# ريسه لي بوون به خوري .

# نازه له ناخون نه كه ي .

# هه زار دوكتور به ئه نازه ي ده رده داريك نازانن .

# قسه هه زاره يه كي وه كاره .

# كا هي خوت نه بوو كايه نه كه هي خوت بوو

# له هه مو هه وريك باران ناباري .

# من ئه ليم نيره ئه و ئه لي بيدوشه .

# مال له مال خو حه رام كرا.

# دار كه خوي لار بوو سيبه ريشي لاره .

# كه س به خه يال نه بووه به مال .

# دياري شوان ئاله كوكه .

# خو رو ئه بيته مال به لام سكه رو نابيته مال .

# عالميك بمري عاله ميك ئه مري .

# قسه قسه ديني با به فر .

# له ئا وري بي دوكه ل بترسه .

#ئاسمان بي هه ور نابي به نه يش بي عه يب

# ئاسن سارد ئه كوتي .(به امری غیر منتج و عبث مشغول شدن )

# ئاسني سارد به فوو نه رم نابي.(آدم های با تجربه در برابر سردی و گرمی روزگار بزودی تن به ذلت نمی دهند.)

# سالي مال سالي منال .

# به رد بات له به رد بريكي هه ر ئه وه ري .

# به سازي ديتران سه ما كردن .

# بوز به له ري .

#شير مالو ريوي ده رو.

# ئاسمان دوور و زه وي سه خت .

# كه ر له كام جي هه لديراوه و كونده له كويوه دراوه .

# هه ويره كه ئاو زور ده با .

# با به ده واري شري ناكا .

# هه م له توور ده له وه رين هه م له ئاخور.

# كه م بخو هه ميشه بخو .

. نان خوته له به ر شال خوته .

. خوا ته خته ته راش نيه ته خته ريك خه ره.

. كاي كونه وه با دان .

. ته شي ريس ته شي ريس بيت به كلكي كه ريش ئه ي ريسيت .

. با له هه ر كوييه كه وه بيت ئه و له وي شه ن ئه كات .

. ئه وه ي به رز بفريت نزم ئه نيشيته وه .

. قه رز كون ئه بيت به لام نا فه وتيت .

. سه ري بي ده لاك مه تاشه .

. ئه وه ي سميلي سوور بيت هه مزاغا نيه .

. نان ئه و نانه يه ئه مرو له خوانه يه .

. مال له خو نه بوو ميوانيش روي تي كرد.

. كاري ئه مرو مه خه ره سبه ي .

. به رد له جيي خوي قورسه .

. هه مو شتيك به خوي خويش به مانا .

. به رخي نير بو سه ر برين باشه .

. مالي قه لب سه ر به خاوه نيه تي.

. ماست نيه به ده مته وه ديار بيت .

. ئاش له خه ياليك ئاشه وان له خه ياليك .

. دايك بوينه و که نیشک بخوازه .

. ده سه چه وره که ت به من مه ساوه .

. ئه گه ر مریشکی بو هیلکه کردن لاسایی قاز مه که وه .

. دوو گا له دولیک بن ره نگ یه ک نه گرن خویی یه ک ئه گرن .

. کویره چت ده وی دو چاوی ساغ .

. نه فس بیگری مشتیکه به ری به ی ده شتیکه.

. لوت نه بی چاو چاو ئه خوات .

. دار هه لگره سه گی دز دیاره .

. برا له پشت برا بیت قه زا مه گه ر لای خوا بیت .

. چاو ترسه نو که .

. نان ئه گه ر له ت بوو یه کتر ناگریتو .

. نان بو نانه وا گوشت بو قه ساو

سوار تا نةكليت نابيت بة سوار
بةردى بجوكيش سةر ئةشكينيت
كةجةل كة دةرمانكةر بيت دةرمانى سةرى خؤى ئةكات
الى خؤش لة بةهارةكةيدا ديارة
قسة يا لة شيت يا لة منال

ئوةى دةتكرينيت دؤستة ,ئةوةى بيت بيدةكةنيت دوزمنتة
لة دةركاى هةر كةسيك بةيت لة دةركات ئةدةنةوة
ئةوةى بةرز بفريت نزم ئةنيشيتةوة
جةم بى جةقةل نابيت
كة زؤر هات قةوالة بةتالة
كارى ئةمرؤ مةكةرة سبةى

سةرى نايشيت بةرؤى بةستوة
بةرد لة جى خؤى سةنكينة
مار رقى لة سيرة, سيريش لة بةردةم كونى مار ئةرويت
دؤم بيت و كلاش بؤ خؤى دروست دةكات
ماست نية بة دةمتةوة ديار بيت
بارة بدةو مةلا لة مزكوت دةركة
شةل نية بى شكاوة

بة بةرديك دوو جؤلةكةى كوشت

ئاش لة خةياليك ئاشةوان لة خةياليك
دار هةلبرة سةكى دز ديارة
بة قةد بةرةكةى خؤت قاج راكيشة
كوير تا ئةكرى بة تةماى دوو جاو ساغة
كاسةى بر ئاشتى مالة
كةورة ئاو ئةريزيت بجوكيش قاجى تيوةر دةدات
تف هةلدة ناوجةوانى خؤت ئةكريتةوة
كاى كؤن بة با مةكة
ئةو ماست بى موو نية
كؤزةى تازة ئاوى خؤشة
دؤم بة دانيشتن مالى ويرانة
كا هى خؤت نةبوو كايينة كة هى خؤت بوو
كةس بة دؤى خؤى ناليت ترشة

دةستة جةورةكةى خؤت بة من مةسرة

له‌ هه‌موو هه‌ورێک باران نابارێت

نان ئه‌و نانه‌یه‌ ئه‌مڕۆ له‌خوانه‌

ده‌ستی ماندوو له‌سه‌ر سکی تێره‌

گۆشتی لاڕانی خۆت بخۆ مننه‌تی قه‌ساب هه‌ڵمه‌گره‌

تا خاوه‌ن ماڵ دزی گرت،دز خاوه‌ن ماڵی گرت

که‌ڵه‌شێریش نه‌بێت ڕۆژ ئه‌بێته‌وه‌

کاری ئه‌مڕۆ مه‌خه‌ره‌ سبه‌ی

به‌رد له‌ جێ ی خۆی سه‌نگینه‌

ماڵی قه‌ڵب سه‌ر با خاوه‌نێتی

شه‌ل نی یه‌ پێ ی شکاوه‌

قه‌دری زێڕ لا ی زه‌ڕه‌نگه‌ره‌

ئاش له‌ خه‌یاڵێک ، ئاشه‌وان له‌ خه‌یاڵێک

به‌ به‌ردێک دوو چۆله‌که‌ی کوشت

دوو پشکه‌ له‌خۆی به‌شکه‌

به‌ قه‌د به‌ڕه‌که‌ی خۆت قاچ ڕاکێشه‌

هه‌ر که‌س به‌ لێفه‌ی خۆی بنوێ

گه‌وره‌ ئاو ئه‌ڕێژێ و بچوکیش قاچی تێوه‌ر ئه‌دات

کوێر تا ئه‌مرێ به‌تامای دوو چاوی ساغه‌

کاسه‌ی پڕ ئاشتی ماڵه‌

گۆزه‌ی تازه‌ ئاوی خۆشه

ئه‌و ماسته‌ بێ موو نی یه‌

هه‌ڵه‌ چاوپۆشی لێ ده‌كرێ، به‌ڵام
جارێك و دوو جار، نه‌كو به‌رده‌وام


كه‌چه‌ڵ ده‌رمانكه‌ر بوایه‌ بێگومان
له‌ پێشا سه‌ری خۆی ده‌كرد ده‌رمان


چكۆله‌ترین كرده‌وه‌ی ئینسان
له‌ سه‌د قسه‌ی زل باشتره‌ دیسان

بۆ ئیشی بچوك، قه‌ت تێمه‌كۆشه‌
گۆم هه‌تا قووڵ بێ بۆ مه‌له‌ خۆشه‌

به‌و كه‌سه‌ ده‌ڵێن عاقڵ و وشیار
دو جار له‌ جێیه‌ك پێوه‌ی نه‌دا مار

گه‌ر به‌ درۆزن ناوبانگت ڕۆیی
بێنرخی له‌لای بێگانه‌ و خۆیی

ئه‌و كه‌سه‌ دۆستی گیانیگیانیته‌
هاوڕێی نه‌بوونی و لێقه‌وماویته‌

كێ باسی خه‌ڵكی كرد به‌لاته‌وه‌
بۆ ئه‌وان قسه‌ی تۆش ئه‌باته‌وه‌

پرس و ڕات نه‌بێ، ئیشت له‌ پاشه‌
سه‌ری بێده‌لاك نه‌تاشی باشه‌

مرۆڤ چه‌ند پێویستی به ئۆكسجینه، هێنده‌ش پێویستی به ڕێزلێگرتنه

- ناتوانیت ڕێز له هه‌موو كه‌س بگریت، به‌ڵام ده‌توانیت ڕقت له كه‌س نه‌بێت

يةكةمجار تاريخى ولاتةكةى خؤت بزانة ، دواتر تاريخى ئةوانى ديكة بخوينةرةوة "

تۆ پرسیارم لێ مه‌كه‌ با منیش درۆت له‌گه‌ڵ نه‌كه‌م

هاتووین كه‌ به‌ ژیان نرخ په‌یدا بكه‌ین،نه‌ك ئه‌وه‌ی به‌ هه‌ر نرخێك بژین

مرۆڤی سه‌ركه‌وتوو كه‌سێكه‌ كه‌ له‌ تاریكیدا به‌دوای ڕۆشناییدا بگه‌ڕێت، نه‌ك ئه‌وه‌ی كه‌ چاوه‌ڕوان بێت تا ڕۆژ ده‌بێته‌وه..

ژیان وه‌ك درووست كردنی قاڵیه‌كه‌ به‌و شێوانه‌ی كه‌ خۆت له‌سه‌ری نه‌خش دروست ده‌كه‌یت..

ڕۆڵه‌كانی خۆتان بۆ سبه‌ینێ په‌روه‌رده‌ بكه‌ن،چوونكه‌ ئێوه‌ بۆ ئه‌مڕۆن و ئه‌وان بۆ سبه‌ی

دونیا دوو ڕۆژه‌ ڕۆژێك له‌ گه‌ڵ تۆ ڕۆژێك پشت له‌تۆ ئه‌و ڕۆژه‌ی له‌گه‌ڵته‌ له‌خۆت بایی مه‌به‌،وه‌ ئه‌و ڕۆژه‌ی كه‌ پشتی لێته‌ ئارامی له‌بیرمه‌كه‌ . .

باشترین ڕۆژه‌كانت بكه‌ به‌دیاری بۆ كه‌سانێك،كه‌ له‌ ناخۆشترین ڕۆژه‌كانت له‌ ته‌نیشتت بوون

- گه‌وریی به‌عه‌قڵه‌ به‌ ساڵ نییه‌
-ئاغای گوندی رێی به‌ گاوانی گوندی ده‌که‌وێ.
-بار به‌لاباران قه‌ت ناگاته‌ هه‌واران.
-ئیشی به‌پینه‌و په‌ڕۆ هه‌ر ده‌گاته‌ نیوه‌ڕۆ.
-جوێن مه‌ده‌ به‌باوکی سه‌گم ، جوێن نه‌ده‌م به‌ باوکی‌ به‌گت.-ئه‌گه‌ر بته‌وێت له‌ناو سواران دیاربیت وراغت تێر جۆکه‌.
-ئاردی بده‌ ئاردبێژێ ، باهه‌ندێکیش بڕێژێ.
- ئه‌و که‌سه‌ ژیره‌ ، پیری له‌ بیره‌.
-قسه‌ زۆر بکڕه‌ ، که‌م بفرۆشه‌.
-دوژمنی دانا ، نه‌ک دۆستی نه‌زان.
-تاخۆت دۆست نه‌بی ، که‌س نابێ به‌دۆست.
-چه‌پڵه‌ لێ نادرێ به‌ته‌نها یه‌ک ده‌ست.
- ئه‌وه‌ی له‌به‌رچاوانه‌ ، له‌به‌ر دڵانه‌.
-دل پیرنابێ ، چاوتێرنابێ .
-دوعا بۆ ئه‌و سفره‌یه‌ بکه‌ ، که‌نانی لێ ئه‌خۆیی .
- ئه‌گه‌ر بووی به میر ، خوانه‌که‌ی له‌ بیر.
-ئه‌ڵێن ته‌نگانه‌ خۆشی له‌دوایه‌.
باوه‌ڕم وایه‌ فه‌رمووده‌ی خوایه‌ .
- ئه‌وه‌ی به‌بڵندان بڕوانی ، به‌نه‌ویاندا ده‌که‌وێ .
-ئارو به‌ بڕکییه‌وه‌ جوانه‌ .
- رونی رژاو ده‌کاته‌ خێڕی باوکی ...

