خواص درمانی و کاربرد
اسانس این گیاه دارای خواصی مانند آنتی باکتریال قوی، اشتها آور، ضد کرم و ضد نفخ است. مصرف موضعی این اسانس سبب کاهش دردهای روماتیسمی و عصبی می گردد. اسانس این گیاه دارای کاربرد بسیار وسیع در صنایع آرایشی و بهداشتی است و سالانه 6000 تن از اسانس علف لیمو در جهان تولید می گردد.

مطالعه سازگاري و ارزيابي عملكرد اسانس توده هاي بومي علف ليموي ايران



علف ليمو، يك گياه دارويي و معطر از تيره گندميان است كه بيش از نيم قرن از سابقه كشت آن در جهان، بويژه در نواحي گرمسيري شرق آسيا مي گذرد. گونه اي از اين گياه (كاه مكي) با نام علمي Cymbopogon olivieri (Boiss.) Bor در نواحي جنوب (سرباز و جيرفت) و غرب ايران (دزفول و مسجد سليمان) پراكنده است. اين تحقيق به منظور جمع آوري و ارزيابي شاخص هاي رويشي و عملكرد اسانس گونه مذكور در نواحي بومي و همچنين مطالعه سازگاري توده هاي بومي نواحي غرب در مناطق جديد بر اساس طرح بلوكهاي كامل تصادفي طي سالهاي 78 و 79 انجام گرفت. نتايج نشان داد كه بين توده هاي بومي از نظر طول برگ بعنوان اندام حاوي اسانس، عملكرد وزن تر بوته و مقدار اسانس (%v/w) اختلاف معني دار وجود دارد. بطوريكه توده مسجد سليمان با 3.33 درصد و توده سرباز با 1.41 درصد به ترتيب داراي بيشترين و كمترين درصد اسانس در واحد وزن خشك گياه مي باشند. سازگاري توده هاي مسجد سليمان و دزفول نشان داد كه صفات مورد اندازه گيري به نحو بارزي تحت تاثير شرايط محيطي مناطق جديد قرار گرفتند. بطوريكه عملكرد وزن تر بوته و درصد اسانس اين توده ها در برخي از مناطق نظير كرج و شمال تهران افزايش يافت.

شناسايي و معرفي اجزاي روغن فرار گياه علف ليمو (Cymbopogon citratus (DC) Stapf) كاشته شده در شمال ايران



جنس Cymbopogon كه از خانواده Poaceae مي‌باشد به صورت گسترده‌اي در مناطق حاره و نيمه حاره كاشت مي‌شود. روغن فرار به دست آمده از اين گياه كه عمدتاً داراي ماده سيترال مي‌باشد شباهت زيادي به تركيبات اسانس با درنجبويه دارند. از آنجايي كه مقدار اسانس در پيكر رويشي گياه بادرنجبويه بسيار كم (1/0 تا 2/0 درصد) مي‌باشد در نتيجه توليد آن هزينه زيادي را تحميل مي‌كند. لذا گونه‌هاي مختلف جنس Cymbopogon به عنوان منبع تهيه اسانس براي استفاده در صنايع غذايي، صابون‌سازي، عطرسازي و دارويي مورد توجه قرار گرفت. گونه C. citratus (DC) Stapf كه براي اولين بار در ايران كاشته شده است به منظور بررسي راندمان اسانس و شناسايي اجزاي آن مورد مطالعه قرار گرفت. روغن فرار با استفاده از تقطير با آب (Hydrodistillation) استحصال شد و با استفاده از دستگاه گاز كروماتوگراف متصل به طيف سنج جرمي مورد بررسي قرار گرفت. از مقدار 1/91 درصد اجزاي شناسايي شده به ترتيب سيترال (43/49 درصد)، سيترونلال (25/30 درصد) و ژرانيل استات (41/6 درصد) داراي بيشترين مقدار بودند.

معرفی و گیاهشناسی
شیرین بیان یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی جهان است که از دیرباز مورد توجه انسان بوده و بواسطه ی قدمت زیاد آن به پدربزرگ گیاهان دارویی مشهور می باشد. شیرین بیان گیاهی است چندساله و از خانواده ی بقولات Fabaceae که ارتفاع آن گاها به 1 تا 2 متر می رسد. برگ های آن به فرم شانه ای مرکب فرد می باشند که برگچه های آن دارای حالت چسبناکی هستند. گل های شیرین بیان به رنگ های آبی یا آبی متمایل به ارغوانی و گاها زرد دیده می شوند. میوه ی این گیاه از نوع نیام است که معمولا هر میوه دارای 3 تا 6 عدد دانه ی لوبیایی شکل می باشد. ریشه ها و ریزوم های این گیاه دارای پوستی قهوه ای رنگ هستند که پس از جدا کردن این پوسته ی خارجی به سایر قسمت های ریشه می رسیم که به رنگ زرد دیده می شوند و دارای طعم شیرینی می باشند.

پراکنش و نیازهای اکولوژیکی
شیرین بیان در اکثر مناطق جهان بخصوص میان دو عرض جغرافیایی 30 و 45 درجه در نیمکره شمالی زمین می روید. این گیاه در کشورمان نیز پراکنش بسیار وسیعی دارد و در استان هایی چون خراسان (شمالی و رضوی)، آذربایجان شرقی و غربی، زنجان، گلستان، کردستان، فارس، اصفهان، تهران و ... مشاهده می شود. شیرین بیان بطور کلی گیاهی نورپسند است که در طول رویش به هوای گرم و رطوبت متوسط نیاز دارد. این گیاه در خاک های شنی عمیق که حاوی ترکیبات کلسیمی باشند بخوبی رشد می کند و pH مناسب برای این گیاه 5/5 تا 2/8 ذکر شده است.

