گوێ گرتن ته‌نها له‌یه‌ک په‌ڕه‌
ئه‌بێته‌ هۆی حوکمێکی هه‌ڵه‌

که‌سێک درۆیه‌ک بڵاو ده‌کاته‌وه‌
سةد كةسى تريش وةكو ڕاستی بڵاوی ده‌که‌نه‌وه‌

شایه‌تێک چاکتره‌ له‌ ده‌هه‌زار دیعایه‌

هه‌رکه‌س دوژمنی خۆی بناسێت
ئةتوانێت بێ مةترسى سةد شةڕ بباتةوه

خێزانێک کچێک گه‌وره‌ ده‌کات
سه‌د خێزانیش دێنه‌ داوای
له‌ غه‌ریبیدا هاوڕێیه‌کی کۆن ببینیته‌وه‌

وه‌کو بارانێکی به‌خوڕ وایه‌ پاش وشکانییه‌کی زۆر..

چه‌ند گرانه‌ له‌ ماوه‌ی ساڵێکدا هاوڕێیه‌ک په‌یدا بکه‌یت
چه‌ند ئاسانه‌ له‌ ماوه‌ی سه‌عاتێک دا زویری بکه‌یت...

براده‌ر هه‌زاریش بن هه‌ر که‌مه
دوژمن ؛ یه‌کێکیش بێت هه‌ر زۆره‌

به‌بێ ئاوێنه‌یه‌کی پاک ؛؛
ئافره‌تێک نازانێ به‌ڕاستی شێوه‌ی چۆنه‌
به‌بێ براده‌رێکی باش

**سه‌بر گوڵێکه‌ له‌ باغی هه‌ر که‌سێکدا ناپشکوێ

**پشیله‌ به‌ دارێکدا هه‌ڵناگه‌ڕێ که‌ نه‌توانێ لێی بێته‌ خواره‌وه‌

**ئه‌م شته‌ سه‌گ بیخوا ،پشیله‌ ده‌ڕشێته‌وه‌

**شێر پشتت بشکێنێ،به‌ڵام رێوی ده‌مت نه‌لێسێته‌وه‌

**خه‌رجی له‌ ده‌غڵی زۆرتره‌

**برینی خه‌نجه‌ر ساڕێژ ده‌بێ،به‌ڵام برینی زمان ساڕێژ نابێ

**له‌ گه‌ڵ گوڵ گوڵ به‌ و له‌ گه‌ڵ پێکوڵ پێکوڵ

**سه‌رمایه‌ سه‌ری ساحه‌بی ده‌خوا

**راستی له‌ ئاور رزگارت ده‌کا

**به‌ری رۆژ به‌ بێژنگ ناگیرێ

1- A bad workman quarrels his tools

مه‌به‌ست له‌م په‌نده‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ کاتێک یه‌کێک له‌ کارێک سه‌رکه‌توو نابێ شتی تر خه‌تابار ده‌کا وه‌کو له‌ کوردیش ده‌ڵێن ( شایی نازانی ده‌ڵێ عارد خواره‌)


2- A Bird in the hand is worth two in the bush

واتا چۆله‌که‌یه‌ک له‌ ده‌ست باشتره‌ له‌ دوو چۆله‌که‌ی سه‌ر دار ئه‌م په‌نده‌ له‌ زمانی عه‌ره‌بیش هه‌یه‌ که‌ ده‌ڵێ(( عصفور فی الید خیر من عشر‎‎‎‎‌‌‌‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎ ة على الشجرة)

3- A fox is not taken twice in the same snare
واتا رێوی دووجار ناکه‌وێته‌ هه‌مان ته‌له‌وه‌. ئه‌م په‌نده‌ ووته‌ی پێغه‌مبه‌رمان به‌بیر دێنێته‌وه‌ که‌ ده‌فه‌رمووێ ( لا یلدغ المؤمن من حجر مرتین))

4- A friend in need is a friend indeed
واتا هاورێی راسته‌قینه‌ له‌ کاتی ته‌نگانه‌ و ناخۆشی به‌ده‌رده‌که‌وێت وه‌ هه‌مان ئه‌م به‌نده‌ش له‌ زمانی عه‌ره‌بی هه‌یه‌ ( الصدیق عند الضیق)

