کمکهای اولیه

اصول و اجراى کمک‌هاى اوليه

کمک‌هاى اوليه عبارت است از کاربرد ماهرانهٔ اصول پذيرفته‌ شدهٔ درمانى به‌هنگام وقوع سانحه يا بدحال شدن ناگهاني، با استفاده از امکانات و وسايلى که در آن زمان در دسترس وجود دارد.

کمک‌هاى اوليه در حقيقت روش‌هاى درمانى تأييدشده‌اى هستند که در مورد شخص مصدوم تا رسيدن پزشک يا انتقال به بيمارستان (اگر لازم باشد) اجراء مى‌شود.

چرا کمک‌هاى اوليه انجام مى‌شود؟
کمک‌هاى اوليه به اين دلايل در مورد مصدوم اجراء مى‌شود:
۱. نجات جان مصدوم.
۲. جلوگيرى از بدتر شدن حال مصدوم.
۳. بالا بردن احتمال بهبودى مصدوم.

مسئوليت امدادگر:
نقش امدادگر به‌علت تکرر و طبيعت وخيم بسيارى از حوادث کاملاً مهم است.
نقش شما به‌عنوان يک امدادگر در اداره کردن يک مصدوم عبارت است از:

- درک موقعيت.
- تشخيص بيمارى يا حالتى که به مصدوم دست داده است.

- به‌کار بردن روش‌هاى درمانى مناسب و کافي، بدون اتلاف وقت، به‌خاطر داشته باشيد که ممکن است يک مصدوم در آن واحد دچار چند ناراحتى شده باشد و هم‌چنين امکان دارد بعضى از مصدوم‌ها نياز به مراقبت‌هاى فورى‌ترى نسبت به سايرين داشته باشند.

- بسته به وخامت حال مصدوم، بدون معطلى ترتيب انتقال او را به بيمارستان،
مطب پزشک يا خانه‌اش بدهيد.

مسئوليت شما زمانى تمام مى‌شود که مصدوم تحت نظر پزشک يا پرستار يا ساير
اشخاص متخصص قرار گيرد. شما نبايستى محل حادثه را ترک کنيد مگر آنکه
وضعيت را براى شخصى که عهده‌دار امر شده است گزارش کنيد و مطمئن شويد
که به کمک شما در مراحل بعدى نيازى نيست.

تعريف‌ها:

- امداد پزشکى:
روش‌هاى درمانى که به‌وسيله پزشک عادى يا جراح، در بيمارستان يا مطب انجام مى‌گيرد.

- امدادگر:
اين واژه به افرادى اطلاق مى‌شود که داراى گواهينامه از يک مؤسسه معتبر هستند
و اين گواهينامه نشان مى‌دهد که فرد داراى کيفيت لازم براى انجام اعمال مربوط به
کمک‌هاى اوليه مى‌باشد. اين گواهينامه براى اولين بار در سال ۱۸۹۴ به‌وسيله سازمان داوطلبانه کمک‌هاى اوليه صادر شد. در کشور انگليس گواهينامه کمک‌هاى اوليه به‌ وسيله سنت جان آمبولانس و انجمن سنت آندروز آمبولانس و صليب سرخ انگليس به‌ کانديداهائى که دوره‌هاى تئورى و عملى کمک‌هاى اوليه را ديده‌اند و در امتحانات حرفه‌‌اى مربوطه قبول شده‌اند اعطاء مى‌شود. گواهينامه اعطاء شده تنها براى ۳ سال معتبر است و در آن قيد شده است که امدادگر:

۱. کاملاً آموزش ديده.
۲. منظماً امتحان شده.
۳. داراى تازه‌ترين معلومات و مهارت‌ها در اين زمينه است.

در موارد اورژانس چه بايد کرد؟


اصول اساسى کمک‌هاى اوليه در تمام سوانح صرفنظر از وخامت آن به‌کار مى‌رود. حادثه هر چه که مى‌خواهد باشد وظيفه امدادگر آن است که به‌سرعت، با آرامش (بدون دستپاچگي) و به‌درستى وارد عمل شود تا بتواند باعث نجات زندگي، جلوگيرى از بدتر شدن وضع مصدوم و بالابردن احتمال بهبودى مصدوم شود.

امدادگر مى‌تواند به اين هدف‌ها دست يابد اگر: - نحوهٔ برخورد او سريع و همراه با آرامش باشد.

- موقعيت سانحه و وضعيت مصدوم را سريعاً درک کند.

- تشخيص درستى از وضعيت سانحه براساس نحوه وقوع حادثه و عوارض و نشانه‌ها داشته باشد.

- بدون معطلى روش‌هاى درمانى متناسب با حال مصدوم را به‌کار بندد.

- براساس جراحت و وضع مصدوم، ترتيب انتقال صحيح او را بدهد.

- نحوهٔ برخورد:
نحوهٔ برخورد بايستى سريع اما همراه با آرامش و کنترل شده باشد. مطمئن شويد که براى نجات مصدوم خود را به خطر نمى‌اندازيد. اگر دکتر يا پرستار يا شخص واردتر از شما در محل حضور نداشت با آرامش عهده‌دار امور شويد.


http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/33.jpg

درک موقعيت


ابتدا بايد بر خود مسلط شويد و بررسى دقيقى از وضعيت سانحه انجام دهيد و در مورد اولويت کارها تصميم بگيريد. شرايطى که در اين امر مؤثر هستند عبارتند از: رعايت ايمني، کمک خواستن از ديگران، تعيين اولويت‌هاى درمانى و تقاضاى کمک.


- رعايت ايمنى:

اين موارد باعث مى‌شود که خود، مصدوم و سايرين را به خطر نيندازيد، و از واردآمدن صدمه بيشتر جلوگيرى کنيد.



۱. حوادث جاده‌اى:

يکى از حاضرين را وادار کنيد که ترافيک را کنترل کند، او را در جائى دور از خود و مصدوم‌ها بگماريد. مراقب خطر آتش‌سوزى از ناحيه باک بنزين باشيد، موتورهاى روشن را خاموش کنيد (به مبحث روش کار در سوانح عمده تصادف‌هاى جاده‌اى مراجعه کنيد).



۲. گاز و دودهاى سمى:

اگر ممکن باشد بلافاصله منبع گاز يا دود را قطع کنيد.


۳. برق‌گرفتگى:

اتصال را قطع کنيد و مراقب باشيد در خلال کمک‌هاى اوليه با برق تماس حاصل نکنيد.


۴. آتش‌سوزى و آوار ساختمان:

قبل از هرکار بلافاصله مصدوم را به‌جاى امن منتقل کنيد.


- کمک خواستن از ديگران:

بعضى از حاضرين مى‌توانند کاملاً مفيد واقع شوند و ممکن است بتوانند در درمان مصدوم‌ها (مثلاً در جلوگيرى از خونريزي) به شما کمک کنند. ساير حاضرين ممکن است فقط سر و صدا را بى‌اندازند، آنها را با مسئوليتى که واگذار مى‌کنيد مشغول نگهداريد و از دخالت آنها در کار خود جلوگيرى کنيد. مى‌توانيد از يکى بخواهيد که ترافيک و از ديگرى بخواهيد که جمعيت را کنترل کند. بعضى را براى تقاضاى کمک به‌سوى تلفن روانه کنيد (به مبحث تقاضاى کمک مراجعه شود) و مطمئن شويد که پيامى را که بايد بگويد درست فهميده است. از آنها بخواهيد که پيام را بنويسند يا تکرار کنند. از آنها بخواهيد که پس از انجام کار گزارش خود را به شما بدهند.


- تعيين اولويت‌هاى درمانى:

براى آنکه بفهميد که چه درمانى را بايد زودتر انجام دهيد، بلافاصله اين موارد را آزمايش کنيد:


۱. راه تنفس و نفس کشيدن:

بلافاصله آزمايش کنيد که آيا راه تنفس مصدوم باز است و مصدوم نفس مى‌کشد، يا خير. اگر نفس نمى‌کيد بلافاصله تنفس مصنوعى را شروع کنيد (به مبحث تنفس دهان به دهان مراجعه کنيد).


۲. خونريزى:

مصدوم را از نظر خونريزى معاينه کنيد و سعى کنيد جلوى آن را بگيريد (به مبحث کنترل خونريزى مراجعه شود).


۳. بى‌هوشى:

مصدومى را که بيهوش است يا تنفس او صدادار است در وضعيت بهبود قرار دهيد (به مبحث وضعيت بهبود مراجعه شود) و سطح هوشيارى مصدوم را آزمايش کنيد (به مبحث سطح هوشيارى مراجعه شود). اگر احتمال مى‌دهيد که مصدوم دچار شکستگى ستون فقرات شده است او را حرکت ندهيد (به مبحث شکستگى ستون فقرات مراجعه شود)، مگر آنکه اشکال در تنفس شما را ناگزير سازد.


۴. شوک:

در اين حال بايد مصدوم را گرم و آرام نگهداريد، او را در حالت خوابيده قرار دهيد تا پزشک يا اورژانس برسد (به مبحث شوک مراجعه شود).


۵. نيازهاى ديگر:

اگر خطر فورى از اطراف (مثلاً فرو ريختن آوار) جان مصدوم را تهديد نمى‌کند قبل از آنکه او را حرکت بدهيد اول شکستگى‌ها و زخم‌هاى بزرگ را درمان نمائيد. ولى اگر مصدوم در معرض خطر از اطراف است ابتدا عضو صدمه ديده را به‌وسيلهٔ بستن ثابت و بى‌حرکت نمائيد و سپس سريعاً او را به جاى امن منتقل کنيد.


۶. تقاضاى کمک:

وقتى احساس کرديد که به کمک‌هائى مانند آمبولانس، پليس و آتش‌نشانى احتياج داريد بلافاصله به‌دنبال آنها بفرستيد. به نزديکترين تلفن برويد يا يکى از حاضران را به‌دنبال اينکار بفرستيد.

چه خود دنبال اين کار رفته باشيد يا به کسى ياد داده باشيد دنبال اين کار برود قبلاً مطمئن شويد که اين اطلاعات انتقال مى‌يابد.


۱. شمار تلفن خودتان (اگر در محل حادثه تلفن وجود دارد) شماره تلفن را به مسئول مربوطه بدهيد تا اگر به هر دليلى مکالمه قطع شد او بتواند با شما تماس برقرار کند).

۲. محل دقيق حادثه: اگر مى‌توانيد به نزديکترين جاده اصلى يا ساير نشانه‌هاى راهنمائى‌کننده اشاره نمائيد.


۳. نوع و شدت حادثه، به‌عنوان مثال ”تصادف جاده‌اي، دو اتومبيل به‌هم خورده‌اند، سه نفر مجروح شده‌اند“.

۴. تعداد، جنس و سن تقريبى مجروحين و اگر ممکن باشد، ماهيت جراحت را مشخص نمائيد.

۵. تقاضاى کمک‌هاى فوق‌العاده (اگر با مواردى نظير حمله قلبى يا زايمان روبه‌رو هستيد).

نبايد قبل از آنکه مسئول مربوطه تلفن را قطع کند، گوشى را بگذاريد.


- تعداد مصدوم‌ها: زمانى‌که بيش از يک مصدوم وجود دارد، شما بايد با درک سريع موقعيت تصميم بگيريد که کداميک از نظر درمان در اولويت قرار دارند. شما بايد راه تنفس هر مصدومى را که تنفس آن قطع يا ضعيف شده است، باز کنيد و اگر لازم شد تنفس مصنوعى را شروع کنيد (به مبحث تنفس دهان به دهان مراجعه شود). مصدوم‌هاى بيهوش را بايد بلافاصله در وضعيت بهبود قرار داد (به مبحث وضعيت بهبود مراجعه شود). جلوگيرى موقت از خونريزى شديد و مداوم بايستى با کمک خود مصدوم يا يکى از حاضرين انجام شود. به‌خاطر داشته باشيد که به‌ندرت پيش مى‌آيد مجروحى که بيش از همه سروصدا مى‌کند حالش از ديگران وخيم‌تر باشد.

اين را هم به‌خاطر داشته باشيد که خلاقيت امدادگر هم به اندازه معلومات او اهميت دارد. در زندگى واقعى به‌ندرت مواردى پيش مى‌آيد که حادثه تنها يک مجروح داشته باشد. اکثر حوادث معمولاً داراى دو يا چند مجروح هستند به‌طورى که درمان کامل يکى از آنها با درمان کامل ديگرى تعارض پيدا مى‌کند در يک چنين شرايط مغشوشى اين شما هستيد که بايد تصميم بگيريد کدام مجروح حالش وخيم‌تر است و به مداواى کامل او بپردازيد. و سپس سراغ مجروح ديگر برويد و او را هم تا آنجا که ممکن است به‌طور کامل مداوا کنيد.

معاینه



مصدوم چه بيهوش باشد چه نباشد بايد يک معاينه کلى براى تشخيص درمان قطعى براى نجات زندگانى او به‌عمل آورد. تا آنجا که مى‌توانيد مريض را کمتر حرکت دهيد. معاينه را از سر او شروع کرده و به‌صورت منظم تا پاهاى او ادامه دهيد.

براى معاينه از تماس حواس خود، ديدن، احساس کردن، شنيدن و بو کردن استفاده کنيد. هميشه يک سمت بدن را با سمت ديگر مقايسه کنيد.

اگر در هر مرحله‌اى در خلال معاينه تنفس مصدوم دچار اشکال شد مصدوم را در وضعيت بهبود قرار دهيد (به مبحث وضعيت بهبود مراجعه شود).

