در این تاپیک وسایل مختلف آزمایشگاه شیمی معرفی می شود.

همزن شیشه ای (Glass Stirrer)

میله شیشه ای توپر كه برای مخلوط كردن محلولها ویكنواخت كردن گرمای یك محلول وریختن مخلوط روی كاغذ صافی به كار می رود.
میلههای همزن از شیشه هایی به قطر 3-5 میلیمتر و به درازای مناسب بریده می شوند هر دو انتهای آنرا بایستی روی چراغ گاز گرفت تا کاملا گرد شود. درازای همزن باید مناسب با اندازه و شکل ظرف مورد نظر باشد، مثلا برای بشر باید حدود 5 سانتی متر بلندتر از لبه بشر باشد. گاهی انتهای میله را مجهز به لوله لاستیکی می کنند و از این برای شستن و جدا کردن رسوب استفاده میکنند.

http://azshimi.ir/uploads/glassware/...%20Stirrer.jpg
شکل: چند نمونه همزن شیشه ای



http://azshimi.ir/uploads/glassware/filtration.gif
شکل: چگونگی هدایت مخلوط به داخل قیف به کمک همزن شیشه ای (1-همزن شیشه ای است)

استوانه مدرج (Graduated Cylinder)

استوانه ای است پایه دار در حجمهای مختلف که از آن میتوان برای برداشت و انتقال حجمهای بزرگتر از پیپت استفاده کرد لبه آن مانند بشر، برگشتگي شيارمانندي براي خالي كردن محلول دارد. تفاوت درجه بندي آن با بورت و پیپت در اين است كه درجه هاي كوچكتر آن در پايين قرار دارد. (دقت اندازه گیری پیپت و بورت را ندارد).

http://azshimi.ir/uploads/glassware/...20Cylinder.jpg

http://azshimi.ir/uploads/glassware/...20Cylinder.jpg

قیف بوخنر و ارلن خلاء (ارلن تصفیه) (ارلن تخلیه) (Buchner Funnel & Filter Flask)

قیف بوخنر
قیفی است که داخل آن دارای یک سطح با تعداد زیادی سوراخ کوچک میباشدو از جنس چینی یا شیشه و یا پلی پروپیلن ساخته شده است و برای صاف کردن سریع و همچنین خشک کردن سریع همراه با یک صافی کاغذی و ارلن خلاء به کار میرود.

http://azshimi.com/uploads/glassware...r%20Funnel.jpg

ارلن خلاء

یک نوع ارلن است که دارای یک لوله در کنار و نزدیک به نوک آن میباشد که برای خروج هوا (به کمک پمپ مکنده) به کار میرود.

http://azshimi.com/uploads/glassware...er%20Flask.jpg

روش کار با قیف بوخنر و ارلن خلاء


دستگاهی مشابه زیر سوار کنید.

http://azshimi.com/uploads/glassware...er%20Flask.gif

دنباله یک قیف بوخنر (1) را داخل یک چوب پنبه سورخ دار (4) کنید و چوب پنبه را داخل دهانه ارلن (1) نمایید به طوری که از کنار چوب پنبه و دیواره ارلن و یا دیواره دنباله قیف بوخنر و چوب پنبه هیچ گونه هوایی عبور نکند. پس از آن یک شیلنگ را که از یک سر به پمپ مکنده هوا وصل است به خروجی ارلن خلا وصل نمایید (3). سپس یک کاغذ صافی را که کاملا به اندازه کفی دهانه قیف بوخنر بریده اید و توسط ترازوی آزمایشگاه وزن نموده اید داخل قیف نمایید به طوری که به راحتی کف آن قرار گیرد و نه آنقدر بزرگتر از دهانه باشد که لبه های کاغذ از کنار دیواره قیف بالا بایستد و نه آنقدر کوچک باشد که نتواند کف قیف را به گونه ای بپوشاند که تمام سوراخها در زیر کاغذ صافی قرار گیرد. حال اندکی از حلال مناسب (یا مقدار بسیار کمی از محلول شامل رسوب که میخوایید صاف نمایید را روی صافی بریزید تا کاملا به کف قیف بچسبد) و هم اکنون پمپ را روشن کنید و محلول شامل رسوب را به کمک یک همزن شیشه ای به گونه ای داخل قیف بریزید که در یک نقطه در وسط صافی جمع شود. بعد از آن که تمام محلول از زیر قیف خارج شد، میتوانید تپه کوچکی که از رسوبات حاصل شده را با مقدار بسیار کمی از حلال مناسب (که رسوب را تا حد ممکن حل نکند و برعکس ناخالصی ها را حل نماید) بشویید و حال میتواند بسته به میزان لزوم صبر کنید تا بر اثر عبور شدید هوا از داخل رسوبات جمع آوری شده، آن رسوبات به سرعت خشک شود. حال کاغذ صافی را با احتیاط خارج کنید و کاغذ صافی و رسوب روی آنرا وزن کنید و وزن کاغذ صافی خشک که قبلا توزین نموده بودید را از از وزن جدید کم کنید تا وزن رسوب به دست آید.

