی برای جلوگیری از بیماری آلزایمر تقویت حافظه بسیار موثر است.
وی ادامه داد: همان سالها بود که پیرمرد 89ساله‌ای نزد من آمد آرزو می‌کرد که قرآن مجید را حفظ کند. این پیرمرد نه تنها به آرزوی خود رسید و حافظ کل قرآن در مدت یک سال شد بلکه سال بعد موفق شد با بکارگیری این روش‌ها کتاب نهج‌البلاغه را نیز حفظ کند.
وی با اشاره به موضوع تندخوانی و افزایش این قدرت، گفت: صدهزار نفر از افراد موفق از 5 قاره جهان را مورد بررسی قرار دادند که 21 عامل مشترک و وجه اشتراک داشتند که باعث موفقیتشان شده است؛ اولین مورد تندخوانی بوده است که 100 هزار نفر عنوان کردند که تندخوانی از شاخصه‌های آنها بوده است.
وی افزود: در کشورهای پیشرفته تندخوانی برای افرادی که رئیس جمهور می‌شوند یا سناتور می‌شوند اجباری است مدیران اینجا خیلی از مطالب را با آنکه منشی دارند باید خود بخوانند که صرفه‌جویی در وقت نیز است.
وی ادامه داد: از نکات دیگر این صدهزار نفر حافظه قوی تمرکز بالا و مدیریت زمان، مدیریت انفجار اطلاعات است ما می‌توانیم ابوعلی سینا که تمام علائم را می‌دانست در قرن خود داشته باشیم.
سیدا در خصوص افزایش تمرکز در بین افراد، تصریح کرد: برخی افراد خیلی بر مدیریت انفجار اطلاعات تمرکز ندارند و از این شاخه به آن شاخه می‌شوند و موفق نیستند؛ ولی افرادی هستند که به کارشان متمرکز هستند و موفق می‌شوند.
وی افزود: بعضی‌ها تا آخر عمر کارگر هستند و شاگرد بنا هم نمی‌شوند چون نمی‌خواهند ولی کارگر دیگری که اشتیاق داشته باشد مطمئنا بنّا می‌شود و بعد مهندس می‌شود. هر کسی که در هر رشته باشد می‌تواند بهترین باشد.
روشهای تقویت حافظه/تأثیر آب بر روی حافظه
سیدا در مورد روشهای تقویت حافظه اظهار داشت: هر چیزی که برای جسم خوب است برای مغز نیز خوب است، خوردن و حتی بوییدن سیب برای حافظه، اعصاب، دندان، گوارش و لطافت پوست خوب است؛ میوه و سبزیجات مانند سیب، موز، انار شیرین، انگور، انجیر، شاه‌توت و زردآلو خاصیت بیشتری از بقیه میوه‌ها دارند.
وی افزود: آب بدن نباید کم شود و به اندازه کافی آب بنوشند و تشنه نمانند چون مغز کوچک می‌شود. آب بهترین نوشیدنی است و به مغز کمک می‌کند و آب معدنی باید در ظرف‌های شیشه‌ای باشد و نباید آب بدن کم شود.
تاثیر خوب خواب کافی بر حافظه
مرد حافظه ایران همچنین خاطر نشان کرد: بی‌‌نظمی در خواب، کم خوابی و منظم نبودن در خواب‌ها به مغز ضرر می‌زند.
وی ادامه داد: پیاده‌روی، قدم زدن، ورزش، تنوع ایجاد کردن، نظم در کارها تاثیر خوبی می‌گذارد و در نهایت افکار منفی را با سی‌دی‌های خوب برنامه‌های خوب از بین ببریم.
ما باید کارآفرین باشیم و به دنبال ایجاد درآمد باشیم تا چند نفر دیگر نیز کار کنند.
وی تصریح کرد: همه می‌خواهند خیلی زود به همه چیز برسند و قناعت کم شده است الان همان روز اول همه جا می‌خواهند؛ چرا آنقدر سخت می‌گیرند که سن ازدواج بالا رفته است با هم تفاهم داشته باشید تا به همه چیز برسید.
ذهن مهم‌تر از جسم است
ذهن بیشتر از جسم موثر است، با فکر کردن می‌توان تاثیر بیشتری را در امور گذاشت در بسیاری از موارد با فکر، بسیاری از بیماری‌ها از بین می‌رود.