- سر:

۱. دهان: تنفس را مجدداً چک کنيد. به عمق، ميزان و ماهيت آن (اينکه آيا آسان نفس مى‌کشد يا مشکل، با صدا نفس مى‌کشد يا آرام) توجه کنيد، به بو توجه کنيد، سريعاً داخل دهان را بگرديد تا مطمئن شويد که چيزهائى مثل استفراغ، خون، غذا، دندان مصنوعى و غيره که باعث بند آمدن نفس بيمار مى‌شود در دهان وجود ندارد. لب‌ها را چک کنيد و ببينيد آيا سوخته يا بى‌رنگ هستند يا نه؛ که احتمالاً نشانهٔ مسموميت هستند. پشت‌ لب‌ها را نگاه کنيد و ببينيد که آيا کبود هستند، چون کبودى لب‌ها نشانهٔ خفگى است. دندان‌ها را آزمايش کنيد. مطمئن شويد که دندانى لق به گلوى بيمار نيفتاده باشد. مطمئن شويد که دندان‌هاى مصنوعى محکم به لثه چسبيده باشند، اگر نه آنها را خارج کنيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/37c.jpg

۲. بينى: بينى را براى يافتن نشانه‌هائى از خون، مايع روشن يا مخلوطى از هر دو، معاينه کنيد ممکن است از داخل جمجمه آمده باشند.

۳. چشم‌ها: دو چشم را با هم معاينه کنيد به واکنش مژه‌ها در برابر تماس توجه کنيد. مردمک‌ها (دايره سياه در مرکز چشم) را با هم مقايسه کنيد و توجه کنيد که آيا هر دو به يک اندازه هستند يا خير. حدقه سفيد چشم را از نظر خون‌گرفتگى معاينه کنيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/37a.jpg

۴. صورت: به رنگ صورت توجه کنيد ممکن است رنگ‌پريده يا برافروخته باشد، و حتى ممکن است در صورت اشکال در تنفس کبود باشد. در همان حال حرارت صورت را بى‌آزمائيد و ببينيد که به‌طور غيرعادى سرد است يا گرم. و به حالت پوست توجه کنيد. که خشک است يا مرطوب، عرق کرده است يا مى‌کند يا نه.

۴. گوش‌ها: گوش‌ها بايستى از نظر اشياء خارجى چک شود. توجه کنيد که آيا چيزى در گوش فرو رفته يا نه. به‌دنبال نشانه‌هائى از خون و (يا) مايع شفاف نخاعى بگرديد که احتمالاً نشان‌دهنده شکستگى در جمجمه هستند. در گوش مصدوم صحبت کنيد تا شنوائى او را بسنجيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/38a.jpg

۵.جمجمه: با ملايمت سر را از زمين بلند کنيد به دنبال خونريزي، ورم يا برآمدگى - فرورفتگى بگرديد اينها احتمالاً نشان‌دهنده شکستگى در جمجمه هستند.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/38b.jpg

- گردن: يقه يا کراوات اطراف گردن را شل کنيد. انگشتان خود را روى ستون فقرات قرار دهيد و از بالاى گردن (انتهاى جمجمه) تا به پائين تا آنجائى که دست شما مى‌رسد انگشتان خود را بين دو کتف بلغزانيد و چک کنيد که آيا بى‌نظمى در ستون فقرات وجود دارد که اگر وجود داشته باشد احتمالاً نشانهٔ شکستگى است. دورادور گردن را چک کنيد و ببينيد که آيا شخص مدالى به گردن دارد يا نه. نبض شريان سباتى را چک کنيد و به‌سرعت، قدرت و ريتم آن توجه کنيد (به مبحث نبض مراجعه شود). اگر مصدوم بيهوش باشد و گردن صدمه نديده باشد، گردن را همان‌طور که قبلاً توضيح داده شد در وضعيتى قرار دهيد که راه تنفس آن باز باشد (به مبحث باز کردن راه تنفس مراجعه شود). - ستون فقرات:

انگشتان خود را با ملايمت در زير فرورفتگى پشت قرار دهيد و بدون آنکه بيمار را حرکت دهيد يا لباس وى را دربياوريد از روى لباس تا آنجا که ممکن است بالا و پائين پشت را بگرديد تا مطمئن شويد که دررفتگى يا شکستگى روى ستون فقرات حس مى‌شود يا خير. و هم‌چنين به‌دنبال ورم وبى‌نظمى احتمالى مهره‌ها بگرديد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/38c.jpg

- تنه: سينه را از نظر يکنواختى حرکت دنده‌ها در هنگام نفس کشيدن و پيدا کردن جراحت احتمالى روى سينه معاينه کنيد. دنده‌ها را از نظر نظم و ترتيب يا فرورفتگى که ممکن است نشانه شکستگى در آنها باشد آزمايش کنيد. انگشتان خود را در طول خطوط قفسه سينه حرکت دهيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/39d.jpg

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/39a.jpgهر دو استخوان ترقوه و شانه‌ها را معاينه کنيد. هر دو طرف لگن خاصره را همان‌طور که مصدوم خوابيده با دست امتحان کنيد و ببينيد که آيا اثرى از شکستگى وجود دارد يا نه و هم‌چنين توجه کنيد که آيا نشانه‌اى از بى‌اختيارى در دفع (ادرار يا مدفوع) وجود دارد يا نه.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/39c.jpg

- بازوها: استخوان‌هاى بازو و استخوان‌هاى ساعد، مچ‌ها، کف دست و انگشتان به‌ترتيب بايستى معاينه شوند. ببينيد آيا از شکل‌افتادگى يا ورم وجود دارد يا خير. که اگر داشته باشد احتمالاً نشانهٔ شکستگى است. ساعدها را به دقت چک کنيد تا ببينيد آيا بازوبند پزشکى يا نشانهٔ خاصى مبنى بر هشدار در مورد تزريق وجود دارد يا نه.

- پاها: ران‌ها، مفصل زانو، هر دو استخوان ساق پا، مچ پا، کف پا و انگشتان به‌همان ترتيبى که در مورد دست‌ها ذکر شد بايد معاينه شوند.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/39b.jpg

- سطح هوشيارى: بين هوشيارى و بيهوشى درجات مختلفى وجود دارد. اين موارد به‌طور کامل در مبحث مصدوم بيهوش بحث شده است. اما مقدمتاً بايد گفت اگر مصدومى به‌خوبى نسبت به تحريکات خارجى واکنش نشان داد مى‌توان گفت در يک بيهوشى خفيف به‌سر مى‌برد. (مثلاً ضعف). اما اگر ميزان واکنش پائين باشد مى‌توان گفت که بيهوشى مصدوم تقريباً عميق است و اگر به‌طور کلى واکنشى وجود نداشت مصدوم بالقوه در حالت خطرناکى به‌سر مى‌برد. هر ده دقيقه يکبار بايستى مصدوم را از اين نظر چک کنيد و به واکنش‌هاى مصدوم نسبت به اين تحريکات توجه کنيد: صدا (بلند در گوش بيمار داد بکشيد)، تماس (سعى کنيد مصدوم را با تکان ملايم شانه‌ها بيدار کنيد)، درد (در حالى‌که پوست دست يا قوزک پا را نيشگون مى‌گيريد به‌صورت مصدوم نگاه کنيد) و اعمال انعکاسى مصدوم مانند حرکت پلک چشم را آزمايش کنيد (به مژه‌ها دست بزنيد). آزمايش‌هائى مشابه در مورد تنفس (مبحث آزمايش تنفس)، نبض (به مبحث نبض مراجعه کنيد) و حرارت بدن مصدوم بايد انجام شود، مشاهدات خود را يادداشت کنيد.

مواردى که به تشخيص کمک مى‌کند تشخيص شما براساس اطلاعاتى است که از منابع مختلف کسب مى‌کنيد. به‌وسيله اطلاع از چگونگى حادثه، سؤال از مصدوم در مورد عوارضى که احساس مى‌کند و معاينهٔ او براى يافتن نشانه‌ها، مى‌توانيد يک تشخيص دقيق داشته باشيد.
- مدارک راهنما:
اگر مصدوم بيهوش باشد امکان دارد در جيب‌ها يا ساک دستى يا کيف پول او مدارکى وجود داشته باشد. مثلاً يک کارت تعيين وقت براى بيمارستان يا يک کارت اطلاعاتى که نشان‌دهنده مبتلا بودن مصدوم به صرع مى‌باشد يا يک تکه قند يا گلوکز که احتمالاً نشان‌دهنده کمبود قند خون در مصدوم است. اگر امکان داشته باشد اين بازرسى را در حضور ديگران انجام دهيد.

ممکن است مصدوم به همراه خود بازوبند يا مچ‌بند يا گردن‌آويزى (پلاک) داشته باشد که وضعيت پزشکى مصدوم را مشخص نمايد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/41a.jpg

انتقال مصدوم


پس از آنکه درمان خود را پايان داديد بلافاصله مصدوم بايد تحت‌نظر يک متخصص (دکتر يا پرستار) قرار گيرد. بسته به وخامت حال مصدوم و امکاناتى که در دسترس داريد شما بايد:

۱. ترتيب انتقال مصدوم را با آمبولانس به بيمارستان بدهيد (در مورد جراحت‌هاى جزئى يا شکستگى بازو مى‌توان از اتومبيل معمولى هم استفاده کرد).

۲. اگر پزشک يا پرستارى در صحنه حضور دارد مصدوم را به او بسپاريد.

۳. در مورد جراحت‌هاى جزئى مصدوم را به نزديکترين خانه يا سرپناه برسانيد و آنجا منتظر رسيدن آمبولانس يا پزشک شويد.

۴. اگر شرايط اجازه مى‌دهد مصدوم را روانهٔ خانه کنيد و به او توصيه نمائيد که توصيه‌هاى پزشکى را رعايت نمايد.

هرگز کسى را که بيهوش شده (حتى براى مدتى کوتاه) يا شوک به او دست داده پس از بهبودى به خانه نفرستيد بلکه حتماً او را به مطب پزشک برسانيد.

با لباس‌ها و کلاه ايمنى مصدوم چه کنيم؟


گاهى اوقات براى مشاهدهٔ جراحت لازم مى‌آيد که لباس مصدوم را از تن وى خارج کنيد تا بتوانيد تشخيص درستى داشته باشيد و درمان مناسب را به‌کار بنديد. اين عمل بايستى با حداقل مزاحمت براى مصدوم انجام گيرد، و حتى‌الامکان از آسيب رسيدن به لباس خوددارى شود و تنها آن مقدار که لازم است از بدن مصدوم خارج شود. نبايستى بيهوده لباس را پاره نمود. اگر لباس زير مصدوم خيلى تنگ است و مجبور هستيد لباس را پاره کنيد لباس را از درز آن پاره کنيد.

اگر لازم مى‌آيد که لباس مصدوم از تنش خارج شود بايد مراقب باشيد حرمت وى به اندازهٔ کافى حفظ شود.

- خارج کردن کلاه ايمنى: اينکه آيا بايد کلاه ايمنى (کلاهى که معمولاً موتورسواران بر سر مى‌گذارند) را از سر مصدوم بيرون بياوريم يا نه به موقعيت و شرايط بستگى دارد. بهتر آن است که آن را خارج نکنيم مگر آنکه شرايط مصدوم ايجاب کند. اگر وى توانائى داشت اين کار را به‌خود او واگذار کنيد. کلاه‌هاى محافظى که تمام سر و صورت را مى‌پوشانند تنها بايد زمانى از سر مصدوم خارج شود که يا تنفس دچار اشکال شده باشد يا او دائماً استفراغ نمايد يا از ناحيه سر جراحت شديد برداشته باشد. در اکثر موارد خارج کردن کلاه محافط از سر، بستگى به جراحت‌ها و توانائى شما براى انجام اين کار دارد.

براى خارج کردن کلاه محافظى که فقط سر را مى‌پوشاند بند دور چانه آن را باز کنيد دو طرف آن را بگيريد و سپس کلاه را به سمت بالا و عقب بکشيد و بيرون بى‌آوريد.

در مورد کلاه‌هاى محافظى که تمام سر و صورت را مى‌پوشانند بايد يک نفر سر و گردن مصدوم را نگه دارد و همزمان نفر ديگر کلاه را خارج کند. ابتدا کلاه را کمى به عقب خم کنيد و آن‌قدر بکشيد تا چانه نمايان شود. سپس آن را به جلو خم کنيد و سعى کنيد بدون آنکه به جمجمه بخورد آن را مستقيم خارج نمائيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/43a.jpg

خارج کردن لباس‌هاى مصدوم :

- خارج‌کردن کت يا ژاکت: ۱. مصدوم را کمى بلند کنيد و کت را از روى شانه‌ها کمى به عقب بکشيد سپس بازوى سالم را خم کنيد و ابتدا کت را از آن قسمت خارج کنيد و سپس به آرامى بازوى صدمه ديده را از آستين خارج کنيد. سعى کنيد بازوى صدمه ديده طى عمل مستقيم و کشيده باقى بماند.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/43b.jpg

۲. اگر لازم شد درز لباس را در ناحيه صدمه ديده پاره کنيد.

- خارج کردن پيراهن يا زيرپوش: همان‌طور که در مورد کت گفته شد عمل کنيد، اما اگر لازم شد آن را از جلو يا پهلو پاره کنيد.

- بيرون آوردن شلوار: ۱. براى اينکه ران‌ها را بتوانيم معاينه کنيم بايد شلوار را از کمر بيرون آورد، و براى معاينه ساق پا يا زانو پاچهٔ شلوار را بالا بزنيم.

۲. اگر لازم شد، شلوار را از درز آن ببريد.

- بيرون آوردن چکمه يا کفش: ۱. قوزک پا را نگهداريد و پس از بريدن يا باز کردن بند کفش به‌دقت و به آرامى کفش را از پا خارج کنيد.

۲. اگر مصدوم چکمه بلند بدون بند به پا داشت، به‌دقت آن را از درز پشت کفش با يک چاقو پاره کنيد.

- بيرون آوردن جوراب: ۱. در صورتى‌که بيرون آوردن جوراب مشکل بود با دو انگشت، جوراب را از ماهيچهٔ پا دور کنيد.

۲. بدون آنکه قيچى به پا برخورد کند آن را ببريد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/44a.jpg

خلاصه: - مطمئن شويد که اگر براى نجات مصدوم وارد عمل مى‌شويد خطرى خود شما را تهديد نمى‌کند.