کاشت، داشت و برداشت
آماده سازی زمین برای کشت این گیاه شامل یک شخم عمیق در ابتدای فصل پائیز به همراه افزودن 30 تا 40 تن کود دامی کاملا پوسیده است. تکثیر رویشی (تقسیم ریزوم و ریشه) روش تجاری تکثیر شیرین بیان می باشد اما این گیاه را بوسیله ی بذر نیز می توان تکثیر نمود که در اینجا به تکثیر رویشی این گیاه می پردازیم. در فصل پائیز (آبان ماه) ریزوم گیاهان 3 تا 4 ساله را پس از خروج از خاک به قطعات 15 تا 25 سانتی متری تقسیم می کنند. این قطعات را در ردیف هایی با فاصله ی 60 تا 80 سانتی متر و با فاصله ی30 تا 40 سانتی متر از یکدیگر کشت می نمایند. پس از کاشت بایست به سرعت آبیاری صورت بگیرد. شیرین بیان یکی از گیاهان دارویی است که بیشتر بصورت بهره برداری از طبیعت به بازار مصرف می رسد و کمتر مورد کشت و کار قرار می گیرد و جالب است که بدانیم ریشه ی این گیاه بصورت خشک شده یا عصاره، یکی از مهمترین اقلام صادراتی کشورمان در بخش گیاهان دارویی است و در بسیاری از کشورهای اروپایی نظیر انگلیس، آلمان، بلژیک، فرانسه و ... مورد کشت وسیع قرار می گیرد.
مرحله ی داشت این گیاه شامل مبارزه ی مکانیکی با علف های هرز و قطع ساقه های این گیاه از فاصله ی 10 سانتی متری خاک در ابتدای فصل رویش هر سال می باشد.
برداشت ریشه های این گیاه در فصل پائیز سال سوم یا چهارم صورت می گیرد. این عمل در سطوح کوچک با استفاده از بیل و در سطوح وسیع توسط ماشین های مخصوص انجام می شود. میزان عملکرد ریشه بصورت خشک شده 5/1 تا 2 تن در هکتار ذکر شده است.

فرآوری
قسمت مورد استفاده ی این ریشه های این گیاه هستند که دارای ترکیبات مختلفی می باشند. مهمترین ترکیب موجود در ریشه های این گیاه اسید گلیسریزیک است که 50 بار از شکر شیرین تر می باشد و مقدار آن با توجه به شرایط محیطی و واریته ی گیاه بین 5 تا 20 درصد می باشد.

خواص درمانی و کاربرد
مهمترین خواص درمانی ریشه های این گیاه عبارتند از: ملین،خلط آور، مدر، درمان کننده ی زخم معده و اثنی عشر، موثر در درمان بیماری های دستگاه تنفس مانند برونشیت و التهاب نای و ... . در داروسازی از عصاره ی ریشه ها برای شیرین کردن طعم داروها بصورت گسترده استفاده می شود.
احتیاطات مصرف: مصرف بی رویه ی ریشه های این گیاه بدلیل تحریک غدد فوق کلیوی و ترشح بیش از اندازه ی هورمون آلدسترون ممنوع اعلام گردیده است. این حالت سبب عوارضی چون اختلال در فعالیت های متابولیسمی، بالا رفتن فشار خون و ... می گردد. مصرف این گیاه در دوران بارداری و شیردهی منع شده است.
نحوه ی مصرف: 1 تا 4 گرم از پودر ریشه ها را بصورت دمکرده و یا جوشانده به تعداد سه مرتبه در طول روز استفاده می کنیم.

مقايسه فعاليت آنتي اكسيداني عصاره شيرين بيان (Glycyrrhiza glabra L) با آنتي اكسيدان هاي تجاري در كرم هيدروكينون 2 درصد.


سابقه و هدف: با توجه به عوارض مختلف گزارش شده از آنتي اكسيدان هاي تجاري، در سالهاي اخير، تحقيقات بر روي دستيابي به آنتي اكسيدان هاي سالمتر و موثرتر از منابعطبيعي، متمركز شده است. هيدروكينون، يك ماده روشن كننده است كه براي روشن نمودننواحي هيپرپيگمانته در فرآورده هاي آرايشي بكار مي رود. اين ماده شيميايي به سختيپايدار ميشود و بر اثر اكسيداسيون، به سرعت درمعرض هوا قهوه اي رنگ مي گردد. در اينپژوهش اثر آنتي اكسيداني عصاره متانولي شيرين بيان در مقايسه با آنتي اكسيدان هايتجاري مورد بررسي قرارگرفته است.
مواد و روش ها: پودر ريشه خشك شده شيرين بيان بامتانول عصاره گيري شد. فعاليت آنتي اكسيداني عصاره در مقايسه با آنتي اكسيدان هايتجاري ( سديم متابي سولفيت و بوتيل هيدروكسي تولوثن) در غلظت هاي 0.1، 0.5، 1 و2درصد (وزني/وزني) در كرم هيدروكينون 2 درصد بررسي گرديد. فرآورده هاي حاويس آنتياكسيدان ها و عصاره فوق به مدت سه ماه در دماي 25±0.5 درجه سانتيگراد و 45±0.5 درجه سانتيگراد و به دور از نور نگهداري شدند. پايداري فيزيكي و درصد هيدروكينونباقيمانده پس از 2 هفته، 1، 2 و 3 ماه بررسي گرديد. جهت اندازه گيري ميزانهيدروكينون باقيمانده از روش اسپكتروفتومتري UV و طول موج 294 نانومتر استفادهشد.
يافته ها: نتايج مطالعه حاكي از تسريع تخريب هيدروكينون با افزايش دما بود. افزايش غلظت آنتي اكسيدان سبب افزايش درصد هيدروكينون باقيمانده در فرآورده ميگرديد. اما افزايش درصد آنتي اكسيدان هاي تجاري به ويژه در مورد سديم متا بي سولفيتيك درصد و بوتيل هيدروكسي تولوئن دو درصد، سبب كاهش پايداري فيزيكي فراورده گرديد. در ماه سوم، در هر دو دماي 25 و 45 درجه سانتي گراد، عصاره در تمامي غلظت ها فعاليتآنتي اكسيداني بيشتري را در مقايسه با آنتي اكسيدان ها تجاري نشان داد (P<0.001). در دماي سوم، فرآورده هاي حاوي 0.1، 0.5، 1 و 2 درصد عصارهپايداري فيزيكي مناسبي را با مقدار هيدروكينون باقيمانده 72، 76، 78 و 81 درصد (بهترتيب افزايش غلظت) در دماي 25 درجه سانتي گراد و 51، 55، 60 و 63 درصد در دماي 45درجه سانتي گراد، نشان داد.
استناج: با استفاده از اين نتايج مي توان عصارهشيرين بيان را با غلظت هاي 0.5 و 1 درصد، به عنوان يك آنتي اكسيدان طبيعي موثر برايمواد حساس به اكسيداسيون پيشنهاد نمود.