5- A living dog is better than a dead lion
واتا سه‌گێکی زیندوو چاکتره‌ له‌ شێرێکی مردوو. مه‌به‌ست له‌م به‌نده‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ ژیان هه‌رچه‌ند ناخۆش بێت ئه‌وا ده‌بێ ئێمه‌ دڵمان خۆشبی که‌ ده‌ژین

6- A man can do no more than he can
مه‌به‌ست له‌م په‌نده‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ هه‌موو که‌سێ له‌وه‌زیاتر کاری پێناکرێ که‌ له‌ توانای دایه‌ بۆیه‌ که‌ ده‌زانی کارێکت پێناکرێ و له‌ توانات دانییه‌ مه‌یکه‌

7- A man's house is his castle
واتا مالی هه‌رکه‌سێ وه‌کو قه‌لا وایه‌ له‌ کن ئه‌و که‌سه‌

8- Actions speak louder than words
واتا کردار ده‌نگی به‌رزتره‌ له‌ ووته‌. مه‌به‌ست له‌م په‌نده‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ کردار گرنگتره‌ له‌ قسه‌ . واتا هه‌ر قسه‌یه‌ک بکه‌ی و بڵیی ئه‌م کاره‌ ده‌که‌م بایه‌خی نییه‌ تا کاره‌که‌ به‌راستی ئه‌نجام ده‌ده‌ی

9- All that glitters is not gold
هه‌ر شتێ که‌ دره‌وشاوه‌ زێر نییه‌. مه‌به‌ست له‌م په‌نده‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ له‌سه‌ر مرۆڤ به‌ شێوه‌ی ده‌ره‌وه‌ هه‌لنه‌خه‌له‌تێ وه‌ هه‌روه‌ها William Sheksper یش ووته‌یه‌کی جوانی هه‌یه‌ هه‌ر له‌سه‌ر ئه‌م بابه‌ته‌ که‌ ده‌ڵێ (One beautiful heart is better than thousand beautiful faces )

10- As you sow , so u will you reap
واتا چ بچینی ئه‌و ده‌دورییه‌وه‌

کلیلی سه‌رکه‌وتوویی زانست نییه‌؛ به‌ڵکوو مرۆڤه‌

مرۆڤی ئاقڵ به‌ته‌نیا هه‌ڵه‌ناکات؛ به‌ڵکوو بواری هه‌ڵه‌کردن به‌که‌سانی تریش ده‌دات

ئازادی به‌و مانایه‌نییه‌که‌مرۆڤ هه‌رچی پێی خۆش بوو بیکات؛ به‌ڵکوو به‌و مانایه‌یه‌که‌به‌و کاره‌ی که‌پێی خۆش نییه‌مه‌جبوور نه‌کرێ

هه‌ر مرۆڤێک له‌گه‌ڵ خۆی دا له‌ئاشتی دا بژی، هه‌وڵی شه‌ر له‌گه‌ل که‌سی تر نادا

هه‌رمرۆڤێک دارێک بچێنێ و بشزانێ که‌ناتوانێ له‌ژێر سێبه‌ره‌که‌ی دا دانیشێ، ئه‌و مرۆڤه‌له‌مانای ژیان گه‌یشتووه‌

هه‌ر مرۆڤێک وه‌ک مانگ وایه‌لایه‌نێکی ره‌شی هه‌یه‌که‌به‌که‌سی نیشان نادات

هه‌ر مرۆڤێک ده‌توانێ زانستی هه‌بێ، به‌ڵام هونه‌ری بیرکردنه‌وه‌سروشتی‌یه‌و که‌م که‌س هه‌یه‌تی

مرۆڤی خۆشباوه‌ڕ وه‌ک ئینسانی دز وایه‌، هه‌موو شتێک به‌ساده‌یی ده‌گرێ

بۆ مرۆڤی بێ هيواش زه‌وی به‌قه‌را خۆی ته‌سکه‌
تۆليستۆ

ئه‌گه‌ر مزگێنيه‌کت بۆ که‌سێک پێيه‌په‌له‌بکه‌بۆ گوتنی
مۆرياک

مرۆڤی کامڵ و ته‌واو که‌سێکه‌که‌ژيانی خۆی به‌ده‌ستی خۆی دروست ده‌کات
ئارتۆڤ شوپنهاور