- به‌سرعت، بدون دستپاچگى و منظم و هدف‌دار عمل کنيد و اولويت را به موارد اورژانس بدهيد.

- اگر تنفس قطع شده باشد، يا ضعيف باشد، راه تنفس را باز کنيد و در صورت لزوم، تنفس مصنوعى را شروع کنيد.

- جلوى خونريزى را بگيريد.

- سطح هوشيارى را بسنجيد.

- به مصدوم و اطرافيان اطمينان‌خاطر بدهيد و اضطراب را از آنها دور سازيد.

- از مصدوم در برابر شوک مراقبت کنيد.

- مصدوم را در وضعيت درست و راحت قرار دهيد اما مطلقاً بيش از آنچه که لازم است او را حرکت ندهيد.

- احتمال وجود خونريزى داخلى يا مسموميت را از نظر دور نداريد.

- قبل از حرکت دادن مصدوم جراحت‌ها و شکستگى‌هاى مهم را درمان کنيد.

- در صورت لزوم، بدوم معطلى ترتيب انتقال مصدوم را به بيمارستان يا نزد پزشک بدهيد.

- مراقب تغيير حالت مصدوم باشيد و آن را يادداشت کنيد.

- اجازه ندهيد مردم دور شما جمع شوند، اين کار باعث اختلال در درمان و مضطرب شدن مصدوم مى‌شود.

- اگر لزومى ندارد، بيهوده لباس‌هاى مصدوم را از تن وى خارج نکنيد.

- به مصدوم بيهوش يا مصدومى که مظنون به جراحت داخلى است، يا بايد بلافاصله در بيمارستان جهت جراحى بيهوش شود، از راه دهان چيزى نخورانيد.

تشخيص


براى آنکه در مورد اولويت‌ها بتوانيد تصميم بگيريد (به مبحث درک موقعيت مراجعه کنيد). بايد تشخيص کاملى داشته باشيد و براى تشخيص درست، روى اين موارد تکيه کنيد: چگونگى وقوع حادثه، وضع مجروح، عوارض، نشانه‌ها و سطح هوشياري.

- چگونگى وقوع سانحه: اين امر مربوط مى‌شود به اينکه چگونه حادثه اتفاق افتاده يا چگونه بدحالى شروع شده است. مى‌شود اين اطلاعات را اگر ممکن باشد از مصدوم يا يکى از حاضرين به‌دست آورد. به‌عنوان مثال مجروح ممکن است فقط بتواند بگويد ”من ليز خوردم و به زمين افتادم“ در حالى‌که يک شاهد حادثه ممکن است بگويد ”من ديدم که پيرمرد به زمين افتاد و سر آن به ديوار خورد“. به چگونگى وقوع حادثه کاملاً توجه نشان دهيد زيرا ممکن است نشانه‌هاى راهنما از جراحت احتمالى را در بر داشته باشد، به‌ويژه زمانى‌که شما احتمال مى‌دهيد که با مواردى نظير بيمارى قند يا مرض قلبى روبه‌رو هستيد داشتن سابقهٔ پزشکى مصدوم بسيار مؤثر است. اگر امکان دارد از جزئيات وضع مصدوم يادداشت برداريد زيرا براى پزشک قابل استفاده است.

هرگز مصدوم را دستپاچه نکنيد و به‌خاطر داشته باشيد که کليه اطلاعات را هنگامى‌که پزشک يا اورژانس سر رسيد به آنها بدهيد.

- عوارض: عبارت است از آنچه که مصدو حس مى‌کند و براى شما توصيف مى‌کند - قابل استفاده‌ترين آنها احساس درد است.

اگر مصدوم به‌هوش است از او بپرسيد که آيا درد دارد و اگر دارد کجاى وى درد مى‌کند؟ اول آن نقطه را معاينه کنيد و سپس ساير نقاطى را که در آنها درد احساس مى‌شود دنبال کنيد و به‌خاطر داشته باشيد که درد شديد در يک ناحيه ممکن است جراحت وخيم در ساير نقاط را که درد کمترى دارد بپوشاند.

ساير عارضه‌هاى قابل استفاده‌اى که مصدوم ممکن است به آنها اعتراف کند، حالت تهوع، سرگيجه، احساس سرما و گرما يا از دست دادن کنترل ماهيچه‌ها يا بى‌حسى باشد و تمام عوارض بايد به‌وسيله معاينه فيزيکى براى يافتن نشانه‌اى از جراحت يا بيمارى تحقيق شوند.

اگر مصدوم بى‌هوش باشد يا به‌دليل گيج بودن يا شوکه بودن حرف‌هاى وى چندان قابل اعتماد نباشد در اين حالت تشخيص نمى‌تواند براساس عارضه‌ها انجام شود بلکه تشخيص بايستى براساس اطلاعاتى که از شاهدها و نشانه‌ها به‌دست مى‌آيد انجام مى‌شود.

- نشانه‌ها: نشانه‌ها، جزئياتى هستند که مى‌توانيد با استفاده از حواس خود (ديدن، لمس کردن، شنيدن و بوکردن) آنها را مشخص سازيد. اينها ممکن است نشانه‌هاى جراحت‌هائى نظير خونريزي، ورم، از ريخت‌افتادگى يا نشانه‌هاى وخامت‌هائى نظير تب و (يا) ضربان سريع يا ضربان نامنظم باشند. تمام اين نشانه‌ها ممکن است بلافاصله ظاهر شوند يا تصادفاً مشاهده يا بر اثر معاينه کشف شوند.

درمان


شما بايد براى هر وضعيتى که با آن روبه‌رو مى‌شويد درمان مناسب با آن وضعيت را با ملايمت و به‌سرعت به‌کار بنديد. مهمترين کار آن است که به مصدوم آرامش دهيد و او را تشويق کنيد. از دستپاچه کردن مصدوم بپرهيزيد و سعى کنيد کار شما مفيد باشد و نسبت به خواسته‌هاى مصدوم توجه کنيد و او را با سؤالات خود آزار ندهيد. اين کار علاوه بر آنکه براى مصدوم ناراحت‌کننده است، نشانهٔ عصبى بودن شما نيز هست. پس از آنکه درمان لازم را به‌کار بستيد مصدوم را در وضعيت مناسب قرار دهيد و با چشمان باز مراقب او باشيد تا کمک برسد.

به‌خاطر بى‌آوريد که هدف شما نجات زندگى مصدوم، جلوگيرى از بدتر شدن وضع مصدوم و بالابردن احتمال بهبودى او است.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/41c.jpg

۱. براى نجات زندگى مصدوم: با قرار دادن مصدوم در وضعيت صحيح راه تنفس او را باز نگهداريد.

- اگر مصدوم نفس نمى‌کشيد يا قلب او ضربان نداشت روش‌هاى نجات زندگى را شروع کنيد و به درمان خود ادامه دهيد تا آنکه کمک پزشکى سر برسد.

- خونريزى را کنترل نمائيد.

۲. جلوگيرى از بدتر شدن وضع مصدوم:

- زخم‌ها را پانسمان کنيد.

- اعضائى را که دچار شکستگى شده‌اند يا جراحت‌هاى بزرگ برداشته‌اند تکان ندهيد.

- مصدوم را در راحت‌ترين وضعيت ممکن متناسب با نياز درمانى قرار دهيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/41b.jpg

۳. براى بالا بردن احتمال بهبودى :

- سعى کنيد به بيمار روحيه بدهيد (اضطراب را از او دور سازيد)، و اعتماد به‌نفس او را تقويت کنيد.

- سعى کنيد تا جائى‌که مى‌توانيد بيمار را از درد و ناراحتى برهانيد.

- مصدوم را با ملايمت انتقال دهيد.

- از مصدوم در برابر سرما و رطوبت حفاظت کنيد.

گزارش وضع مصدوم


اگر نمى‌توانيد خود همراه با مصدوم برويد يادداشتى از چگونگى وضعيت او تهيه کنيد و همراه مصدوم به بيمارستان بفرستيد. اما اگر لازم شد خود شما همراه وى به بيمارستان برويد و وضعيت او را براى پزشک بازگو نمائيد. اين گزارش بايد در برگيرندهٔ موارد زير باشد:

- چگونگى وقوع حادثه يا بدحال شدن مصدوم.

- توصيف مختصرى از صدمه.

- سطح هوشيارى و تغيييرات آن.

- ضربان قلب و تغييرات آن.

- رنگ پوست و تغييرات آن.

- وضعيت خونريزي.

- هر نوع رفتار غيرعادى مصدوم.

- درمانى را که به‌کار برده‌ايد و زمان آن.

هم‌چنين به منزل مصدوم اطلاع دهيد که چه اتفاقى افتاده و مصدوم به کجا برده شده، بهتر است اين کار را به پليس يا مسئول ديگرى که در صحنه وجود دارد واگذار کنيد.

- اموال مصدوم: از آنچه که متعلق به مصدوم است به‌خوبى مراقبت کنيد و آن را به‌وسيله پليس يا پرسنل آمبولانس همراه مصدوم بفرستيد.

زخم و خونريزى



براى آنکه بدن بتواند به‌خوبى کار کند، هميشه بايد گردش خون کافى با فشار مناسب براى رسيدن خون به بافت‌ها، برقرار باشد. خونريزى شديد کار گردش خون را مختل مى‌کند و اختلال در گردش خون باعث مى‌شود که به بافت‌ها، به‌ويژه بافت‌هاى اندام‌هاى اصلى بدن، آسيب برسد که احتمالاً به مرگ مصدوم منجر خواهد شد (به مبحث خطرهاى خونريزى مراجعه شود).

جراحت يا زخم عبارت است از پارگى غيرعادى پوست يا ساير بافت‌ها که باعث مى‌شود خون از بدن خارج شود. زخم‌هاى روى سطح بدن (جراحت‌هاى خارجي) از اين نظر مشکل‌آفرين هستند که باکترى‌ها مى‌توانند از اين راه وارد بدن شده و توليد عفونت نمايند.

- انواع زخم‌ها: زخم‌ها به دو دسته، باز و بسته تقسيم مى‌شوند. زخم‌هاى باز باعث مى‌شوند که خون از بدن خارج شود و خود داراى انواع مختلف است: بريدگي، پارگي، خراش، زخم گلوله و ضرب‌ديدگي. زخم‌هاى بسته باعث مى‌شوند که خون از مسير گردش، ولى نه از بدن، خارج شود. زخم‌هاى بسته را ممکن است به‌صورت ضرب‌ديدگى (ناحيهٔ کبودشده) يا خون‌مردگى در زير پوست مشاهده کرد، و احتمال دارد که در اندام‌هاى غيرقابل مشاهده، بدون هيچ نشانهٔ خارجى به‌وجود آيد.

۱. بريدگى : چاقو، قيچى يا لبهٔ کاغذ باعث زخم ناشى از بريدگى مى‌شوند. اين نوع جراحت ممکن است با خونريزى فراوان همراه باشد. http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/62a.jpg۲. پارگى (ريش شدن): پوست ممکن است به‌صورت غيرمنظم، بر اثر تماس با سيم خاردار، ماشين‌آلات، يا چنگال حيوانات باز شود. شدت خونريزى در اين نوع جراحت کمتر از بريدگى است ولى اين جراحت‌ها معمولاً آلوده هستند. http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/62c.jpg۳. سوراخ: ناخن، سوزن، چنگال، خار گياه، تيزى نرده و حتى دندان مى‌تواند سبب ايجاد چنين جراحتى بشود. در اين‌گونه جراحت‌ها ممکن است صدمهٔ داخلى شديد باشد. اگر زخم عميق باشد به‌علت نفوذ غبار يا ذرات ريز آلوده، امکان عفونت زياد است. http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/62b.jpg۴. خراش: معمولاً خراش بر اثر سائيده شدن يا سر خوردن روى سطح زبر به‌وجود مى‌آيد. لايهٔ سطحى پوست خراشيده مى‌شود و يک ناحيهٔ ”پوست‌رفته“ باقى مى‌ماند. اين نوع زخم‌ها اغلب آلوده به غبار و کثافت هستند و به سادگى عفونى مى‌شوند. بعضى از سوختگى‌هاى ناشى از سايش (اصطکاک) که بر اثر آن پوست رفتگى ايجاد مى‌شود را مى‌توان مانند خراش درمان نمود. http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/63a.jpg۵. زخم گلوله: زخم‌هاى ناشى از اصابت گلوله (تفنگ، ترکش توپ يا خمپاره) مى‌توانند سبب جراحت‌هاى عميق داخلى شوند. هنگام اصابت گلوله يا ترکش يک زخم در ناحيهٔ ورود گلوله و يک زخم بزرگتر در ناحيه خروج به‌وجود مى‌آيد. وجود اين جراحت‌ها در ناحيه ورود و خروج به‌ تنهائى مهم نيست بلکه ممکن است اندام‌هاى داخلى و بافت‌ها و رگ‌هاى خونى در مسير گذر گلوله به‌شدت مجروح شده باشند و علاوه بر خونريزى بيروني، خونريزى داخلى هم وجود داشته باشد. http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/63b.jpg۶. ضرب‌ديدگى: اين جراحت به‌وسيلهٔ افتادن يا ضربهٔ يک جسم سنگين به‌وجود مى‌آيد که با عث شکافته‌شدن پوست و کبودى بافت‌هاى اطراف مى‌شود. در اين‌گونه موارد احتمال آسيب‌ديدگى اندام‌هاى زيرين (مثلاً شکستگي) را نبايد از نظر دور داشت. در ضرب‌ديدگى اگرچه ممکن است پوست نشکافته باشد اما رگ‌هاى خونى آسيب‌ديده پاره شده و خون آنها به بافت اطراف تراوش مى‌کند. کبودى ناحيه آسيب‌ديده ناشى از اين مسئله است.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/63c.jpg

- انواع خونريزى: سه نوع خونريزى وجود دارد که نام هر کدام از نوع رگ‌هاى خونى آسيب‌ديده گرفته شده: شرياني، وريدى و مويرگى (به مبحث خون و گردش آن مراجعه شود). خونريزى شريانى عمده از همه وخيم‌تر است و بايد اول به درمان آن پرداخت (به مبحث خطر خونريزى مراجعه شود).

