خداوند از ابتدا شیطان رابه عنوان شیطان نیافرید بلکه موجودی از موجودات خداوند بود ولی بعد از ازادی خودسواستفاده کرد او سالها همنشین فرشتگان وبر فطرت پاک بود .وقتی در مقابل امر الهی مبنی بر سجده برادم قرار گرفت ونیز ابلیس از ابتدا به این نام خوانده نمی شد بنا بر قولی نام او حارث بود که بعد از رانده شدن از در گاه الهی ابلیس نامیده شد وابلیس را به این خاطر شیطان می گویند که فساد وشرارت در وجود اوست.

با دقت در ماهیت فرشته وجن معلوم می شود که فرشته از نور خلق شده واز موجودات مجرد است اما جن از اتش خلق شده است ونیز فرشته از خطا وگناه معصوم می باشد در صورتی که جن چنین نیست برخی از انها نیک وبرخی هم بدو شرور می باشند .فرشته زن ومرد تولد وتناسل وخوردن واشامیدن ندارد در حالی که جن مردوزن هم خوب هم بد ومسلمان وغیر مسلمان دارد.شیطان اگر چه در اصل با جن وجود مشترک دارندیعنی از اتش خلق شده اند ولی شیطان فقط کارهای شر از اوصادر میشود./محدث قمی/.صحیح تر این است که شیطان قسمی از جن است پس هر جنی که کافر باشد به این اسم نامیده می شود به دلیل اینکه لفظ جن از اجتنان به معنی استتار می اید لذا هر موجودی که چنین باشد از جن است

قران کریم/وهمانا ما انسان را از گل ولای سالخوره تغییر یافته بیافریدیم وطایفه جن را پیشتر از اتش گدازنده خلق نمودیم.این ایه شریفه تصریح دارد بر تقدم خلقت جن وشیطان بر انسان اما این که این مدت چه مقدار است ظاهرا دلیل معتبری در دست نیست جز این که محی الدین عربی می گوید بین خلقت جن وادم شش هزار سال فاصله بوده است.ومسعودی می گوید موقعی که خداوند اراده کرد انسان را خلق کند مدت هفت هزار سال بر جن ونسناس گذشته بود وابلیس لعین هم قسمتی از زمان گذرانده بود .اما اگر ابلیس اولین جن نباشد که نیست واز طرفی طبق فرموده حضرت علی ع ابلیس شش هزار سال خدا را عبادت کرده باشد سابقه خلقت جن وشیطان نسبت به انسان بیش از انچه ابن عربی گفته است خواهد بود وقول مسعودی به واقع نزدیکتر می باشد مگر اینکه ابن عربی نیز می خواسته حد اقل را بیان کند........... ادامه دارد

ایات وروایات در میان شیاطین جنی/شخص ممتازی وجود دارد که در شیطنت وبد کرداری مقام عالی دارد واو ابلیس است به چند دلیل ابلیس از فرشتگان نبود بلکه از جنیان بود 1ابلیس دارای اولاد وذریه است وفرشتگان دارای فرزند نیستندزیرا خداوند می فرماید چرا ابلیس وفرزندانش که دشمنان شمایند را به دوستی می گیریدوفرشتگان فرزند ندارند چون فرزند از نر وماده به وجود می اید وفرشتگان مذکر ومونث ندارند 2فرشتگان معصوم هستند چنانکه در قران کریم امده است فرشتگان هرگز نافرمانی خدا نخواهند کرد در حالی که ابلیس چنین نیست3/فرشتگان از نور افریده شده است وابلیس از اتش4/در یک ایه بر جن بودن ابلیس تصریح شده است/تمام فرشتگان سجده کردند جز ابلیس که از جنس جن بود بدین جهت از طاعت خداوند سر پیچی کرد