زكى برسي بئيمانه
{پپوله}
شاد بن بؤ سه ركه وتى خه لكانى ديكه . جونكه سه ركه وتن بؤ هه مووكه س هه يه
{پپوله}
نهينى سه ركه وتن له خؤراگري دايه
{پپوله}
خؤشه ويستى ميوه ى هه موو وه رزيكه و له به رده ستى هه موان دايه
{پپوله}
ئه گه ر بته وئ تؤيان خؤشبيوت
خؤشت بوين و خؤشه ويست به
{پپوله}
به پيه كانى خؤم ئه وه نده ده رؤم تا ئه زنؤكانم شل ده بن

{پپوله}
پينوس كاريگه رترين چه كه .
{پپوله}
مرؤف ناتوانئ چاكه له كه ل هه مووكه س بكات به لام ده توانيت چاكه فيري هه مووكه س بكات
{پپوله}
به خته وه رى له گري سئ شت دايه كار خؤشه ويستى و ئوميد
{پپوله}
نزيكترين ريگا بؤ گه يشتن به ئامانج ريگاى راستيه
{پپوله}
سوالكه ر هه رجه نده ملي لاربكاته وه زياتر دوعاده كات
{پپوله}
ده رمانى توره ى بيده نگيه
{پپوله}
پياوانى گه وره كه متر قسه ده كه ن و زياتر كار ده كه ن
{پپوله}
يه كسانى ده بئ بچه سبئ به بئ ره چاوكردنى ئه نجامه كى
{پپوله}
راستيه كان له بيده نگى دا ده دؤزرينه وه
{پپوله}
ژيانى ژن بريتيه له هه ستياري و ئه فين وفيداكارى
{پپوله}
جوانى راسته و راستيش جوانه
{پپوله}
ئه گه رژن نه بوايه بليمه ته كانى ژيان هه رگيز بونيان نه ده بوو
{پپوله}
ژيان له گه ل سروشت دا ئه و به ري خؤشه ويستيه
{پپوله}
شعر كاتيك له ئاواز دركه وت وشك ده بيته وه
{پپوله}
ئه گه ر له بري چه ك به قه له م بجه نگين هه موو دووزمنه كان له ناو ده چن
{پپوله}
ئه وه نده شكستم خوارد تاوه كوو ريگه ى شكست پيدان فيربووم
{پپوله}
ژوري بي كتيب وه ك جه سته ى بئ گيان وايه

*پیاوێ زه‌ره‌ری له‌ خه‌ڵکی دابێت،،دڵی ناسره‌وێ بۆ ته‌نها ساتێک.

*تۆ ده‌رون پاک به‌ گوی مه‌رده‌ره‌ که‌س،،گوێ له‌ واتای چاک بگره‌و ئیتر به‌س..

*دارێکی وشک له‌ به‌هاردا سه‌وز ئه‌بێته‌وه‌،،ته‌نها مرۆڤ ناتوانێت دوو جار گه‌نج بێته‌وه‌،،

*ئه‌گه‌ر له‌ پاداشت کردن ده‌ستت کورت بوو،، با له‌ سوپاس کردندا زمانت درێژ بێت..

*که‌سێ دڵ سۆزبوو بۆ هه‌موو که‌سێ،،ده‌رگایشی نه‌بێت له‌ دز ناترسێ..

*هه‌موو که‌سێ خۆی به‌ پیاو ئه‌زانێ،،خه‌ڵکی مه‌شکێنه‌ بۆ پارووه‌ نانێ..

*ئه‌گه‌ر باوک چنینه‌وه‌ نه‌زانێت،،کوڕیش چاندن فێر نابێت،،

*ناوبانگی چاک له‌ ڕوخساری جوان چاکتره‌..

*سه‌ر سوکی ئه‌وه‌یه‌ دوور بیت له‌ خه‌لکی خراپ..

*زانا ئه‌و که‌سه‌یه‌ له‌ نه‌زانه‌وه‌ فێری شت ئه‌بێت..

*ئه‌وه‌ی به‌ حه‌قی خۆی ده‌بێ ڕازی،،ناکه‌وێته‌ ده‌ست حاکم و قازی..

*ته‌نگانه‌ کاتی تاقی کردنه‌وه‌ی ده‌روونی ئاده‌میزاده‌..

*راستی یه‌ک ڕێگه‌ی هه‌یه‌ چه‌وتی هه‌زار..

*کاتێک جه‌نگیت ئاشتیت له‌بیر بێت،،

*چیت له‌ دلدایه‌ زمانت وا بێت،،هه‌وڵی ئه‌وه‌ت بێ واته‌ت ره‌وابێت..

*ستایش ئه‌وه‌یه‌ که‌له‌دوای مردنت وه‌ری ده‌گری...

*لاوازترین مرۆڤ ئه‌وانه‌ن که‌ ناتوانن نرخی خۆیان ڕاگرن..

*که‌م بخۆ له‌شت بێ عیلله‌ت ئه‌بێ،،که‌م بڵی سه‌رت سه‌لامه‌ت ئه‌بێت،،

*دۆستت به‌ره‌و ڕوو قسه‌ی ڕه‌ق ئه‌کا،،پاشمله‌ پیاوت له‌سه‌ر شه‌ق ئه‌کا..

*ڕزق له‌ ئاسمان نایه‌ته‌ زه‌وی،،شه‌رتی ئه‌وه‌یه‌ تۆ شوێنی که‌وی..

*شوێن كه‌وتنی نه‌ریته‌ كۆنه‌كان ئه‌وه‌ ناگه‌یه‌نێت كه‌ مردووه‌كان زیندوون ،به‌ڵكوئه‌وه‌ئه‌وه‌ئه‌وه‌ئ� �‌گه‌یه‌نێ كه‌ زیندووه‌كان مردوون.

*ئاگر مه‌كه‌ره‌وه‌ چون هه‌ركات ویستت بۆت ناكوژێته‌وه‌ .

*هه‌ركات ئیراده‌یه‌كی به‌هێزت هه‌بوو بزانه‌ خاوه‌نی هه‌موو شتیكیت .

*عه‌قڵ سه‌روه‌تێكه‌ هه‌موو كه‌س نرخی نازانێت .

*هه‌نگاوی یه‌كه‌م هه‌موو كات سه‌ختترین ده‌ستپیكه‌ ، به‌ڵام گه‌وره‌ترین ئازایه‌تی و ئاسوده‌یی یه‌.

*ده‌سپێكی هاوڕێیه‌تی ئه‌وه‌یه‌ ئه‌بێت له‌ پێشا خۆمان هاوڕێیه‌تی ده‌ربڕین .

*به‌رده‌وام له‌ ئێستا ئاسوده‌یی خۆت به‌ده‌ست بێنه‌ئه‌وكات له‌ داهاتوشدا ئاسوده‌ئه‌بیت.

*هه‌ڵه‌كردن ته‌جوروبه‌یه‌كه‌ به‌ڵام به‌رده‌وامی له‌سه‌ری گێژاوه‌.

*به‌خته‌وه‌رترین مرۆڤ ئه‌و كه‌سه‌یه‌ كه‌ كه‌سانی دی ئاسوده‌بكات .

*هه‌میشه‌ دوژمنه‌كانت ببه‌خشه‌ ، چون هیچ شتێك به‌قه‌ت به‌خشین ناڕه‌حه‌تیان ناكات.

*له‌ مردن مه‌ترسه‌ ،، له‌وه‌ بترسه‌ كه‌ بمریت و حازرنه‌بیت بۆ دیداری خالق.

*هه‌ڵه‌ كردن به‌شێكه‌ له‌ ژیان ،كه‌واته‌كاتی خۆت به‌فێرۆ مه‌ده‌ له‌به‌ر خاتری هه‌ڵه‌ كانت خۆت بێتاقه‌ت بكه‌یت.

*ڕاستگۆیی بكه‌ یه‌كه‌م هه‌نگاوی به‌رده‌وامیت بۆ به‌ده‌ست هێنانی ئاسوده‌یی .

*ڕقت له‌ تاوان بێته‌وه‌ ، نه‌ك له‌ تاوان بار.

*چێژ له‌ ژیانی خۆت ببینه‌ ،، بێ ئه‌وه‌ی بیر له‌ ژیانی كه‌سێكی دی بكه‌یته‌وه‌ .

*دوو شتت هه‌رگیز له‌بیر نه‌چێت : خوای گه‌وره‌ و ڕۆژی دوایی .

*دوشت له‌ بیر خۆت به‌ره‌وه‌ : چاکه‌ کردنت له‌گه‌ڵ خه‌ڵک ، خراپه‌ی خه‌ڵکی له‌گه‌ڵت

*كه‌سێك یه‌ك جاری دزی بكات،،،هه‌میشه‌ ئه‌دزێت........

*ته‌ماح له‌ هه‌موو شتێك ،،له‌ده‌ست دانی هه‌موو شتێكه‌..

*هیچ كه‌سێك به‌زۆر مه‌هێنه‌ بۆ دووكار،، جه‌نگ كردن و ژن هێنان...

*ڕاوێژ به‌كه‌سێك بكه‌ ئه‌تگرێنێ ،، نه‌ك بت كه‌نێنێ...

*بۆئه‌و كه‌سه‌ی زگی هه‌میشه‌ برسیه‌ ،،هه‌موو بارێك قورس و سه‌نگینه‌..

*كاتێك خواردن له‌ ئاسمانه‌وه‌ ئه‌بارێت ،،، هه‌ژار كه‌وچكی نیه‌ بۆ خواردن

*یان قسه‌یه‌ك بكه‌ له‌ بێده‌نگی باشتر بێت،، یان بێ ده‌نگ به‌..

*هه‌میشه‌ كه‌مێك بترسه‌ ،،، تا پێویستت به‌وه‌ نه‌بێت زۆر بترسی

*هه‌نگاوی یه‌كه‌می به‌ڵاكانت ئه‌وه‌یه‌ ،،خۆت به‌عاقڵ بزانیت..

*له‌ش ساغی تاجێكه‌ له‌سه‌ری هه‌موو مرۆڤێكی سه‌لامه‌ته‌،،به‌ڵام ته‌نها نه‌خۆشه‌كان ئه‌و تاجه‌ ئه‌بینن...

*بێ ده‌نگی هه‌رگیز هه‌ڵه‌ ناكات ،،هه‌تا درێژتر بێته‌وه‌ ،، بڕیاری شیاو ئه‌دات...

*خه‌نده‌ گه‌وره‌ترین چه‌كه‌ به‌رامبه‌ر ژیان......

*باش گوێگرتن له‌ راستیدا هونه‌ره‌..

*هه‌ژار بۆ تێركردنی خۆی له‌ ناڕه‌حه‌تیه‌و ده‌وله‌مه‌ن به‌دوای ناڕه‌حه‌تی زۆرخواردنه‌وه‌...

*وشه‌ی ڕاست كاریگه‌ری له‌سه‌رت ئه‌بێت،، ئه‌گه‌ر قه‌بوڵیشت نه‌بێت...

*ئارامی بیركردنه‌وه‌،، گه‌وره‌ترین خۆشبه‌ختیه‌....

*مرۆڤی كامل ئه‌وكه‌سه‌یه‌ ژیان به‌ده‌ستی خۆی دروست بكات......

*ئه‌وكه‌سانه‌ی كه‌ هیچ كات كاتیان نیه‌ ،،،ئه‌وانه‌ن كه‌ كه‌مترین كاریان هه‌یه‌...

*مــه‌ژی بۆ ئه‌وه‌ی بخۆیت ، بخۆ بۆ ئه‌وه‌ی بـــژیت،،

*مناقشه‌ کردن له‌گه‌ڵ که‌سی نه‌زان خۆت به‌ر پرسیت له‌ وه‌ڵامه‌کان.

*ئه‌گه‌ر نازانیت زه‌رده‌خه‌نه‌ بخه‌یته‌ سه‌ر لێوانت ئه‌وه‌ کاری بازرگانی مه‌که‌،

*نابیت به‌ پاڵه‌وان ئه‌گه‌ر ئازار نه‌درێت.