بالن ژوژه (بالن حجمی) (Volumetric Flask)

بالنی است با گردن بسیار باریک و دراز که بر روی قسمتی از گردن آن خطی وجود دارد. گنجايش بالن حجمي با عددي كه بر روي آن نوشته شده است مشخص مي شود كه حدّ آن همان خط نشانه است. این ظرف برای محلول سازی دقیق و به حجم رساندن محلولها و نیز رقیق سازی آنها مورد استفاده قرار میگیرد.

http://azshimi.com/uploads/glassware...ic%20Flask.jpg

استفاده از بالن ژوژه برای تهیه محلولهای استاندارد
برای تهیه یک محلول استاندارد باید وزن معینی از جسم را با دقت وزن کرد برای این منظور نخست شیشه ساعت را وزن کنید. جسم موردنظر را در شیشه ساعت (یا شیشه توزین) بریزید و دوباره وزن کنید. تفاوت وزن دو توزین متوالی، نشانگر وزن جسم است.

1- هرگاه جسم مورد نظر در حلال زود حل شود:
قیف کوچکی را در دهانه بالن ژوژه بگذارید. به دقت جسم جامد را توسط قیف به بالن ژوژه منتقل کنید. شیشه ساعت (شیشه توزین) را با حلال بشوئید. سپس جداره قیف را با حلال بشوئید و از روی بالن ژوژه بردارید. دقت کنید که تمام حلال مصرفی را در بالن ژوژه بریزد و آن قدر به هم بزنید تا حل شود.

2- هرگاه جسم مورد نظر به سختی در حلال حل شود:
در این حالت بهتر است از یک بشر کوچک استفاده شود. جسم جامد را که روی شیشه ساعت توزین کرده اید در بشر بریزید و با مقدار کمی از حلال را به دقت روی شیشه را بشویید تا ماده جامد روی آن باقی نمانده باشد سپس با هم زن شیشه ای تمیزی نمونه را خرد کنید و با مقدار بیشتری از حلال آن را حل و به بالن ژوژه منتقل کنید . سپس تا دو سوم گنجایش بالن ژوژه را با حلال پر کنید، بهم بزنید تا محلول یکنواخت شود.

در هر دو حالت، سرانجام آنقدر حلال بیفزائید تا قوس پایینی حلال از خط نشانه 2 سانتی متر فاصله داشته باشد. درب بالن ژوژه را محکم ببندید و بالن ژوژه را چندین بار سر و ته کنید تا محلول یکنواخت شود. درب بالن ژوژه را بردارید. اندکی صبر کنید تا حبابهای هوای حل شده در محلول، خارج شود.
درب بالن ژوژه را بگذارید و 15 دقیقه صبر کنید تا محلول به درجه حرارت آزمایشگاه برسد. سپس قطره قطره حلال بیفزائید تا قوس پایینی محلول به خط نشانه بالن ژوژه مماس شود بار دیگر، در بالن ژوژه را محکم کرده و چندین بار سر و ته کنید تا محلول یکنواخت شود این تنها راه تهیه یک محلول یکنواخت بدون هدر رفتن محلول می باشد. درجه حرارت آزمایشگاه را در مرحله رقیق نمودن نهایی یادداشت کنید. ضریب انبساط آب در حدود0.02% برای هر درجه سانتیگراد می باشد و بسیاری از حلال ها دارای ضریب بالایی هستند. هرگاه درجه حرارت آزمایشگاه متفاوت از درجه حرارت محلول باشد، بایستی تغییر حجم را تصحیح نمود.

ارلن (يا ارلن ماير) یک ظرف مخروطی با گردن نسبتا باریک در حجمهای مختلف است و قسمت بالاي آن باريكتر و اندكي برگشته و قيفي شكل است، بدينوسيله هم مي توان از ريختن مايع به بيرون جلوگيري كرد و هم مي توان مايع را به داخل آن آسانتر ريخت.
ارلن ممكن است ساده يا مدرج باشد. از نوع مدرج آن براي برداشتن حجم معيني از مايع يا تعيين تقريبي حجم مايع استفاده مي شود اما نوع ساده آن براي استفاده از كارهاي گوناگون مانند گرم كردن مايعات، مخلوط کردن و حتی نگه داری مایعات و یا به عنوان جمع کننده محصول تقطیر در عمل تقطیر و یا جمع کننده مایع خارج شده از قیف جدا کننده در هنگام عمل استخراج نیز استفاده میشود.

http://azshimi.com/uploads/glassware/0063-Erlen.jpg