فلسفه و راز افرینش جن بنابر انچه در قران کریم امده همان است که در باره انسان وارد شده یعنی عبادت وپرستش خداوند سبحان چنانکه فرموده است وجن وانسان را نیافریدم مگر برای عبادت /مطلب دیگر اینکه عالم خلقت با همه وسعتی که دارد تمامی اجزا ان مانند زنجیر به یکدیگر مربوط می باشند به طوری که ایجاد جزیی از ان مستلزم ایجاد همه ان است واصلاح جزیی از اجزای ان به اصلاح همه ان است چنان که فرمود /وفرمان من در همه عالم یکیست که در سرعت به مانند چشم بر هم زدنیست

با توجه به روایات معصومین انواع واقسامی ترای جن مطرح شده است چنانکه رسواخدا می فرماید /خداوند جن را سه قسم افرید یک قسم مارها وحشراتند وقسم دیگر مانند باد در هوا روانند وقسم دیگر حساب وعقاب دارند وادمیان را سه قسم افرید یک قسم مانند چهار پایانند قسم دیگر بدنهایشان مانند بدن انسان اما جانهایشان مانند جانهای شیاطین است وقسم دیگر روزی که سایه ای جز سایه خدا نیست در سایه او هستند/این روایت به فرض صحت سند به این معنا نیست که هر مار وعقرب و حشره ای از جنیان است زیرا چنانکه معلوم است انها حیواناتی هستند که در گروه خزندگان یا حشرات قرار دارند وبا انچه در باره حقیقت جن گفته شد منافات دارد .لذا ظاهرا مراد این است که گاهی شریر جنیان به صورت مار وعقرب وحشرات تمثل پیدا کرده وجلوه نمایند .شاهد مطلب حدیث رسولخدا است که به علی ع فرموده است /ای علی هر گاه ماری را بر راه دیدی اورا بکش زیرا من با جن شرط کرده واتمام حجت کرده ام که در صورت مارها ظاهر نشود

از انجا که جن وشیطان از خلقت ناری برخوردارند وموجودات لطیفی می باشند در شرایط عادی ودر هر زمان نمی توان انها را دید .اما جن وشیطان ما انسانها را میبینند /فموده خداوند/شیطان وهمجنسانش شما را از جایی می بینند که شما انها را نمی بینید/اخوند ملا صدرا در مفاتیح الغیب می نویسد بدان که جن از اجتنان به معنی پنهانی وپوشیدگی است لذا ما فرشته وجن را نمی بینیم در حالی که شیطان وجن مارا می بینند پس جنیان وشیاطین مارا اشکارا مشاهده کرده وما به انها ایمانی غیر عیانی داریم.جن وشیطان از نظر قران مانند فرشته موجودی نا مرعی است ولی گاهی به صورتی متمثل شده وقابل رویت می شوند علاوه بر داستان سلیمان نبی ع در قران که بعضی از جن وشیطان برای او کار می کردند شواهد دیگری نیز موجود است وحکایاتی در کتاب های روایی وتاریخی نیز وجود دارد که مثلا جن را به یک صورتی دیدند که متمثل شده بوده.به عندان نمونه سعد اسکاف جنیان را به صورت مردانی زاهد دید وامام باقر فرمود انها جن هستند .علامه طباطبایی می فرمودند ردزی اقا سید نور الدین /اقازاده کوچک ایشان/ در تهران که بودم نزد من امد وگفت اقا جان /بحرینی در تهران است می خواهید من فورا اورا نزد شما بیاورم واقای بحرینی یکی از افراد معروف ومشهور در احضار جن واز متبحرین در علم ابجد وحساب مربعات است گفتم اشکال ندارد .سید نور الدین رفت وپس از یکی دو ساعت اقای بحرینی را با خود اورد و در مجلس نشست وسپس چادری اوردند دو طرفش را به دو دست من داد ودو طرف دیگر را به دستهای خود گرفت .واین چادر که به دست ما بود تقریبا به فاصله دو دجب از زمین فاصله داشت .در این حال جنیان را حاضر کرد وصدای غلغله وهمهمه شدیدی در زیر چادر برخاست وچادر به شدت تکان می خورد که نزدیک بود از دست ما خارج شود ومن محکم نگه داشته بودم و از طرفی ادمکهایی به قامت دو وجب در زیر چادر بودند وبسیار از دحام کرده بودند وتکان می خوردند ورفت وامد داشتند من با کمال فراست متوجه بودم که این صحنه چشم بندی وصفحه سازی نباشد دیدم نه صددر صد امر خارجی است.چنانچه ایراد شود که اگر نمی توان انها را دید پس چگونه می گویید عده ای بوده وهستند که جنیان وحتی شیطان را دیده اند ؟پاسخ می دهیمکه اینان پدیدهدهایی بسیار لطیفی هستند که یارایی انبساط وانقباض خویش را دارند در حالت عادی در حال انبساطند ولذا قابل دیدن نیستند ولی اگر منقبض گردند می توان انها را دید ولمس کرد .پس اصل اولی /این است که جن به خاطر لطیف بودنش به هیبت واقعی دیده نشود مگر این که به صورت متمثل شود تا قابل رویت برای ادمی باشدحال چه به صورت موجوداتی کوچک ویا با هیبتی بزرگ.........ادامه دارد بر گرفته از کتاب جن وشیطان از علیرضا رجایی تهرانی