خونريزى مويرگى هميشه وجود دارد، در بعضى از جراحت‌ها، خونريزى شريانى و مويرگى با هم وجود دارند

۱. خونريزى شريانى (سرخرگى): در حالت عادى خونى که در شريان‌ها جريان دارد کاملاً اکسيژن‌دار است و رنگ آن قرمز روشن است. اين خون مستقيماً از قلب مى‌آيد و به اين جهت داراى فشار است و اغلب همراه با تپش قلب به بيرون از زخم مى‌جهد.

- توجه: شريان‌هائى که خون را از قلب به شش‌ها مى‌برند خون آنها کاملاً اکسيژن‌دار نيست.

۲. خونريزى وريدى (سياهرگى): در حالت عادى رنگ خونى که در وريدها جريان دارد قرمز تيره است زيرا که اکسيژن کمترى دارد. جريان خون سياهرگ‌ها داراى فشار کمترى نسبت به خون شريان‌ها است و از زخم به بيرون نمى‌جهد. اما اگر يک سياهرگ اصلى بريده شود خون فراوانى به بيرون جارى مى‌شود.

۳. خونريزى مويرگى: مويرگ‌ها داراى هر دو خون شريانى و وريدى هستند. خونريزى مويرگى معمول‌ترين نوع خونريزى است و در هر زخمى وجود دارد تنها در اين نوع خونريزى است که در جراحت‌هاى جزئى خون از زخم به بيرون به آرامى تراوش مى‌کند.

گاز گرفتگى توسط حيوانات


باکترى‌ها، هم در دهان حيوانات وحشى و هم حيوانات اهلى پرورش مى‌يابند. حيوانات داراى دندان‌هاى باريک و تيز هستند. به اين علت جاى گاز گرفتن آنها اغلب به‌صورت سوراخ‌هاى نسبتاً عميق باقى مى‌ماند و احتمالاً ميکروب‌هاى مضرّ به بافت‌ها راه مى‌يابند.

گاز گرفته‌شدن به‌وسيلهٔ انسان نيز بالقوه خطرناک است. به گازگرفتگى‌هائى که سبب پاره شدن پوست مى‌شوند بايد توجه کرد و از عفونى شدن آنها جلوگيرى نمود. چرا که ممکن است منجر به کزاز يا در بعضى مناطق منجر به هارى شوند.

- عوارض و نشانه‌ها:

۱. يک يا چند سوراخ به‌شکل دندان روى پوست.

۲. پارگى‌هاى متعدد که نشانهٔ گازگرفتن هستند.

۳. خونريزى بسته به شدت جراحت ممکن است زياد يا جزئى باشد.

- هدف: زخم‌ها را درمان کرده و مصدوم را نزد پزشک بفرستيد. اگر جراحت شديد بود او را به‌صورت اورژانس به بيمارستان برسانيد. اگر مصدوم مورد حملهٔ سگ قرار گرفته بود به پليس اطلاع دهيد.

- درمان:

براى جراحت‌هاى سطحى: ۱. جراحت را براى مدت ۵ دقيقه با آب و صابون بشوئيد. آن را خشک کنيد و سپس با يک باند استريل غير آغشته به دارو آن را پانسمان کنيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/86a.jpg

۲. به پزشک مراجعه کنيد.

براى جراحت‌هاى وخيم: ۱. براى جلوگيرى از خونريزى مستقيماً روى زخم فشار وارد کنيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/86b.jpg

۲. يک باند استريل غيرآغشته به دارو روى زخم بگذاريد و روى آن محکم باند بپيچيد.

۳. مصدوم را به بيمارستان برسانيد.

- هارى: عامل اين بيمارى خطرناک که بالقوه مرگ‌آور است به‌وسيله آب دهان حيوانات آلوده منتشر مى‌شود. در صورت گازگرفتگى به‌وسيله سگ اگر به آلوده بودن حيوان مظنون هستيد مصدوم را به مراکز درمانى مخصوص اين‌گونه بيمارى‌ها بفرستيد تا تحت يک دوره تزريق قرار گيرد.

زخم‌هاى عفونى



تمام زخم‌هاى باز به‌نحوى به‌وسيلهٔ باکترى که از عامل جراحت، از هوا، يا از تنفس يا انگشت‌هاى امدادگر ناشى مى‌شود، آلوده مى‌شوند. بعضى از اين باکترى‌هاى زيان‌آور به‌وسيلهٔ خونريزى به بيرون از بافت‌هاى آسيب‌ديده رانده مى‌شوند. بقيهٔ باکترى‌هائى که باقى مى‌مانند معمولاً به‌وسيله سلول‌هاى (گلبول) سفيد خون نابود مى‌شوند و زخم تميز و سالم مى‌ماند (به مبحث سيستم لنف مراجعه شود). درمان عادى امدادگر در مورد زخم‌ها شامل جلوگيرى از عفونت هم مى‌شود. اگر جراحت پس از حدود ۴۸ ساعت کاملاً خوب نشد ممکن است به‌علت غبار، بافت‌هاى مرده، اشياء خارجى و (يا) ميکروب‌هائى که احتمالاً در زخم باقى مانده‌اند عفونى شده باشد. اگر عفونت گسترش يابد ممکن است پى‌آمدهاى وخيمى در بر داشته باشد. عفونت ممکن است وارد گردش خون شده و به ساير قسمت‌هاى بدن برسد. که درنتيجه باعث نابودى بافت‌هاى مختلف بدن شده و گاهى منجر به مرگ مى‌شود.

- عوارض و نشانه‌ها: ۱. زياد شدن درد و سوزش زخم.

۲. زياد شدن ورم و قرمزى زخم و ازدياد حرارت بافت‌هاى اطراف زخم.

۳. ممکن است چرک از زخم تراوش کند.

۴. اگر عفونت حاد باشد مصدوم دچار تب، عرق کردن، تشنگي، لرز و بى‌حالى مى‌شود.

۵. ورم و حساسيت در غده‌هاى لنفي.

۶. يک دنبالهٔ قرمز کمرنگ (مجارى لنفى عفونى شده) احتمالاً در سطح قسمت داخلى بازوها يا ساق پا به سمت غده‌هاى لنفى مشاهده مى‌شود.

- هدف : هرچه زودتر نزد پزشک برويد. - سيستم لنف: عبارت است از شبکه‌اى از رگ‌هاى موئين که در فاصله‌هاى مختلف به يکديگر مى‌پيوندند و تشکيل مجراهاى لنفى را مى‌دهند. مجراهاى لنفى در مسير خود از غده‌هاى کوچک متعددى مى‌گذرند که گره‌هاى لنفى (غده‌هاى لنفي) ناميده مى‌شوند. مايعى که آن را لنف مى‌ناميم از بافت‌ها به مجراهاى لنفى جريان مى‌يابد و اين مايع داراى سلول‌ها (گلبول‌هاي) سفيد است، اين سلول‌ها قادر هستند باکترى‌ها يا سلول‌هاى مرده را به درون خون بکشند و نابود سازند. اين سلول‌ها در حين عبور (مايع) لنف از گره‌هاى لنفى رسوب مى‌کنند. در واقع گره‌هاى لنفى اين سلول‌ها را به دام مى‌اندازند و نابود مى‌کنند و به اين وسيله مانع از بازگشت آنها به گردش خون مى‌شوند. اين سيستم کلاً به حفاظت از بدن در برابر عفونت کمک مى‌کند. در بدن سه ناحيهٔ اصلى از گره‌هاى لنفى سطحى وجود دارد: گردن، زير بغل و کشالهٔ ران. زمانى که اين غده‌ها بر اثر عفونت تحريک شوند متورم و دردناک مى‌شوند. http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/68.jpg- درمان : ۱. زخم را با يک تکه پارچه غير آغشته به دارو و استريل يا چيزى مشابه آن که تميز باشد بپوشانيد و روى آن را باندپيچى کنيد. http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/69a.jpg

۲. عضو مجروح را بالا ببنديد، و به ويژه اگر ورم کرده باشد آن را به‌وسيلهٔ از شانه آويزان کردن بى‌حرکت کنيد.



http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/69b.jpg

۳. مصدوم را به بيمارستان برسانيد.

- عفونت کزاز (آرواره قفل کردن): ميکروب‌هاى کزاز موجود در زخم، ماده‌اى سمى توليد مى‌کنند که در اعصاب بدن پخش شده و سبب گرفتگى (اسپاسم) شديد عضلانى به‌ويژه در آرواره‌ها مى‌شوند که به‌همين سبب به آن نام آرواره قفل‌کن داده‌اند. اين عفونت بسيار خطرناک است و اگر در مراحل اوليه خود درمان نشود، درمان آن در مراحل پيشرفته خيلى مشکل خواهد بود و احتمالاً به مرگ مصدوم منجر خواهد شد.

هر زخمى خطر عفونى شدن را به‌همراه دارد. اما خطر عفونت کزاز در زخم‌هاى کثيف، به‌ويژه زخم‌هاى آلوده به خاکى که حيوانات روى آن چرا مى‌کنند و هم‌چنين در زخم‌هاى عميق که داراى بافت‌هاى مرده است؛ يا در زخم‌هائى که در آن شيء خارجى فرو رفته است، بيشتر است.

هرکسى بايستى برعليه کزاز به‌طور منظم واکسينه شود، مجروحى که اصلاً برعليه کزاز واکسينه نشده يا از مدت تزريق، مدت‌ها گذشته است حتماً بايستى به پزشک مراجعه کند.

مارگزيدگى


علاوه بر آنکه نيش مار سمى خطرناک است، وحشت ناشى از نيش زدن مار نيز ممکن است منجر به وارد شدن شوک شديد به مصدوم شود.

در کشورهائى که انواع متعددى از مارهاى سمى وجود دارد مشخص کردن مار جهت تعيين و تزريق سرم ضد آن اهميت دارد. بنابراين حتى‌المقدور سعى کنيد مار را بکشيد و نگهداريد يا حداقل مشخصات مار را به‌خاطر بسپاريد، اين کار راهنمائى خوبى براى بيمارستان است. به‌طور کلى مارهاى سمى داراى چشمان شکاف‌مانند و مارهاى غيرسمى داراى چشم‌هائى گرد هستند.

- عوارض و نشانه‌ها:



۱. تار شدن ديد، احتمالاً حالت تهوع و استفراغ.

۲. يک يا دو سوراخ کوچک همراه با درد تيز و تورم در ناحيهٔ جراحت.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/87a.jpg

۳. تنفس ممکن است مشکل يا اصلاً قطع شود.

۴. عوارض و نشانه‌هاى شوک.

۵. جارى‌شدن آب دهان و عرق کردن در مراحل پيشرفته تأثير زهر.

- هدف:

اطمينان خاطر بخشيدن به مصدوم، جلوگيرى از حرکت مصدوم براى به تعويق انداختن جذب زهر، و رساندن سريع مصدوم به بيمارستان مشخصات مار را يادداشت يا به‌خاطر بسپاريد.

- درمان:

۱. مصدوم را بخوابانيد و از او بخواهيد حرکت نکند.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/87b.jpg

۲. عضو مجروح را تکان ندهيد و آن را به‌صورتى که پائين‌تر از قلب باشد بى‌حرکت نگهداريد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/87c.jpg

۳. اگر آب و صابون در دسترس بود ناحيهٔ جراحت را با آن بشوئيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/87d.jpg

۴. اگر مصدوم بيهوش شد، ولى به‌طور عادى نفس مى‌کشيد او را در وضعيت بهبود قرار دهيد.

۵. اگر تنفس و ضربان قلب ايستاد، روش‌هاى نجات زندگى را بلافاصله شروع کنيد.

۶. مصدوم را به بيمارستان برسانيد. اگر امکان داشت مار را بگيريد و در يک محفظهٔ مطمئن همراه مصدوم بفرستيد.

خونريزى داخلى


خونريزى داخلى بر اثر جراحت‌هائى نظير شکستگي، له‌شدگى يا به علت وضعيت خاصى مانند خونريزى ناشى از زخم معده رخ مى‌دهد. اندام‌هاى داخلى مثل طحال و جگر ممکن است به‌وسيلهٔ ضربهٔ وارده به بدن آسيب ببينند در حالى‌که اين آسيب نشانه خارجى نداشته باشد.
خونريزى داخلى بايد به اندازه خونريزى خارجى جدى گرفته شود. درست است که در خونريزى داخلى خون از بدن بيرون نمى‌رود، اما به‌هرحال از سيستم گردش خون خارج شده و اندام‌هاى حياتى دچار کمبود اکسيژن مى‌شوند (به مبحث خطر خونريزى مراجعه شود). هم‌چنين انباشتگى خون بر اثر خونريزى داخلى ممکن است سبب شود که به اندام‌هاى حياتى فشار وارد آورده شود و اين امر مشکل ايجاد خواهد کرد. به‌طور مثال انباشتگى خون در زير جمجمه بر اثر خونريزى داخلي، ممکن است سبب شود به مغز فشار وارد آورده شود که منجر به بيهوشى مى‌شود؛ يا آنکه خونريزى داخلى سينه ممکن است مانع از انبساط شش‌ها بشود.


احتمال دارد خون جراحت‌هاى داخلى در يکى از حفره‌هاى بدن جمع شود و پنهان باقى بماند. يا اينکه خونريزى داخلى ممکن است بر اثر جريان يافتن خون از يک يا چند روزنهٔ بدن مانند دهان يا مقعد به بيرون از بدن؛ يا بر اثر مشاهدهٔ رنگ‌پريدگى و کبودي، آشکار شود.