*هه‌ڵه‌ کردن عه‌بی تێدا نیه‌ ،عه‌یبه‌ له‌ دووباره‌ کردنه‌وه‌ی هه‌ڵه‌کاندایه‌،

*فێری راوه‌ ماسیم بکه‌ نه‌ک ماسیم بده‌یتێ،

*ئه‌گه‌ر پشیله‌ سجن بکه‌یت وه‌کو شێر ده‌رده‌که‌وێت،

*گرینگ نیه‌ تۆ خاوه‌نی پاره‌ و سامان بێت، گرینگ ئه‌وه‌یه‌ تۆ خاوه‌نی هیوا ئاوتێک بیت،

*یه‌که‌م تووره‌یی شێتیه‌ ، وه‌ کۆتاییه‌که‌شی په‌شیمانیه‌،

*ئه‌گه‌ر هه‌موومان به‌ر ده‌رگای ماڵه‌کانمان پاک بکه‌ینه‌وه‌ ئه‌وه‌ شاریش پاک ده‌بێته‌وه‌،

*جوانه‌ مرۆڤ له‌ پێناو نیشتیمانیدا بمرێت ، جوانتره‌ بژێت له‌ پێناو نیشتیمانه‌که‌یدا،

*ئه‌گه‌ر خوا ده‌رگایه‌کت لێ دابخات ئه‌وه‌ هه‌زارانی ترت لێ ئه‌کاته‌وه‌،

جوابی قوزەڵ قۆرت ، سندان و دەرده

پێشینه دەڵێن جێی کڵو ، بەرده

وەختێک دەزانی مەعنای حەوسەله

به کەوچکه ئاوێک نەکەویه مەله

زانیت که حەریف له خۆت زیاتره

شەری خۆ ترێن نەکەی چاتره

دەستێک نەتوانی بی بری له بێخ
دەبێت ماچی کەی وەک جەنابی شێخ

مامۆستا مەلا غەفووری دەبباغی

پەندی پێشینیان- مامۆستا هەژار

زمانت بگره ده‌ستم به دامان
تا ماوی بڵێ ئه‌ی زمان ئامان

دار ئه‌گه‌ر ساڵێک به‌ری نه‌هاورد
ناوێ بیبڕێ بیکه‌ی ورد و پرد

به‌ ماڵی دنیا دڵت مه‌به‌سته
قه‌دیمی ده‌ڵێن وه‌ک چه‌ڵکی ده‌سته

نووشته‌ی مه‌لا و شێخ گشت فڕ و فێڵه
ئاخۆ چاره نووس له دوای کێ وێڵه

ئه‌مه‌ش له ئه‌سڵا په‌ندێکی کۆنه
له سه‌د ئاوی خه‌ی ته‌ڕ نابێ سۆنه

بێ سووچ و خه‌تاش ده‌گرێته‌وه‌ شه‌ڕ
ئاور که گرتی چ وشک و چ ته‌ڕ

یاخوا له کای کۆن به‌ر نه‌بێ ئاگر
تا ئاوی پییا که‌ی ده‌یگرێ زیاتر

هێندێ ژن و مرد ده‌ردیان گرانه
شه‌ڕ ده‌که‌ن به‌ڵام زێڕن گه‌رانه

تا سامانت هه‌س دۆس فره خاسن
سه‌روه‌ت چوو له ده‌س که‌ی تۆ ئه‌ناسن؟

نانێ رۆژ په‌یدا بکه‌ی نانێ شه‌و
به‌ڵام نه‌کێشی منه‌ت له‌م و له‌و

ئه‌م په‌نده له گوێ بگره گه‌وهه‌ره‌
عیلمی بێ عه‌مه‌ل باخی بێ به‌ره‌

کێ چاڵ هه‌ڵ که‌‌نێ بۆ مه‌خلووقی خوا
خۆی تێ ده‌که‌وێ به ته‌وفیقی خوا

مه‌خوازه ئاوات به مردنی که‌س
عه‌مری تۆش ده‌روا وه‌ک من به عه‌به‌س

بۆ تاقه‌ دۆستێک خۆت پیر و کوێر که‌یت
نه‌ک رۆژێ چه‌ن که‌س به ماڵت فێر که‌یت

ماندوو بوونی رۆژ بۆ تێری شه‌وته‌
بیکه‌ی به میرات ، بیرێکی چه‌وته

مینبه‌ر و میحراب تێک بته‌پێنه‌
به‌ڵام دڵی که‌س دامه‌خورپێنه‌

ده‌ڵێن مزگه‌وت تێک بڕوخێنی
جورمی که‌متره له ڕوو شکێنی

هه‌رچێ بێکه‌سه‌ هه‌ر خوایه‌ که‌سی
له چی بترسی لێ ناخه‌له‌سی

بێجگه له‌و خوایه‌ وا گیان ده‌ستێنێ
پشتک به کێ به‌ست ، ئه‌و ده‌یشکێنێ

سه‌ر بنه‌یته‌وه‌ به جوانه مه‌رگی
باش تره له سه‌د ژینی سه‌گ مه‌رگی

به‌ که‌م رازی به تا زۆرت ده‌بێ
هه‌شت بێ له مشت بێ نه‌ک نۆ بێ نه‌بێ

کاتێ هه‌شتت نا گرێوی نۆوه‌
ده‌ستت له فام و شعوور بشۆوه‌

نه‌کرده کاران مه‌به‌ن بۆ کاران
ده‌یان به‌ن پێیان مه‌سپێرن کاران

ئینسان نابێ ڕێی و شوێنی خۆی گووم کا
گولله سه‌رتا پای له‌شی کون کون کا

له‌م ئێرانه پڕ زمزمه‌ی دوێنێ
بۆی وێرانه دێ په‌پوو ئه‌خوێنێ

ده‌س به‌تاڵ فڕ و فیشاڵی وشکه
به‌غداد ناگیرێ به قوونه خشکه

خۆت په‌سه‌ندی که هه‌ر چێ پێت چاکه
خۆ نه‌دووراوی به منه‌و کاکه

قه‌ل به‌ قه‌لی وت ڕووت ڕه‌ش بێت

چه‌م بێ چه‌قه‌ڵ نابێت

له‌ هه‌موو هه‌ورێک باران نابارێت

ئه‌وه‌ی سمێڵی سوور بێت هه‌مزاغا نیه‌

نان ئه‌و نانه‌یه‌ ئه‌مڕۆ له‌خوانه‌

ده‌ستی ماندوو له‌سه‌ر سکی تێره‌

گۆشتی لاڕانی خۆت بخۆ مننه‌تی قه‌ساب هه‌ڵمه‌گره‌

تا خاوه‌ن ماڵ دزی گرت،دز خاوه‌ن ماڵی گرت

که‌ زۆر هات قه‌واره‌ به‌تاڵه‌

ماڵ له‌ خۆی نه‌بوو میوانیش ڕووی تێکرد

سه‌ری نایه‌شێت په‌ڕۆی لێ به‌ستووه‌

که‌ڵه‌شێریش نه‌بێت ڕۆژ ئه‌بێته‌وه‌

سه‌فه‌رو مه‌عامه‌له‌ سه‌نگی مه‌حه‌که‌

کاری ئه‌مڕۆ مه‌خه‌ره‌ سبه‌ی

گیا له‌سه‌ر بنجی خۆی ئه‌ڕوێته‌وه‌

به‌رد له‌ جێ ی خۆی سه‌نگینه‌

دۆم بێت و کڵاش بۆ خۆی دروست کات

مار ڕقی له‌ سیره‌، سیریش له‌ به‌رده‌م کونی مار ئه‌ڕوێت

سه‌لکی سیری یان قنچکی پیازی

هه‌موو شتێک به‌ خوێ، خوێش به‌ مانا

ماڵی قه‌ڵب سه‌ر با خاوه‌نێتی

ماست نیه‌ به‌ ده‌مته‌وه‌ دیار بێت

چی بچێنیت ئه‌وه‌ ئه‌دووریته‌وه‌

پاره‌ بده‌و مه‌لا له‌ مزگه‌وت ده‌رکه‌

سه‌یری دایک بکه‌و ، دوێته‌ بخوازه(داڵک بدوێنه‌و دوێته‌ بخوازه‌‌)‌

ماسی له‌ به‌حرا سه‌ودا ناکرێت

شه‌ل نی یه‌ پێ ی شکاوه‌

قه‌دری زێڕ لا ی زه‌ڕه‌نگه‌ره‌

ئاش له‌ خه‌یاڵێک ، ئاشه‌وان له‌ خه‌یاڵێک

به‌ به‌ردێک دوو چۆله‌که‌ی کوشت

*ئاسنی سارد به‌ فوو گه‌رم نابێ.

*مه‌ڕ پێ له‌ به‌رخی خۆی نانێ.

*هه‌موو هه‌ورێک بارانی پێوه‌ نییه‌.

ده‌ست ئه‌گه‌ر شکا خواری ده‌گرێته‌وه‌.

*به‌ڕه‌ی خه‌ڵکی ئاخری ده‌بێ هه‌ستی له‌سه‌ری.

*نه‌ به‌ پێکه‌نینی ئاغا تێکه‌وه‌ و نه‌ به‌ خۆشی زستان.

*به‌ په‌له‌ ژن مه‌هێنه‌ تا به‌ شێنه‌یی په‌شیمان نه‌بیه‌وه‌.

*قه‌ت خوێن نابێ به‌ ئاو.

*هه‌ر ته‌یرێک له‌ ره‌وه‌ی خۆی دابڕێ،باڵی ده‌شکێ.

*ده‌ستی به‌ په‌له‌ له‌ باتی ماسی بۆق ده‌گرێ.

*هه‌تا جێگای سنگ نه‌که‌یه‌وه‌،دای مه‌کوته‌.

*زاری پڕ له‌ خوین له‌ لای که‌س مه‌که‌وه‌.

پیاوی خۆ هه‌ڵکێش وه‌ک سواری بێ ئه‌سپه‌.هیچ گه‌نجێک بێ مار نییه‌،هیچ گوڵێک بێ خار نییه‌.

*مریشک و ئافره‌ت ئه‌گه‌ر له‌ ماڵ دوور خرانه‌وه‌ گوم ده‌بن.

*ده‌عبای گۆشت خۆر ده‌ندووکی خواره‌.

*ده‌عبای زیره‌ک به‌ ده‌ندووک پێوه‌ ده‌بێ.

*مێژوو ئه‌وه‌یه‌ که‌ روو ده‌دات نه‌ک ئه‌وه‌ی که‌ ده‌مانه‌وێ.

*ده‌ستی ماندوو له‌سه‌ر زگی تێره‌.

*له‌ هه‌ورازێ مه‌ڵێ کوتنێ،له‌به‌ر بایه‌ مه‌کێشه‌ تووتنێ،مه‌چۆوه‌ سه‌ر ماڵه‌ بابی ژنێ.

*سه‌رچاوه‌ی چۆمی درۆ نزیکه‌.

*تا له‌پی ده‌ستت ره‌ش نه‌بێ،تامی زارت خۆش نابێ.

*کێوێک ده‌رووخێ و که‌نده‌ڵانێک پڕ ده‌بێته‌وه‌.

*سه‌ر چۆپیان دا به‌ گامێشێ هه‌ر بۆ لای کادێنی ده‌کێشێ.کارتان زۆره‌ وره‌وتتان بڵاو،که‌وتوون وه‌ک سه‌گی گڵاو

*نه‌خت بێ و پوخت بێ،نه‌ک زۆر بێ و بۆر بێ

*له‌ رێی بۆره سوار خۆت بکوژی ، ده‌لێ به‌ ده‌ردی خۆی مرد

*ئه‌م کاره‌ی تۆ وه‌ک ئه‌وه‌ وایه‌ گوڵه‌ گه‌نم به‌ سه‌وزی ، خه‌ون به‌ خه‌له‌ و خه‌رمانه‌وه‌ ببینێ

*کار وه‌ک خه‌نجه‌ر وایه‌ نه یبڕی ، ده‌ تبڕێ

*ژین ئه‌وینه‌ و ژینی بێ ئه‌وین نه‌مانه

*به‌حر ناخرێته‌ نێو جه‌ڕه‌وه‌ ،یانی ده‌بێ به‌ قه‌د به‌ڕه‌ی خۆمان پێ راکێشین

*قه‌ل به‌ قه‌لی ده‌کوت رووڕه‌ش،یانی ده‌بێ ئه‌وه‌ڵ کرده‌وه‌ی خۆت هه‌ڵسه‌نگێنی و دوایه‌ قسه‌ بکه‌ی

*ئه‌و ته‌وره‌ی بۆ بڕینی قه‌دی داره‌کان دروست کراوه‌،هه‌میشه‌ وه‌کوو ته‌ور ده‌مێنێته‌وه
‌*کاکه‌ ئه‌و کونه‌ی تۆ ده‌ستت پێدا کردووه‌،جێی ماره‌ چۆله‌که‌ی تێدا نییه‌.*کۆشی خۆشی دایک به‌شت نه‌بێ،کوا خۆشی گه‌ڕی له‌شت ده‌بێ

*گای باری به‌ منداڵی دیاری،یانی به‌ منداڵی چاک بووی هه‌ر به‌ چاکی ده‌مێنییه‌وه

‌*له‌ کاتی لێقه‌وماویدا شه‌ڕ و تڕ به‌ ده‌ست خۆت نییه
‌*تا گوڵێک ده‌ڕوێ،هه‌زاران گوڵه‌ باغ به‌ ره‌گه‌وه‌ هه‌ڵده‌قه‌ندرێن

*شێر ئه‌گه‌ر پیر بێ ،مێش له‌ گه‌ڵ و گونی ده‌هاڵێ

*خه‌ڵکی به‌ فیشه‌ک بریندار ده‌کرێن،ئێمه‌ به‌ قسه

‌*شه‌ڕاب تا کۆنتر بێ به‌ تامتره
‌*نه‌ بگری نه‌ پێبکه‌نه‌،تێبگه
‌*له‌ قسه‌ هیچی تێدا ناهێڵێته‌وه‌،له‌ کرده‌وه‌دا وه‌کوو که‌ندووی بۆشه
‌*ئاشق به‌ تیغی کول مندار ده‌بێته‌وه*ئاو خواردنه‌وه‌ وا خۆشه‌ که‌ لێوت به‌ لێوی کانیاوه‌وه‌ بنێی،خۆشه‌ویستیس هه‌ر به‌و جۆره
‌*به‌هاره‌ مه‌مره‌ وه‌ختی گوڵانه‌ ،هاوینه‌ مه‌مره‌ خه‌له‌و خه‌رمانه‌،پاییزه‌ مه‌مره‌ گه‌ڵاڕێزانه‌،زستانه‌ مه‌مره‌ سه‌هۆڵبه‌ندانه‌،ئه‌ی که‌نگێ ده‌مری ئاخر زه‌مانه‌؟

*چه‌کی پیاو سیلاحه‌ و چه‌کی ژنیش زێڕه
*دڵ وه‌کوو مێش وایه‌ ،ته‌نانه‌ت له‌ گووش ده‌نیشێ.