همه دانشمندان با هم اتفاق نظر دارند که فرشتگان نه می خورند ونه می اشامند ونه ازدواج میکنند .ولی جن وشیطان چنین نیستند هم می خورند هم می اشامند .زیرا انها نیز مانند انسان نیاز به رشد وتولید مثل دارند وطبیعی است که تغذیه داشته باشند .اما اینکه از چه چیز هایی تغذیه می کنند از روایات چنین برمی اید که انها گاهی از باز مانده غذای انسان ومغز استخوان استفاده می کنند .چنانکه ابن بابویه نقل کرده است گروهی از طایفه جن خدمت رسولخدا ص رسیدند وعرض کردند ای رسول خدا چیزی برای خوردن به ما عطا کن حضرت هم استخوان وباز مانده غذا را به انها عطا کرد ونیز امام صادق ع می فرماید استخوان وضایعات غذای جنیان است .از برخی از بزرگان نقل شده که بعضی از جن حتی مقلد مراجع بوده اند ومسائل خود را از انان می پرسیده اند مثل مرحوم حاج میرزا حسین وحاج میرزا خلیل از مراجع صدر مشروطیت که یکی از جنیان به صورت شخصی عادی در سرداب منزل به حضور ایشان رسیدند ومسائل مربوط را از ایشان می پر سیده اند واز جمله مساله خوردن باز مانده غذای انسان را پرسیده اند .

این که جن وشیطان مانند انسان می خوابند یا نه مساله ای است که از ایه /فقط خداوند خواب وحالت خواب ندارد /معلوم می شود که تنها ذات اقدس احدیت است که نمی خوابد وهمه مخلوقات از خواب ناگزیرند .چنانکه امام صادق فرمود /به غیر از خداوند همه خواب دارند حتی فرشتگان/ونیز رسولخدا ص فرمود خواب بر چهار گونه است /پیامبران به پشت می خوابند/مومنین به دست راست /کافرین ومنافقین به طرف دست چپ /وشیاطین به رو می خوابند /این حدیث که در صدد بیان کیفیت خواب چهار گروه نامبرده است ظاهرا اشاره به خواب وچگونگی ان در شیاطین که از جن می باشند دارد وانسان را از اینگونه خوابیدن بر حذر می دارد

مسلم است که جن نیز مانند انسان می میرد واز بین می رود وگروهی جای گروهی را می گیرند زیرا فقط خداوند است که مرگ در او راه ندارد بلکه خود او افریننده مرگ است قران کریم/:ووعده عذاب الهی بر انها حتمی ولازم گردد چون امتهایی از جن وانس که در گذشتند /شما هم در ان گروه از جن وانس که پیش از شما به دوزخ داخل شدند داخل شوید/بنابر این جن نیز به اجلهای معین ومعلومیمی میرند .اما در خصوص شیطان بنابر ایات و روایاتی که در دست است شخص ابلیس تا وقت معلوم نمی میرد .چنانکه وقتی خداوند امر به سجده بر ادم نمود وابلیس از سجده خود داری کرد وحقتعالی به او فرمود :تواز زمره پست ترین وفرومایگانی گفت:پس مرا تا به روزی که خلایق بر انگیخته شوند مهلت ده وخداوند فرمود البته تو از مهلت یافتگانی ودر جایی دیگر فرمود ترا مهلت خواهد بود تا وقت معین وروز معلوم..................ادامه دارد