هميشه پس از يک سانحه شديد اگر بدون مشاهدهٔ خونريزى بيرونى آشکار عوارض و نشانه‌هاى شوک را در مصدوم مشاهده کرديد يا اگر طرح لباس مصدوم به‌شکل کبودى روى بدن او نقش بسته بود احتمال بدهيد که ممکن است خونريزى داخلى وجود داشته باشد.

- عوارض و نشانه‌ها:

عوارض و نشانه‌هاى خونريزى داخلى بسته به ميزان خونريزى و حجم خون از دست رفته فرق مى‌کند.

۱. داشتن سابقهٔ جراحت داخلى که احتمالاً باعث خونريزى شده است (مثلاً زخم معده).

۲. چگونگى وقوع حادثه و ايجاد مزاحمت.

۳. درد و حساسيت در اطراف ناحيه صدمه ديده؛ در قسمت صدمه ديده ورم و تنش احساس مى‌شود.

۴. عوارض و نشانه‌هاى شوک:

تنفس کم عمق مى‌شود و گاهى اوقات همراه با خميازه و آه است (مصدوم تشنه هوا مى‌شود)، مصدوم بى‌قرار و پرحرف مى‌شود. مصدوم از تشنگى شکايت مى‌کند.

۵. جريان خون از يکى از روزنه‌ها (دهان، بيني، مقعد) مشاهده مى‌شود.
- هدف:
بلافاصله ترتيب انتقال مصدوم را به بيمارستان بدهيد زيرا معمولاً امکان ندارد به‌وسيله استفاده از کمک‌هاى اوليه بتوان خونريزى داخلى را متوقف نمود.

- درمان: ۱. مصدوم را طورى بخوابانيد که سر وى پائين‌تر از پا باشد و سر او را به يک سو خم کنيد تا مطمئن شويد که به اندازهٔ کافى خون به مغز مى‌رسد. به مصدوم توصيه کنيد که حرکت نکند.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/70a.jpg

۲. اگر جراحت مصدوم اجازه مى‌دهد پاهاى مصدوم را بلند کنيد تا خون به اندازه کافى به سوى اندام‌هاى حياتى سرازير شود.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/70b.jpg

۳. پوشش‌هاى تنگ به دور گردن، سينه و کمر را شل کنيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/71a.jpg

۴. به بيمار اطمينان خاطر بدهيد و براى وى لزوم آرامش را توضيح دهيد.

۵. براى برطرف ساختن حالت شوک او را به ترتيبى که در مبحث شوک گفته شده درمان کنيد. http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/71b.jpg

۶. ميزان تنفس، نبض و سطح هوشيارى را هر ۱۰ دقيقه يکبار چک کنيد. نتايج را براى گزارش به پزشک يادداشت کنيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/71c.jpg

۷. مصدوم را براى يافتن ساير جراحت‌هاى احتمالى معاينه کنيد. در صورت لزوم آنها را درمان کنيد.

۸. اگر مصدوم بيهوش شده بود ولى به‌صورت عادى نفس مى‌کشيد او را در وضعيت بهبود قرار دهيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/71d.jpg

۹. اگر تنفس و ضربان قلب قطع شد بلافاصله روش‌هاى نجات زندگى را شروع کنيد.

۱۰. علاوه بر آنکه روى مصدوم را با يک پتو مى‌پوشانيد اگر امکان داشت زيرا او هم يک پتو بى‌اندازيد.

۱۱. اگر از نقطه‌اى از بدن مصدوم مايعى خارج شد يا استفراغ کرد اين موضوع را يادداشت کنيد. اگر امکان داشت نمونه‌اى از آن را همراه با مصدوم به بيمارستان بفرستيد.

۱۲. بلافاصله مصدوم را با برانکارد به‌طورى که وضعيت درمانى وى حفظ شود به بيمارستان برسانيد.

نبايد از راه دهان چيزى به مصدوم بخورانيد.

جراحت فرق سر


جراحت‌هاى فوق سر اکثراً بر اثر به زمين افتادن رخ مى‌دهد که معمولاً در ميان پيرها، بيماران و لايعقل‌ها شايع است. عامل‌هاى ديگر اين جراحت عبارتند از تصادف جاده‌اي، کتک‌کاري، حوادث ورزشي، يا افتادن اشياء سنگين روى سر.

زخم فرق سر مى‌تواند با خونريزى فراوان همراه باشد زيرا که اصولاً خون زيادى به فرق سر مى‌رسد و هم‌چنين پوستى که جمجمه را مى‌پوشاند به‌صورت کاملاً فشرده کشيده شده است. معمولاً بر اثر آسيب ديدن، پوست سر شکاف برمى‌دارد و يک زخم باز به‌وجود مى‌آيد. اين خونريزى بيشتر از آنچه که واقعاً هست وحشت‌آور مى‌نمايد. امکان دارد که شکستگى جمجمه هم وجود داشته باشد.

- عوارض و نشانه‌ها:

۱. درد، حساسيت و خونريزى در فرق سر، و احتمالاً ورآمدن پوست سر در ناحيهٔ جراحت.

۲. ورم در اطراف زخم.

۳. احتمالاً عوارض و نشانه‌هاى شکستگى جمجمه.

۴. نشانه‌هاى صدمهٔ مغزى ممکن است مشاهده شود.

۵. بيهوشى ممکن است دست بدهد.

- هدف:

ترتيب انتقال فورى او را به بيمارستان بدهيد، اصولاً تمام جراحت‌هاى سر بايستى به‌وسيله دکتر معاينه شود و جلوگيرى فورى از خونريزي.

- درمان:

۱. کنترل خونريزى با استفاده از فشار مستقيم. يک باند پانسمان يا بالشتک که بزرگتر از زخم باشد روى آن قرار دهيد و محکم باندپيچى نمائيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/73a.jpg

توجه:

باندپيچى فرق سر براى ايجاد فشار مستقيم روى زخم و جلوگيرى از خونريزى نيست.

اگر در فرق سر شکستگى وجود دارد يا جسم خارجى در آن فرو رفته از وارد آوردن فشار مستقيم روى سر خوددارى کنيد.

۲. اگر مصدوم به هوش است او را طورى بخوابانيد که سر و شانه‌هاى آن کمى بالا باشد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/73b.jpg

۳. ميزان تنفس، نبض و سطح هوشيارى را هر ۱۰ دقيقه يکبار چک کنيد.

۴. اگر مصدوم بيهوش شد او را در وضعيت بهبود طورى قرار دهيد که قسمت جراحت برداشته بالا باشد.

۵. اگر تنفس و ضربان قلب ايستاد، روش‌هاى نجات زندگى را بلافاصله شروع کنيد.

۶. بلافاصله ترتيب انتقال او را با برانکارد به‌طورى که وضعيت درمانى وى حفظ شود به بيمارستان بدهيد.

خونريزى از گوش

خونريزى از داخل کانال گوش با خونريزى از قسمت بيرونى گوش عموماً به علت پارگى پرده گوش يا به‌علت شکستگى جمجمه رخ مى‌دهد. پاره شدن پرده گوش مى‌تواند ناشى از فرو کردن اشياء به داخل گوش، پرت شدن هنگام اسکى روى آب، غواصى در اعماق، يا نزديک بودن به محل وقوع انفجار، باشد.

شکستگى جمجمه جدى‌تر است و اگر خون و (يا) يک مايع آب مانند شفاف (مايع مغزى - نخاعي) از گوش سرازير شد اين احتمال را بدهيد که مسئله شکستگى جمجمه در ميان است.

- عوارض و نشانه‌ها:

۱. اگر ناشى از پارگى پرده گوش باشد.

- مصدوم داخل گوش خود احساس درد مى‌کند.

- کري.

- جريان آرام خون از گوش.

۲. اگر ناشى از شکستگى جمجمه باشد.

- چگونگى وقوع حادثه احتمالاً وجود شکستگى جمجمه يا ساير آسيب‌هاى سر را مشخص مى‌سازد.

- مصدوم از سردرد شکايت مى‌کند.

- مقدار کمى خون مخلوط با مايع آب‌مانند شفاف مغزى - نخاعى از گوش سرازير مى‌شود.

- مصدوم احتمالاً بيهوش مى‌شود.

- هدف:

ترتيب انتقال مصدوم به بيمارستان را بدهيد. اگر احتمال شکستگى جمجمه مى‌رود توجه خاصى به سطح هوشيارى نشان دهيد.

- درمان:

۱. در صورتى‌که مصدوم بيهوش نيست او را در وضعيت نيمه خوابيده قرار دهيد به‌طورى که سر به‌سوى قسمت مجروح‌شده خم شود، تا خون يا مايع بتواند خارج شود.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/74a.jpg

۲. گوش را با يک باند استريل غيرآغشته به دارو يا مشابه آن که تميز باشد بپوشانيد و روى آن را خيلى شل باندپيچى کنيد يا با چسب به اطراف بچسبانيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/74b.jpg

نبايد گوش را ببنديد يا سعى کنيد که جريان خون را متوقف سازيد. فشار ممکن است باعث صدمه ديدن گوش ميانى بشود.

۳. ميزان تنفس، نبض، و سطح هوشيارى را هر ۱۰ دقيقه يکبار آزمايش کنيد.

۴. براى برطرف ساختن حالت شوک به ترتيبى که در مبحث شوک گفته شده عمل کنيد.

۵. اگر مصدوم بيهوش شد اما تنفس آن حالت عادى داشت او را در وضعيت بهبود قرار دهيد؛ سر بايستى به سمت قسمت مجروح خم شود تا مايع از آن خارج شود.

۶. اگر تنفس و ضربان ايستاد روش‌هاى نجات زندگى را بلافاصله شروع کنيد.

۷. او را با برانکارد به بيمارستان برسانيد به‌طورى که وضعيت مناسب مصدوم طى انتقال حفظ شود.

خونریزی بینی

اين يک خونريزى عادى است که معمولاً به رگ‌هاى خونى داخل سوراخ بينى مربوط مى‌شود. اين حالت بر اثر ضربه به بيني، يا برخورد بينى با يک سطح سفت روى مى‌دهد. اما امکان دارد جارى شدن مايع خون‌آلود از بينى نشانه شکستگى در جمجمه باشد.

خونريزى بينى نه تنها از دست رفتن مقدار قابل توجه خون را در بر دارد بلکه ممکن است باعث شود که مصدوم مقدار زيادى خون را ببلعد يا خون وارد ريه وى بشود، که منجر به استفراغ يا اشکال در تنفس مى‌شود.


- عوارض و نشانه‌ها:

۱. جريان آرام خون از بيني.

۲. اگر شکستگى جمجمه رخ داده باشد مخلوطى از خون و مايع آب‌مانند شفاف مغزى - نخاعى از بينى سرازير مى‌شود.

- هدف:

حفاظت از ايمنى تنفس به‌وسيله جلوگيرى از ورود خون به ريه‌ها و کنترل خونريزي.

- درمان:

۱. مصدوم را بنشانيد به‌طورى که سر آن کاملاً رو به جلو باشد و پوشش‌هاى تنگ به دور گردن و سينه را شل کنيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/75a.jpg

۲. به مصدوم توصيه کنيد که از راه دهان نفس بکشد و قسمت نرم بينى را با دو انگشت به‌هم فشار دهد. (وقتى مصدوم خسته شد، شما اين‌کار را انجام دهيد).

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/75b.jpg

۳. به مصدوم بگوئيد که خون داخل دهان را تف کند؛ بلعيدن خون باعث حالت تهوع و استفراغ مى‌شود.

۴. پس از ۱۰ دقيقه به او بگوئيد که به فشردن بينى خاتمه دهد. اگر خون بند نيامد براى ۱۰ دقيقه ديگر به اين کار ادامه دهيد.

نبايد بگذاريد که مصدوم سر خود را بالا بگيرد.

۵. در حالى‌که سر مصدوم کاملاً رو به جلو قرار گرفته با ملايمت اطراف دهان و بينى مصدوم را تميز کنيد. براى اين‌کار مى‌توانيد از يک تکه پنبه يا يک پارچه تميز که آن را داخل آب ولرم نم‌دار کرده‌ايد استفاده کنيد. با پنبه يا نظاير آن راه بينى را مسدود نکنيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/75c.jpg

۶. وقتى خون بند آمد از مصدوم بخواهيد که تقلا نکند و به او توصيه کنيد که حداقل براى ۴ ساعت به بينى خود دست نزند تا لخته‌ها آسيبى نبينند.

۷. اگر پس از ۳۰ دقيقه خونريزى همچنان ادامه يافت يا دوباره شروع شد از او بخواهيد که به پزشک مراجعه کند.

خونريزى از لثه‌ها

خونريزى از حفرهٔ دندان معمولاً پس از کشيدن دندان يا حادثه‌اى که منجر به از دست دادن دندان مى‌شود اتفاق مى‌افتد که در حالت اخير امکان دارد با شکستگى آرواره همراه باشد. خرد شدن يا از جا کنده شدن دندان عموماً ايجاد پارگى در دهان مى‌نمايد.


- عوارض و نشانه‌ها:

خونريزى از حفرهٔ دندان و احتمالاً پارگى لثه در اطراف حفره.

- هدف:

حفاظت از ايمنى تنفس به‌وسيله جلوگيرى از وارد شدن خون به ريه و کنترل خونريزي. اگر دندان بر اثر ضربه لق شده باشد به دندانپزشک مراجعه کنيد.

- درمان:

۱. از مصدوم بخواهيد که بنشيند و سر خود را به‌طرف محل خونريزى خم کند، تا خون از دهان خارج شود.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/76a.jpg

۲. يک بالشتک ضخيم يا يک تکه پارچهٔ تميز ضخيم روي، نه داخل، محل خونريزى قرار دهيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/76b.jpg

توجه:

بالشتک يا پارچه بايد به اندازهٔ کافى ضخيم باشد تا هنگامى که مصدوم با دندان آن را فشار مى‌دهد، دندان‌هاى وى به‌هم سائيده نشوند.

