اسلام نه چند همسری را اختراع کردزیرا قرنها پیش از اسلام در جهان وجود داشتو نه ان را نسخ کرد زیرا از نظر اسلام برای اجتماع مشکلاتی پیش می اید که راه چاره انها منحصر به تعدد زوجات استولی اسلام رسم تعدد زوجات را اصلاح کرد.

اول اصلاحی که به عمل اورد این بود که ان را محدود کرد.قبل از اسلام تعدد زوجات نامحدود بود یک نفر به تنهایی می توانست صدها زن داشته باشد و از انها حرمسرایی به وجود اورد .ولی اسلام حداکثر برای ان معین کرد.به یک نفر اجازه نداد بیش از چهار زن داشته باشد .در حکایات و روایات نام افرادی در صدر اسلام دیده می شود که در حالی که اسلام اورده بودند بیش از چهار زن داشتند و اسلام انها را مجبور کرد که بیش از چهار تا را ازاد کنند .از ان جمله نام مردی به نام غبلان بن اسلمه بره می شود که ده زن داشت و پیغمبر اکرم او را مجبور کرد که شش تای ان را رها کند و همچنین مردی به نام نوفل بن معویه پنج زن داشت .پس از انکه اسلام اختیار کرد رسول اکرم ص امر کرد که یکی از انها را رها کند.

در روایات شیعه وارد شده که یک نفر ایرانی مجوسی در زمان امام صادق ع اسلام اختیار کرد در حالی که هفت زن داشت .از امام صادق سئوال شد تکلیف این مرد که اکنون مسلمان شده با هفت زن چیست ؟امام فرمود:حتما باید سه تای از انها را رها کند.

اصلاح دیگری که اسلام به عمل اورد این بود که عدالت را شرط کرد و اجازه نداد به هیچوجه تبعیضی میان زنان یا فرزندان انها صورت بگیرد.قران کریم در کمال صراحت فرمود:اگر بیم دارید که عدالت نکنید /یعنی اگر به خود اطمینان ندارید که با عدالت رفتار کنید پس به یکی اکتفا کنید.

در دنیای قبل از اسلام اصل عدالت به هیچ وجه رعایت نمی شد .نه میان خود زنان و نه میان فرزندان انها.در دوره ساسانی در ایران رسم تعدد زوجات رواج داشت.و میان زنان و همچنین فرزندان انها تبعیض قائل می شدند یکی یا چند زن زنان ممتاز (پادشاه زن) خوانده می شدندو از حقوق کامل برخوردار بودند سایر زنان به عنوان چاکر زن و غیره خوانده می شدندو مزایای قانونی کمتری داشتند.فرزندان چاکر زن اگر از جنس مرد بودند در خانه پدری به فرزندی پذیرفته می شدند و اگر دختر بودند به فرزندی پذیرفته نمی شدند.

اسلام همه این رسوم و عادات را منسوخ کرد.اجازه نداد که برای یک زن یا فرزندان او امتیازات قانونی کمتری قائل گردند.ویل دورانت در جلد اول تاریخ تمدن ضمن بحث تعدد زوجات می گوید :به تدریج که ثروت نزدیک فرد به مقدار زیاد جمع می شد و از ان نگرانی پیدا می کرد که چون ثروتش به قسمتهای زیادی منقسم شود سهم هر یک از فرزندان کم خواهد شد .این فرد به فکر می افتاد که میان زن اصلی و سوگلی و همخوابه های خود فرق بگذارد تا میراث تنها نصیب فرزندان زن سوگلی شود.این جمله را می رساند که تبعیض میان زنان و فرزندان انها در دنیای قدیم امر رائجی بوده است.ولی عجیب این است بعد می گوید:تا نسل معاصر تقریبا در قاره اسیا بدین ترتیب بوده است کم کم زن اصلی مقان زن منحصر به فرد را پیدا کرد و زنان دیگر یا محبوبه های سری مرد می شدند و یا اصلا از میان می رفتند.

ویل دورانت توجه نکرده یا نخواسته توجه کند که چهارده قرن است که در اسیا در پرتو دین مقدس اسلام رسم تبعیض میان زنان و فرزندان منسوخ شده است.یک زن اصلی و چند محبوبه سری داشتن جزءرسوم غربی است نه اسیایی>این رسم اخیرا از غرب به اسیا سرایت کرده استوبهر حال اصلاح دومی که اسلام در تعدد زوجات انجام داد این بود که تبعیض را چه در میان زنان و چه در میان فرزندان ملغی ساخت.

از نظر اسلام سوگلی بازی به هر صورت و به هر شکل جایز نیست .علما ءاسلام تقریبا وحدت نظر دارند که تبعیض میان زنان تحت هیچ عنوانی جایز نیست.فقط بعضی از نحله های فقهی اسلامی حق زن را طوری توجیه کرده اند که با تبعیض سازگار است.نباید تردید کرد که این نظر درست نیست و بر خلاف مفهوم ایه کریمه است .رسول خدا ص در این باره فرموده است که شیعه و سنی بالاتفاق ان را نقل و روایت کرده اند.فرمود:هرکس دو زن داشته باشد و در میان انها به عدالت رفتار نکند به یکی از انها بیشتر از دیگری تمایل کند در روز قیامت محشور خواهد شد در حالیکه یک طرف بدن خود را به زمین می کشد تا سرانجام داخل اتش شود.

