آش دهن سوزی نیست :
آنقدر که میگویند دوست داشتنی ومطلوب نیست .

آفتاب بگذاری راه میافتد:
خطش خیلی بد است .

آفتاب در ملکش غروب نمی کند :
شرق وغرب زمین در تصرف اوست .

آفتابه خرج لحیم است :
به تعمیر نمی ارزد .

آنچه برای خود نمی پسندی برای دیگران هم نپسند :
خیر خواه مرد باش .

آنچه خوبان همه دارند تو یکجا داری :
همه زیبایی ضاهری و خصلت های نیک در شما جمع است .

آن را که حساب پاک است از محاسبه چه باک است :آدم درستکار رااز بازرسی باکی نیست .

آن روی ورق را نخوانده است :فقط یک طرف کار را می بیند وبدین خاطر غلط حکم میکند .

آنقدر بایست تا زیر پایت علف سبز شود :
انتظارت بی نتیجه است .

آنقدر سمن هست که یاسمن گم است :
شخص او در میان دیگران اهمیت چندانی ندارد با وجود این همه خواهنده به او چیزی نمی رسد .

آه از نهاد کسی بر آمدن :
بواسطه آگاهی نا گهانی از ضرروزیان بسیار غمگین یا پشیمان شدن .

آه در بساط ندارد :
مفلس وبینواست .

حرف ا

ابلهی گفت واحمقی باور کرد :
مگر نادانم که گفته ابلهی را باور کنم. کنایه به این که ،گوینده و شنونده هر دو خوش باورند.

اتاق را روی سر برداشتن :
شلوغی و سر و صدا کردن بچه ها،زمانی است که اطفال در یک اتاق به صدای بلند بازی وجست و وخیز می کنند.

اجاره نشین خوش نشین است :
هرجا را خوشتر دید همانجا برایش بهتر است ،
همانند:این خر نشد آن خر .

اجاقش کور است:
بی فرزند و بدون پشتیبان است.

اجل برگشته میمیرد نه بیمار سخت:
تصورات ونتیجه گیریهای ما از مسائل زندگی نمی تواند قاطعیت داشته باشد.
همانند:
ای بسا که اسب سفید که بمرد خرک لنگ جان به منزل برد.

اجل که آمد در نمیزند:
هر حادثه ناگهانی رخ میدهد ،هیچ اتفاقی قبلا اعلام خبر نمیکند.

احترام امامزاده با متولی است:
احترام هر کسی بسته به این است که آبرو و حیثیت آن شخص توسط بستگان او
رعایت شود.

اختیار ریش خویش داشتن:
دخالت ندادن کسی به کار خویش،بر روش خود پا فشاری کردن.

ارث خرس به کفتار میرسد:
بدی جانشین بدکاره ای شدن،به جای بدی بدتری آمدن.

از آب خوب در آمده (درآوردن ):
چیزی است در حد کمال خود و بدن عیب ،کار تمیز و جالبی ساخته است.

از آب کره گرفتن (می گیرد ):
راه های بدست آوردن انواع استفاده هارا بلد بودن.

از اسب افتادیم ولی از اصل نیفتادیم:
اگر دچار فقر و تنگدستی شده ایم ولی نجابت و انسانیت خودرا حفظ کرده ایم.

از اینجا رانده از اونجا مانده:
سرگردان و ناامید بودن ،درهیچ کجا توفیقی نیافتن.
همانند:چوب دو سر نجس شدن.

از این ستون به آن ستون فرج است :
امید آن است که به مرور ایام وگذ شتن مرحله ای کار درست شود.
تسلای خاطری در نا امیدی.

از این شاخ به آن شاخ پریدن:
هر دم از مطلبی به مطلب دیگر پرداختن،تغییر دادن مسیر صحبت.

از بی کفنی زنده بودن:
در نهایت بی چیزی و سختی به سر بردن ،آه در بساط نداشتن،
بیچاره و در مانده بودن.

از پا پس می زند با دست پیش میکشد:
خوداری میکند ومیل باطنی خود را بروز نمی دهد.
همانند:
چه خوش نازیست ناز خوبرویان
زدیده رانده را دزدیده جویان

به چشمی خیرگی کردن که بر خیز
به دیگر چشم دل دادن که مگریز

از پس هر گریه آخر خنده ایست:
هر پستی یک بلندی هم دارد.
همانند:
بعد نومیدی بسی امید هاست
از پس ظلمت دو صد خورشید ها ست

ازیر بوته در نیامده ام:
خیال نکنی آدم بی کس وکاری هستم ،من هم تااندازه ای از این
امور سر درمیاورم.

ازجان گذشته را به کمک احتیاج نیست:
کسی که از همه چیز خود گذشته و صرف نظر کرده نمی تواند در بند امر خاصی باشد.

از جلو کسی در آمدن:
تلافی کردن،خدمتی درحد قدر شناسی نمودن ،جبران کار خوب یا بد کسی را کردن،
بجا وبه موقع جواب کسی را دادن.

از چاله در آمدن ودر چاه افتادن:
از بد بدتر شدن،از سختی رها نشده دچار بدبختی گردیدن.
همانند:
هرچه از دزد ماند رمال برد.

