دستکم 35 هزار سال پیش، در اعماق آخرین عصر یخبندان، صدای موسیقی غاری را پرکرد که اکنون در جنوب غربی آلمان واقع است، همان مکان و زمانی که
Homosapiens اولیه نیز داشت قدیمی ترین نمونه های شناخته شده از هنر تصویری درجهان را روی دیواره ها حک می کرد.موسیقی و پیکرتراشی ــ که به نظر می رسدتجلیات خلاقیت هنرمندانه باشند ــ در میان برخی از نخستین انسان های مدرنهنگامی که شروع به انتشار در سرتاسر اروپا کردند یا اندکی پس از آن،همزمان ظاهر می شدند.باستان شناسان اکنون کشف پاییز سال گذشته را گزارشکرده اند که در آن یک فلوت استخوانی و دو قطعه از فلوت های عاج یافت شد.آنها می گویند اینها نماینده نخستین شکوفایی سازهای موسیقی در فرهنگ عصرحجر هستند.آنها می گویند فلوت استخوانی با پنج سوراخ انگشتی که در غار هولفلس در تپه های غرب اولم یافته شده، به مراتب کامل ترین تمام سازهایموسیقایی است که تاکنون از غارها به دست آمده است، آن هم در منطقه ای کهدر سال های اخیر قطعاتی از فلوت های دیگر در آنها پیدا شده است.

چند سال پیش نیز یک فلوت سه سوراخی تراشیده از عاج ماموت در غار دیگری بهدست آمد و همچنین دو فلوت دیگر که از استخوان بال قوی گنگ ساخته شدهاند.در همان غار باستان شناسان مجسمه های زیبایی از جانوران نیز یافتهاند.اما تاکنون دست ساخته های باستانی با دقت تاریخ گذاری نشده بودند وتعدادشان کمتر از آن به نظر می رسید که براساس آنها بتوان تفسیر گستردهتری از نخستین روزهای پیدایش موسیقی ارائه داد.قدیمی ترین مدرک قطعی ازسازهای موسیقی پیش از این از فرانسه و اتریش به دست آمده بود اما تاریخشان خیلی جدیدتر از 30 هزار سال پیش است.نیکلاس کونارد (N.Conard) ازدانشگاه توبینگن در آلمان و همکارانش در مقاله ای که به صورت آنلاین درژورنال نیچر به چاپ رسید، نوشته اند: »این یافته ها نشان می دهند در زمانیکه انسان های مدرن در اروپا ساکن شدند سنت موسیقی جاافتاده ای میان آنهاوجود داشت.«

اگرچه تاریخ های رادیو کربن جدیدتر از 30 هزار سال پیش ممکن است غیردقیقباشد، اما نمونه های استخوانی و مواد همراه به طور مستقل در دو آزمایشگاهدر انگلستان و آلمان و با استفاده از روش های مختلف آزموده شدهاند.دانشمندان می گویند مجموع داده ها روی قدمت دست کم 35 هزار سال توافقدارند.دکتر کونارد که استاد باستان شناسی است در ایمیل خود از آلمان مینویسد، »این فلوت های جدید باید به قدمت 40 هزار سال تقویمی نزدیک ترباشند و قطعا تاریخ ورود نخستین ساکنان این منطقه را نشان می دهد.«تیمدکتر کونارد می گوید همراه این فلوت ها مقدار زیادی مصنوعات از جنس عاج،خرده های حاصل از برخورد سنگ های چخماق و استخوان های جانوران شکارشده دررسوبات یافته شده است.ظاهرا اندکی پس از رسیدن انسان مدرن به اروپا کهتصور می شود حدود 40 هزار سال پیش و 10 هزار سال قبل از منقرض شدننئاندرتال های بومی اتفاق افتاده باشد، افراد بسیاری در این محل زندگی وکار کرده اند.

از قرار معلوم نئاندرتال ها که خویشاوندان نزدیک انسان هستند هیچ مدرکمحکمی از خود به جای نگذاشته اند که حاکی از علاقه آنها به موسیقیباشد.باستان شناسان می گویند در میان این دست ساخته های جدید که به دستآمده از همه چشمگیرتر فلوتی است که از یک استخوان توخالی دال (نوعی کرکس)ساخته شده است؛ اسکلت دال اغلب در این غارها یافته می شود.بخش باقیماندهاین استخوان حدود 5/21 سانتی متر طول دارد و شامل انتهای سازی است کهنوازنده در آن می دمید.سازنده در این منطقه دو شیار عمیق Vشکل به وجودآورده و نزدیک سوراخ های انگشتی چهار خط باریک دیده می شود.سر دیگر به نظرمی رسد شکسته باشد؛ اگر بخواهیم بر اساس طول معمول استخوان های این پرندهقضاوت کنیم، 5 تا 7 سانتی متر از آن از بین رفته است.

کشف فلوت عاج سه سوراخی و 18 سانتی متری غار گایسنکلاسترل ــ که آن همنزدیک اولم است ــ در سال 2004 توسط دکتر کونارد، او را برانگیخت که جستوجویش در غارها را توسعه دهد.او در آن زمان گفته بود »شاید جنوب آلمان یکیاز جاهایی باشد که فرهنگ انسان در آن آغاز شد.«فریدریک سیبرگر، متخصصآلمانی موسیقی های باستان، این فلوت عاج را دوباره با چوب ساخته است.وقتیبا این فلوت بازسازی شده کار کرد دریافت که فلوت باستانی طیفی از نت ها راتولید می کرد که از بسیاری جهات با فلوت های امروزی قابل مقایسه هستند. اومی گوید »این نت ها کاملاهارمونیک هستند.«از این کشف جدید هم باید نسخهبدلی ساخته شود باستان شناسان می گویند انتظار دارند فلوت پنج سوراخی باقطر بزرگ ترش طیفی قابل مقایسه یا حتي شاید وسیع تر از نت ها و امکاناتموسیقایی را فراهم کند.«

این هفته دکتر کونارد فصل جدیدی از اکتشافات را در غار هول فلس آغازکرد.او در ایمیل خود می نویسد« خواهیم دید این کار به کجا می کشد.هیچ وقتانظار ندارم چیزی پیدا کنم. آدم هیچ وقت چیزی را که دنبالش می گردد، پیدانمی کند اما معمولاچیز جالبی پیدا می کند.» باستان شناسان و دانشوران دیگردرباره اینکه چه چیزی این اروپاییان باستانی را به سوی موسیقی هدایت کردتنها می توانند به حدس و گمان بسنده کنند. دکتر کونارد و نویسندگانهمکارش، سوزان مونزل (S.Munzel) از توبینگن و ماریا مالینا از آکادمی علومپایه و انسانی هایدلبرگ، به این نکته نیز اشاره می کنند که اتفاقا فلوتهول فلس در همان رسوبات و چند متر دورتر پیکره کوچک و مشهور از یک زن فربهو برهنه پیدا شد که آن هم حدود 35 هزار سال قدمت دارد.این کشف در ماه مه(تقریبا اردیبهشت-م) توسط دکتر کونارد اعلام شد.

آیا این فلوت یادگار ساعات خوش پس از شکار است؟ به مناسک باروری مربوط میشود یا به پیوندهای اجتماعی؟ باستان شناسان آلمانی معتقدند که موسیقی درعصر حجر «می توانست در حفظ شبکه های اجتماعی بزرگ تر مفید باشد و به اینترتیب شاید به افزایش جمعیت و توسعه قلمروی انسان مدرن کمک و آن را تسهیلکرده باشد.»