عدالت عالی ترین نیروی انسانی است .شرط عدالت یعنی شرط واجد بودن عالی ترین نیروی اخلاقی .با توجه به اینکه معمولا احساسات مرد نسبت به همه زنها یکسان و درجه یک نیست.رعایت عدالت و پرهیز از تبعیض میان زنان یکی از مشکل ترین وظایف به شمار می رود.

رسول اکرم ص در ده سال اخر عمر خود یعنی در دوره مدینه که دوره جنگهای اسلامی بود و زنان بی سرپرست در میان مسلمین زیاد بودند زنان متعدد اختیار کرد .اکثریت زنان پیغمبر بیوه و بزرگسال بودند و غالبا از شوهران سابق خود فرزندانی داشتند.تنها دوشیزه ای که رسول خدا ص با او ازدواج کرد عایشه بود .عایشه به همین جهت همیشه تفاخر می کرد و می گفت من تنها زنی هستم که جز پیغمبر ص شوهر دیگری او را لمس نکرده است.

رسول اکرم منتهای عدالت را در باره همه انها رعایت می کرد و هیچگونه تبعیضی میان انها قائل نمی شد.عروه بن زبیر خواهر زاده عایشه است -در باره طرز رفتار رسول خدا ص با زنان خود از خاله خویش عایشه سوالاتی کرده است.عایشه گفت:رسم پیغمبر ص این بود که هیچیک از ما را بر دیگری ترجیح نمی داد .با همه به عدالت و تساوی کامل رفتار می کرد.کمتر روزی اتفاق می افتاد که همه زنان خود سر نزند و احوال پرسی و تفقد نکند.ولی نوبت هر کس بود نسبت به دیگران به احوال پرسی قناعت می کردو شب را در خانه ان کس سر می برد که نوبت او بود.اگر احیانا در وقتی که نوبت زنی بود می خواست نزد زن دیگری برود رسما می امد و اجازه می گرفت.اگر اجازه داده می شد می رفت و اگر اجازه داده نمی شد نمی رفت.من شخصا این طور بودم که هر وقت از من اجازه می خواست نمی دادم.

رسول اکرم حتی در بیماریهایی که منجر به فوت ایشان شد که توانایی حرکت نداشت .عدالت را در کمال دقت اجرا می کرد.برای اینکه عدالت و نوبت رعایت کرده باشد هرروز بسترش را از اتاقی به اتاق دیگر منتقل می کردند.تا اینکه یک روز همه را جمع کردو اجازه خواست در یک اتاق بماند و همه اجازه دادند در خانه عایشه بماند.

حضرت علی ع در اوقاتی که دو زن داشتحتی اگر می خواست وضو بگیرد در خانه زنی که نوبتش نبود وضو نمی ساخت.

اسلام برای شرط عدالت ان اندازه اهمیت قائل است که حتی اجازه نمی دهد مرد و زن دوم در حین عقد توافق کنند که زن دوم در شرایطی نامساوی با زن اول زندگی کند.یعنی از نظر اسلام رعایت عدالت تکلیفی است که مرد نمی تواند با قرار قبلی با زن خود را از زیر بار مسئولیت ان خارج کند.مرد و زن هیچکدام حق ندارند چنین شراطی در متن عقد بنمایند.زن دوم کاری که می تواند بکند فقط این است که عملا از حقوق خود صرف نظر کند .اما نمی تواند شرط کند که حقوقی مساوی با زن اول داشته باشد.

همچنانکه زن اول نیز می تواند عملا با میل و رضای خود از حقوق خود صرف نظر کند اما نمی تواند کاری کند که قانونا حقی نداشته باشد .از امام باقر ع سوال شد ایا مرد می تواند با زن خود شرط کند که فقط روزها هر وقت بخواهد به او سر بزندیا ماهی یکبار یا هفته ای یک بار نزد او برود.یا شرط کند که نفقه بطور کامل و مساوی با زن دیگر به او ندهد و خود ان زن هم از اول این شرطها را بپذیرد.؟امام فرمود:خیر چنین شرطهایی صحیح نیست .هر زنی به موجب عقد ازدواج خواه ناخواه حقوق کامل یک زن را پیدا می کند.چیزی که هست پس از وقوع ازدواج هر زنی می تواند عملا جلب رضایت شوهر که او را رها نکند یا به علت دیگری همه یا قسمتی از حقوق خود را ببخشد.

تعدد زوجات با این شرط اخلاقی اکید و شدید به جای انکه وسیله ای برای هوسرانی مرد واقع گردد شکل و قیافه انجام وظیفه به خود می گیرد.هوسرانی جز با ازادی کامل و دنبال هوای دل رفتن سازگار نیست.هوسرانی انگاه صورت عمل به خود می گیرد که ادمی خود را در اختیار خواهشها و میل ها ی دل و خواهشهای دل منطق و حساب بر نمی دارد.انجا که پای انضباط و عدالت و انجام وظیفه به میان می اید هوسرانی و هواپرستی باید رخت بر بندد.از این رو به هیچ وجه تعدد زوجات را در شرایط اسلامی نمی توانوسیله ای برای هوسرانی شناخت.کسانی که تعدد زوجات را وسیله هوسرانی قرار داده اند .قانون اسلامی را بهانه برای یک عمل ناروا قرار داده اند.اجتماع حق دارد انها را مواخذه و مجازات و این بهانه را از دست انها بگیرد.