از حلوا حلوا گفتن دهن شیرین نمیشود:
حرف بی ارزش ووعده های تو خالی درد کسی را دوا نمی کند.

از خرس مویی غنیمت است:
از آدم خسیس هر چه گرفتی اگر نا چیز هم بود غنیمت است.

از دبه کسی ضرر ندیده:
چانه زدن پس طی کردن ،بهم زدن معامله برای پرداخت کردن بهای کمتر.

از درد لاعلاجی به گربه میگه آغا باجی:
از روی نا چاری و گرفتاری چاپلوسی میکند تا کارش بگذرد،اصطلاح قدیمی تر:
از درد لاعلاجی به خر میگویند خانم باجی.

از دعای گربه سیاه باران نمی بارد:
گفته هر کسی نمیتواند ملاک عمل واقع شود،حقیقت گویی کار هر کسی نیست،
همانند:
به دعای کسی نیامده ام تا به نفرین کسی بروم.

از دل برودهرآنکه ازدیده برفت:
محبت در چشم است،دوری موجب فراموش شدن خاطره هاست.

از دماغ فیل افتاده:
به خود مغرور و متکبر شدن،خود بینی بسیار داشتن،برتری جویی.

از دور دل میبرد و از نزدیک زهره را:
نمایی زیبا ومنظره ای خوش ولی پوچ و فریبنده داشتن،
همانند:
آواز دهل شنیدن از دور خوش است.

از دیوار شکسته وسگ درنده و زن سلیطه باید ترسید:
از محیط بد و آدم بد دهن ومعاشرت زیان آور دوری کن.

از ریش برداشتن و به سبیل چسباندن:
خراب کردن جای ابادی جهت آباد کردن جای دیگر ،همانند:
بن دیواری را کندن وبام را اندودن.

از زمین به آسمان نمی بارد :
وظایف هر کس و ترتیب کارها را نباید بهم زد،بزرگ و کوچکی گفته اند.

بالا تر از سیاهی رنگی نیست:
دل به دریا زدن وگفتن هر چه بادا باد،بدترین حالت ممکنه را قبول کردن.

از غورگی مویز شدن:
با داشتن سن وسال کم خود راپخته دیدن،
همانند:
سر از تخم در نیاورده قدقد کردن.

از کفر ابلیس مشهورتر است:
در بدنامی همه جا مشهور است،رسوای خاص و عام است.

از کوزه همان تراود که در اوست:
انچه درباطن کسی وجود داشته باشد همان را بروز می دهد.

از کیسه خلیفه می بخشد:
از مال دیگران بذل وبخشش کردن،به حساب کسی خرج کردن.

از ماست که بر ماست:
همانند: کرم درخت از خود درخت است ،هرکسی گرفتار نیک وبد خویش است،
همانند:
من از بیگانگان هرگز ننالم
که بامن هرچه کرد آن آشنا کرد

از ما گفتن از شما نشنیدن:
با شخص شنونده است که نصیحت را بپذیرد یا نپذیرد.

از مردی تا نامردی یک قدم است:
به مجرد غفلت از راه و روش انسانی وجوانمردی کوره راه
بد نامی ونامردی آغاز میشود.

از من بدر به جوال کاه:
من درد سروگرفتاری نداشته باشم هر که گرفتار میشود بشود.

از نخورده بگیر بده به خورده :
چشم ودل کسانی که به ثروت و جمع آوری مال حریصند سیر شدنی نیست،همانند:
گفت چشم تنگ دنیا دار را
یا قناعت پر کند یا خاک گور

از هر طرف که باد بیاد بادش میده:
برای پیشرفت کار وسود جویی خودش به هر طرفی متمایل میشود،تابع جریان روز است.

از هول حلیم درون دیگ افتادن:
بی نهایت حریص وشتابزده بودن،فدای طمع کاری شدن.

اسب پیشکشی دندانش را نمی شمارند:
به هدیه و بخشش کسی هر چند نا چیز باشد ایراد نمی گیرند.

اسب را گم کردن و پی نعلش گشتن:
اصل مطلبی راگذاشتن و دنبال نشانه های آن رفتن.

استخوان لای زخم گذاشتن:
مانع از گردش کار کسی شدن،کاری را عمدا معطل کردن،در امور کسی کار شکنی کردن.

اگر به دریا برود دریا خشک میشود:
از دستش کاری بر نمی آید،شوم بد یمن است ،کارش منفی بافی است.

اگر پدرش را ندیده بودی ادعای پادشاهی میکرد:
با اینکه از خانواده متشخصی نیست دست از تکبر خود بر نمی دارد.

اگر پشت گوش خود را دیدی مرا نیز خواهی دید:
دیگر به من دسترسی نخواهی دااشت،هر گز مایل نیستم دو باره همدیگر را ببینیم.

اگر دیر آمدم شیر آمدم:
هرچند تاخیر دارم ولی در انجام دادن کار موفق بوده ام ،بادست پر وفاتح بر گشته ام.