*تووتنی نه‌رم هه‌تا مژی لێنه‌ده‌ی هیچت لێ حاڵی نابێ

*زه‌وی ده‌گه‌ڕێ و ده‌گۆڕێ

*زستان سه‌ر هه‌ڵسووڕێن بێ باشه‌ تا کلک هه‌ڵسووڕێن

.
*که‌سێک که‌سێکی ناخۆش بوێ،خه‌ونی گولی پێوه‌ ده‌بینێ

.
*ئه‌وه‌ی خۆی سووک نه‌بێ ،سووکایه‌تی به‌ که‌س ناکا

.
*شه‌ڕ به‌ هه‌موو ترسه‌نۆکێک هه‌ڵدایسێ،به‌ڵام سوڵح به‌ پیاوانی گه‌وره‌ ده‌پارێزرێ.*ده‌ستێ به‌ ته‌نیا ده‌نگی نایه‌ و منداڵێک بۆی ناکرێ کایه
‌.
*ده‌بێ ئه‌وه‌نده‌ زانا بی،کورسی وه‌دوات بکه‌وێ،نه‌ک تۆ دوای کورسی بکه‌وی.

*که‌ڵه‌شێر گه‌نم و هه‌رزنیشی پێبده‌ی،هێلکه‌ ناکا،چونکه‌ له‌ سروشت و زاتی دا نییه‌

.
*چه‌وه‌نده‌ر به‌ ته‌نکی باشه
‌.
*زستان تا رۆژێکی بمێنێ له‌ هه‌رددا،کلکی ده‌کا به‌ داردا

.
*ده‌هۆڵ هه‌رچی گه‌وره‌تر بێ،ناوه‌که‌ی به‌ تاڵتره
‌‌.
* که‌سێک ده‌می به‌ شیر بسووتێ ،فووش له‌ دۆ ده‌کا

.
* زه‌وی خڕه‌ و مرۆڤ بۆ هه‌ر کوێیه‌ک راکا،له‌ رق، یا له‌ تاو ئازاره‌کان، ژێر پێی هه‌ر زه‌وییه‌ و ئاسمانیس چه‌تری سه‌رانه
‌ .
* کادێن که‌ پڕ بوو شه‌نه‌ ئاخنی ناوێ

.
*ئاغا هیچ ناڵێ،کوێخا نایبه‌خشێ

.
*هه‌ر سوار سوار بێ باشه‌،نه‌ک پیاده‌ سوار بێ.*هه‌ر گوڵێ بۆنی خۆی هه‌یه‌ و هه‌ر که‌س به‌ مه‌نی خۆی

.
*دۆکوڵیو که‌وچکی لێده‌ر بێنی ،ده‌بڕووسقێ و به‌کار نایه
‌.
* ئاسنی سارد بکوتی،هیچت گیر ناکه‌وێ

.
*که‌س قسه‌ی حیسابی نازانێ،جگه‌ له‌ ماشێن حیساب نه‌بێ

.
*مردن برا گه‌وره‌ی هه‌موانه
‌.
*سه‌د لێڵاو به‌ بێڵاوێک نابێ.
*داری شووعار به‌ر ناهێنێ

*نانمان نییه‌،شه‌ڕ میوانه
‌.
*ره‌ش و رووت هیچیش نه‌خوا ،به‌ زگی قه‌رزداره
‌.
*زمانی مرۆڤ وه‌ک مار وایه‌،جه‌سته‌ی خۆشی ده‌گه‌زێ

.
*لێکدابڕان وچاوه‌ڕوانی زۆر ناخۆشه‌،به‌ڵام پێکگه‌یشتنه‌وه‌ زۆر شیرینه‌

.
*هه‌ر که‌س بکا به‌ قسه‌ی ژنان ،عاقیبه‌ت ده‌ست ده‌گرێ به‌ گونان

.
*ماڵی باوکان تا سه‌ر نییه‌ بۆ عه‌ولاده‌کان.*ده‌ڵێی چرای به‌ر خۆره‌،یانی رووناکایی تێدا نییه
‌.
*هه‌ر که‌س نه‌خوێنده‌وار بێ ،کوێرێکی چاو ساغه‌

.
*بۆق به‌ قیڕه‌ گه‌وره‌ نابێت

.
*ئه‌گه‌ر قه‌له‌ به‌ڵه‌که‌ مه‌له‌ بکا،کاره‌ساتی گه‌وره‌ ده‌قه‌ومێ

.
*ئه‌وه‌ی شتێک بۆ ژیان زیاد نه‌کا ،بۆ خۆی زیادییه
‌.
*خودا سه‌ر بدا ،رسقیش ده‌دا

.
*سه‌گ زمهه‌ڕیش ناکا و به‌ڕێش ده‌چێ

.
*هه‌ر وه‌ختێک که‌ر به‌ نه‌ردیواندا سه‌ر بکه‌وێ،ئه‌وه‌ خه‌سوو و بووکیش پێکه‌وه‌ ده‌سازێن

.
*شتێک که‌ هیچ ده‌سکه‌وتێکی نه‌بێ،وه‌ک منداڵێک وایه‌ که‌ به‌ مردوویی له‌ دایک ببێ

.
*پێبکه‌نه‌ وه‌کوو پسته‌،هه‌موو شتێک به‌ قسته
‌.
*چرا رووناکی بۆ ژێر خۆی نه‌بێ،ره‌حمه‌ت له‌ با ،با بیبا

.
*هێنده‌ سووتاوم،بوومه‌ته‌ شه‌مچه‌،جگه‌ره‌ هه‌ڵده‌که‌م.*رێک که‌ون تا سه‌ر که‌ون

.
*بڕێک له‌ پیاوان سوور ده‌بینن ،سه‌مایان له‌ بیر ده‌چێته‌وه
‌.
*ده‌ڵێی کۆته‌ڵی سه‌ر خه‌رمانه‌،تا لێی ده‌ی هه‌ر لێی هه‌ڵده‌وه‌رێ

.
* راستی وه‌ک هه‌تاو وایه‌ له‌ کاتی تایبه‌تی دا ده‌دره‌وشێ

.
*ماڵی بێ که‌یبانوو،وه‌ک حه‌وشه‌ی بێ درگا وایه
‌.
*زستان هی هه‌ژارانه‌ و ده‌وڵه‌مه‌ند پێی ناشکوره
‌.
*به‌رد له‌ جێگه‌ی خۆیدا قورسه‌،یانی هه‌ر شتێک له‌ جێگه‌ی خۆیدا ئه‌رزشی هه‌یه‌.

*"ژن و ماڵ"،هه‌تا ژن نه‌بێ ماڵیش نابێ

*مرۆڤ به‌ حه‌وسه‌له‌ که‌روێشک به‌ عه‌ڕابه‌ ده‌گرن

.
*به‌ زمانی نه‌رم و خۆش مار له‌ کون دێته‌ ده‌ر

.
*دۆستی چاک پووڵی نێو گیرفانی خۆته‌.تا دووکه‌ڵ له‌ سه‌ر مه‌تبه‌ق دیاره‌،دۆستایه‌تیمان هه‌ر به‌ر قه‌راره
‌.
*ماڵی دونیا بۆ ئه‌مڕۆ نه‌بێ بۆ که‌نگێ ده‌بێ؟

*گورگـــــــــــی باران دیتوو

.
*میراتی که‌ر بۆ که‌متیاره
‌.
*یان گاڵ دێنێ یان په‌موو

.
*ده‌نگی خۆش بژێوی ژیانه
‌.
*قســـــه‌ قســـــه‌ دێنێ

.
*مردن مردنه‌،لینگه‌ فرته‌که‌ی چییه‌؟

*هه‌ر که‌سه‌ کوڕی بابی خۆی

.
*ناوی گه‌وره‌ و شاری وێران.

*پیاو هه‌رچی بێ تا له‌ به‌ر چاوانه‌ ،له‌به‌ر دڵانه‌.*ئه‌گه‌ر که‌رێک زۆریش تێر بێ،وێنجه‌ی ته‌ڕی بۆ به‌ری ده‌یخوا

.
*تاژی به‌گزاده‌ی سه‌گه
‌.
*سیرمان ده‌خوارد و زوڕنامان لێده‌دا.

*مێشکی مێشووله‌ و هێلکه‌ی مێرووله‌ تێکه‌ڵ بکه‌ و چاوی پێ برێژه‌،جندۆکه‌ ده‌بینی

.
*کوێره‌ چت ده‌وێ،دوو چاوی ساغ

.
*که‌ر له‌ کوێ که‌وتووه‌ و کونده‌ له‌ کوێ دڕاوه
‌.
*نه‌ هێنده‌ تاڵ به‌ تفت که‌ن ،نه‌ هێنده‌ شیرین به‌ قووتت ده‌ن

*ئه‌وه‌ بزانه‌ که‌ رووت و ره‌جاڵ و بێ ماڵ بی.که‌س رفیق و دۆستت نییه‌

.
*قه‌ت خۆت به‌ نێوی باب و باپیرته‌وه‌ به‌ خه‌ڵک مه‌ناسێنه‌،حه‌ول بده‌ خه‌ڵک بڵێن فڵانه‌ که‌س باوکی ئه‌و کوڕه‌ باشه‌ بوو

.
*هه‌ر که‌س ده‌بێته‌ رفیقت،به‌ دڵ ساده‌یی خۆتی ته‌سلیم مه‌که‌

.
*بۆ نان خواردن ده‌عوه‌تی که‌سێک بکه‌ له‌ نانه‌که‌ت مه‌منوون بێ.*ئه‌گه‌ر مریشکی بۆ هێلکه‌ کردن لاسای قاز مه‌که‌وه
‌.
*بێچووی مشک هه‌نبانه‌ ده‌بڕێ

.
*عیلم ئه‌گه‌ر خۆشت نه‌وێ هه‌ر باشه‌ بیزانی

.
*سه‌گ ده‌ژی و ئێمه‌ش ده‌ژین

.
*کێچ له‌ باغه‌ڵما ئامانه‌ خانم ده‌ڵێ.