۳. از مصدوم بخواهيد که بالشتک را روى زخم با انگشت‌هاى خود ميزان کند سپس براى ۱۰ تا ۲۰ دقيقه با دندان آن را فشار دهد و به‌همان حال نگهدارد. و با دست ديگر چانه خود را نگهدارد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/76c.jpg

۴. به مصدوم بگوئيد که خون داخل دهان خود را در همان حال که بالشتک را نگهداشته، به بيرون تف کند؛ بلعيدن خون احتمالاً باعث استفراغ خواهد شد.

۵. پس از ۱۰-۲۰ دقيقه بالشتک را بيرون بياوريد به‌طورى که لخته‌هاى خون آسيب نرسد، و محل خونريزى را خوب معاينه کنيد. اگر خونريزى همچنان ادامه داشت، بالشتک را عوض کنيد و از مصدوم بخواهيد که براى ۱۰ دقيقه ديگر هم بالشتک جديد را نگهدارد.

۶. دهان را نشوئيد چون به لخته‌ها آسيب مى‌رسد. و به مصدوم توصيه کنيد که از نوشيدن مايعات گرم براى ۱۲ ساعت خوددارى کند.

۷. اگر خونريزى باز هم بند نيامد يا دوباره شروع شد به مصدوم توصيه کنيد به دندانپزشک مراجعه کنيد.

اگر احتمال مى‌دهيد که فک شکسته باشد آن را به ترتيبى که در مبحث شکستگى صورت و آرواره گفته شده درمان کنيد.

۸. اگر دندان مصدوم از جا درآمد آن را در يک محفظه تميز قرار دهيد. سريعاً همراه مصدوم نزد دندانپزشک بفرستيد.

جراحت دهان

بريدگى زبان، لب‌ها، يا آستر دهان مى‌تواند از زخم‌هاى جزئى تا بزرگ را شامل شود. اين جراحت‌ها معمولاً بر اثر فشار دندان مصدوم به هنگام با صورت به زمين خوردن، يا ضربه به صورت ايجاد مى‌شود. خونريزى اين‌گونه زخم‌ها ممکن است شديد باشد زيرا خون اين ناحيه اصولاً زياد است و پوستى که رگ‌هاى خونى اين ناحيه را مى‌پوشاند بسيار نازک است.

- عوارض و نشانه‌ها:

۱. خونريزى داخل يا اطراف دهان

۲. احساس درد در ناحيه آسيب‌ديده.

- هدف:

حفاظت از تنفس به‌وسيله جلوگيرى از ورود خون به ريه‌ها و کنترل خونريزي.

- درمان:

۱. از مصدوم بخواهيد که بنشيند و سرش را به‌طرف قسمت آسيب‌ديده خم کند و کاملاً جلو بگيرد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/77a.jpg

۲. براى کنترل خونريزي، يک تکه پارچهٔ تميز روى زخم بگذاريد و به‌وسيلهٔ شست از يک‌سو و ساير انگشت‌ها از سوى ديگر، مستقيماً روى زخم‌ فشار وارد کنيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/77b.jpg

۳. به مصدوم بگوئيد که خون داخل دهان خود را تف کند، بلعيدن خون باعث استفراغ خواهد شد.

۴. اگر پس از ۲۰-۱۰ دقيقه باز هم خونريزى ادامه يافت، يا اگر زخم بزرگ بود و پوست شکاف عميق برداشته بود، مصدوم را روانهٔ بيمارستان کنيد.

۵. دهان را نشوئيد چون به لخته آسيب مى‌رسد. به مصدوم توصيه کنيد که از آشاميدن مايعات گرم براى ۱۲ ساعت خوددارى کند.



جراحت‌هاى چشم تمام جراحت‌هاى چشم بالقوه خطرناک هستند حتى يک خراش سطحى مى‌تواند منجر به جراحت سطح چشم يا عفونت آن و احتمالاً همراه با اختلال در بينائى و حتى کورى بشود.

چشم ممکن است بر اثر ضربه، شکستن عينک، براده فلزات، خرده شيشه يا ذرات ريز که در چشم فرو مى‌روند خراش برداشته يا دچار ضرب‌ديدگى بشود. براى درمان اشياء خارجى در چشم به مبحث شيء خارجى در چشم مراجعه شود.

- عوارض و نشانه‌ها:

۱. از دست رفتن قسمتى از بينائى به‌صورت نسبى يا کامل حتى بدون مشاهده هيچ‌گونه زخم مشهود روى چشم.

۲. درد و خون‌گرفتگى چشم که احتمالاً با يک زخم مشهود روى حدقه چشم يا پلک‌ها همراه است.

۳. خونريزى يا جارى شدن يک مايع شفاف از زخم چشم. احتمالاً در اين حالت حدقهٔ چشم حالت گرد خود را از دست داده و مسطح مى‌شود.

- هدف:

محافظت از چشم به‌وسيله جلوگيرى از حرکت آن و مراجعه به پزشک.

- درمان:

۱. مصدوم را به پشت بخوابانيد و سر او را کاملاً آرام و بى‌حرکت نگهداريد.

نبايد کوشش کنيد که جسم خارجى را از چشم خارج سازيد.

۲. از مصدوم بخواهيد که چشم آسيب‌ديده را ببندد و سپس روى آن با ملايمت يک چشم‌بند يا يک باند استريل غير آغشته به دارو بگذاريد و روى آن را شل باندپيچى کرده يا باند را با چسب به اطراف بچسبانيد.

۳. از مصدوم بخواهيد که چشم سالم خود را بى‌حرکت نگاه دارد زيرا حرکت آن باعث حرکت چشم آسيب‌ديده خواهد شد. اگر لازم شد هر دو چشم را باندپيچى کنيد تا از حرکت غيرضرورى چشم‌‌ها جلوگيرى شود. قبل از بستن چشم مصدوم به او اطمينان‌خاطر بدهيد.

۴. مصدوم را با همان چشم بسته به بيمارستان برسانيد.

میدونم این پست اسپم محسوب میشه و اگه رزیتا خانوم صلاح دونست حذفش کند.

بابت زحمت رزیتا خانوم تشکر میکنم.
دوستان کمکهای اولیه خیلی مهم است و حتمن هم این پست رو بخونید.
میتونید تو کلاسهای کمک های اولیه که هلال احمر رایگان برگزار میکنه شرکت کنید. و کارت پایان دوره بگیرید که از مقدماتی تا پیشرفته هستش.
امیدوارم هیچگاه براتون مشکلی پیش نیاد. اما حادثه خبر نمیکند و اگه این دوره رو بگزرونید و یاد بگیرید خیلی خوبه .

جراحتهای کف دست و دست



زخم‌هاى کف دست احتمالاً بر اثر بريدگى به‌وسيله شيشه يا يک آلت تيز يا افتادن دست روى يک شيء تيز رخ مى‌دهد. چنين زخم‌هائى احتمالاً خونريزى فراوان در بر داشته و ممکن است با شکستگى دست همراه باشد. اگر زخم عميق باشد عصب‌ها و پى‌هاى دست ممکن است صدمه ديده باشند.


- عوارض و نشانه‌ها:

۱. احساس درد در محل زخم.

۲. در صورتى‌که عصب‌ها و پى‌هاى موجود در زير ناحيه زخم آسيب ديده باشند بى‌حسى و بى‌حرکتى در انگشتان دست مشاهده مى‌شود.


- هدف:

کنترل خونريزى و رساندن مصدوم به بيمارستان بدون آنکه کوشش نمائيد جسم فرو رفته در دست او را خارج کنيد.


- درمان:

۱. براى کنترل خونريزى يک باند استريل يا گاز و يک بالشتک تميز روى زخم قرار دهيد و مستقيماً روى زخم فشار دهيد. اگر گاز يا بالشتک در اختيار نبود مى‌توانيد از يک تکه پارچه تميز استفاده کنيد.


http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/78a.jpg


۲. از مصدوم بخواهيد که با مشت کردن انگشتان خود روى زخم فشار دهد.


http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/78b.jpg


اگر اين کار امکان نداشت، مصدوم بايد با دست ديگر خود روى انگشتان مشت‌شده و در نهايت روى زخم فشار وارد آورد.


۳. دست جراحت برداشته را بالا بگيريد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/78c.jpg

۴. در حالى‌که مصدوم انگشتان خود را مشت کرده است محکم آن را باندپيچى کنيد و براى باندپيچى از باندهائى که دو سر آن آزاد است يا از باند تا شده استفاده کنيد. انتهاى باند را محکم روى بند انگشتان گره بزنيد تا فشار روى زخم حفظ شود.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/78d.jpg


۵. دست را با نوار شکسته‌بندى از شانه آويزان کنيد.


- اگر شيء خارجى در دست فرو رفته بود:

۱. با فشردن لبه‌هاى زخم به يکديگر در کنار جسم سعى کنيد خون را بند بياوريد. سپس آن را همان‌گونه که در قسمت اشياء خارجى گفته شد درمان کنيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/78e.jpg

۲. پانسمان را به‌وسيلهٔ باندپيچى به‌صورت اريب در جاى خود محکم کنيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/78f.jpg

۳. دست را با استفاده از باند شکسته‌بندى از شانه آويزان کنيد.


خونريزى سياهرگ‌هاى واريسى

بعضى از سياهرگ‌هاى پا داراى تعدادى شيرهاى فنجا‌ن‌مانند يکطرفه (دريچه‌هاى لانه کبوتري) هستند که باعث مى‌شوند خون نه رو به پائين بلکه به‌سوى قلب باز گردد. اگر اين دريچه‌ها به دليلى درست عمل نکنند خون در سياهرگ جمع شده و درنتيجه سياهرگ ورم مى‌کند و به‌صورت برجسته بيرون مى‌زند که به اين حالت ”واريس“ مى‌گويند به معنى گشادگى سياهرگ‌ها. به‌علت اينکه سياهرگ‌هاى پا بزرگ هستند و به هنگام گشاد شدن مقدار زيادى خون در خود جاى مى‌دهند ترکيدگى يا جراحت آنها مى‌تواند با خونريزى فراوان همراه باشد. اگر جلوى اين خونريزى سريعاً گرفته نشود ممکن است به مرگ مصدوم منجر شود.



- عوارض و نشانه‌ها:

۱. خونريزى شديد خارجي؛ در اين حالت رنگ خون قرمز تيره است.


۲. عوارض و نشانه‌هاى شوک (مبحث شوک).


۳. احتمالاً به مصدوم بيهوشى دست مى‌دهد.


- هدف:

کنترل خونريزى به‌وسيله وارد آوردن فشار مستقيم و رساندن سريع مصدوم به بيمارستان.


- درمان:

۱. بلافاصله محل زخم را لخت کنيد و با انگشتان کف دست مستقيماً زخم را فشار دهيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/83a.jpg

۲. مصدوم را به پشت بخوابانيد و پاى مجروح را تا آنجائى که مى‌توانيد بالا بياوريد تا مطمئن شويد که خون به قلب باز مى‌گردد.


http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/83b.jpg

۳. هر نوع پوشش تنگ به دور پا مانند جوراب‌ شلوارى يا کش جوراب يا بند جوراب را که ممکن است مانع از برگشت خون به قلب شوند از پاى مصدوم خارج کنيد. ۴. يک باند استريل غير آغشته به دارو را روى زخم بگذاريد اين باند بايد آن‌قدر بزرگ باشد که تمام ناحيه اطراف خونريزى را بپوشاند و محکم روى آن باندپيچى کنيد. اما نه آنقدر محکم که باعث قطع گردش خون شود.
http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/83c.jpg

اگر باند مناسبى در دسترس نداشتيد يک تکه گاز روى زخم بگذاريد و سپس روى آن مقدار زيادى پنبه بگذاريد و محکم باندپيچى کنيد. مى‌توانيد از هر پوشش تميزى که در دسترس بود استفاده کنيد. اگر خونريزى بند نيامد و باند روى زخم پر از خون شد بدون آنکه باند اول را باز کنيد روى آن پنبه بگذاريد
دوباره باندپيچى کنيد.


۵. پاى مجروح را بالا نگهداريد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/83d.jpg


۶. براى برطرف ساختن حالت شوک مصدوم را به ترتيبى که در مبحث شوک گفته شده درمان کنيد.

۷. مصدوم را به صورتى‌که وضعيت درمانى آن حفظ شود به بيمارستان برسانيد.

خونریزی واژنی


اين خونريزى ممکن است ناشى از عادت ماهانه يا سقط جنين يا جراحت‌هاى داخلى باشد، به‌هرحال سابقه مصدوم به تشخيص علت خونريزى کمک مى‌کند. اگر احتمال سقط جنين مى‌دهيد همان‌طور که در مبحث سقط جنين گفته شده عمل کنيد. خونريزى سنگين ناشى از عادت ماهيانه يا سقط جنين ممکن است همراه با گرفتگى‌هاى شديد عضلانى باشد. اين حالت معمولاً در آغاز قاعدگى اتفاق مى‌افتد و ممکن است روزها طول بکشد.

- عوارض و نشانه‌ها:

۱. خونريزى از واژن (از متوسط تا شديد).

۲. عوارض و نشانه‌هاى شوک ممکن است مشاهده شود (مبحث شوک).

۳. دردهائى شبيه به گرفتگى ماهيچه در ناحيه پائين شکم يا لگن خاصره.

- هدف:

اطمينان خاطر بخشيدن به مصدوم و در صورت مشاهده خونريزى شديد رساندن مصدوم به بيمارستان.

- درمان:

۱. اگر امکان داشت زن را به جائى ببريد که محفوظ باشد و احساس راحتى کند يا اينکه حداقل در هر جائى که هستيد پرده‌ها را بکشيد. نوار بهداشتى و اگر نبود يک حولهٔ تميز به مصدوم بدهيد که آن را روى مدخل واژن قرار دهد.

۲. مصدوم را طورى بخوابانيد که سر وشانه‌هاى آن کمى بالا باشد و زانوهاى وى را خم نمايد. پشت و زير زانوها بالشى بگذاريد (اين حالت موجب مى‌شود که ماهيچه‌هاى شکم راحت شوند).