حشر یعنی چیزی با قدرت /فشار وسلطه جمع کردن واز اینجهت است که روز قیامت را روز حشر می نامند زیرا همه جن وانس با فشار از جای خود کنده شوند ودر محضر الهی بار می یابند .طبق ایات قران کریم جن وشیطان هم مانند انسان حشر دارند چنانکه می فرماید/وبه یاد اور روزی را که همه خلق محشور می شوند /ای گروه جن شما بر انسان فزونی یافتید/یعنی ای گروه جن در انسانها زیاد اثر گذاشتید ودر گمراه نمودن انها از حد گذشتید ملاحظه می شود که این ایه شریفه ظهور دارد در این که مراد از جن شیاطین جنی است که در سینه ها وسوسه می کنند و نیز در ایه دیگری در خصوص نحوه رسیدگی به اعمال جن و انس در قیامت می فرماید .در ان روز از هیچ جن وانسی نمی پرسند که چه گناهی کرده است؟

بنا بر ایات قران کریم مسلم است که جن و شیطان مانند انسان تولد و تناسل دارند در چند ایه در وصف حوریان بهشتی امده است /حوریان بهشتی را قبل از شوهرانشان نه ادمی به انها دست زده و نه هیچ جنی/این ایه به وضوح دلالت دارد بر این که جن هم امیزش دارد وتکثیر ان به وسیله مقاربت نر و ماده صورت می گیرد .در جایی دیگر

برای شیطان فرزند و ذریه عنوان شده است .وامده است/ایا شما مرا فراموش کرده و شیطان و فرزندانش را دوست خود گرفتید/امتهایی قبل از انها از جن و انسان در گذشتند/از این دو ایه استفاده می شود که تناسل در بین جنیان نیز وجود دارد زیرا لازمه هر جانداری که فرزند و ذریه و مرگ و میر دارد این است که تناسل و نرو ماده هم داشته باشد/تناسل بشر به القای اب نطفه در رحم است و تناسل جن به القای هوا در رحم انثی می باشد .روایتی نیز دراین رابطه در دست می باشد که از جمله انها بخشی از وصیت پیامبر اکرم ص به علی ع است که فرمود/ای علی در شب اول و وسط و اخر ماه امیزش مکن همانا جنیان در این سه شب به پیش زنان خویش می روند ایا نمی بینی که مبتلایان به مرض صرع و جنون بیشتر در این سه شب گرفتار شوند.......................

از جمله صفاتی که می توان در باره جنیان و شیاطین عنوان کرد این است که انها نیز مانند انسان قدرت بر کار دارند .با وجود خلقت لطیفی که دارند برای حضرت سلیمان ع که انها را به امر الهی مسخر کرده بود کار می کردند کاخها تمثالها و کاسه های بزرگ می ساختند .دلیل بر صحت این امر ایاتی است که در قران کریم وجود دارد به عنوان نمونه (برخی از جن پیش روی او به اجازه پروردگارش کار کردند )(برخی از شیطانها برای حضرت سلیمان غواصی می کردند و کارهای دیگر جز این ..بناهای عظیم می ساختند.. وما نگهبان انها بودیم) نویری در باره ساختن و تعمییر بیت المقدس توسط جن وبه دستور سلیمان نبی می گوید :بنی اسراییل مدتی در ان نماز گزلردند تا انکه داوود ع رحلت کرد و سلیمان جانشین او شد و خداوند به او فرمان داد ساختمان بیت المقدس را تمام کمد سلیمان ادمیان و جنیان و شیاطین را جمع کرد و کارها را میان ایشان تقسیم کرد و هر گروه را مخصوص به انجام کاری کرد .دیوان و جن را برای بدست اوردن سنگهای مرمر سفید و صاف از معادن مامور کرد .سلیمان دستور داد شهر را با سنگ ریزه بسازند و ان را دوازده بخش کرد و هر یک از اسباط دوازده گانه را در یک بخش ساکن کرد .چون از ساختن شهر اسوده شد شروع به ساختن مسجد کرد دیوان را به چند دسته تقسیم کرد .گروهی را مامور به استخراج سیم وزر از معادن کرد و گروه دیگری را مامور کرد برای او مشک وعنبر و سایر مواد خوشبو فراهم اورند .و از این کالاها چندان برای سلیمان فراهم شد که اندازه ان را جز خدا نمی داند ........ادامه دارد