وی با بیان اینکه بسیاری از افراد بیماری سرطان را با فکر خود درمان کردهاند، ادامه داد: این امر بیانگر این است که فکر مهم‌تر از بسیاری از اقداماتی است که هم‌اکنون انجام می‌دهیم.
سیدا متذکر شد: هر کسی که زیاد زحمت می‌کشد همیشه به نتیجه مطلوب نمی‌رسد، زحمت باید در راستای هدف صحیح باشد؛ به عنوان مثال می‌توان به حقوق کارگر و مهندس ساختمان اشاره کرد حقوق و مزایای میان این 2 در مقایسه با زحمت‌هایی که می‌کشند بسیار متفاوت است.
وی با بیان اینکه روش‌ها و تکنیک‌های تقویت حافظه همانند یک اهرم می‌ماند، گفت: مغز ما باید روغن‌کاری و هیدرولیک شود؛ این امر موجب تقویت حافظه می‌شود و موجب دور زدن موانع در زندگی می‌شود یا اینکه راهکارهای جدیدی را پیش روی انسان‌ها برای رفع موانع قرار می‌دهد.
راهکارهای کاهش استرس و افزایش اعتماد به نفس
وی درباره راهکارهایی برای کاهش استرس و افزایش اعتماد به نفس بیان داشت: برای رفع استرس می‌توان پیاده‌روی و ورزش کرد ضمن آنکه تنفس عمیق در طبیعت و هوای آزاد و گوش دادن به موسیقی‌های مناسب می‌تواند از دیگر راهکارهای مقابله با استرس باشد؛ برای اعتماد به نفس باید توانمندی‌ها یادآور شود، باید توجه داشت که غرور و تکبر با اعتماد به نفس مغایرت دارد.
سیدا ادامه داد: باید دارایی‌های انسان‌ها از جمله داشتن بدن سالم، داشتن سواد و غیره یادآوری شود، در این میان درست نشستن، درست ایستادن و درست رفتار کردن می‌تواند در این باره موثر باشد.
وی نظر دادن در جمع را از دیگر راهکارهای افزایش اعتماد به نفس عنوان کرد و گفت: قاطعانه نه گفتن و داشتن ظاهری مرتب می‌تواند در افزایش اعتماد به نفس نقش داشته باشد.
وی تأکید کرد: پیامبر اسلام نیمی از بودجه خود را عطر، مشک و عنبر خریداری کرده است، با توجه به اینکه ما نیز پیرو پیامبر هستیم باید از سنت پیامبر پیروی کنیم، اینها تضادی با دین ندارد؛ تمام پیامبران ما ثروتمند بودند، پول منافاتی با دین ندارد، اینکه گفته می‌شود فقر از معنویت می‌آید کاملا کذب است.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا استرس ثروتمندان کمتر است، گفت: این امر بستگی دارد، بسیاری از برج‌سازان زیر برج خود در حال ساخت سکته کردهاند و بسیاری از افراد در چادر زندگی می‌کنند اما در عین حال آرامش دارند؛ در جاهایی که فقر است جرم و جنایت بیشتر است.
سیدا گفت: باید برای لذت بردن شروط تعیین نکنیم. موفقیت به این معنا نیست که ما یک نتیجه‌ای را به دست بیاوریم، موفقیت یعنی پیش رفتن چرا که اگرها هیچ وقت تمام نمی‌شود؛ زمانی که حافظه تقویت شود زود از کوره در نمی‌رویم و آرامشمان بیشتر خواهد شد. همه افراد در یک سطح نیستند و راهکارهای متفاوتی می‌توانیم پیدا کنیم.
نگویید نمی‌توانیم و نمی‌شود/هر مغز به طور متوسط 100 میلیارد سلول عصبی دارد
سیدا تاکید کرد: در کل به عنوان چند نکته مهم توانایی مغز را دست کم نگیرید، مغز خیلی قدرتمند است و هرگز نگویید نمی‌توانم و نمی‌شود، هر مغزی به طور متوسط از 100 میلیارد سلول عصبی تشکیل شده است که از هر سلولی به مانند یک کامپیوتر عمل می‌کند و از مغز خود استفاده کنیم و مرتب مطلب جدیدی یاد بگیریم که اینها تاثیر خوبی بر حافظه می‌گذارد در هوای تمیز اکسیژن بیشتری را به مغزمان برسانیم که مغز و حافظه قوی‌تر عمل کند.