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/82.jpg

۳. اگر درد خيلى شديد بود و کاملاً واضح بود که اين درد به‌علت عادت ماهانه است، به مصدوم يک يا دو قرص مسکن بدهيد. اگر از قرص‌هائى که مخصوص گرفتگى عضلانى قاعدگى است استفاده کنيد بهتر است.

۴. اگر خونريزى هم‌چنان شديد ادامه يافت و احتمالاً مصدوم دچار حالت شوک شد او را به ترتيبى که در مبحث شوک گفته شده درمان و سپس به بيمارستان برسانيد.

جراحت شکم

زخم عميق روى ديوارهٔ شکم نه تنها به اين دليل که با خونريزى فراوان همراه است بلکه به اين علت هم که احتمالاً اندام‌هاى زير ديواره شکم ممکن است پاره يا سوراخ شده باشند نيز خطرناک است. هم‌چنين زخم ديوارهٔ شکم ممکن است به خونريزى‌هاى شديد داخلى و احتمالاً عفونت منجر شود. ممکن است بر اثر شدت پارگى قسمتى از روده از زخم بيرون بزند.

- عوارض و نشانه‌ها:

۱. درد عمومى در ناحيه شکم.

۲. خونريزى همراه با زخم در ناحيه شکم.

۳. ممکن است قسمتى از روده از زخم بيرون آمده و مشاهده شود.

۴. مصدوم ممکن است استفراغ کند.

۵. عوارض و نشانه‌هاى شوک.

- هدف:

جلوگيرى از خونريزى و عفونت با توجه به جلوگيرى از بيرون زدن روده و رساندن مصدوم به بيمارستان به‌صورت اورژانس.

- درمان:

۱. کنترل خونريزى به‌وسيله فشردن لبه‌هاى زخم به يکديگر.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/79a.jpg

۲. مصدوم را در يک حالت نيمه خوابيده قرار دهيد به‌طورى که زانوان وى خم باشد تا از شکاف برداشتن زخم جلوگيرى شده و فشار کمترى روى زخم وارد شود.

تکيه‌گاهى پشت او قرار دهيد تا سروشانه‌هاى وى به آن تکيه کند و تکيه‌گاهى هم زير زانوان آن قرار دهيد.

۳. زخم را پانسمان و روى آن را باندپيچى کنيد پانسمان را با چسب به اطراف بچسبانيد.

۴. اگر مصدوم بيهوش شد اما تنفس او حالت عادى داشت شکم وى را نگهداريد و او را در وضعيت بهبود قرار دهيد.

۵. اگر تنفس و ضربان قلب ايستاد روش‌هاى نجات زندگى را بلافاصله شروع کنيد.

۶. براى درمان شوک به ترتيبى که در مبحث شوک گفته شده عمل کنيد.

نبايد: به مصدوم چيزى از راه دهان بدهيد.

۷. ميزان تنفس و نبض را هر ۱۰ دقيقه يکبار آزمايش کنيد. بگرديد ببينيد آيا اثرى از خونريزى داخلى مشاهده مى‌کنيد يا نه.

۸. اگر مصدوم خواست سرفه يا استفراغ کند به آرامى دست خود را روى پانسمان بگذاريد و شکم او را بگيريد تا هنگام سرفه يا استفراغ رودهٔ او از زخم بيرون نزند.

۹. بلافاصله او را با برانکارد به‌طورى‌که وضعيت درمانى ياد شده حفظ شود به بيمارستان برسانيد.

- اگر قسمتى از روده از زخم بيرون آمده باشد:

۱. با استفاده از فشار مستقيم خونريزى را کنترل کنيد، از وارد آوردن فشار سنگين روى شکم خوددارى فرمائيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/79b.jpg

نبايد: به رودهٔ بيرون آمده به‌هيچ عنوان دست نزنيد.

۲. روى زخم را با يک باند مرطوب استريل يا تکه پارچه تميز مرطوب بپوشانيد و آن را شل باندپيچى کنيد.

اگر مصدوم خواست سرفه يا استفراغ کند زخم را همانطور که در مرحله هشت گفته شد نگهداريد.

۳. بقيه مراحل را به ترتيبى که در بالا(بخش درمان) آمده است دنبال کنيد.

له‌شدگى



اين‌گونه جراحت‌ها اغلب باعث صدمهٔ شديد به پوست، ماهيچه و استخوان مى‌شود. و حتماً بايد به پزشک مراجعه کرد. در اين‌گونه موارد به‌ويژه اگر به رگ‌هائى که يک عضو را تغذيه مى‌کنند آسيب رسيده باشد، احتمال خونريزى شديد بيرونى و داخلى وجود دارد. بنابراين در صورتى‌که در نجات مصدوم و برداشتن شيء سنگينى که روى او افتاده است تأخيرى صورت پذيرد، عضو صدمه ديده ممکن است به‌علت عدم دسترسى به خون اکسيژن‌دار براى مدت طولاني، نابود شود.

در بعضى موارد که عضو بيشتر از يک ساعت تحت فشار باشد سرم موجود در خون وارد بافت جراحت برداشته مى‌شود و باعث مى‌شود که بافت‌هاى آن قسمت متورم و سفت شوند. هم‌چنين فشار خون کم شده و امکان دارد حالت شوم به مصدوم دست بدهد. هم‌چنين اين احتمال وجود دارد که به‌علت ترشح مواد به‌وسيلهٔ ماهيچه‌هاى آسيب‌ديده مواد شيميائى سمى در آن نقطه انباشته شوند. هنگامى‌که شما جسمى را که روى عضو مجروح افتاده است بلند مى‌کنيد، مواد سمى اين فرصت را به دست مى‌آورند که در بدن پخش شده و باعث از کار افتادن کليه‌ها بشوند که اين حالت مرگ‌آور است.

به اين ترتيب هنگامى‌که شما جسمى را که روى مصدوم افتاده است بلند مى‌کنيد تنها نشانه‌هاى جزئى مانند قرمزى و تورم را مشاهده مى‌کنيد در حالى‌که ممکن است وضعيت کاملاً خطرناک باشد.


- عوارض و نشانه‌ها:

۱. عضو له شده ممکن است بى‌حس يا دچار خارش و سوزش شود.

۲. متورم و سفت شدن بافت‌هاى اطراف عضو مجروح به‌علت ورود سرم خون به آن ناحيه.

۳. ضرب‌ديدگى و تاول در محل زخم.

۴. عوارض و نشانه‌هاى عمومى شکستگى (مبحث شکستگي).

۵. اگر شريان‌ها تحت فشار قرار گرفته باشند، عضو له شده سرد، رنگ‌پريده و بدون نبض خواهد بود.

۶. عوارض و نشانه‌هاى شوک.

- هدف:

جلوگيرى از آسيب به کليه‌ها، بر اثر ترشح مواد سمي. اگر عضو له شده بيش از ۳۰ دقيقه تحت فشار بوده است قبل از برداشتن جسمى که روى مصدوم افتاده است، اورژانس را خبر کنيد.


- درمان:

۱. ابتدا کوشش کنيد جلوى خونريزى را بگيريد و زخم‌ها را درمان کنيد؛ تا آنجا که مى‌توانيد اعضاء شکسته را حرکت ندهيد.



http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/84a.jpg


۲. اگر مطمئن هستيد برداشتن جسمى که روى مصدوم افتاده است زمان زيادى نمى‌برد، جسم را بلند کنيد. مصدوم را به پشت بخوابانيد به‌طورى که اگر امکان داشته باشد سر رو به پائين و پاهايش بلند باشد. به مصدوم توصيه کنيد حرکت نکند.




http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/84b.jpg


توجه:

زمان برداشتن جسم و طول مدتى که مصدوم تحت فشار جسم بوده است را براى گزارش به پزشک يادداشت کنيد.


۳. دست يا پاى جراحت برداشته را تکان ندهيد و با استفاده از بالش يا لباس يا پتو آن را بالا نگهداريد. اگر امکان داشته باشد پوشش روى عضو له شده را پاره کنيد و عضو را لخت باقى بگذاريد.


http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/84c.jpg


۴. براى برطرف ساختن شوک به ترتيبى که در مبحث شوک آمده است عمل کنيد.

۵. ميزان تنفس، نبض و سطح هوشيارى را هر ۱۰ دقيقه يکبار آزمايش کنيد.



http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/85a.jpg


۶. اگر مصدوم بيهوش شد، ولى به‌صورت عادى نفس مى‌کشيد، او را در وضعيت بهبود قرار دهيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/85b.jpg

۷. اگر تنفس و ضربان ايستاد، روش ‌هاى نجات زندگى را بلافاصله شروع کنيد.

۸. مصدوم را به‌صورتى که وضعيت درمانى آن حفظ شود با برانکارد به بيمارستان برسانيد؛ به مسئول آمبولانس مدتى را که مصدوم تحت فشار جسم بوده است گوشزد کنيد.

اگر رساندن مصدوم به بيمارستان بيش از ۳۰ دقيقه طول مى‌کشد و احتمال خونريزى داخلى نمى‌دهيد، مى‌توانيد به مصدوم چند جرعه آب سرد بدهيد.


توجه:

اگر عضو صدمه ديده مدت خيلى کوتاهى تحت فشار بوده است يا فقط انگشتان دست يا پا جراحت برداشته‌اند انگشتان آسيب‌ديده را زير آب سرد روان قرار دهيد (مثلاً زير شير آب بگيريد يا آب سرد روى آن بريزيد) يا از کمپرس سرد استفاده کنيد.

خونریزی جزئی


بسيارى از زخم‌ها نسبتاً جزئى هستند و خونريزى کمى دارند. اگرچه ممکن است خون از تمام نقاط زخم به بيرون تراوش کند، اما به‌زودى خونريزى خود به‌خود بند مى‌آيد. در اين‌گونه موارد به چيزى که نياز داريد فقط يک چسب زخم است و نياز مراجعه به پزشک زمانى پيش مى‌آيد که احتمال بدهيد زخم دچار عفونت خطرناکى مثل کزاز خواهد شد.



- عوارض و نشانه‌ها:

۱. درد در محل زخم.

۲. چکيدن تدريجى مخلوطى از خون روشن و تيره.

- هدف:

تميز کردن و پانسمان زخم براى به حداقل رساندن احتمال عفونت.


- درمان: ۱. قبل از پرداختن به زخم دست خود را تميز بشوئيد. و بعد اگر ديديد زخم کثيف است آن را زير شير آب بگيريد تا تميز شود.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/67a.jpg

۲. موقتاً روى زخم يک پنبه استريل قرار دهيد. پوست پيرامون زخم را با آب و صابون بشوئيد و با پنبه زخم را پاک کنيد. از هر پنبه فقط يکبار استفاده کنيد و مواظب باشيد که لخته‌ها را نروئيد. با ملايمت پنبه را روى زخم بگذاريد و برداريد تا زخم خشک شود.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/67c.jpg

۳. اگر خونريزى ادامه پيدا کرد از فشار مستقيم استفاده کنيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/67d.jpg

۴. اگر زخم کوچک بود آن را با چسب زخم بپوشانيد.

http://www.aftab.ir/images/health/first_aid/67b.jpg

۵. اگر مطمئن هستيد که در عضو زخمى شکستگى زيرين وجود ندارد آن را بالا نگهداريد.

۶. اگر در مورد زخم مشکوک هستيد به پزشک مراجعه کنيد.

اگر زخم بزرگ باشد و چسب براى پوشاندن تمام ناحيهٔ جراحت کافى نباشد از يک باند استريل غير آغشته به دارو يا گاز و بالشتک استفاده کنيد و آن را محکم باندپيچى کنيد.

نکــات مهم کمــک های اولیــه در حــادثــه ها

کمک‌های اولیه آنقدر مهم هستند که شاید بهتر بود در مدارس جزء درس‌های اجباری قرار می‌گرفت! به طور حتم می‌توان گفت بیشتر افراد جامعه ما اطلاعات کامل و درستی در این مورد ندارند. در اینجا شما را با چند حادثه اورژانسی رایج، آشنا می‌کنیم.
کمک‌های اولیه آنقدر مهم هستند که شاید بهتر بود در مدارس جزء درس‌های اجباری قرار می‌گرفت! به طور حتم می‌توان گفت بیشتر افراد جامعه ما اطلاعات کامل و درستی در این مورد ندارند. در اینجا شما را با چند حادثه اورژانسی رایج، آشنا می‌کنیم. البته یادتان نرود قبل از هر اقدامی ابتدا با اورژانس تماس بگیرید؛ مسئولان اورژانس بهترین راهنما برای شما هستند. به همین خاطر به سراغ دکتر محمد امین زارع، متخصص طب اورژانس، استادیار دانشگاه علوم پزشكی تهران رفته‌ایم تا در مورد اورژانس‌های پزشکی توضیحاتی به شما بدهد.


با اورژانس‌ها چه باید بكنیم؟

احتمالا جعبه كمك‌های اولیه را دیده‌اید و شاید اصلا یك جعبه كمك‌های اولیه هم در خانه‌تان داشته باشید، اما چقدر از آن استفاده می‌كنید؟ اصلا بلد هستید از این جعبه و محتویات آن استفاده كنید؟ می‌دانید هركدام از محتویات این جعبه به چه كاری می‌آید؟ مصاحبه اصلی بخش سلامت خانواده، مصاحبه‌ای است با دكتر محمدامین زارع، متخصص طب اورژانس كه به طور جامع و كامل در مورد وقایع و اتفاقاتی كه ممكن است برای شما و اعضای خانواده‌‌تان پیش بیاید و احتیاج به رسیدگی اورژانس دارد توضیح داده است. در این مطلب شما می‌توانید متوجه شوید كه بهترین اقدام در زمان رخ دادن برق‌گرفتگی، سانحه همراه با شكستگی، بریدگی و سوختگی در خانه چیست و چگونه می‌توانید به چنین مصدومی كمك كنید. به نظر من تمام اعضای خانواده باید این مطلب را بخوانند و نكته‌های آن را به خاطر بسپارند.