اندازه گيري گليسيريزين در ريشه گياه شيرين بيان (.Glycyrrhiza glabra L) توسط دستگاه كروماتوگرافي مايع با كارايي بالا (HPLC)



ريشه گياه شيرين بيان (Glycyrrhiza glabra L.) به طور عام ليكوريس ناميده ميشود كه به عنوان عامل شيرين كننده و بيش از دو هزار سال كاربرد دارويي داشته است. ليكوريس داراي پنج حلقه ساپونين تريترپن به نام اسيد گليسيريزينيك است. اين تركيب متعلق به مشتقات بتا - آميرين(b-amyrin) مي باشد. شيرين بيان به خاطر مزه شيرين آن به عنوان عامل ضد التهاب، آلرژي و زخم شناخته شده است. تاكنون جهت ارزيابي مقدار گليسيريزين در ريشه گياه شيرين بيان و عصاره هاي حاصل از آن از روشهاي مختلفي استفاده شده است، كه تماما غير اختصاصي و متكي به روشهاي غير مستقيم مي باشند.
در اين تحقيق جهت تشخيص مقدار گليسيريزين در نمونه هاي ريشه شيرين بيان، از روش (بدون هيدروليز ماده) يعني با استفاده از دستگاه كروماتوگرافي مايع با كارايي بالا (HPLC) صورت گرفته است. در اين روش جداسازي گليسيريزين از ديگر اجزاي موجود در عصاره ريشه گياه با استفاده از مرحله معكوس صورت گرفت، كه نتايج رضايت بخش و قابل تكرار مي باشند. ريشه گياه از مزرعه گياهان دارويي در باغ گياه شناسي ملي ايران، جمع آوري گرديد. سپس اقدام به استخراج عصاره توسط حلال و شناسايي تركيب اسيد گليسيريزينيك توسط دستگاه (HPLC) نموديم. مقدار تركيب در نمونه 1.5 درصد تعيين گرديد. اين روش مشكلات در روشهاي قبلي را دفع كرده است.

بررسي اثر عمق كاشت و اندازه ريزوم بر رشد بالاي زميني گياه شيرين بيان (.Glycyrrhiza glabra L)


به منظور بررسی اثرات عمق کاشت و اندازه ریزوم بر رشد قسمت بالای زمینی گیاه شیرین بیان آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی مشهد در سال 1380 انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و با دو عامل عمق کاشت در سه سطح (10، 20 و 40 سانتی متر) و اندازه ریزوم در سه سطح (2،1 و 3 جوانه ای) در قالب طرح کاملا تصادفی و با دو تکرار انجام شد. با افزایش عمق کاشت و اندازه ریزوم سطح برگ و وزن خشک آن افزایش یافت. وزن خشک ساقه در عمق های پایین کاهش ولی با افزایش اندازه ریزوم، وزن خشک آن افزایش یافت. بالاترین وزن خشک کل در عمق 20 سانتی متر بدست آمد که بسیار نزدیک به وزن خشک عمق 40 سانتی متر بود و ریزوم سه جوانه ای نسبت به دو ریزوم دیگر، بالاترین وزن خشک کل را تولید نمود این طور به نظر می رسد که قرار گرفتن ریزوم های سه جوانه ای در عمق 20 سانتی متری سبب تهییج رشد شیرین بیان می شود.

بررسي ميزان گليسيريزيک اسيد در كالوسها و ريشه‌هاي طبيعي چند جمعيت از گياه شيرين بيان

جنبه هاي اكوفيزيولوژيكي جوانه زني شيرين بيان (.Glycyrrhiza glabra L) در واكنش به دما


شيرين بيان گياهي صنعتي و دارويي است كه در ايران بعنوان علف هرز عمده مزارع ديم و باغات كشور شناخته مي شود. خصوصيات جوانه زني بذور جمع آوري شده شيرين بيان از كرمانشاه و فارس تحت تيمار دماهاي ثابت (0، 3، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتيگراد) مورد بررسي قرار گرفت. بيشترين درصد جوانه زني در بذور كرمانشاه و فارس به ترتيب در دماي 25 و 20 درجه سانتيگراد مشاهده شد و درصد نهايي جوانه زني بذور فارس بيشتر از كرمانشاه بود. در دماي 40 درجه سانتيگراد درصد نهايي جوانه زني در بذور كرمانشاه و فارس به ترتيب 27 و 43 درصد بدست آمد. سرعت جوانه زني نيز روند مشابهي را دارا بود. براي هر دو جمعيت، كوتاه ترين زمان رسيدن به 10، 50 و 90 درصد جوانه زني در محدوده 20 تا 30 سانتيگراد براي هر دو جمعيت كوتاهترين زمان حاصل شد. درجه حرارت كمينه، بهينه و بيشينه جوانه زني به ترتيب 2.2، 29.1، 45.3 سانتيگراد براي بذور جمع آوري شده از كرمانشاه و 2.4، 29.2، 44 درجه سانتيگراد براي بذور جمع آوري شده از فارس بود