*چا به‌ تاڵی ده‌خۆنه‌وه‌ و له‌ دووره‌وه‌ ته‌ماشای قه‌ند ده‌که‌ن

خویندنه‌وه‌ی خؤت، له خویندنه‌وه‌ی سه‌دان كتیب گرنگتره
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
خویندنه‌وه‌ی خؤت، كؤدی تیگه‌یشتنه‌كانه
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
هه‌تا ریژه‌ی خؤپه‌رستیت زؤربيت، كه‌م له خؤت ده‌گه‌یت
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
گرنگ نییه دره‌نگ تیبگه‌یت، گرنگ ئه‌وه‌یه گه‌وجانه ژیان نه‌به‌یته‌ سه‌ر
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
كه‌ی خؤتت ناسی، ئه‌و كاته بیخوتیهه‌لقورتاندن له كاروباری خه‌لكی ده‌توانیت زؤر له نهینیه‌كانی مرؤف بزانیت

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
كاریك به‌نهینی ده‌كه‌م، كه ئاشكربوو بتوانم به‌رگری له خؤم بكه‌م
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
به‌های سه‌ربه‌خؤی مرؤف له میشكی سه‌ربه‌خیدایه
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
باوه‌ربه‌خؤنه‌‌بوون، له خؤڕوانینه به چاوی سووك
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
مرؤفی گچكه ناتوانیت گه‌وره بیربكاته‌وه
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
هه‌تا نه‌زانیت چی سوكایه‌تییه، ناتوانیت له ده‌سه‌لات تیبگه‌یت
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
له ده‌سه‌لات تینه‌گه‌یت و بمریت وه‌كو ئه‌وه ‌وایه نه‌هاتبیته ژیانه‌وه
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
له نه‌زانییه‌وه دلكراوه به سیمبولی خؤشه‌ویستی
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
هه‌رچی سویندی بؤ خواردی جیگای متمانه نییه
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
هه‌تا قؤناغه‌كانی ترس نه‌به‌زینیت، ناتوانیت مرؤفیكی ئازابیت
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
هه‌رچی ویستی لیی بترسی، پیویستی به ریزلیگرتن نییه
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
نه له ترسدا ریز هه‌یه، نه له ریزدا ترس
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
مرؤفی تووره له ئه‌ركی ناحه‌زه‌كانی كه‌مده‌كاته‌وه
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
مرؤفی نائاسایی تووره ده‌بیت، فریوده‌رانه په‌روه‌رده‌كراو ده‌پاریته‌وه
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
هه‌رچی لیی بترسی لیی تیناگه‌یت

له تووره‌بووندا نه‌جوان ده‌كریت، نه‌جوان ده‌گوتریت
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
ناشرینترین دیمه‌نی مرؤف، ساته‌كانی تووره‌بوونیه‌تی
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
یه‌ك چركه تووره‌بوون، گه‌وره‌ترین ده‌ستكه‌وتت له ده‌ست ده‌دات
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
مرؤف چه‌ند پیویستی به ئؤكسجینه، هینده‌ش پیویستی به ریزلیگرتنه
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
ناتوانیت ریز له هه‌موو كه‌س بگریت، به‌لام ده‌توانیت رقت له كه‌س نه‌بیت
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
مرؤفی به‌سؤز له خشته‌بردنی ئاسانه
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
هه‌ر ریكه‌وتنیك له‌سه‌ر بنه‌مای سؤز بنیادبنریت، هه‌لده‌وه‌شیته‌وه
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
مرؤفی بچووك ئامانجه‌كانی هینده‌ی خؤیه‌تی
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
رؤله سه‌ره‌كییه‌كانی شانؤی ژیان گه‌وج ده‌یبینیت
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
گه‌وجیك به‌سه‌ بؤ شیواندنی ئاسایشی ولاتیك
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
ئه‌ركه‌كانی گوی ته‌نها راگرتنی چاویلكه‌ و هه‌لواسینی گواره نییه
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
ئه‌وه‌نده هه‌ولی پینه‌كردنی هه له‌كانت ده‌ده‌یت، جوانتروایه دانی پیدابنیت
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
ئاماده‌یه هه‌موو ته‌مه‌نی (باج)ی نه‌زانین بدات، به‌لام به سووكایه‌تی ده‌زانیت بلى نازانم
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
درؤیه‌ك نییه، بتوانیت له بازگه‌ی مه‌عریفه‌ی قوتاربیت
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
هه‌تا له نیشتیمانه‌كه‌ت دووركه‌ویته‌وه، ئه‌ركه‌كانت سه‌ختر ده‌بن
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
مرؤفییكی خؤئازادنه‌كردو، گری كویره‌ی داهینا
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
بوون پرسیاری دروستكرد، پرسیار ئازادی ده‌دؤزیته‌وه، هه‌ولدان به‌ده‌ستی ده‌هینیت، كؤلنه‌دان ده‌یپاریزیت
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
یاسا وه‌ك په‌ره‌شوت وایه، كونی تیبوو كاری پیناكریت
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
ئه‌وه‌ی بتوانیت دوو ناكؤك پیكبهینیت، كه‌ی بیه‌ویت، ده‌توانیت تیكیان بداته‌وه
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
لاواز به‌رامبه‌ر بوون، تؤله‌‌ی شتیكت لیده‌كاته‌وه، كه تؤۆ لیی به‌رپرس نیت
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
وه‌لامی هه‌موو پرسیاره‌كان لای وشه‌كانه
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
هه‌موو شه‌ریك سینه‌مای بی بلیته
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
به‌رده‌وام به هه‌ر كه‌سیك سه‌رسام بیت، وه‌ك ئه‌وه وایه، خؤت سه‌رت نه‌بیت

په‌ندی پێشینیان به‌رهه‌می به نرخی مامۆستا هه‌ژاری موکریانی و پێک هاتووه له کۆمه‌ڵێک قسه‌ی خۆش و په‌ندی دایه‌ گه‌وره‌کان و باوکه‌ گۆره‌کانی کوردستانی خۆشه‌ویست. ئه‌مه‌یش نموونه‌یکیان
:
تا سوار ئه‌سپی خه‌ڵکی پیاده‌ی
:
گوریسی ته‌ماع که‌م راخه باوه
که‌س دنیای به کۆڵ پێ نه‌گوێزراوه
:
کۆشت تیا نیه زیخ، بۆچی ده‌له‌نگی؟
:
که‌سێ له که‌سێ هه‌ڵ بگرێ قینێ
هه‌ر خه‌وی گوولی پێوه ئه‌بینێ
:
له گه‌ڵ که‌سێ بووی تووشی ده‌م قڕه
کارت به په‌رده‌ی مه‌به، مه‌یدڕه
:
ناچێ به ڕێوه ئاوا کار و بار
به هاوین شه‌وکار به زستان قومار
:
ده‌ینی ره‌ش و رووت له مل کێ دا بێ
خاتر جه‌م دنیا هه‌روا روون نابێ
:
عه‌قڵی سووک گرانه باری
:
تاجی زێڕینه عه‌قڵی فریا ره‌س
به‌ڵام ناچێته سه‌ری هه‌موو که‌س
:
تا ماڵ بیهه‌وێ له مزگه‌وت حه‌رام
:
بۆ تاقه‌ دۆستێ خۆت پیر و کوێر که‌ی
نه‌‌ک رۆژێ چه‌ن دۆس به ماڵت فێر که‌ی
:
دانه‌م ناکوڵێ له گه‌ڵ مفته خۆر
ده‌س له گیرفانی نابات به هیچ جۆر
:
یا مه‌به دۆستی فیله‌وان کاکه
یا له‌ قه‌ده‌ر فیل خانوو په‌یدا که
:
کاتێ له بزن نزیک بوو ئه‌جه‌ل
ئه‌چێ نانی شوان ئه‌خوا په‌له‌ په‌ل
:
کوڵه‌که‌ی ئاسن به شان بگێڕی
هه‌ڵ مه‌گره منه‌ت له پیاوی خوێڕی
:
تا زیندووم گوڵێ بێنن به دیاری
گوڵم بۆچیه له نادیاری
:
یاخوا به‌ختی که‌س نه‌بێ سه‌ر و ژێر
بووک له په‌رده‌ دا لێ ده‌بێ به نێر

در این مطلب پندها ، ضرب المثل ها و اصطلاحاتی به زبان کرمانجی آمده است. گرچه این جملات در زبان اصلی دارای معنای واقعی خود هستند لیکن ترجمه ی فارسی انها نیز جهت درک بیشتر ذکر شده است. در ادامه متن آنها با الفبای فارسی-عربی نیز امده است.

dilê bêkesan, li ser hemû kesan dişewite

دل آدم بی کس برای همه کس می سوزد!

hesinê sar, bi zorî tê kutan

آهن سرد با زور کوبیده نمی شود!

keça bêdê, weke çiyayê bêrê

دختر بی مادر ، همانند کوه بدون راه است!

bilbil bi dengê xwe, mêrxas bi cengên xwe

بلبل با صدایش ، شجاع با جنگش (مشخص می شود)

hespê her kesî, li gorî bextê wî dibeze

اسب هر کس ، بر وفق بخت و مرداش می تازد.

ka tunebû, kadîn çêdikir

کاه نداشت ، کاهدان درست می کرد!

behr, bi devê san pîs nabe

دریا با دهان سگ کثیف (ناپاک) نمی شود.

bênamûsî avêtine ber kûçikan, kûçikan jî qebûl nekir

بی ناموسی را جلوی سگ انداختند ، سگ هم قبول نکرد!

agir pê keve, bêhna bîso (pîso) jê nayê

فلان کس آتش هم بگیرد بوی سوختگی از وی بلند نمی شود.

kurê çê, navê bavê xirab bilind dike

پسر صالح نام پدر خراب را بلند می کند.

mêvan ji mêvên aciz e, xwediyê malê ji her duyan aciz e

مهمان از مهمان عاجز است ، صاحبخانه از هر دو!

mêrê bêbext pire be jî, bi ser re derbas nebe

مرد بی بخت و بی شانس اگر پل هم باشد ، از رویش گذر نمی شود.

dil, agehdarê dil e

دل از دل آگاه است.

agir bi çiyan dikeve, ter û hişk tevî hev dişewitin

آتش به کوه بیافتد ، تر و خشک با هم می سوزد.

hemû keran, bi darekî majo

همه ی خرها را با یک چوب نران!

li aliyekî şîn e, li aliyê din dawet e

در یک طرف عزاداری و در طرف دیگر عروسی است.

aqilmendî, tim mezinî ye

عقل محوری همیشه بزرگی و قدر است.

deriyê xwe asê bike, cîranê xwe meke diz

درهای منزلت را محکم کن، همسایه ات را دزد نخوان!

aş bi xeyalekî, aşvan bi xeyalekî

آسیاب به یک خیال ، آسیابان به خیالی دیگر

aşvanê aşê mîran, bi xulam e

آسیابان آسیاب بزرگان (میرها) ، غلام دارد.

dergehê ku jinan xera nekiriye, hîna jî ava ye

جایی (درگاهی) که زنان خراب نکرده اند ، هنوز هم آباد است.

avabûna malan, di destê jinên çê de ye

آبادی و سازگاری خانه ها ، در دست زنان درستکار است.

baran, li cihê avî dibare

باران در مکان آبی (مرطوب) می بارد.

axirî, heta derê gorê ye

آخر کار هر کسی ، در گور (قبر) است.

agir berda kayê, xwe da ber bayê wê

آتش به کاه انداخت ، و خودش جلوی باد آن ایستاد.

tu çûyî bajarê yekçavan, divê tu jî çavekî xwe bigirî

اگر به شهر تک چشم ها رفتی ، تو هم باید یک چشمت را ببندی!

serê du meriyên çê, naçe ser balîfekî

سر دو انسان درست روی یک بالش نمی رود !

av ji kaniyê û nan ji baniyê

آب از چشمه و نان از سقف !

mala bavê, mala mêran e

خانه ی پدر خانه ی مردان است.

agir kete mala derewînan, kesî jê bawer nekir

خانه ی دروغگو آتش گرفت ، کسی حرفش را باور نکرد!

sal, mîna bawîşkan derbas dibin

سال ها همانند چرت و چشم به هم زدن می گذرند.

bedewê çav kil kir, dilê xortan kul kir

زن خوشگل(زیباروی) چشمانش را سرمه زد ، دل جوانان را پر از اندوه کرد.

bedewiya mirovî, ilm û mehrifeta mirovî ye

زیبایی انسانی ، علم و معرفت انسانی است.

her reng rengek e, bedrengî jî rengek e

هر رنگ رنگی است ، بد رنگی هم رنگی !

çi wext giriya û çi wext behicî?

چه وقت گریه کرد و چه وقت از گریه زیاد از حال رفت!

aqil ne li bejnê ye, li serî ye

عقل در سر است نه در قد و قامت!

hêştir belawela diçêrin, lê guhê wan li ser hev e

شترها جداجدا می چرند ، اما گوش و حواسشان به همدیگر است.

ba neyê, belç nalivin

تا باد نیاید برگ ها تکان نمی خورند.

belgê darê, darê dixemilîne

برگ درخت ، درخت را زینت می دهد.

karkeran kar kir, xeraban benîşt cût

کارگرها کار کردند ، خراب ها (بدان) آدامس جویدند!

tirs, berê mirinê nagire

ترس جلوی مردن را نمی گیرد.

çû Şamê û hat jî, dîsa kerê berê ye

به شام رفت و برگشت ، هنوز هم خر قبلی است.

berfa çiyayê bilind, pir dibe

هر چه کوه بلندتر باشد برفش هم زیاد است.

ava rijiyayî, nayê berhev kirin

آب ریخته شده ، دیگر جمع نمی شود.

çav ji çavan şerm dike, bertîl keviran nerm dike

چشم از چشم ها شرم می کند ، رشوه سنگ ها را نرم می کند!

berxên pir, ji mihên pir in

بره های زیاد از میش های زیاد اند!