بازخورد نشست فرانسه /طرح استفاده از دو نیمکره
سیدا در مورد نشست فرانسه و ملاقات خود با مرد حافظه فرانسه گفت: بر اساس دعوتی که از یونسکو در آخر ماه مارس شده بود سمینار مشترکی را داشتیم در فرانسه به مدت 6 روز که هدف از این نشست این بود که آخرین تکنیک‌های تقویت حافظه را برای ایرانی‌ها و فرانسوی‌ها مطرح کنیم که خیلی مورد استفاده قرار گرفت و تأثیر خوبی داشت که از مدد حافظه فرانسه دعوت کردیم که به ایران باید و چنین نشستی را در ایران هم داشته باشیم تایید خوبی در جامعه می‌گذارد اگر تمام افراد جامعه این تکنیک‌ها را یاد بگیرند موجب نشاط و آرامش می‌شود و توانمندی‌ها را بالا می‌برد و تاثیر خوبی را بر روی رابطه‌ها می‌گذارد و باعث می‌شود ما به آرامش برسیم.
وی ادامه داد: با اینکه این نشست اولین نشست نبود ولی استقبال و تاثیر خوبی گذاشته بود و در سایتهای اروپایی همان موقع پخش شد.
«ون‌سان» مرد حافظه فرانسه تمرینات عملی را درباره حافظه بطور کلیدی ارائه داد و اقدامات من برای استفاده از 2 نیمکره مغز بوده است.
سیدا گفت: اگر دو نیمکره مغز فعال شود حداقل 5 برابر مغز بهتر عمل می‌کند و مسائل را بهتر حل می‌کنیم و قدرتمندتر ظاهر می‌شویم؛ اگر از 2 نیمکره مغز استفاده کنیم توانایی ما بیشتر می‌شود افراد در شرایط عادی از یک قسمت مغز کمتر استفاده می‌کنند و اگر این 2 نیمکره با هم فعال شوند نابغه می‌شویم.
وی افزود: یکی از روشهای ساده برای فعال کردن نیمکره‌ای که کمتر فعال است این است که قسمت مخالف بدن را به کار بگیرید به عنوان مثال اگر راست دست هستید از نیمکره سمت چپ استفاده کنید. دو قسمت بدن را به کار بگیرید؛ نیمکره چپ احساسی است و نیمکره راست درخصوص اعداد و منطق است.
سیدا در مورد تقویت ذهن و بکارگیری همزمان دو نیمکره مغز تاکید کرد: زمانی که با موضوع احساس درگیر می‌شویم برای فعال کردن دو نیمکره باید تمرین مربوطه را انجام دهیم؛ بعنوان مثال موقعی که یک نفر افسرده و غمگین است فشار بر روی نیمکره راست مغز اوست و باید او برای فعال شدن نیمکره دیگر خود مسئله‌ای را حل کند و یا یک بازی فکری و کار تئوری انجام دهد تا این فشار متعادل شود.
وی ادامه داد: خیلی از تمرینات در این نشست 6 روزه به کار گرفتیم که جذاب‌ترین کار دو دختر 9 ساله و 10ساله بودند که به عنوان 2 نماد ایرانی که مرد حافظه فرانسوی را به چالش کشاندند.
__________________
شاره که م , به ندی دلم , ئه ی باغی مه ن
ره وره وه ی ساوایه تیم , سابلاغی مه ن
دل به هیوات لیده دا , لانکی دلی
تو له وه رزی یادی مه ن دا , سه رچلی
خالید حسامی( هیدی )
|
02-24-2015
|
|
مدیر تاریخ و بخش فرهنگ و ادب کردی |
|
تاریخ عضویت: Aug 2009
محل سکونت: مهاباد
نوشته ها: 19,499
سپاسها: : 3,172
3,713 سپاس در 2,008 نوشته ایشان در یکماه اخیر
|
|
عه لی‌به گ حه یده ری
( سالار سه عید)
1956-1872
عه لی‌به گی حه یده ری، براگه وره ی میسباحوددیوانی ئه ده ب، سالی 1251ی هه تاوی له گوندی « ئه رمه نی بلآغی »ی ده وه ری مه هاباد له دایك بوو. باوكی، ئه حمه د به گی وه كیلوره عایا، له بنه ماله ی حاكمانی موكری و دایكی، فاتمه خانم، له عه شیره تی به ناوبانگی زه نگه نه ی كرماشان بوو. هه رچه ند حه یده ری له بویژان و هه ستیارانی به توانای موكریانه ، به لآم دیوانی هه لبه سته كانی هیشتا به چاپ نه گه یشتووه و شیعره كانی به پرژ و بلآوی له كه شكول و ده ستنووسه كاندا ماونه وه و گرده وكویی نه كراون. عه لی‌به گ له گه ل میسباحی برای، له هه مان گوند ده ستیان به خویندن كرد و كتیبه باوه كانی فارسی و عه ره بییان خویند. عه لی‌به گ، له حكوومه تی قاجار و هه روه ها له سه رده می ره زاشا دا پله و پایه ی به رزی ده وله تی هه بووه .