باشترين به‌رنامه‌دارشتن بۆ داهاتوو سود وه‌رگرتنی دروست له‌کاته‌
ئالبۆ کامۆ

ئازادی بيرکردنه‌وه‌و پێنوس و زمانه‌و ده‌بێته‌هۆی ئاودانی وڵات
عه‌لی ئه‌کبر دخدا

وتووێژی خۆت براده‌رانه‌ده‌ست پێ بکه‌
حه‌زره‌تی عه‌لی س

جوانترين شيعر له‌سه‌رانسه‌ری جيهان لايه‌لايه‌ی دايکانه‌
لامارتين

ئيمان سه‌بر و لێبوردنه‌
حه‌زره‌تی محمد س

که‌سێک که‌خۆشبه‌خت نه‌بی تاونباره‌
ئه‌پيکاتۆس

مرۆڤێک ئاقڵتره‌که‌ده‌زانێ عه‌قڵی که‌متره‌
سوقرات

به‌خۆراگری به‌هه‌موشتێک ده‌توانی بگه‌يت
ژان دۆلافۆنتن

مرۆڤ خۆی خوڵقێنه‌ری قه‌ده‌ری خۆيه‌تی
زه‌رده‌شت

ئه‌گه‌ر نه‌توانيت به‌ئازادی بژيت باشتر وايه‌به‌باوه‌شێکی کراوه‌پێشوازی له‌مه‌رگ بکه‌ين
مهاتما گاندی

ئازادی مافه‌و ده‌بێ وه‌رگێرێ و دياری نيه‌پێشکه‌ش بکرێت
ره‌حمت نه‌ژاد

ئيراده‌باشترين رێنمای سروشته
‌سامۆئێل ئيسمايلز

به‌هه‌بونی ئيراده‌ی به‌هێز ده‌بيته‌ خاوه‌نی هه‌مو شتێک
گۆته‌

دونيای هه‌رکه‌س به‌قه‌د گه‌وره‌یی بير کردنه‌وه‌يه‌تی
محمد حجازی

بێ هيوای واته‌خۆش نه‌ويستنی خۆت و به‌س
سيسرون

دوژمنه‌کانت خۆش بوێت حه‌زره‌تی
عيسا ع

به‌فيرۆدانی کات خۆکوشتنی راسته‌قينه‌يه
‌يونگ

بير له‌ژيان بکه‌نه‌وه‌به‌لام خه‌می بۆ مه‌خۆن
ديل کارنگی

هاورێکانم دارای و سامانی منن
شکسپير

پێکه‌نين باسترين چه‌کی شره‌له‌دژی ژيان
ئانتۆڵ فرانس

پياوی زانا که‌سێکه‌که‌هه‌ميشه‌بیهه‌وێ شتێک فێر بێت
رۆسۆ

ئاسمانی بێ هه‌ور وه‌کو ده‌ريای بێ ئاو و دارستانی بێ داروايه
‌لابرۆير

داهاتوو هه‌مان هيوايه
‌ئيسپنۆزا

خاوه‌نی ره‌وشت و ئه‌خلاقی پاک روحی کۆمه‌ڵگای خۆيانن
ئه‌مرسۆن

عه‌شق و خۆشه‌ويستی به‌هێزترين ده‌رمانه
‌نائۆمی جود

ويستن هه‌مان توانينه
‌ئێرانی

راست گۆ باشترين سياساته‌

به‌رده‌وام له‌دوای فێربوون به‌
براون جاکسۆن

عاقڵ شتێکی تره‌وقوتابخه‌نه‌شتێکی تر
ئێرانی

پشيله‌ئه‌گه‌ر کوێريش بێت هه‌ر به‌دووی مشکدا ده‌که‌وێت
عه‌ره‌بی

به‌ردی گه‌وره‌به‌مانای نه‌هاويژتنه
‌ئیرانی

که‌سێککه‌لاقی هه‌يه‌و سواڵ و ده‌رۆزه‌ی ده‌کات لاقه‌کانی له‌زيادين
عه‌ره‌بی

بۆ ئه‌وه‌ی بتوانين ده‌بێ بزانين وه‌بۆ ئه‌وه‌ی بزانين ده‌بێ بخوێنين که‌واته‌بابخوێنين تا بتوانين

؟؟

بۆ مرۆڤی ئازا خۆشی و ناخۆشی يه‌کانی ژيان وه‌کو ده‌ستی راست وچه‌په‌کانی وايه‌و
کڵک له‌هه‌رودکيان وه‌رده‌گرێت .
(؟)