معرفی و گیاهشناسی
مرزنجوش بُستانی یکی از گیاهان دارویی قدیمی جهان است که مردمان مصر و یونان باستان این گیاه را می شناخته اند و از آن به عنوان ادویه استفاده می کرده اند. مرزنجوش بستانی گیاهی علفی و چندساله است که ارتفاع آن گاها به 50 سانتی متر نیز می رسد. برگ های تخم مرغی شکل و گل های سفید آن که توسط 4 ردیف براکته پوشیده هستند، از علائم مشخص برای شناسایی این گیاه محسوب می شوند. بوی بسیار زیبای این گیاه چنان انسان را به خود جلب می کند که یکی از اساتیدم نام این گیاه را ادکلن طبیعی گذاشته بودند.

پراکنش و نیازهای اکولوژیکی
مرزنجوش بستانی بومی جنوب غربی آسیا است و در کشورمان در مناطق جنگلی شمال بصورت خودرو یافت می شود. مرزنجوش بستانی در طول رویش به هوای گرم، نور کافی و رطوبت متوسط نیاز دارد.

کاشت، داشت و برداشت
تکثیر این گیاه معمولا توسط بذر و به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم انجام می گیرد. کشت مستقیم بذور در نیمه ی دوم اسفند ماه در زمین اصلی انجام می گیرد و در این مورد انتخاب بذور دارای قوه نامیه بالا اهمیت فراوانی دارد. بذور مرزنجوش بستانی معمولا به مدت 2 تا 3 سال دارای قوه نامیه مناسبی هستند. کشت غیر مستقیم بذور در اوایل اسفند ماه در خزانه ی زیر پلاستیک انجام می گیرد. بذور معمولا در دمای 12 تا 15 درجه شروع به جوانه زنی می کنند و بین 10 تا 20 روز پس از کاشت سبز می شوند.
این گیاه در اوایل رویش دارای رشد کندی است و به همین خاطر مبارزه با علف های هرز در اوایل رویش بسیار اهمیت دارد. مرزنجوش بستانی دارای سیستم ریشه ی ضعیف و سطحی است و به همین دلیل آبیاری منظم در مورد این گیاه اهمیت ویژه ای دارد.
برداشت در زمان گل دهی گیاه صورت می گیرد که بصورت قطع اندام رویشی گیاه از فاصله ی 5 سانتی متری خاک است. عمل برداشت در شرایط مناسب محیطی تا 4 مرتبه در طول فصل رویش می تواند انجام گیرد. عملکرد اندام خشک این گیاه به میزان 8/1 تا 5/2 تن در هکتار گزارش شده است.

فرآوری
سرشاخ های گلدار و برگ های این گیاه دارای اهمیت دارویی می باشند و دارای ترکیباتی چون اسانس، تانن، رزین، فلاونوئید و ... هستند. میزان اسانس در برگ های این گیاه بیشتر از سایر قسمت ها است و مهمترین اجزای اسانس شامل گاماترپینن، لینالول، آلفاترپینول و ... می باشند.
خواص درمانی و کاربرد
برگ ها و سرشاخه های گلدار این گیاه دارای خواص درمانی چون ضد نفخ، آرام بخش، مقوی معده و خلط آور هستند و در استعمال خارجی برای التیام زخم ها کاربرد دارند.
احتیاطات مصرف: هیچ موردی گزارش نشده است.
نحوه ی مصرف: 5 تا 10 گرم از اندام خشک شده ی گیاه را به صورت دمکرده به تعداد سه مرتبه در طول روز مصرف نمائید.

شناسايي تركيبهاي متشكله اسانس مرزنجوش اروپايي (.Origanum majorana L)


سرشاخه گلدارگياه مرزنجوش اروپايي (.Origanum majorana L) دراوايل مردادماه سال 1378 از باغ گياه شناسي ملي ايران واقع در محل موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع (تهران) جمع آوري و پس از تاييد آن توسط بخش گياه شناسي موسسه، از گل خشك آن به روش تقطير با بخار آب و در مدت زمان 45 دقيقه اسانس گيري شد. راندمان اسانس گيري براساس وزن گل خشك 0.3% بدست آمد. سپس جهت شناسايي كمي و كيفي تركيبات، روغن اسانسي مذكور به دستگاه هاي گاز كروماتوگراف (GC) و گاز كروماتوكراف متصل به طيف سنج جرمي (GC/MS) تزريق گرديد. در ميان 24تركيب شناسايي شده در اين روغن اسانسي، به ترتيب تركيبات ليناليل استات (26.1%) و سابينن (12.0%) بيشترين ميزان را به خود اختصاص مي دهند.

شناسايي تركيبات متشكله اسانس مرزنجوش گونه .Origanum majorana L

معرفی و گیاهشناسی
مریم گلی یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی مورد استفاده در طب سنتی است که نام علمی آن از کلمه ی لاتین سالوار Salvare به معنای شفادهنده گرفته شده است. مریم گلی یک گیاه دارویی علفی و چندساله است که ارتفاع اش به 40 تا 80 سانتی متر می رسد. قسمت های مختلف این گیاه دارای کرک های خاکستری رنگ است و برگ های این گونه ی مریم گلی برخلاف گونه های دیگر بلند و نیزه ای شکل می باشد. گل های این گیاه به رنگ آبی مایل به بنفش هستند. میوه ی این گیاه فندقه ای است به رنگ قهوه ای تیره و وزن هزار دانه ی آن 6/7 تا 8/7 ذکر گردیده است.