هیشتا لاو بوو كه به ماوه ی دوو سال حكوومه تی « سه رده شت »ی پآئه سپیردرا، دوای ئه و بووبه جیگری حاكمی مه هاباد و دوایین ئه ركی ده وله تی وی، حه وت خول نوینه ری خه لكی مه هاباد بووه له مه جلیسی ئیران. له 1941 گه رایه وه ناوچه و له گوندی « حاجیالیكه ند »ی مه هاباد نیشته جآ بوو و پازده سالی دوایی ته مه نی، دوور له كاروباری ده وله تی، به پشوودان و حه سانه وه رابوارد. له م ماوه یه ی دواییدا، ته نیا له سالی 1950 به رپرسیتی شاره داریی مه هابادی وه ئه ستو گرت، به لآم دوای سالیك به هوی پیری وازی لی‌هینا.
منبع : شرکت عصر ارتباطات
حه یده ری، ئوگرییه كی پته وی رووحی به شیخی بورهان هه بوو. به شیك له ناسكترین غه زه له كانی، له په سنی شیخی بورهان و ته ریقه تی نه قشبه ندی‌دایه . له ته مه نی 84 سالی كوچی دوایی كرد و له سه ر وه سیه تی خوی، له گورستانی خانه قای شیخی بورهان نیژرا.
__________________
شاره که م , به ندی دلم , ئه ی باغی مه ن
ره وره وه ی ساوایه تیم , سابلاغی مه ن
دل به هیوات لیده دا , لانکی دلی
تو له وه رزی یادی مه ن دا , سه رچلی
خالید حسامی( هیدی )
|
02-24-2015
|
|
مدیر تاریخ و بخش فرهنگ و ادب کردی |
|
تاریخ عضویت: Aug 2009
محل سکونت: مهاباد
نوشته ها: 19,499
سپاسها: : 3,172
3,713 سپاس در 2,008 نوشته ایشان در یکماه اخیر
|
|
استاد طه فیضی زاده
ته ها فه یزی زاده ( 1998-1933 )
ته ها فه یزی‌زاده ، كوری عه بدولخالق، له 6 ی ره زبه ری سالی 1312ی هه تاوی، له مه هاباد له دایك بوو. خویندنی سه ره تایی و به شیكی ناوه ندی، له مه هاباد خویند و بو دریژه پیدانی ره وانه ی « ته وریز » بوو. ماوه یه ك به ماموستایه تی له بوكان مایه وه ، به لآم هیشتا له سه ره تای ریگای ژیاندا بوو، كه باوكی كوچی دوایی كرد و ئه ركی قورسی مال و خیزانیكی ده كه سیی كه وته سه ر شان. سه ره رای گیروگرفتی ژیان، له ده رس خویندن به رده وام بوو، و توانی به وره و هیوا به داهاتوو، دانیشسه رای عالی تاران سه ركه وتوانه بگوزه رینآ. فه یزی‌زاده ، ماندوویی نه ده ناسی و نموونه ی به رچاوی هه ول و تیكوشان بوو له گورپانی ژیاندا.
به شیكی كاری روژانه ی ته رخان كردبوو بو موتالآ و نووسین و لیكولینه وه . ئه وینیكی پاك و بیگه ردی به زمان و فه رهه نگی نه ته وه كه ی هه بوو و روژ به روژ له بیری هه نگاویكی تازه و گه لآله یه كی نوآ دابوو بو خزمه تی وشه ی كوردی. سالی 1965 له لایه ن وه زاره تی فیركردن و بارهینان، گویزرایه وه بو شاری « زه نجان » و بیست سال له وآ مایه وه .