هه‌رچی زوتره‌بير له‌رابردووبکه‌ينه‌وه‌داهاتويه‌کی باشترمان ده‌بێت
(؟)

که‌س له‌بێده‌نگي په‌شيمان نه‌بۆته‌وه‌به‌ڵام زۆرن ئه‌وانیکه‌زۆر بڵه‌یی په‌شيمان بووته‌وه‌
(؟)

گه‌شتين به‌پله‌ی به‌رز به‌بی يه‌ک له‌ئه‌م سێ شتانه‌
ناياته‌دی : هه‌وڵدانی زۆر له‌ناو چونی ماڵ و ژيان وئاواره‌بون
(؟)

بۆ سه‌فه‌ری رێگای هه‌زار کيلۆمه‌تری هه‌م ده‌بێ هه‌نگاویيه‌که‌م هه‌ڵبگيرێت
(؟)

ئه‌وه‌ی ئازار نه‌بينێت ئه‌سته‌مه‌ئاره‌زووه‌کانی هه‌م ببينێت
(؟)

کاتێک له‌دايک ده‌بی هه‌مو وپێده‌که‌نن و ته‌نها تۆی که‌ده‌گری
له‌دنيادا جۆرێک بژی
که‌کاتێک رۆشتی هه‌مويان بگرين ته‌نها تۆ پی بکه‌نی
(؟)

مرۆڤ زانا و ژير به‌دوای شتێکداناگه‌رێت که‌ده‌ست ناکه‌وێت
(؟)

ته‌مبه‌ڵی و ته‌وه‌زه‌لی کليلی ده‌رگای سواڵکردنه
‌(؟)

به‌نه‌رمي و ئارامی سه‌رکه‌وتن خێراترو به‌هێزتره‌
(؟)

زمانی سور سه‌ریسه‌وزه‌به‌باده‌دات
(؟)

گەر مرۆڤێک پلینگێک بکوژێ‌دەڵێن ئازایەتیە ؛ بەلام بە پێچەوانەوە دەڵێن دڕندەییە !

هەموو پیاوێکی زاناو ئاقڵ ئافرەتێکی لە پشتەوەیە.

چه ن گسێ نەوە بەجێ دێڵێت : 1-هەتیو 2-هەژار 3- پەککەوتە

دۆستایەتی مرۆڤ کاتێ لەناو دەچێت کاتێ بروا پێک بوون نەما
.
خۆ بە گەورە زانین لە ئەنجامی کەمو کوریەوەیە

لە هەموو شوێنێک بە دوای ‌حەقیقەتدا دەگەرێم لە هەر شوێنێکیش توشی حەقیقەت بووم ئامادەم مل کە‌چی بم
.
لە گەل بیر ورایەکەتدا نیم بەلام لە سەر دەربرینی ئازادانەی بیر و راکەت ئامادەم خۆم بەخت بکەم .

گەر نەگەیشتیە دەریا بە دڵۆپێک ئاو رازی بە
.
ڕۆژێک دەگریام بۆ پێلاوەکەم ژێری پێوە نەمابوو ، کەچی پیاوێکم بینی لاقێکی پێوە نەبوو !! .

بێ دەنگی لە چەنە بازەوە فێر بووم ، سادەیی لە لوت بەرزەوە ، هەولدان لە تەمبەلەوە ؛ زۆر سەیرە من ڕێزی ئەم مامۆستایەنەم ناگرم .

درۆ کرانەوەی دەروازەیە بە رووی هەموو خراپەکاریەکەن .

نهێنی گەورەیی مرۆڤ لە لێبوردەیی دایە .

هەرگیز لە مردن مەترسە ژیان ترسی زیاترە لە مردن .

هەموو مرۆڤەکان خاوەنی دادگایەکن،ئەویش ویژدانە .

گەر هەموومان وەک یەک بیر بکەینەوە کەواتە بیر ناکەینەوە .

گەر نازانی پێ بکەنی دوکان دامەنێ ( ئینگلیز ) .

بمرین باشترە لەوەی چاوەرێی مردن بکەین .

گەر ئافرەت لە هەموو بوارەکانی ژیان قوتابی بێ ئەوا لە ئیشق دا مامۆستایە.