پراکنش و نیازهای اکولوژیکی
مریم گلی بومی مناطق شمال مدیترانه است و این گیاه بومی کشورمان نیست ولی بخاطر اهمیت دارویی اش در کشورمان کشت و کار می شود. مریم گلی گیاهی است که به گرما و هوای خشک برای رشد مطلوب نیاز دارد و خاک های دارای بافت متوسط را برای رویش می پسندد.

کاشت، داشت و برداشت
برای آماده سازی زمین در فصل پائیز عملیات شخم و افزودن کود دامی پوسیده انجام می گیرد. تکثیر این گیاه بوسیله ی بذر یا از طریق تقسیم بوته امکان پذیر است و برای این کار معمولا در روش کشت مستقیم بذور را در اواخر آبان ماه در ردیف هایی با فاصله ی 50 سانتی متر و با فاصله ی 50 سانتی متر از هم کشت می نمایند. کشت غیر مستقیم بذور در اوایل بهار با استفاده از خزانه هوای آزاد صورت می گیرد. نشاهای حاصل را در اوایل پائیز به زمین اصلی منتقل می نماییم. میزان بذر مصرفی در روش کشت مستقیم 15 تا 20 کیلوگرم است و در روش کشت غیرمستقیم 5/1 تا 2 کیلوگرم می باشد که نشان دهنده ی صرفه جویی اقتصادی در کشت غیرمستقیم می باشد. تکثیر این گیاه از طریق تقسیم بوته در مورد گیاهان 3 تا 4 ساله در فصل پائیز قابل انجام می باشد.

عملیات داشت این گیاه شامل آبیاری منظم، استفاده از کودهای شیمیایی در صورت نیاز (البته حتی المقدور توصیه به استفاده ی بسیار کم از این کودها در کشت گیاهان دارویی می باشد بخصوص اگر قصد صادرات دارید !!) و مبارزه با علف های هرز می باشد.
برداشت شامل چیدن برگ ها یا قطع پیکر رویشی گیاه است که از سال دوم به بعد می توان 2 تا 3 مرتبه این عمل را انجام داد. میزان عملکرد محصول تازه ی این گیاه در سال دوم 5/2 تا 3 تن در هکتار ذکر شده است که در سال های بعد این میزان افزایش چشمگیری می یابد.
http://aycu12.webshots.com/image/303...5482573_rs.jpg

فرآوری
برگ ها و سرشاخه های مریم گلی دارای اسانس، موسیلاژ، ترکیبی به نام سالوین، فلاونوئید، ساپونین و .. هستند. اسانس این گیاه دارای ترکیباتی چون تویون، سینئول، کامفور، پینن و .. است و به رنگ زرد بسیار کمرنگ می باشد.

خواص درمانی و کاربرد
برگ ها و سرشاخه های گلدار مریم گلی خواص درمانی متعددی دارند که مهمترین آنها عبارتند از: ضدعفونی کننده (در صورت استفاده ی خارجی)، ضدتشنج، کمک کننده به هضم غذا، کاهش دهنده ی قند خون، ضدنفخ و ... .
احتیاطات مصرف: مصرف این گیاه در دوران بارداری منع شده است و فرآورده های حاصل از این گیاه سبب کاهش ترشح غدد شیری در مادران می شوند.
نحوه ی مصرف: 2 تا 3 گرم برگ خشک شده را بصورت دمکرده سه بار در طول روز مصرف نمائید.

اثر فعاليت ضد باكتريايي اسانس .Salvia officinalis L



بسياري از فرآورده هاي خام گياهان دارويي به علت داشتن روغن فرار به طور مستقيم در پزشكي مصرف مي شوند، ولي در بيشتر موارد روغنهاي فرار را از مواد خام جدا نموده و به عنوان دارو بكار مي برند. اسانس سرشاخه گلدار مريم گلي(Salvia officinalis L.) به روش تقطير با آب استخراج و تاثير آن بر روي 4 گونه باكتري گرم مثبت و گرم منفي با نامهاي:Bacillus cereus E. coli, Bacillus anthracis, Shigella sonnei, به روش چاهك مطالعه و تركيبهاي شيميايي اسانس توسط دستگاههاي كروماتوگرافي گازي GC و كروماتوگرافي گازي متصل به طيف سنج جرمي (GC/MS) تجزيه و شناسايي شده و با محاسبه شاخصهاي بازداري روشن گرديد كه در مجموع 10 تركيب مختلف در اسانس مزبور شناسايي شد. عمده ترين تركيبها a-pinene (5.5 درصد)، borneol (9.4 درصد)، a-humulene (8.4 درصد) و globulol (9.3 درصد) بود.
روغن فرار موثر در برابر سوسپانسيون باكتريهاي فوق الذكر با تراكم 108 ميكروارگانيسم در هر ميلي ليتر تعيين گرديده تا ميزان باكتري كشي آن مورد مطالعه قرار گيرد. فعاليت باكتري كشي اسانس سرشاخه گلدار مريم گلي بعد از مدت زمان 48-24 ساعت به صورت هاله هاي عدم رشدي مشاهده شد. قطر اين هاله ها به ترتيب در مورد باسيلوس سرئوس 40mm، باسيلوس آنتراسيس 25mm، شيگلا سونه اي 24mm و اشرشياكلي 20mm به دست آمد

مطالعه باليني عصاره Salvia officinalis در درمان دمانس نوع آلزايمر خفيف تا متوسط

آنیسون ( اَنیسون، بادیان رومی)

Pimpinella anisum
Anise
Apiaceae (Umbelliferae)
http://aycu22.webshots.com/image/281...5104366_rs.jpg

معرفی و گیاهشناسی
آنیسون یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی شناخته شده توسط انسان است که در اکثر منابع از آن یاد شده است. آنیسون گیاهی است علفی و یکساله از خانواده ی چتریان ، با ارتفاع 30 تا 70 سانتی متر که گل های سفید رنگ آن به صورت گل آذین چتر مرکب دیده می شوند. میوه اش فندقه ای است با 5 خط طولی که به رنگ های سبز تیره تا قهوه ای روشن دیده می شود.