اگر علی ساربونه میدونه شتر و کجا بخوابونه :
آدم با تجربه وکار آزموده صلاح کار خودرا بهتر میداند.

اگر کاردش میزدی خونش در نمی آمد:
چنان خشمگین شده بود که چیزی نمی فهمید،از شدت عصبانیت به چیزی توجه نداشت.

اگر کاه از تو نیست کاهدان که از توست:
به شوخی ،اگر خوردنی مفت هم هست آنقدر نخور که به تندرستی تو ضرر براساند.

اگر لالایی بلدی چرا خوابت نمی برد:
اگر راهنمای خوبی هستی چرا به بیراه میروی،چرا گفتارت با کردارت برابر نیست.

اگر مردی برو دسته هاون را بشکن:
اگر زورمندی با قویتر از خودت در بیفت نه با کسی که از تونا توانتر است.

اگر مهمان یکی باشد میزبان گاو میکشد:
اگرتوقع در حد مقدورات انسان باشد پذیرفتنی است.

اگر نخورده ایم نان گندم دیده ایم دست مردم:
آنقدر فهم و شعور داریم که بد و خوب را از هم تشخیص دهیم.

اگر هوس است همین یک بار بس است:
از کاری که کردم پشیمانم ،
همانند: پشت دستم را داغ کردم.

اگر یار شاطر نیستی بار خاطر نباش:

چنانچه در گرفتاری هایم فریادرس و غمخوار نیستی سبب رنجش هم نشو.
همانند:
اگر باری زدوشم برنداری چرا باری به سربارم گذاری.

امامزاده است وهمین یک قندیل:
در نهایت سادگی و بی پیرایگی،بدون زینت و آراستگی ظاهر،
همانند:
رستم و یک دست اسلحه.

انگشت به در کس مزن تا در ترا به مشت نکوبند:
همانند:
از مکافات عمل غافل مشو،مکوب در کسی را تا نکوبند درت را.

انگشت نمک، خروار نمک:
همانند:
مشت نمونه خروار است.

انگور خوب نصیب شغال میشود:
معمولا چیزهای خوب و پسندیده به دست افراد نا باب و ناسزاوارمی افتد.

اهل بخیه است:
در این کار سر رشته دارد،از جزئیات امر آگاه است.

ای بسا ابلیس آدم رو که هست
پس به هر دستی نباید داد دست

این پا وآن پا کردن:
مرددوبی تصمیم بودن،کار را معطل کردن.

اینجا خر را با نمد داغ میکنند:
هر کس هرکاری خواست نمی تواند ،حساب و کتابی درکار است.

این حرفها برای فاطی تنبان نمیشود:
امور زندگی با حرفهای بدون عمل و وعده های پوچ درست نمیشود.

این در به این پا شنه نمی ماند:
اوضاع زمانه بر یک حال نمی ماند،اینطور نخواهد ماند، این نیز بگذرد.

این را که زاییده ای بزرگ کن:
اگر راست میگویی همین کاری را که در دست داری انجام بده و ببین از عهده اش بر می آیی یا نه.

این را ننه خانم شله پز هم بلد است:
به قدری کار ساده و آسانی است که هر کسی از عهده اش بر می آید.

این قافله تا به حشر لنگ است:
مشکلات وگرفتاریهای پی در پی تمام شدنی نیست.

اینقدر لی لی به لالاش نگذار:
قابل این همه توجه و اعتنا نیست،این قدر بزرگش نکن.

این کار دل است نه خشت و گل:
مطلبی نیست که کسی از آن سر در بیاورد،مذهب عاشق ز مذهبها جداست.

این کلاه برای سرش گشاد است:
توانایی چنین کاری را ندارد،لقمه به اندازه دهنش نیست.

این یک دهن را بد خواندی:
اگر این حرف را نمی زدی بهتر بود،این بار حرف درستی نزدی،
این توقعی را که کرده ای درست نبود.

ارزان خری ،انبان خری:
چیز خوب را ارزان نمی دهند.

از آب و گل درآمدن:
به حد مردان رسیدن.

از آنجامانده از اینجا رانده:
ازهر دو طرف زیان دیده.

از(( الف)) تا(( یا)) دانستن:
از سر تا ته کاری آگاه بودن.

از پارو بالا رفتن:
وافر و بسیار بودن.

ازخر شیطان پیاده شو:
جنگ و فتنه درست نکن.

از دوست یک اشاره از ما به سر دویدن:
آماده اجرای اوامرشما هستیم.

از دیوار راست بالا میرود:
بسیار شیطان است.

از ما اصرار،از او انکار:
هرچه پا فشاری کردیم،نپذیرفت.

اشتها زیردندان است:
به کسی میگویند که اظهار بی میلی به خوردن کند،یعنی اگر کمی بخورید،میل زیاد میشود.

اگر دیر گفتی،گل گفتی:
هرچند پس از دیگران عقیده خودرا اظهار کردی لیکن بسیار پسندیده گفتی.

ایراد بنی اسرائیل گرفتن:
خرده گیری های بسیار و نا بجا کردن.

این ره که تو میروی به ترکستان است:
راه وروشی که تودر پیش داری ،عاقبت خوبی ندارد.