سالی 1980 له كاری ده وله تی خانه نشین كرا و به ته واوی توانای خوی ته رخانی كاره ئه ده بی و لیكولینه وه كانی كرد. به رهه مه چاپكراوه كانی بریتین له :
1- از معادن فكری بهره برداری كنیم، مهاباد، 1337.
2- واپسین سخنان بزرگان، مهاباد، 1338.
3- بنه چه كه ی كوردان و بنچینه ی زمانی كوردی، مه هاباد، 1361، ( نووسینی پروفیسور ته وفیق وه هبی، له ئینگلیسییه وه كراوه ته كوردی )
4- نوبه ره ؛ گه لآله یه ك بو قامووسیكی زاراوه یی، تاران، 1364
5- هه وین، گه لآله یه ك بو قامووسیكی زاراوه یی، ورمآ، 1364
6- درباره ی داستان عارفانه ی شیخ صنعان، تبریز، 1365
7- كرد و كردستان در آپار واسیلی نیكیتین، تبریز، 1367
8- فه رهه نگی وشه دووانه كانی زمانی كوردی، ورمآ، 1367
9- شاهكارهای شعری فارسی و كردی منوومه مشهور عقاب و زاغ، تبریز
ماموستا فه یزی‌زاده ، جگه له و كتیبانه ، ئه م وتارانه شی بلآو كردووه ته وه :
1- چه پكه گولی ژاكاو، روژنامه ی كوردستان، ژماره 36، تاران، 1341
2- ره خنه له سه ر فه رهه نگی خال، سروه ، ژماره كانی4 و 5، ورمآ، 1364 و 1365
3- هیمن‌ناسی، سروه ، ژماره كانی22 و 23، ورمآ، 1367
4- ماموستا ته وفیق وه هبی، سروه ، ژماره كانی35 و 36، ورمآ، 1368
5- هیمن و شه هریار؛ جووته شاعیری كه م‌وینه ، سروه ، ژماره 50، ورمآ، 1369
6- انعكاس افكار و آپار نوامی در ادب كردی، روزنامه ی فروغ آزادی، ش376، تبریز، 1370
7- نوری بر سه ترجمه ی حیدربابایه سلام، روزنامه ی فروغ آزادی، ش378، تبریز، 1370
8- نیزامی گه نجه وی له ئه ده بی كوردیدا، گوواری ئاوینه ، ژماره 10، تاران، 1371
9- ناساندنی پتری ماموستا هه ژار، گوواری ئاوینه ، ژماره 11، تاران، 1371. وتوویژ له مه ر ئه ده بی كوردیدا، گوواری اصحاب انقلاب، ژماره 61، تاران، 1372
10- انعكاس آپار نوامی در ادب كردی، مجموعه مقالات بزرگداشت نوامی گنجوی، ج2، انتشارات دانشگاه تبریز، 1372
11- سآ ده مه ته قه ویژی بویژی خوشراویژی بلیمه تی جیهانی؛ هه ژار، په روین و لافونتین، سروه ، ژماره 100، ورمآ، 1373
12- گنجینه ی منوومه‌های كردی و تعداد آنها، گوواری ئاوینه ، ژماره 15–14، تاران، 1373
13- یادی ماموستا هه ژار، سروه ، ژماره 92، ورمآ، 1373
ماموستا ته ها فه یزی‌زاده ، له یه كه می پووشپه ری 1377ی هه تاوی، ریكه وتی 22ی ژوئینی 1998، له تاران به نه خوشی دل كوچی دوایی كرد و له گورستانی « بوداغ سولتان » ی مه هاباد نیژرا.
منبع: شرکت عصر ارتباطات
__________________
شاره که م , به ندی دلم , ئه ی باغی مه ن
ره وره وه ی ساوایه تیم , سابلاغی مه ن
دل به هیوات لیده دا , لانکی دلی
تو له وه رزی یادی مه ن دا , سه رچلی
خالید حسامی( هیدی )
|
|
کاربران در حال دیدن موضوع: 1 نفر (0 عضو و 1 مهمان)
|
|
|
مجوز های ارسال و ویرایش
|
شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
شما نمیتوانید فایل پیوست در پست خود ضمیمه کنید
شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
اچ تی ام ال غیر فعال می باشد
|
|
|
اکنون ساعت 10:09 PM برپایه ساعت جهانی (GMT - گرینویچ) +3.5 می باشد.
|
حالت خطی