نیازهای اکولوژیکی و پراکنش
آنیسون بومی نواحی مدیترانه است و در کشورمان در نواحی شمال غربی و جنوب غربی به صورت خودرو یافت می شود. آنیسون به هوای گرم و نور آفتاب کافی نیازمند است و اسیدیته ی خاک مناسب برای این گیاه 5/6 تا 2/7 ذکر شده است.

کاشت، داشت و برداشت
تکثیر این گیاه توسط بذر صورت می گیرد و بدین منظور معمولا جوی و پشته هایی با فاصله ی 30 سانتی متر در مزرعه ایجاد می نمایند و بذور را با فاصله ی 3 سانتی متر و در عمق 2 سانتی متری کشت می کنند.
مبارزه با علف های هرز در اوایل رشد این گیاه دارای اهمیت فراوانی است زیرا این گیاه دارای رشد بطئی می باشد. آنیسون از مرحله ی ساقه دهی تا گل دهی دارای نیاز آبی بالایی است و این موضوع بایستی در برنامه ی آبیاری مزرعه مورد توجه قرار گیرد.
زمانی که بذر ها به رنگ قهوه ای درآمدند و هنوز بطور کامل خشک نشده اند، بهترین زمان برای برداشت این گیاه است زیرا تاخیر در برداشت بذور سبب ریزش آنها می گردد. نحوه ی براشت به این صورت است که پیکر رویشی گیاه را از نزدیکی گل آذین ها قطع می کنند و پس از مدت زمان کوتاهی که آنها خشک شدند با خرمن کوب و ... بذور را از شاخه ها جدا می کنند. میزان عملکرد محصول بین 400 تا 1000 کیلوگرم در هکتار می باشد که با توجه به رعایت مسائل زراعی و شرایط اقلیمی و ... متفاوت می باشد.
فرآوری
بذور این گیاه دارای ترکیباتی چون اسانس، صمغ، ترکیبات قندی و روغن می باشد. اسانس آنیسون که دارای اهمیت فوق العاده ای در صنایع دارویی می باشد بوسیله ی تقطیر بذور (میوه ها) با بخار آب حاصل می گردد و دارای رنگ زرد روشن است. مهمترین اجزای اسانی آنیسون عبارتند از: آنتول (80 تا 90 درصد)، استراگول، متیل کاویکول، انیس آلدئید، سیمن، اسید انیسیک و ...

خواص درمانی و کاربرد
مهمترین خواص درمانی میوه ها (بذور) آنیسون عبارتند از: افزایش دهنده ی شیر مادران (به علت داشتن ترکیبات استروژنی)، کمک کننده به هضم غذا، ضدنفخ، ضد انگل، درمان سرماخوردگی، رفع بوی بد دهان و ... . اسانس این گیاه در ترکیب تعدادی از داروهای موجود در داروخانه ها وجود دارد.
احتیاطات مصرف: مصرف این گیاه در دوران بارداری منع شده است و اسانس این گیاه نباید مورد مصرف کودکان قرار گیرد.
نحوه ی مصرف: 5/0 تا یک گرم بذر به صورت دمکرده تهیه می شود که سه مرتبه در طول روز مصرف می گردد.
و ادامه دارد ...

بررسي‌ اثر عصاره‌ متانولي‌ آنيسون (Pimpinella anisum L) بر تشنج‌ ناشي‌ از پيكروتوكسين‌ در موش‌ سوري ‌و مكانيسم احتمالي آن

زمينه و هدف: آنيسون‌ با نام‌ علمي .L Pimpinella anisum ‌گياه‌ دارويي‌ شناخته‌ شده اي‌ است‌ كه‌ در طب‌ سنتي‌ از آن‌ به‌ عنوان‌ ضد نفخ‌، مسكن‌ و ضد تشنج‌ نام‌ برده‌ شده‌ است‌. در مطالعه‌ حاضر اثر عصاره‌ متانولي‌ ميوه‌ اين‌ گياه‌ بر تشنجات‌ صرعي‌ ناشي‌ از پيكروتوكسين‌ در موش‌ سوري‌ مورد بررسي‌ قرار گرفته‌ است‌.
روش بررسي: ابتدا حيوانات‌ از طريق‌ تزريق‌ داخل‌ صفاقي‌ دوزهاي‌ مختلفي‌ از عصاره‌ پر كوله‌ ميوه گياه آنيسون پيش درماني‌ و بعد از 20 دقيقه‌ به‌ آنها پيكروتوكسين (mg/kg 12) به‌ صورت‌ داخل‌ صفاقي‌ تزريق‌ شد. سپس‌ ميزان‌ اثر بخشي‌ عصاره‌ در تغيير زمان‌ شروع‌ حملات‌ تشنجي‌، دوام‌ تشنجات‌ و زمان‌ مرگ‌ ناشي‌ از پيكروتوكسين‌ در گروه هاي‌ آزمايش‌ و كنترل‌ اندازه گيري‌ و مقايسه‌ گرديد.
يافته ها: نتايج‌ بررسي‌ نشان‌ داد كه‌ در گروه هاي‌ مورد آزمون‌ كه‌ با دوزهاي‌ مختلف‌ عصاره‌ گياه‌ پيش درماني‌ شده‌ و سپس‌ دوز mg/kg 12 پيكروتوكسين‌ دريافت‌ كرده‌ بودند، ميانگين زمان‌ شروع‌ تشنج‌ نسبت‌ به‌ گروه‌ كنترل‌ افزايش‌ يافت‌. موثرترين‌ دوز آنيسون‌ در اين‌ مرحله mg/kg 200 بود (p<0.05). همچنين‌ اين‌ دوز زمان‌ مرگ‌ را نيز به‌ طرز چشمگيري‌ افزايش‌ داد (p<0.01). دوز mg/kg 200 از عصاره‌، در به‌ تاخير انداختن‌ زمان‌ مرگ‌، بهتر از فنوباربيتال‌ mg/kg 40 بوده‌ است‌.
نتيجه گيري: با توجه به نتايج حاضر به‌ نظر مي رسد كه‌ عصاره‌ گياه‌ آنيسون‌ اثرات‌ مفيدي‌ بر روي‌ تشنج‌ ناشي‌ از پيكروتوكسين‌ دارد و نيازمند تحقيقات‌ بيشتري‌ مي باشد.