یکی از نعمتهای الهی به حضرت سلیمان ع این بود که علاوه بر بسیاری از بنی ادم جن و شیاطین و نیز پرندگان و وحوش در اختیار و تسخیر او قرار داشتند.چنانکه خداوند کریم فرموده است(سپاهیان سلیمان از جن و ادم و پرنده گرد اورده شده و انان دسته دسته شده بودند)یک روز حضرت سلیمان از سپاه خود سان می دیدو انان دسته دسته از جلو او رژه رفتند گروه گروه تقسیم می شدند و وظایف خود را انجام می دادنددر قران کریم امدهاست(سلیمان گفت ای همه گروها کیست که تخت بلقیس را بیاورد ؟یکی از جنیان گفت :پیش از انکه از جای خود برخیزید می توانم برایتان بیاورم )و همچنین یک روز حضرت سلیمان ع در استانه کاخ خود ایستاده و به عصای خود تکیه داده بود .در همان حال حضرت عزراییل امد و ایشان را قبض روح کرد .قصر حضرت بلورین بود و او را جنیان کارگر می دیدند و همچنان از هیبت او کار می کردند زیرا او متمردین انها را به بند می کشید .مدتی بعد عصا را موریانه ها خوردند و بدن حضرت به زمین افتاد لذا جنیان دریافتند که او مرده و گفتند اگر علم غیب می داشتیم بعد از مرگ او هم در ان شکنجه خوار کننده نمی ماندیم

ایات وروایات دلالت دارند بر این که جن مانند انسان مکلف ومختار است و به واقع از اهداف افرینش او عبادت خداوند است .چنانکه در قران می فرماید(ما جن وانس را نیافریدیم مگر برای ان که خدا را عبادت کنند )ناصر خسرو قبادیانی گوید :خداوند از افریدگان خویش دو گروه را یاد کرد که از بهر پرستش خویش افریدم . یکی جن را گفت که ان را به پارسی پری گویند و دیگر انس را یعنی مردم./قران /ای گروه جن و انس ایا پیامبرانی از میان شما بر نخاسته اند که ایات مرا برای شما حکایت نمایند )از این رو جن موجودی است مکلف و مختار و انتخابگر که بر سر دو راهی قرار می گیرد و باید یکی را انتخاب کند اگر حق پذیرفت به پاداش نیک و اگر باطل را عذاب

در خصوص اینکه جنیان چگونه عبادت می کنند ؟و ایا مسلمانان انها نیز مانند انسان نماز می خوانند و روزه می گیرند ؟و یا این که عبادت ایشان به نحوه دیگری است ؟ظاهرا دلیل نقلی در دست نیست اما از انجایی که انها همراه انسان مورد امر الهی قرار گرفته اند و مکلف به عبادتند و از طرفی پیامبران انها همان پیامبران ادمیان است و پیامبر عظیم الشان اسلام ص پیامبر طایفه جن نیز می باشد بعید به نظر نمی اید که عبادت جنیان همچون انسانها بوده و به تناسب نوع خلقتشان و عالم حیاتشان به پرستش خداوند مشغول باشند

در قران کریم از زبان جن یان امده است.:و برخی از ما مسلمانان و برخی قاسط هستند پس انان که مسلمانند رستگاری را پی جستند و اما قاسط ها هیزم دوزخند..از این دو ایه معلوم می گردد که اگر کس یا کسانی از جن ها کافر شوند به همان عذاب دوزخی که انسان ها دچار می شوند گرفتار گشته و حتی تعبیر هیزم دوزخ که برای انان به کار رفته در جای دیگر برای انسان نیز به کار برده شده استو ابن عربی می گوید عذاب شیطان جنی اکثرا به زمهریر یعنی سرمای شدید است نه به حرور و گرما و گاهی نیز با اتش عذاب می شوند