çavê kor tuneye, lê bextê kor heye

چشم کور وجود ندارد ، اما بخت کور وجود دارد.

gul bê strî nabin

گل بدون خار نیست!

bela, ji derê bêguman tê

بلا در جای بی گمان می آید.

kesê ku sîr nexwe, bêhn jê nayê

کسی که سیر نخورد بو از وی نمی آید!

dinya gulek e, bêhn bike û bide hevalê xwe

دنیا همچون گلی است ، آن را بو کن و به دوستت هدیه بده!

dostê bixêr, ji birayê bêxêr çêtir e

دوست باخیر از برادر بی خیر با ارزش تر است.

barê biaqilan, pişta kêmaqilan

بار افراد عاقل بر پشت افراد کم عقل است!

ger mirov xeraban nebîne, başan bi bîr nayine

اگر انسان بدها را نبیند ، خوب ها را به یاد نمی آورد.

biçûk li cihê xwe, mezin li cihê xwe

کوچک در جای خود ، بزرگ در جای خود!

tenê bira, di hawara birê de tê

تنها برادر در هاوار (کمک و همیاری گروهی) برادر می آید.

biratî bi baran, hesab bi misqalan

برادری به باران (فراوان و بی حساب) است، حساب به مثقال!

ap bi biraziyan re dike, xal bi xwarziyan re dike

عمو با برادرزاده و دایی به خواهرزاده اش سازگار است!

çavên birçî, tu carî têr nabin

چشم های گرسنه هیچ وقت سیر نمی شوند!

kûçik birçî dibe, gûyê xwediyê xwe dixwe

li ser çavan, birû hene

روی چشم ها ابروست!

sibat jina bî ye, sibehê dikene û êvarê digirî

سبات (از ماه های اول سال) مثل زن بیوه است ، صبح می خندد و غروب گریه می کند!

bûyî mîr, Xwedê meke ji bîr

شدی میر(بزرگ) خدا را فراموش نکن!

emrê çûyî, cardin nayê

عمر رفته دگربار برنمی گردد!

ceh, qet nebûye genim

جو هیچ وقت گندم نشده است!

axa mala mirovî,ji cewahirê xelqê çêtir e

خاک خانه انسان از جواهر مردم بهتر است

bextê dê, cihêzê qîzê ye

بخت مادر جهاز دختر است!

dînan mal dî, cî nedî

دیوانه مال (گنج) را دید ، جایش را ندید!

azadî bi qasî firehiya cîhanê ye

آزادی به قدر گستردگی و بزرگی جهان است.

cîranê xerab bihêle,diranê êşyayî bikşîne

همسایه خراب را نگهدار ، دندانی که درد می کند را بکش!

biçûk kêvir bavêje çalê, mezin nikare derxîne

کوچکی سنگی در چاه می اندازد ، بزرگ نمی تواند در بیاورد.

mar dibêje: min bikuje bi dijminatî, çal ke bi dostî

مار می گوید : مرا با دشمنی بکش ، با دوستی چال کن!

bila bextê mirovî hebe, bila çavekî wî jî tunebe

بگذار انسان بخت داشته باشد ، بگذار یک چشم هم نداشته باشد!

kanî, di çaviyê de şêlû ye

چشمه در سرچشمه لای است!

nan, pîvaz û nexweşî, çavreşî ne

نان ، پیاز و ناخوشی(بیماری) ، چشم سیاهی اند !

keçel dimire porsor dibe, kor dimire çavşîn dibe

کچل وقتی می میرد سرخ مو می شود، کور وقتی می میرد چشم آبی می شود !

çem, ji kaniyan çêdibe

رود از چشمه ها درست می شود.

gayê çepel tim golik e, merivê çepel tim lawik e

گاو بی ارزش همیشه گوساله است ، انسان بی ارزش همیشه بچه است.

çerxa felekê, geh li jêr e geh li jor

چرخ فلک (چرخ روزگار) گاه در پایین و گاه در بالاست!

ji mêran nav dimîne, ji gayan çerm dimîne

از مردها نام می ماند، از گاو ها چرمشان!

jin heye, ji sed mêrî çêtir e

زن هست از صد مرد با ارزش تر است!

م :کوردهای خراسان

فه‌قیر شواڵه‌که‌ێ له‌ ده‌ر قنیه‌و ئه‌دڕگێ.

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌ێه‌ که‌ که‌سانی هه‌ژار و فه‌قیر، نه‌هامه‌تی و ناخۆشی و قه‌زا و به‌ڵاێ ناخۆش و خراپ و ناجۆر به‌سه‌ریاندا دێت و له‌ شوێن و جێگای نه‌شیاو مقه‌ده‌ر به‌ سه‌ریاندا دێت.

چتێ له‌ مشک بێت جواڵه‌ ئه‌وڕێ.
مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌ێه‌ که‌ منداڵی که‌سانی خراپ، خراپ ئه‌بن و هه‌ر له‌ باوک و دایکیان ئه‌چن.

مانگا مارۆ.
به‌ که‌سێکی به‌رچاویی و دیار که‌ هه‌موو که‌س به‌ سیفه‌تێکه‌وه‌ بیناسن، ئه‌وترێ.له‌ فارسی دا ئه‌ڵێن: گاو پیشانی سفید

خوێن خوه‌ێ به‌ توێڵ خوه‌ێا دان.
مه‌به‌ست ئه‌وه‌ێه‌ که‌ شتێک داهات و به‌رهه‌می بێت و له‌و داهات و به‌رهه‌مه‌،خه‌رجی خۆێ بکریت.بۆ وێنه‌ ئه‌ڵێن:خوێن خوه‌ی به‌ توێڵ خوه‌ێا.یانێ له‌ به‌رهه‌م و داهاتی خۆێ،خه‌رجی خۆێ بکه‌.

نان خوه‌م و کووزه‌ڵه‌ێ کانی،مه‌ێمانی هه‌ێ مه‌ێمانی.
مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌ێه‌ که‌ منه‌تی که‌س به‌ سه‌ر که‌سه‌وه‌ نیه‌ و که‌سێک به‌ خه‌رج یا که‌ره‌سه‌ی خۆی کارێک ئه‌نجام ئه‌دات و بێ منه‌ته‌ له‌ که‌س.


قه‌ڵای قن پیه‌ک له‌ بان ماڵ ئیمه‌ نیه‌نیشێ
قاڵاو که‌ هێماێ قۆشه‌یی و نه‌هامه‌تیه‌،قن پاکه‌که‌یشی له‌ سه‌ر بان نانیشێت و قن چه‌په‌ڵه‌که‌ی دائه‌نیشێت.
مه‌به‌ست ئه‌وه‌ێه‌ که‌ له‌ به‌دشانسی و نه‌هامه‌تیشدا، به‌شه‌ خراوتره‌که‌ به‌ر ئه‌که‌وێ.
ئه‌م مه‌ته‌ڵه‌ تایبه‌ت به‌ ناوچه‌ێ گه‌ڕووسه‌.

هه‌ر تڕێک(م،ی،مان،تان،یان)زل بێ،ناوی ئه‌ن(...)....

یانێ،ئه‌وه‌نده‌ بێ باێه‌خه‌ که‌ هیچ حه‌سابێکی بۆ ناکرێ و وه‌ک تڕ بێ باێه‌خه‌.

بۆ وێنه‌:هه‌ر تڕێکی زل بێ ناوی ئه‌نی ئه‌و

کاوراێک بوو وه‌ ژێر دیواره‌و، هاواری ئه‌کرد کێفه‌کان ئێوه‌یچ بێن

ئه‌م قسه‌ێه‌ له‌ کاتێکدا به‌کار ئه‌برێت که‌ که‌س یا که‌سانێک گیرۆده‌ی ته‌نگانه‌ و ته‌نگژه‌ی قورس و گران هاتبێتن و ئیتر بۆێان گرینگ نیه‌ که‌ له‌مه‌ زیاتر سه‌ختی و گرفت به‌سه‌ریاندا بێت.

بۆ نموونه‌ خه‌ڵکێک که‌ ساڵانێکی دوور و دریژه‌ گیروده‌ی زڵم و زۆری حاکمانی نه‌شیاو و خۆ به‌ زل زان له‌ وڵاتانی عه‌ره‌بیی بوونه‌ته‌وه‌،ئیستا ئیتر له‌ کوته‌ک و گوله‌ ی به‌کرێگیراوانیان ناێن و داوای نان و ئازادی ئه‌که‌ن.دیاره‌ که‌ ئه‌و خه‌ڵکه‌ ئه‌وه‌نده‌ هاتوونه‌ته‌ ته‌نگ که‌ له‌ مردنیش ناترسن و به‌ شه‌ره‌فه‌وه‌ له‌ مسر ڕژاونه‌ته‌ سه‌ر شه‌قام و به‌ تایبه‌ت گۆڕه‌پانی ته‌حریر چۆڵ ناکه‌ن.ئیمشه‌و دونیا و به‌تایبه‌ت خه‌ڵکی مسر چاوه‌ڕێ بوون که‌ مووباره‌ک ده‌س له‌ کار بکێشێته‌وه‌و وڵات به‌جێ بێڵێ که‌ چی له‌ قسه‌کانیدا که‌ ڕه‌نگه‌ سه‌دان ملیۆن که‌س له‌ دونیا بینه‌ری بوون، ته‌نیا به‌ڵێنی چاکسازی دا. دیاره‌ ده‌سه‌ڵات ئه‌وه‌نده‌ شیرینه‌ که‌ به‌ هیچ کولۆجێ ناێانه‌وێ ماڵاوایی لێ بکه‌ن.

بزنه‌که‌ی له‌ ته‌ک ماڵ حه‌مالی فه‌یزه‌ ئه‌وڕێته‌و

یا بزنه‌که‌ت له‌ تاک حه‌مالی فه‌یزه‌ ئه‌وڕیته‌و، قسه‌یێکی کۆن و نه‌سته‌قه‌ که‌ زیاتر له‌ چه‌مشاری سنه‌ به‌ کار هاتووه‌ یا دێت.

ئه‌و جۆره‌ که‌ من بیستوومه‌،ئه‌ڵێن کابرایێک بووه‌ له‌ دێهاتیکدا که‌ ته‌نیا بزنێکی هه‌بووه‌، له‌ به‌رامبه‌ری ماڵه‌که‌ی، ماڵی ده‌وڵه‌مه‌ندێک ئه‌بیت که‌ ناوی حه‌مالی فه‌یزه‌ بووه‌. حه‌مالی فه‌یزه‌ به‌ێانییک که‌ هه‌ڵئه‌ستێ، بانگ له‌ شووانه‌که‌ی ئه‌کات و ئه‌ڵیت؛ کوڕه‌که‌ ئه‌مڕۆ ڕان(مه‌ڕ و ماڵات)ه‌که‌ مه‌وه‌ بۆ له‌وه‌ڕ با بیانبڕینه‌و.ئه‌م کابرایه‌ش که‌ ئه‌م قسه‌ ئه‌بیستێت بانگ له‌ کوره‌که‌ی ئه‌کات و ئه‌ڵێت:ئیمڕۆ بزنه‌که‌ مه‌وه‌ ده‌ره‌و با بیوڕینه‌و.

ئه‌م قسه‌ێه‌ بۆ که‌سێک به‌ کار ئه‌برێت که‌ خۆی بشوبهینێت یا به‌راورد بکا یا لاسایی‌ که‌سێک بکات که‌ زۆر له‌ خۆی سه‌رتر بێت له‌ بوارێکدا

نان خوه‌م و کووزه‌ڵه‌ێ کانی،مه‌ێمانی هه‌ێ مه‌ێمانی.

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌ێه‌ که‌ منه‌تی که‌س به‌ سه‌ر که‌سه‌وه‌ نیه‌ و که‌سێک به‌ خه‌رج یا که‌ره‌سه‌ی خۆی کارێک ئه‌نجام ئه‌دات و بێ منه‌ته‌ له‌ که‌س.

خوێن خوه‌ێ به‌ توێڵ خوه‌ێا دان.

مه‌به‌ست ئه‌وه‌ێه‌ که‌ شتێک داهات و به‌رهه‌می بێت و له‌و داهات و به‌رهه‌مه‌،خه‌رجی خۆێ بکریت.بۆ وێنه‌ ئه‌ڵێن:خوێن خوه‌ی به‌ توێڵ خوه‌ێا.یانێ له‌ به‌رهه‌م و داهاتی خۆێ،خه‌رجی خۆێ بکه‌.

مانگا مارۆ.

به‌ که‌سێکی به‌رچاویی و دیار که‌ هه‌موو که‌س به‌ سیفه‌تێکه‌وه‌ بیناسن، ئه‌وترێ.له‌ فارسی دا ئه‌ڵێن: گاو پیشانی سفید

چتێ له‌ مشک بێت جواڵه‌ ئه‌وڕێ.