اثر تاريخ كاشت و حذف آبياري بر روي ميزان اسانس و آنتول در گياه دارويي انيسون (Pimpinella anisum L)

گياهان دارويي !!
..: ‏Spirea ulmaria :.. ‏

اسپيره‌ي كوهي يا ريش بز به دليل ظاهر زيبا و قد بلند آن، در هنگام شكوفه و پوشش زيبايي كه به چمنزارهاي مرطوب مي‌دهد، عنوان ملكه چمنها را به دست آورده است. گلهاي اسپيره‌ عطر بادام دارند و شيرين و گرم هستند و برگ‌هاي آن تند و مطعرند .
برگ‌هاي اسپيره‌ وقتي خشك شوند، عطر يونجه را پيدا مي‌كنند و براي خوش‌ طعم كردن نوشابه‌هاي خنك تابستاني مورد استفاده قرار مي‌گرفته‌اند. اسپيره‌ي كوهي را كف اتاق پخش مي‌كنند تا در طول ماه‌هاي تابستان هواي داخل اتاق را خشبو نگه دارد .
عطر اسپيره‌ي كوهي به انسان نشاط مي‌بخشد. از گل‌هاي اين گياه براي درمان بيماري مالالريا و تب‌هاي نوبه و عفونت‌ها‌ چشمي استفاده مي‌شده است. با كشف اسيد ساليسيليك از غنچه‌هاي گل اي نگياه توسط يك پرفسور ايتاليايي در
سال 1839، معلوم شده كه چرا اين گياه خاصيت تب‌بري دارد. اسيد ساليسيليك همچنين د رپوست و برگ درخت بيد نيز موجود است و در سال 1889، از همين ماده، آسپرين كه از نام علمي اسپيره‌ي كوهي گرفته شده است، ساخته شد .
آسپرين مانند اسيد ساليسيليك داراي خواص ضد التهاب نيز مي‌باشد و مي‌تواند حرارت بدن را كاهش دهد. گياه پزشكان اسپيره‌ي كوهي را جهت دردهاي روماتيسمي و مفصلي و همچنين سرماخوردگي‌ها تبدار و آنفلوانزا توصيه مي‌كنند. اين گياه همچنين يكي از مؤثرترين داروها جهت رفع سوزش معده و مقابله با اسيديته معده مي‌باشد و برخلاف آسپرين، باعث تحريك و خونريزي معده بيمار نمي‌شود .
اسپيره‌ي كوهي دارويي ملايم است و خاصيت قابض كنندگي آن مانع اسهال در كودكان مي‌شود. اين گياه همچنين يك داروي آرايشي مفيد نيز مي‌باشد و از گلاب آن براي تقويت پوست بعد از پاك كردن صورت استفاده مي‌شود .

زيستگاه طبيعي :
گياه بومي اروپا و آسيا مي‌باشد كه كشت آن در آمريكاي شمالي نيز متداول شده است. بر روي خاك‌هاي غني و مرطوب در سواحل رودخانه و نهر‌ها و در باتلاق‌ها و مرداب‌ها مي‌رويد .

مشخصات ظاهري :
گياه بادوامي است كه طول آن به 30 تا 60 سانتي‌متر مي‌رسد. ساقه‌هاي اسپيره خشك و متمايل به رنگ قرمز هستند. برگ‌هاي آن شبيه پر و معطر و دندانه‌دار مي‌باشندو هر برگ داراي 2 تا 5 جفت برگچه است. روي برگ‌ها سبز تيره و زير آن سفيد مايل به خاكستري است. گل‌هاي اسپيره‌ به رنگ كرم و بسيار خوشبو هستند كه چندتايي و به طور چسبيده به هم در كنار يكديگر قرار گرفته‌اند. اسپيره، از اواسط تابستان تا اوايل پاييز گل مي‌دهد، كه همين گل‌ها سپس تبديل به ميوه‌هاي مارپيچ و حلزوني مي‌شوند .

برگ توتون هندي
..: Lobalia inflata :..

برگ توتون ‌هندي از خانواده گياهان لوبليا‏، داراي عمل مشابه نيكوتين بر روي دستگاه عصبي است كه سرخپوستان بومي آمريكا براي تسكين بيماري آسم، آن را دود مي‌كرده‌اند. گروهي ديگر تنها استفاده‌ي خارجي آن را بدون ضرر مي‌دانند و براي تسكين درد، كوفتگي و ضرب ‌ديدگي آن را بر روي محل درد مي‌مالند .