نوشته اند که یکی از علما ی قدیم قلم به دست گرفت تا کتابی در دامها و وسوسه های شیطان و ترسانیدن مردم از فریب خوردن از او بنویسد در همانزمان در عالم رویا و مکاشفه یکی از اخیار شیطان را می بیند .به او می گوید:ملعون فلان اقا دارد رسوایت می کند و حیله هایت را به خلق می رساند.شیطان مسخره اش کرد و گفت:این کتاب را به دستور من می نویسد.فرمود:چطور می شود/؟گفت:من در دلش وسوسه انداختم که تو عالمی علم خودت را ظاهر کن .خودش نمی فهمد و اسم کتابش را رد شیطان گذاشته ولی حقیقتش جلوه نفس و نمایش علم دادن است

در میان بنی اسراییل عابدی بود به نام برصیصا که زمانی طولانی عبادت کرده بود و به ان حد از مقام قرب رسیده بود که بیماران روانی را نزد او می اوردند و با دعای او سلامت خود را باز می یافتند روزی خانواده با شخصیت به وسیله برادرانش نزد او اوردندو بنا شد مدتی بماند تا شفا یابد شیطان در اینجا به وسوسه گری مشغول شد و انقدر صحنه را در نظر او زینت دادتا ان مرد عابد به او تجاوز کرد چیزی نگذشت که معلوم شد ان زن باردار شده (و از انجا که گناه همیشه سرچشمه گناهان عظیم تر است)زن را به قتل رساند و در گوشه ای از بیابان دفن کرد إبرادرانش از ماجرا با خبر شدند که مرد عابد دست به چنین جنایتی زده این خبر در تمام شهر پیچید و به گوش امیر رسید او با گروهی از مردم حرکت کرد تا از ماجرا با خبر شود هنگامی که جنایات عابد مسلم شد او را از عبادتگاه پایین کشیدند پس از اقرار به گناه دستور داداو را به دار بیاویزند هنگامی که بر چوبه دار قرار گرفت شیطان در نظرش مجسم شد و گفت من بودم که تو را به این روز انداختم و اگر انچه را می گویم اطاعت کنی موجبات نجات و ازادی تو را فراهم می کنم إعابد گفت چه کنم ؟گفت :تنها یک سجده بر من بکنی کافی است عابد گفت :در این حالتی که من دارم توانایی ندارم شیطان گفت:اشاره ای کفایت می کند عابد با گوشه چشم یا با دست خود اشاره ای کرد و سجده به شیطان اورد و در دم جان سپرد و کافر از دنیا رفت

در مواعظ امام صادق ع به عبدالله بن جندب است که فرمود :همانا شیطان را دامهایی است پس خودتان را از تورهای او حفظ کنید .ابن جندب عرض کرد:یابن رسول الله انها چیست؟اما دامهایش جلوگیری از نیکی کردن به برادران دینی است و اما تورهایش عبارت است از خوابیدن تا اینکه نمازی که خداوند واجب فرموده انجام ندهد.کسی که می خواهد عمل خیری در باره برادر دینی خود انجام دهد شیطان دام خود را می گستراند و او را وسوسه می کند که مگر او برای تو چه کرده است که می خواهی تلافی کنی ؟و یا انکه تو خودت امروز بیشتر از او محتاج این پول و یا هرچه مورد نظر انسان است هستی.باید توجه داشت که اینگونه اتفاقها دامهای شیطان است مبادا پای خود را در این دامها بگذاریم

این هم دامی است که بسیاری از انسانها ی مسلمان گرفتارش می شوند به خصوص جوانان و به ویژه در شب های کوتاه بهار در حالی که شب را دیر خوابیده باشند در ان هنگام شیطان دام خود را می گستراند و انقدر وسوسه می کند تا بستر نرم را ترک نکند و نماز واجب الهی از او فوت شود.