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌ێه‌ که‌ منداڵی که‌سانی خراپ، خراپ ئه‌بن و هه‌ر له‌ باوک و دایکیان ئه‌چن

شواڵه‌که‌ێ له‌ ده‌ر قنیه‌و ئه‌دڕگێ.

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌ێه‌ که‌ که‌سانی هه‌ژار و فه‌قیر، نه‌هامه‌تی و ناخۆشی و قه‌زا و به‌ڵاێ ناخۆش و خراپ و ناجۆر به‌سه‌ریاندا دێت و له‌ شوێن و جێگای نه‌شیاو مقه‌ده‌ر به‌ سه‌ریاندا دێت.

که‌ر کۆن و هه‌وسار نۆ، سه‌ڕه‌سه‌ڕیه‌ له‌ سه‌ر جۆ

ئه‌م مه‌ته‌ڵه‌ له‌ کاتێکدا به‌ کار ئه‌برێ که‌ که‌سێک به‌ساڵاچوو بێت و وه‌ک که‌سێکی که‌م ته‌مه‌ن ڕه‌فتار بکات و بۆ وێنه‌ پیره‌پیاوێک خۆشی له‌ کچێک بێت و جلی تازه‌ له‌ به‌ر کات و بچێت پێ بێژێ یا خوازمه‌نی بکات.

دواێ عومرێ خادمی،ئه‌زانێ(نه‌زانێ!.ئه‌زانم . نه‌زانم!.نه‌زانیت!نازانن!ئه‌زا� �ن)شه‌و جومعه‌ که‌ێه‌.

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌ێه‌ که‌ که‌سێک که‌ له‌ بوارێکدا شاره‌زا بێت، ئه‌زانێ که‌ چی بکات و چی نه‌کات و ئه‌گه‌ر نه‌زانێت جێگای سه‌رسووڕمانه‌ و به‌ سه‌یر و سه‌مه‌ره‌ تماشای ئه‌که‌ن.

له‌ ئاگر بووڵه‌ که‌وو ئه‌که‌فێته‌و

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌ێه‌ که‌ له‌ مرۆڤی ئازا و ژیر و ناودار،منداڵی گه‌مژه‌ و سڕ و وڕ ئه‌که‌وێته‌و

لێف کۆنه‌ ئاڵۆشی فره‌تره‌

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ که‌سانێک که‌ به‌ته‌مه‌نتر ئه‌بن،ته‌ماع و شه‌هوه‌ت و هه‌وا و هه‌وه‌سیان زیاتر ئه‌بێت.

ئه‌سپی په‌لی له‌ هه‌ساره‌ ئه‌کوتێ

که‌سێک که‌ ئیدعاێ زۆر له‌ سه‌ر بێت یا ئاوات و ئاره‌زووی گه‌وره‌ی هه‌بێت،ئه‌م مه‌ته‌ڵه‌ی بۆ به‌ کار ئه‌به‌ن.

که‌س به‌ زۆر بیبه‌ن بۆ مازوو چنین،به‌ داران دا ناڕوانێ

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ دیاره‌ و ڕه‌نگه‌ پێویست به‌ شرۆڤه‌ کردن نه‌بێت.که‌سێک به‌ نابه‌دڵی و زۆر کارێکی پێ ئه‌نجام بده‌ن،کاره‌که‌ به‌ باشی ئه‌نجام نادات یا هه‌ر ئه‌نجامی نادات.

له‌ خوا(ئاسمان) به‌و لا، بته‌وییه‌

ئه‌م مه‌ته‌ڵه‌ له‌ کاتێک دا به‌کار ئه‌برێ که‌ ئاخر و کۆتایی کار یا شتێک بێت و له‌وه‌ زیاتر ئیمکان و بوار نه‌بێت.بۆ نموونه‌ که‌سێک که‌ گیرۆده‌ی گرفتێکه‌ و ئیتر هێز و تاقه‌تی نه‌ماوه‌،ده‌س له‌و دۆخه‌ یا کاره‌ دائه‌شۆرێت و ئه‌ڵێت: به‌ توون،له‌ ئاسمان به‌ولا بته‌وییه‌.

له‌ فارسی دا ئه‌ڵێن: بانتر له‌ ڕه‌شی، ڕه‌نگێ تر نییه‌

ده‌م ئه‌ێژێ هانێ، زک ئه‌ێژێ کوانێ

له‌و کاتانه‌ی دا که‌ شتێک بۆ خواردن که‌م بێت، ئه‌م مه‌ته‌ڵه‌ به‌ کار ئه‌برێ.

چه‌ ئه‌زانێ ئاگاێ نوقڵ و نه‌وات

ئه‌م مه‌ته‌ڵه‌ بۆ که‌س یا که‌سانێک به‌ کار ئه‌برێ که‌ قه‌در و قیمه‌ت و باێه‌خی شتێک نه‌زانێ یا ڕێز له‌و شته‌ یا که‌سه‌ی که‌ هه‌ێه‌تی نه‌گرێ.

گورگ هار ناێگرێت

ئه‌م مه‌ته‌ڵه‌ بۆ که‌سێک به‌کار ئه‌برێت که‌ زۆر هار و هاج بێت و به‌ ده‌س و پا وه‌ نه‌وێسێت.

مه‌ل هه‌س گۆشتی پێ به‌ی، مه‌ل هه‌س گۆشتی لێ ب وڕی.

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌ێه‌ که‌ به‌ بڕێک که‌س پێویسته‌ یارمه‌تی بده‌ی، بڵام بڕێک که‌س پێویسته‌ یارمه‌تی لێ وه‌ربگری. ئه‌شێ بڕوانیت و بزانیت چ که‌سێک یارمه‌تی و کۆمه‌کی پێویسته‌ و چ که‌سێک ئه‌شێ کۆمه‌ک و یارمه‌تی بدات.

کوێر خوا هێلانه‌ێ بۆ ئه‌کا

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌ێه‌ که‌ که‌سێک که‌ بێده‌سه‌ڵات یا بنده‌ست و بێپه‌نا بێت، خوا یارمه‌تی و کۆمه‌کی ئه‌کات و درگاێکی بۆ ئه‌کاته‌و که‌ بتوانێت بژیێت.

هه‌ر چیی سه‌نگه‌، هین پاێ له‌نگه‌

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ ده‌رد و ئێش و ئازار و مه‌ێنه‌تی، ڕووبه‌ڕووی هه‌ژار و به‌شمه‌ێنه‌ت و زامدار ئه‌بێته‌وه‌.که‌سێک که‌ پێکراوه‌ دیسان ئه‌پێکرێ.که‌سێک که‌ هه‌ژاره‌ هه‌ژارتر ئه‌بێت.

چتێ له‌ مشک بێت جواڵه‌ ئه‌وڕێ.

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌ێه‌ که‌ منداڵی که‌سانی خراپ، خراپ ئه‌بن و هه‌ر له‌ باوک و دایکیان ئه‌چن.

شواڵه‌که‌ێ له‌ ده‌ر قنیه‌و ئه‌دڕگێ.

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌ێه‌ که‌ که‌سانی هه‌ژار و فه‌قیر، نه‌هامه‌تی و ناخۆشی و قه‌زا و به‌ڵاێ ناخۆش و خراپ و ناجۆر به‌سه‌ریاندا دێت و له‌ شوێن و جێگای نه‌شیاو مقه‌ده‌ر به‌ سه‌ریاندا دێت.

که‌ر کۆن و هه‌وسار نۆ، سه‌ڕه‌سه‌ڕیه‌ له‌ سه‌ر جۆ

ئه‌م مه‌ته‌ڵه‌ له‌ کاتێکدا به‌ کار ئه‌برێ که‌ که‌سێک به‌ساڵاچوو بێت و وه‌ک که‌سێکی که‌م ته‌مه‌ن ڕه‌فتار بکات و بۆ وێنه‌ پیره‌پیاوێک خۆشی له‌ کچێک بێت و جلی تازه‌ له‌ به‌ر کات و بچێت پێ بێژێ یا خوازمه‌نی بکات.

دواێ عومرێ خادمی،ئه‌زانێ(نه‌زانێ!.ئه‌زانم . نه‌زانم!.نه‌زانیت!نازانن!ئه‌زا� �ن)شه‌و جومعه‌ که‌ێه‌.

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌ێه‌ که‌ که‌سێک که‌ له‌ بوارێکدا شاره‌زا بێت، ئه‌زانێ که‌ چی بکات و چی نه‌کات و ئه‌گه‌ر نه‌زانێت جێگای سه‌رسووڕمانه‌ و به‌ سه‌یر و سه‌مه‌ره‌ تماشای ئه‌که‌ن.

له‌ ئاگر بووڵه‌ که‌وو ئه‌که‌فێته‌و

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌ێه‌ که‌ له‌ مرۆڤی ئازا و ژیر و ناودار،منداڵی گه‌مژه‌ و سڕ و وڕ ئه‌که‌وێته‌و.

لێف کۆنه‌ ئاڵۆشی فره‌تره‌

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ که‌سانێک که‌ به‌ته‌مه‌نتر ئه‌بن،ته‌ماع و شه‌هوه‌ت و هه‌وا و هه‌وه‌سیان زیاتر ئه‌بێت.

که‌ر کۆن و هه‌وسار نۆ، سه‌ڕه‌سه‌ڕیه‌ له‌ سه‌ر جۆ

ئه‌م مه‌ته‌ڵه‌ له‌ کاتێکدا به‌ کار ئه‌برێ که‌ که‌سێک به‌ساڵاچوو بێت و وه‌ک که‌سێکی که‌م ته‌مه‌ن ڕه‌فتار بکات و بۆ وێنه‌ پیره‌پیاوێک خۆشی له‌ کچێک بێت و جلی تازه‌ له‌ به‌ر کات و بچێت پێ بێژێ یا خوازمه‌نی بکات.

دواێ عومرێ خادمی،ئه‌زانێ(نه‌زانێ!.ئه‌زانم . نه‌زانم!.نه‌زانیت!نازانن!ئه‌زا� �ن)شه‌و جومعه‌ که‌ێه‌.

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌ێه‌ که‌ که‌سێک که‌ له‌ بوارێکدا شاره‌زا بێت، ئه‌زانێ که‌ چی بکات و چی نه‌کات و ئه‌گه‌ر نه‌زانێت جێگای سه‌رسووڕمانه‌ و به‌ سه‌یر و سه‌مه‌ره‌ تماشای ئه‌که‌ن.

له‌ ئاگر بووڵه‌ که‌وو ئه‌که‌فێته‌و

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌ێه‌ که‌ له‌ مرۆڤی ئازا و ژیر و ناودار،منداڵی گه‌مژه‌ و سڕ و وڕ ئه‌که‌وێته‌و.

لێف کۆنه‌ ئاڵۆشی فره‌تره‌

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ که‌سانێک که‌ به‌ته‌مه‌نتر ئه‌بن،ته‌ماع و شه‌هوه‌ت و هه‌وا و هه‌وه‌سیان زیاتر ئه‌بێت.

که‌ر چه‌ ئه‌زانێ ئاگاێ نوقڵ و نه‌وات

ئه‌م مه‌ته‌ڵه‌ بۆ که‌س یا که‌سانێک به‌ کار ئه‌برێ که‌ قه‌در و قیمه‌ت و باێه‌خی شتێک نه‌زانێ یا ڕێز له‌و شته‌ یا که‌سه‌ی که‌ هه‌ێه‌تی نه‌گرێ.

گورگ هار ناێگرێت

ئه‌م مه‌ته‌ڵه‌ بۆ که‌سێک به‌کار ئه‌برێت که‌ زۆر هار و هاج بێت و به‌ ده‌س و پا وه‌ نه‌وێسێت.

هه‌س گۆشتی پێ به‌ی، مه‌ل هه‌س گۆشتی لێ ب وڕی.

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌ێه‌ که‌ به‌ بڕێک که‌س پێویسته‌ یارمه‌تی بده‌ی، بڵام بڕێک که‌س پێویسته‌ یارمه‌تی لێ وه‌ربگری. ئه‌شێ بڕوانیت و بزانیت چ که‌سێک یارمه‌تی و کۆمه‌کی پێویسته‌ و چ که‌سێک ئه‌شێ کۆمه‌ک و یارمه‌تی بدات.

کوێر خوا هێلانه‌ێ بۆ ئه‌کا

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌ێه‌ که‌ که‌سێک که‌ بێده‌سه‌ڵات یا بنده‌ست و بێپه‌نا بێت، خوا یارمه‌تی و کۆمه‌کی ئه‌کات و درگاێکی بۆ ئه‌کاته‌و که‌ بتوانێت بژیێت.