زيستگاه طبيعي :
گياه بومي كانادا و شرق ايالات متحده است. در مرغزارهاي خشك و كناره‌ي جاده‌ها و محوطه‌هاي كم درخت جنگلي يافت مي‌شود .

مشخصات ظاهري :
برگ توتون‌هندي يك گياه يكساله است. ساقه‌ي اين گياه كه شاخه‌هاي متعدد دارد با كرك نرمي پوشيده شده است. ساقه‌ي گياه حاولي شيره‌گس و تندي مي‌باشد و طول آن از سي تا شصت سانتي‌متر متغير است. برگ‌هاي سبز روشن گياه بدون ساقه هستند و مستقيما به شاخه‌ها چسبيده‌اند. برگ‌ها بيضي شكل و با لبه‌ي دندانه‌دار هستند. سنبله‌هايي از گل‌هاي منفرد لاله‌اي شكل با رنگ‌هاي مختلف (آبي تا بنفش) از اواسط تابستان بر روي ساقه‌ي اصلي گياه ظاهر مي‌گردند .

بادرنــــگ
..: Plantago major :..

نزد گياه پزشكان آنگوساكسون قديم، يك داروي موثر در گزيدگيهاي سمي بوده است. مصرف خارجي ضماد تهيه شده از برگ‌هاي تازه‌ي‌ بارهنگ، يك شيوه‌ي درماني سنتي براي بهبودي زخم، جراحت پوست و گزيدگي‌ها مي‌باشد .

زيستگاه طبيعي :
بارهنگ گياه بومي اروپاست كه از آنجا به ديگر مناطق معتدل جهان از جمله آمريكاي شمالي نيز برده شده است. بارهنگ معمولا در زمين‌هاي كشت نشده، حاشيه‌ي جاده‌ها و زمين‌هاي باير پيدا مي‌شود .

مشخصات ظاهري :
يك گياه خود رو است كه طول آن معمولا به 15 تا 30 سانتي‌متر مي‌رسد از قاعده‌ي گياه، برگ‌هاي سبز ضخيم بيضي شكل به صورت يك دسته بيرون مي‌آيند. شاخه‌هاي گل بارهنگ كه مثل سنبله‌ي گندم و ذرت مي‌باشند، از اواخر بهار تا اوايل پاييز به صورت راست و مستقيم از ميان بوته گياه بالا مي‌آيند. اين سنبله‌ها از گل‌هاي ريز ارغواني تا سبز متمايل به زرد تشكيل شده‌اند

پروانش
Vinca major :..
به معني رام vincare نام انگليسي اين گياه و نام علمي هر دو از واژه لاتين
كردن و اسير كردن گرفته شده و وجه تسميه آن ساقه هاي خزنده مهاجم اين گياه است. د رنزد روميان باستان گياه پروانش علامت قرباني دادن و مرگ بوده و در انگلستان قرون وسطي اين گياه مترادف با اعدام بوده است. بنابر يك سنت قديمي ايتاليايي ها شاخه هايي از اين گياه را بر روي گور كودكان فوت شده ميگذاشته اند و به اين گياه عنوان '' فيوردي مورته'' يا '' گل مرگ'' داده بوده اند .
گياه پروانش در قديم به گياه جادوگر نيز مشهور بوده است و مردم آن را با نام ''بنفشه ي جادوگران'' مي شناخته اند. اين گياه يكي از اجزاي هميشگي شربت عشق – معجوني خوفناك از تركيب كوبيده ي گياه پروانش (گل تلگرافي) با كرم خاكي و آبرون كبير- بوده است. كولپپر اين گياه را وابسته به سياره ي ناهيد (زهره) ميدانسته و مي نويسد: '' اگر مرد و زن برگهاي گياه پروانش را بخورند بين آن دو عشق به وجود مي آيد. '' در فرانسه اين گياه نماد دوستي است .
از نظر پزشكي پروانش يا گل تلگرافي يك قابض شفابخش است. برگهاي تازه ي آن را بر روي زخم ميمالند و يا در حفره بيني فرو ميكنند و خونريزي را بند مي آورند پمادي از برگهاي كوبيده آن براي بواسير بسيار مفيد است. هنوز هم اين گياه را به عنوان قابض مصرف ميكنند و چاي آن را براي درمان خونريزيهاي شديد ماهانه خانمها و همچنين خونريزي لثه تجويز مينمايند. پروانش همچنين تا حدودي مثل يك مسكن عمل ميكند و براي رفع نگرانيهاي عصبي مصرف ميشود .
پروانش ماداگاسكار يا پروانش گل سرخ يك داروي سنتي آفريقايي براي درمان ديابت يا مرض قند ميباشد. در سال 1950 هنگامي كه پژوهشگران به دنبال پيدا كردن خواص ضد بيماري قند گياه بودند كشف كردند كه اين گياه بر روي گويچه هاي سفي خون عمل كرده و از رشد سرطان جلوگيري ميكند .

زيستگاه طبيعي :
گياه بومي اروپاست. در جنگلها و محلهاي پر درخت پرچينها و همچنين بر روي خاكهاي گچي يا رسي كه خوب زهكشي شده باشد ميرويد .

مشخصات ظاهري :
گياه با دوامي است كه طول ساقه هاي خزنده و بالا رونده ي آن از سي تا نود سانتيمتر است كه مجموعه ي متراكم و فشرده اي را به وجود مي آورند. برگهاي تخم مرغي شكل و براق گل پروانش كه داراي نوك صاف و يا تيز هستند به صورت جفت در امتداد ساقه بيرون مي آيند و در تمام طول زمستان روي گياه باقي ميمانند. از اواسط بهار تا اوايل تابستان گلهاي زيباي آبي ارغواني با پنج گلبرگ مثلثي شكل و خميده كه شبيه تيغه هاي پنكه هستند ظاهر ميشوند