هوشنگ کامکار (Houshang kamkar)

[امیر عباس انصاری]

هوشنگ کامکار(Houshang kamkar)

هوشنگ کامکار در سال 1325 در شهر سنندج به دنيا آمد، مقدمات موسيقي را نزد پدر خود استاد حسن کامکار فرا گرفت. پس از اخذ مدرک ديپلم رشته طبيعي به تهزان آمد و مدت دو سال در هنرستان شبانه عالي موسيقي به تحصيل پرداخت. پس از آن به عنوان کارشناس موسيقي در سنندج مشغول به تدريس شد. او در سال 1351 وارد دانشکده هنرهاي زيباي دانشگاه تهران شد و ليساني موسيقي را در شرته آهنگسازي با رتبه اول، اتخاذ کرد و بلافاصله با بورس اهدايي از کشور ايتاليا مدت يک سال و نيم در کنسواتور سانتاچي چيلياي شهر رم؛ فنون کنرپوان و فوگ را آموخت.

در سال 1357 مدرک فوق ليسانس خود را از دانشگاه ايالتي سانفرانسيکو و آمريکا در رشته ي تاريخ و موسيقي اخذ نمود و پس از انقلاب به ايران بازگشت و چند سالي در دانشگاه هاي فارابي و دانشکده ي هنرهاي زيباي تهران به تدريس موسيقي مشغول شد.

او مدت ده سال در دانشگاه هنر به تدريس موسيقي پرداخت و مديريت گروه موسيقي اين دانشگاه را به مدت 5 سال تا سال1378 به عهده داشت.

هوشنگ کامکار از سال 1368 مديريت موسيقي کامکارها و مدت چند سال مديريت ارکستر سمفونيک فرهنگسراي بهمن و همچنين از سال 1376 تا کنون مديريت هنرستان ازاد موسيقي کامکارها را در تهران به عهده دارد و علاوه بر فعاليت هاي فوق به کار آهنگسازي و ترجمه کتابهاي موسيقي و نيز شرکت در سمينارهاي خارج از کشور مبادرت ورزيده است.

از هوشنگ کامکار آثار گوناگون، به ويژه کارهاي ارکسترال بر مبناي موسيقي ايراني انتشار يافته است.
جزئيات بيشتري درباره ي اين آثار و سبک و هدف وي در آهنگسازي، از خود او:

«سبک کارمن، عبارت است از بهره گيري از کليه تکنيک ها و فنون آهنگسازي و ارکستراسيون موسيقي کلاسيک غرب و تلفيق مناسب آن با عوامل و ويژگي هاي موسيقي ايران، اعم از سنتي، فولکلوريک و ديگر انواع به شيوه اي نو. اين تلفيق به گونه اي است که کليه تکنيک ه، حتي عوامل موسيقي قرن بيستم نيز در خدمت بيان هويت ملي آهنگساز قرار مي گيرد نه اينکه بر آن تسلط يابد، به گونه اي که در جامعه شنونده داشته باشد و در عين حال حاوي نکات فني و علمي باشد.

آهنگسازان اين سبک مي توانند براي بيان احساسات ملي خود از قواعد خشک و مرسوم در موسيقي غربي سرپيچي کرده و آنچه را که مناسب ملوديهاي مدال و سنتي ايران است بنويسند. علاوه بر اينها با ترکيب سازمانهاي ايراني و کلاسيک، ارکستوراسيون نيز متنوع تر خواهد شد و مي توان با اين هماهنگي در زمينه ي استفاده از عوامل موسيقي و رنگ سازهاي جديدتر به دستاوردهاي تازه اي در موسيقي جهاني برسيم. بايد با کار کردن و نوشتن آثاري متفاوت در اين راه به شيوه ي بکارگيري پوليفوني مدوني دست يافت. اکنون هر آهنگسازي بنابر تجربه ي خود تکنيک پوليفوني را مورد استفاده قرار مي دهد ولي بايد توجه داشت که قالب ملودي هاي ايراني با ملودي هاي غرب تفاوت دارد، لذا هارموني و شيوه هاي کنترپوان نويسي آن ها هم بايد تفاوت داشته باشد و از ويژگي هاي ملودي هاي ايراني پيروي نمايد. اگر زياد سنت گرا نباشيم به نظر من از هر تکنيکي در موسيقي کلاسيک و معاصر غرب مي توان در جهت بيان احساسات ملي و به خدمت گرفتن آن ها بهره برد. البته واضح است که کاراکتر موسيقي ايراني به شيوه اي که مورد نظر عامه است را نمي توان حفظ کرد، ولي فضاي آن را مي توان به بهره گرفتن از تم ه، موقيف ها و ديگر عوامل حفظ نمود. آهنگسازان ايراني که در اين زمينه کار مي کنند دو راه دارند. نخست اينکه به عنوان يک آهنگساز ايراني، موسيقي اين سرزمين را در سطح جهاني به عنوان اثري ايراني معرفي نمايد، يا اينکه کاملا در زمينه موسيقي کلاسيک جهاني کار کنند که در اين صورت تداوم دهنده آثار آهنگسازان مدرن و آوانگار قرن بيستم خواهند بود و بايد با ؟ وزن ه، کاول ها و... مقايسه شوند که مسلما جايگاهي نخواهند داشت... بايد افزود رديف موسيقي ايران گنجينه اي است که مي تواند مورد استفاده آهنگسازان باشد و در جاي خود ارزش دارد. بايد به طور جدي از آن محافظت شود ولي در کنار آن موسيقي هاي ديگري نيز وجود دارند که آنها هم ارزشمند هستند و بايد راه خود را ادامه دهند. يک رديف دان نبايد راه خلاقيت يک نوازنده را در ايجاد سونوريته هاي جديد، کشف تکنيکهاي اجرائي تازه و.. سد کند و بالعکس. هميشه بايد انواع موسيقي را در سبک و نوع خود مورد بررسي و ارزيابي قرار داد. براي مثال اثري که براي ارکستر سمفونيک با استفاده از تم ها و سازهاي ايراني نوشته شده را نبايد تنها با اجراي سنتور به شيوه ي سنتي مقايسه نمود.»



آثار

- آهنگ هايي براي سازهاي ايراني و آواز : فغان بر بط، نواي آشنايي، چند قطعه کردي و ...

- براي ارکستر سمفونيک، سازهاي ايراني، کنسرتينو براي آثار و ارکستر، سراندازان و...

- براي ارکستر سمفونيک، سازهاي ايراني، آواز گروه کر: به ياد حافظ، در گلستانه، سماع مجلسيان، شباهنگام و...

- پوئم سمفونيک کردي( براي آواز گروهي و ارکستر سمفونيک).

- موسيقي فيلم مستند« پل آزادي» کارگردان : مهدي مدني

- تنظيم موسيقي نمايش « بينوايان» کارگردان: بهروز غريب پور( اجرا: 1375)

- نگارش کتاب: موسيقي کلاسيک و رمانتيک.

- برگردان: اصول ارکستراسيون( از ريمسکي کرساکف) فوگ و انواسيون(جان ورال)، کنترپوان مدال(ديويد بويدن): هارموني قرن بيستم(پرسي کتي)، تکنيک ارکستراسيون( کنت کنان).


پشت جلد کتاب موسيقي کلاسيک و رمانتيک – هوشنگ کامکار

موسيقيدانان ايراني – پژمان اکبر زاده