هه‌ر چیی سه‌نگه‌، هین پاێ له‌نگه‌

مه‌به‌ست له‌م مه‌ته‌ڵه‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ ده‌رد و ئێش و ئازار و مه‌ێنه‌تی، ڕووبه‌ڕووی هه‌ژار و به‌شمه‌ێنه‌ت و زامدار ئه‌بێته‌وه‌.که‌سێک که‌ پێکراوه‌ دیسان ئه‌پێکرێ.که‌سێک که‌ هه‌ژاره‌ هه‌ژارتر ئه‌بێت

سوار و پیاده‌ مه‌ێلیان بێ، مامه‌ڵه‌ی خوه‌ێان ئه‌که‌ن

ئه‌م قسه‌ێه‌ له‌ کاتێکدا به‌ کار ئه‌برێ که‌ دوو که‌س یا لاێه‌ن(ی جیاواز له‌ یه‌ک) له‌ ده‌مه‌ته‌قێدا بن بۆ ئه‌وه‌ی له‌ سه‌ر بابه‌تێک له‌ گه‌ڵ یه‌ک ڕێک بکه‌ون.بۆ نموونه‌ کچ وکوڕێک

..

کورد وته‌نی:زڵم له‌ توندی دا ئه‌بڕگێت.

کاوراێک بوو وه‌ ژێر دیواره‌و، هاواری ئه‌کرد کێفه‌کان ئێوه‌یچ بێن

ئه‌م قسه‌ێه‌ له‌ کاتێکدا به‌کار ئه‌برێت که‌ که‌س یا که‌سانێک گیرۆده‌ی ته‌نگانه‌ و ته‌نگژه‌ی قورس و گران هاتبێتن و ئیتر بۆێان گرینگ نیه‌ که‌ له‌مه‌ زیاتر سه‌ختی و گرفت به‌سه‌ریاندا بێت.

بزنه‌که‌ی له‌ ته‌ک ماڵ حه‌مالی فه‌یزه‌ ئه‌وڕێته‌و

یا بزنه‌که‌ت له‌ تاک حه‌مالی فه‌یزه‌ ئه‌وڕیته‌و، قسه‌یێکی کۆن و نه‌سته‌قه‌ که‌ زیاتر له‌ چه‌مشاری سنه‌ به‌ کار هاتووه‌ یا دێت.

ئه‌و جۆره‌ که‌ من بیستوومه‌،ئه‌ڵێن کابرایێک بووه‌ له‌ دێهاتیکدا که‌ ته‌نیا بزنێکی هه‌بووه‌، له‌ به‌رامبه‌ری ماڵه‌که‌ی، ماڵی ده‌وڵه‌مه‌ندێک ئه‌بیت که‌ ناوی حه‌مالی فه‌یزه‌ بووه‌. حه‌مالی فه‌یزه‌ به‌ێانییک که‌ هه‌ڵئه‌ستێ، بانگ له‌ شووانه‌که‌ی ئه‌کات و ئه‌ڵیت؛ کوڕه‌که‌ ئه‌مڕۆ ڕان(مه‌ڕ و ماڵات)ه‌که‌ مه‌وه‌ بۆ له‌وه‌ڕ با بیانبڕینه‌و.ئه‌م کابرایه‌ش که‌ ئه‌م قسه‌ ئه‌بیستێت بانگ له‌ کوره‌که‌ی ئه‌کات و ئه‌ڵێت:ئیمڕۆ بزنه‌که‌ مه‌وه‌ ده‌ره‌و با بیوڕینه‌و.

ئه‌م قسه‌ێه‌ بۆ که‌سێک به‌ کار ئه‌برێت که‌ خۆی بشوبهینێت یا به‌راورد بکا یا لاسایی‌ که‌سێک بکات که‌ زۆر له‌ خۆی سه‌رتر بێت له‌ بوارێکدا.

قه‌ڵای قن پیه‌ک له‌ بان ماڵ ئیمه‌ نیه‌نیشێ

قاڵاو که‌ هێماێ قۆشه‌یی و نه‌هامه‌تیه‌،قن پاکه‌که‌یشی له‌ سه‌ر بان نانیشێت و قن چه‌په‌ڵه‌که‌ی دائه‌نیشێت.

مه‌به‌ست ئه‌وه‌ێه‌ که‌ له‌ به‌دشانسی و نه‌هامه‌تیشدا، به‌شه‌ خراوتره‌که‌ به‌ر ئه‌که‌وێ.

ئه‌م مه‌ته‌ڵه‌ تایبه‌ت به‌ ناوچه‌ێ گه‌ڕووسه‌.

سه‌گ بۆی پێه‌و ناکات:
ئاماژه‌یه‌ بۆ که‌س یا شتی بێ قابل. بێ باێه‌خ. سۆک و تڕۆ.

ده‌م هه‌راش:
ئاماژه‌یه‌ بۆ که‌سی بێ حه‌ێا و زۆر وێژ.

کتک بۆ خوه‌ێ گوو ئه‌کا و چاو له‌ مه‌ردم دائه‌چه‌قنێ:
که‌سێک که‌ بۆ خۆێ کار ئه‌کات و منه‌ت ئه‌نێته‌ سه‌ر خه‌ڵکی تر.

گاکه‌ێ مامۆ حاجی، (له‌ هۆڵه‌ێ مه‌ردما خوه‌ش ئه‌چێ):
که‌سێک که‌ زیاتر ها له‌ خزمه‌ت خه‌لکی تردا و که‌متر بۆ خۆێ و بنه‌ماڵه‌ و که‌سه‌ نزیکه‌کانی خۆێ داێه‌.

یا بزنه‌که‌ت له‌ تاک حه‌مالی فه‌یزه‌ ئه‌وڕیته‌و، قسه‌یێکی کۆن و نه‌سته‌قه‌ که‌ زیاتر له‌ چه‌مشاری سنه‌ به‌ کار هاتووه‌ یا دێت.

ئه‌و جۆره‌ که‌ من بیستوومه‌،ئه‌ڵێن کابرایێک بووه‌ له‌ دێهاتیکدا که‌ ته‌نیا بزنێکی هه‌بووه‌، له‌ به‌رامبه‌ری ماڵه‌که‌ی، ماڵی ده‌وڵه‌مه‌ندێک ئه‌بیت که‌ ناوی حه‌مالی فه‌یزه‌ بووه‌. حه‌مالی فه‌یزه‌ به‌ێانییک که‌ هه‌ڵئه‌ستێ، بانگ له‌ شووانه‌که‌ی ئه‌کات و ئه‌ڵیت؛ کوڕه‌که‌ ئه‌مڕۆ ڕان(مه‌ڕ و ماڵات)ه‌که‌ مه‌وه‌ بۆ له‌وه‌ڕ با بیانبڕینه‌و.ئه‌م کابرایه‌ش که‌ ئه‌م قسه‌ ئه‌بیستێت بانگ له‌ کوره‌که‌ی ئه‌کات و ئه‌ڵێت:ئیمڕۆ بزنه‌که‌ مه‌وه‌ ده‌ره‌و با بیوڕینه‌و.

ئه‌م قسه‌ێه‌ بۆ که‌سێک به‌ کار ئه‌برێت که‌ خۆی بشوبهینێت یا به‌راورد بکا یا لاسایی‌ که‌سێک بکات که‌ زۆر له‌ خۆی سه‌رتر بێت له‌ بوارێکدا.

ئيمان سه‌بر و لئێبووردنه

________________________________________

به‌خۆڕاگری هه‌مووشتێك ده‌توانی بكه‌يت

________________________________________

به‌فيڕۆدانی كات خۆكوشتنی ڕاسته‌قينه‌يه‌

________________________________________

ئه‌گه‌ر گول نیت درکیش مه‌به‌

________________________________________

چی بچێنی ئه‌وه‌ ده‌دوریته‌وه‌

________________________________________

بۆ مرۆڤی بێ هێواش ، زه‌وی به‌ قه‌را خۆی ته‌سکه‌

________________________________________

ئه‌گه‌ر مزگێنیه‌کت بۆ که‌سێک پێیه‌ ، په‌له‌ بکه‌ له‌ گوتنی

________________________________________

باشترین به‌رنامه‌ داڕشتن بۆ داهاتوو ، سوود وه‌رگرتنی دروست له‌کا‌ته

________________________________________

مرۆڤی کامل و ته‌واو که‌سێکه‌ که‌ ژیانی خۆی به‌ ده‌ستی خۆی دروست بکات

________________________________________

ئازادی بیرکردنه‌وه‌ و پێنوس و زمان و ....... ده‌بێته‌ هۆی ئاوه‌دانی ولات

________________________________________

وتوویژی خۆت براده‌رانه‌ ده‌ست پی بکه‌

________________________________________

جوانترین شعر له‌ سه‌رانسه‌ری جیهان لایه‌ لایه‌ی دایکانه‌

________________________________________

پیاوی زانا هه‌میشه‌ که‌سێکه‌ که‌ بیه‌وێ شتێک فێر بێت

________________________________________

به‌خته‌وه‌ری له‌وه‌ دایه‌ سنووری هه‌موو شتێک بزانین و ڕێزی لێ بگرین

________________________________________

خاوه‌نی ره‌وشت و ئه‌خلاقی پاک ڕۆحی کۆمه‌لگه‌ی خۆیانن

________________________________________

عه‌شق و خۆشه‌ویستی باشترین ده‌رمانه‌

________________________________________

راستگۆیی باشترین سیاسه‌ته‌

________________________________________

به‌رده‌ام له‌دووای فێربوون به

________________________________________

عه‌قل شتێکی تره‌ و قوتابخانه‌ شتێکی تر

________________________________________

پشیله‌ ئه‌گه‌ر کوێریش بێت هه‌ر به‌دوای مشک دا ده‌گه‌ڕێت

________________________________________

بۆ ئه‌وی بتونین ده‌بێ بزانین وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی بزانین ده‌بێ بخوێنین که‌ واته‌ دابخوینین تا بتوانین

________________________________________

به‌ردی گه‌وره‌ به‌ مانای نه‌هاوێشتنه‌

________________________________________

هه‌رچی زۆرتر بیر‌ له‌ رابردوو بکه‌ینه‌وه‌ داهاتووێیکی باش مان ده‌بیت

________________________________________

ئه‌گه‌ر بته‌وێت به‌ سه‌ر دنیادا زال بیت عه‌قل و ژیری به‌سه‌ر خۆت دا زال بکه‌

________________________________________

شانس به‌لای ئه‌و که‌سانه‌ وه‌ ده‌چیت که‌ بڕوای به‌ کار کردنه‌ نه‌ک شانس

________________________________________

باشترین کات بۆ په‌روه‌رده‌ کردنی ئیراده‌ قۆناغی لاوێتیه‌

________________________________________

هه‌موو شتێک له‌ لای باریکیدا ده‌پسێ به‌لام زولم زۆری له‌ ئاستووریدا

________________________________________

مرۆڤ ده‌بێ له‌گه‌ل خه‌لاکانی تر که‌م و له‌گه‌ل خۆی زۆر بدوێ

________________________________________

جوانی راسته‌ و راستیش جوانه‌

________________________________________

ژیان به‌ دیهێنانی به‌رهه‌می نه‌مره‌

________________________________________

رۆژگار زۆر مێهره‌بانه‌ بۆ که‌سێک که‌ بزانێ کاتی خۆی چۆن و به‌چی تێپپه‌ڕ بکات

________________________________________

به‌خته‌وه‌ری خێزانی درێژ خایه‌نترین و پته‌و ترین و شیرین ترین به‌خته‌وه‌رییه‌

________________________________________

ته‌نها بێ ده‌نگی ده‌م گه‌یێنیته‌ زانین

________________________________________

ته‌نها بۆ مرۆڤی گه‌شبین ، خۆ دروست کردن بۆ داهاتوو مومکینه‌

________________________________________

ده‌بێ بژی بۆ نوسین نه‌ک بنوسی بۆ ژیان

________________________________________

خراپترین خه‌مه‌کان گوومان و دوو دلییه

________________________________________

لیبوردن له‌ هه‌له‌کان تۆله‌ سه‌ندنه‌وه‌یه‌کی نه‌رمه‌

________________________________________

له‌ نێو دلی خۆت دا بنووسه‌ هه‌موو رۆژێک باشترین و خۆشترین رۆژی ساله‌

________________________________________

زه‌رده‌خه‌نه‌ جوانترین ئارایشی ڕووخساره‌

________________________________________

پینووس کاریگه‌رترن چه‌که‌

________________________________________

دنیا ئه‌ونده‌ پر له‌ فره‌وانییه‌ که‌ چاره‌یه‌کتان نییه‌ بێجگه‌ له‌ شادی کردن

________________________________________

له‌ تاریکیدا که‌ چا و ده‌ست به‌ بینین ده‌کات نرخی چاو ده‌رده‌که‌وێت