اما جدا از این مطلب سایر مطالب بخش سلامت خانواده را هم به شما توصیه می‌كنم. اولین خواندن در مورد سیر بیماری آنفلوآنزا در بدن انسان است. این وقایع‌نگاری روزبه‌روز به شما كمك می‌كند تا متوجه شوید كه چگونه به بیماری آنفلوآنزا مبتلا می‌شوید و چگونه آن را به دیگران انتقال می‌دهید و چگونه می‌توانید از ابتلا به آن دور بمانید و در صورت ابتلا، چگونه خود را درمان كنید؟ مطلب دیگری هم كه به شما توصیه می‌كنم آن را مطالعه كنید، مطلبی است در مورد استفاده از داروهای تیروئیدی برای لاغری كه بسیاری از افراد (به خصوص خانم‌ها) از آن استفاده می‌كنند؛ در این مطلب به شما گفته می‌شود كه داروهای تیروئیدی اصلا چه هستند و آیا استفاده از آنها لاغری به همراه می‌آورد یا نه و آیا این لاغری بی‌عارضه است یا نه.آخرین مطلب هم ترجمه‌‌ای است در مورد «سكته مغزی»، علت بروز و راه‌هایی برای پیشگیری از بروز آن برای شما كه نگران سلامت پدر و مادرها و مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها هستید؛ این مطلب را از دست ندهید!

وقتی زخمی خونریزی شدید دارد

درمورد زخم‌ها و بریدگی‌ها بهترین کار اعمال فشار مستقیم و مداوم روی زخم است. متاسفانه بیشتر افراد زمانی که روی زخم فشار وارد می‌کنند، بعد از مدتی فکر می‌کنند باید فشار را قطع كرده و ببینند برای زخم چه اتفاقی افتاده است، درحالی که این کار باعث می‌شود خونریزی دوباره جریان پیدا کند؛ بنابراین لازم است حداقل به مدت 5 دقیقه روی زخم فشار مداوم ایجاد کنیم. اگر بتوانید فشار را به صورت دستی وارد کنید بهتر است. معمولا در این فاصله، لخته تشکیل می‌شود و انعقاد خون اتفاق می‌افتد؛ درنتیجه جلوی خونریزی تا حد زیادی گرفته می‌شود. برای این کار می‌توانید از پارچه‌ای تمیز یا گاز استریل استفاده کنید. اگر امکان پانسمان وجود دارد می‌توان چند گاز استریل را روی زخم در حال خونریزی گذاشت و آن را بست و بعد مجددا با دست روی گازها فشار داد. یادتان باشد اگر تمام پانسمان‌ها خونی شد باید روی آنها گازهای جدید قرار دهید. هرگز پانسمان قبلی را از روی زخم برندارید. در چنین حالتی فرد 2پانسمانه می‌شود. بهتر است فشار را به صورت دستی وارد کنید و در صورت امکان، ناحیه بریدگی را بالاتر از سطح قلب نگه دارید تا فشارخون در آن قسمت کمتر شده و خونریزی خود به خود کنترل شود.

وقتی یک اندام قطع شده

درمورد قطع‌شدگی‌ها، مثلا انگشت یا بخشی از آن «مدت زمان طلایی» و «محل قطع‌شدگی» از اهمیت بالایی برخوردارند. هرچه اندام‌ها نزدیک‌تر به بدن قطع شوند برای مثال اگر پا از قسمت ران قطع شود مدت زمان طلایی کمتر خواهد بود تا وقتی که یک انگشت قطع شود. انگشت را می‌توان تا 24 ساعت بعد پیوند زد؛ البته اگر له نشده باشد. هرگز نباید اندام قطع شده را در آب یا چیزی مشابه آن غوطه‌ور کرد و هرگز نباید آن را در نایلون بدون تهویه هوا پیچید. این اعمال خود باعث آسیب بافت می‌شوند. توصیه می‌شود یک ظرف یخ درست کنید، اندام قطع شده را بشویید، خشک کنید و بین گاز نسبتا مرطوب بپیچید. بعد آن را در یک کیسه پلاستیکی در باز روی یخ‌ها بگذارید و همزمان با انتقال مریض، آن را نیز به مراکز درمانی برسانید. عضو قطع شده نباید مستقیم با یخ در تماس باشد تا آب به داخل آن نفوذ نکند. اگر هم مجبور بودید سر کیسه را ببندید، حتما اجازه دهید مقداری هوا در آن باقی بماند.


وقتی در دست‌تان میخ فرو رفته است

اگر جسمی که وارد بدن شده، برنده نباشد و به‌راحتی قابل درآمدن باشد و در استخوان و نزدیکی مفصل نباشد می‌توان یک بار برای درآوردن آن اقدام کرد؛ در غیر این صورت بهتر است به آن دست نزنید؛ برای مثال اگر چاقو یا یک جسم زاویه‌دار مانند قلاب ماهیگیری در بدن فرو رفت اصلا نباید به آن دست زد چون ممکن است در راه خروج، صدمه بیشتری به بافت وارد کند. در هر صورت توصیه می‌شود جسم خارجی دست‌کاری نشود و هرچه سریع‌تر فرد به مراکز درمانی منتقل شود. اگر بتوانید سریع به مركز درمانی برسید، لازم نیست کار خاصی کنید یا برای مثال دور جسم فرورفته گاز استریل بپیچید؛ برای مثال چاقو هم در مسیر رفت و هم در مسیر برگشت باعث ایجاد پارگی می‌شود. اگر بخواهید دور این چاقو را گاز بپیچید، حرکت حاصل از این دست‌کاری آسیب را بیشتر می‌کند. استفاده از گاز در شرایطی توصیه می‌شود که اطراف جسم فرورفته خونریزی وجود داشته باشد. برای کنترل خونریزی می‌توان گاز را در اطراف آن گذاشت و فشار داد نه اینکه گاز را دور جسم پیچید.


وقتی پای «برق» در میان است
مهم‌ترین اصل در کمک به مریض برق‌گرفته، قطع جریان برق است. هیچ‌وقت توصیه نمی‌شود قبل از قطع برق به مریض دست بزنید. ابتدا باید منبع برق از فیوز یا جای نزدیک‌تر قطع شود. اگر هم نتوانستید آن را قطع کنید باید حتما کفش عایق بپوشید و حواس‌‌تان باشد كه روی محیط‌های خیس پا نگذارید. سپس می‌توانید از یک وسیله عایق مانند یک تکه چوب خشک برای جدا کردن فرد از جریان برق استفاده کنید اما اگر فشار برق قوی باشد، ممکن است چوب نیز خاصیت رسانایی پیدا کند! در چنین مواقعی توصیه می‌شود تا زمانی که پرسنل مجرب نرسیده‌اند به فرد دست نزنید، زیرا نه‌تنها او را نجات نمی‌دهید، كه خودتان را هم برق می‌گیرد.
در این موارد به طور حتم اورژانس، خدمات تخصصی‌تری ارائه می‌کند تا اینکه خود شما بخواهید مریض را به مراکز درمانی برسانید. همیشه توصیه می‌شود با اورژانس در تماس باشید؛ حتی اگر خودتان بخواهید مریض را به بیمارستان ببرید. در بسیاری از اوقات خود اورژانس توصیه می‌كند مریض را خودتان و با سرعت هرچه تمام‌تر به نزدیک‌ترین مرکز درمانی برسانید. به هرحال در برق‌گرفتگی اصطلاحی وجود دارد مبنی بر اینکه یا بیمار در محل فوت می‌كند یا مشکل خاصی برایش ایجاد نمی‌شود. بیمار نجات‌یافته باید برای پیگیری بقیه عوارض و درمان سوختگی‌ها و اختلالات الکترولیدی احتمالی به مراکز درمانی منتقل شود. بسیاری از اوقات، مشکل خود برق‌گرفتگی نیست، بلکه عوارض همراه آن است؛ برای مثال ممکن است فرد حین برق‌گرفتگی به گوشه‌ای پرت شده و مهره‌های گردنش آسیب‌دیده باشند. در چنین وضعیتی اگر بیمار را به صورت غیرحرفه‌ای جابه‌جا کنید، باعث می‌شوید آسیب بیشتر به بدنش وارد شود؛ بنابراین توصیه این است که حداقل با مرکز اورژانس در تماس باشید.


وقتی جسمی داخل چشم فرو رفته

اگر جسمی داخل چشم فرو برود هرگز نباید به آن دست زد. چشم، حساس‌تر از سایر نقاط است. حتی پلک زدن به تنهایی می‌تواند باعث جابه‌جایی جسم شود و همین موضوع، درآوردن آن را با مشکل روبه‌رو می‌سازد. بسیاری از اوقات دیده شده که فرد، خود برای درآوردن سوزن از داخل چشم اقدام کرده و تکه‌ای شکسته از سوزن داخل چشمش باقی مانده است؛ همین موضوع، کار را سخت‌تر می‌کند.

وقتی احتمال شکستگی می‌دهید

اگر دچار ضربه‌ای سخت شدید و احتمال شكستگی دادید، بدانید كه کمک‌های اولیه در زمان شکستگی بستگی به عامل شکستگی دارد. گاهی دست و پا بر اثر زمین خوردن، برخورد با یک تکه چوب، بازی کردن یا افتادن یک جسم سنگین روی آنها می‌شکند. در چنین مواردی ضربه مستقیما به دست یا پا وارد شده است. در این صورت می‌‌توانید مریض را تکان دهید و به نزدیک‌ترین درمانگاه یا بیمارستان برسانید. توصیه می‌شود حین جابه‌جایی، اندام آسیب‌دیده بالاتر نگه داشته شود و تا جایی که ممکن است بی‌حرکت باشد.
اگر هم شکل اندام عوض شده باشد باید در همان شکل به مرکز درمانی منتقل شود یعنی اصلا نباید اندام را صاف کرد چون ممکن است باعث آسیب عروقی شود.
تنها افراد متخصص می‌توانند این کار را انجام دهند. آتل بستن نیز یک کار نسبتا تخصصی است و افراد عادی نباید این کار را انجام دهند. گاهی اوقات شکستگی بر اثر تصادف یا مانند آن اتفاق می‌افتد. در چنین مواردی هیچ‌وقت توصیه نمی‌شود فرد را جابه‌جا کنید، زیرا ممکن است همزمان با شکستگی، بقیه اندام‌ها نیز آسیب‌دیده باشند.


وقتی قلب درد می‌گیرد

یکی از مشکلات رایج در مورد دردهای قلبی، تاخیر در انتقال بیمار به مراکز درمانی است. هیچگاه نباید درد قفسه سینه را دست‌کم گرفت. به محض اینکه فرد در قفسه سینه، دست چپ، شکم و... احساس درد کرد باید به مراکز درمانی مراجعه کند تا تحت نظر قرار بگیرد و مراقبت‌های لازم برایش انجام شود. در حین جابه‌جایی از خانه به مرکز درمانی لازم نیست هیچ کار خاصی انجام دهید؛ فقط باید سریع‌تر بیمار را به مرکز درمانی برسانید. اگر فکر می‌کنید اورژانس سریع‌تر مراجعه می‌کند یا اگر مریض بد حال است و مرکز درمانی دور است باز هم بهتر است با آمبولانس اورژانس منتقل شود زیرا اورژانس حین انتقال هم می‌تواند خدماتی ارائه دهد اما اگر مرکز درمانی خیلی نزدیک بوده و امکان انتقال خیلی سریع فراهم است، می‌توانید با اتومبیل شخصی بیمار را منتقل کنید.
البته این را بدانید كه به کار بردن اصطلاح «سکته» برای تمام دردهای قلبی درست نیست. تشخیص اینکه سکته اتفاق افتاده یا خیر، به عهده پزشکان بیمارستان است. معمولا اصطلاح «سکته مغزی» درمورد افرادی به کار می‌رود که یک طرف بدن‌شان فلج می‌شود. اصطلاح «سکته قلبی» نیز برای کسانی استفاده می‌شود که دچار درد قفسه سینه، تنگی نفس و سایر علائم سکته می‌شوند. افراد عادی از روی علائم بیمار نمی‌توانند از وقوع سکته مطمئن شوند. در این مواقع نیز توصیه می‌شود ابتدا با اورژانس تماس بگیرید. با این کار متخصصان اورژانس حداقل چند سؤال از شما می‌پرسند و بر اساس جواب‌هایتان چند توصیه مفید می‌کنند و در صورت لزوم برای انتقال بیمار به محل موردنظر مراجعه می‌کنند؛ بنابراین قبل از هرکاری با اورژانس 115 یا اورژانس‌های پیش‌بیمارستانی تماس بگیرید.


وقتی دندان می‌شکند

اگر دندان‌تان شکست، آن را بشویید و در یک ظرف حاوی شیر یا سرم فیزیولوژیک قرار دهید. اگر هم امکانش وجود دارد آن را زیر زبان خود نگه دارید و فوری به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشکان ماده‌ای سیمانی‌شكل دارند که به وسیله آن دندان را سرجای اولیه‌اش می‌چسبانند. برخی‌ها معتقدند باید دندان را سر جای اولیه‌اش قرار داد و بعد به دندانپزشک مراجعه کرد، درحالی که اگر خودتان دندان را سرجای اولش بگذارید ممکن است مجددا بیفتد. این کار بیشتر در مواقعی توصیه می‌شود که دندان از ریشه درآمده باشد و به راحتی بتوانید آن را سرجای اولش قرار دهید. به طور کلی نگه‌داشتن دندان داخل دهان به‌خصوص برای کودکان خطرناک است زیرا ممکن است ناخودآگاه وارد مجرای تنفسی‌شان شود. بین بیمارستان و دندانپزشکی، بهتر است دندانپزشکی را انتخاب کنید زیرا در بیمارستان مواد لازم برای چسباندن دندان وجود ندارد و این کار تخصص دندانپزشکان است.


منبع: مجله سیب سبز