پوکی استخوان


http://www.parsiteb.com/images/norma...20ostokhan.bmp

با افزايش سن ، ضعف ، شکستگي استخوان ها، خميدگي پشت و کوتاه شدن قد ايجاد مي شود و اغلب از اين نشانه ها به عنوان نشانه هاي طبيعي پير شدن ياد مي شود؛ اما در واقع اين علايم ، نشانه هايي از يک بيماري است به نام پوکي استخوان. خوشبختانه امروزه هم در ميان پزشکان و هم در ميان مردم عادي ، آگاهي از اين بيماري افزايش يافته و تشخيص و درمان آن در مراحل اوليه بيماري انجام مي شود. «براي استخوان خود خرج کنيد تا دچار اولين شکستگي نشويد».

اين شعار سال 2003 سازمان بهداشت جهاني WHO است.سازمان مذکور همچنين سالهاي 2000 تا 2010 را دهه استخوان و مفاصل تعيين کرده است.اين اقدام سازمان بهداشت جهاني بيانگر آثار و تبعات ويرانگر و خطرزاي اين بيماري است که عنوان اپيدمي خاموش قرن را نيز به خود گرفته است.به گفته کارشناسان ، در حال حاضر قريب به 7 ميليون نفر در کشور به پوکي استخوان مبتلا هستند که اين بيماري سالانه با تحميل هزينه هاي هنگفت درمان به دولت و خانواده هاي مبتلايان ، موجبات مرگ يا از کار افتادگي مي شود و خروج تعداد کثيري از چرخه زنگي مادي و سالم فراهم مي آورد.گزارش ها حاکي است که در سال 1996، هزينه درمان 5/1ميليون مورد شکستگي ناشي از بيماري پوکي استخوان در امريکا، بالغ بر 14 ميليارد دلار بوده است که اين رقم براي سال 2015 با 5/2 ميليون شکستگي ، به ميزان 60ميليارد دلار تخمين زده مي شود.اين در حالي است که در کشور ما هزينه هاي اينچنيني در سياهه و برآوردهاي مالي و اقتصادي مورد توجه قرار نمي گيرد.




پوکي استخوان چيست؟


پوکي استخوان (osteoporosis) به معني پوک شدن يا نازک شدن استخوان ها به هر علتي است و در بيشتر افراد سالخورده ديده مي شود.از دست رفتن استخوان ها با افزايش سن يک پديده کلي است ، اما وقتي توده استخواني به حدي مقدارش کم مي شود که احتمال بروز شکستگي ايجاد مي شود، يک بيماري به حساب مي آيد.اين شکستگي ها، علامت بارز پوکي استخوان هستند و بخصوص در استخوان هاي مچ دست ، ستون فقرات و استخوان فوقاني ران ديده مي شوند.

خطر بروز شکستگي استخوان بر اثر پوکي استخوان با افزايش سن زياد مي شود. گرچه پوکي استخوان در خانمهاي سالخورده خيلي شايع است ، اما اين بيماري مي تواند مردان را هم گرفتار سازد و در هر سني از کودکي تا بزرگسالي هم رخ دهد.فراواني پوکي استخوان در نقاط مختلف جهان فرق مي کند و در اروپاي غربي و امريکا شايع تر است ؛ افراد سفيد اروپايي و نيز آسيايي ها را هم نسبت به سياه پوستان بيشتر گرفتار مي سازد.

طي 50 سال گذشته با پيشرفت بهداشت ، مردم جهان طول عمر بيشتري پيدا کرده اند و در نتيجه تعداد افراد سالخورده افزايش يافته است.به همين علت تعداد شکستگي هاي استخوان بر اثر پوکي استخوان هم بيش از دو برابر شده است.

اين شکستگي ها يک علت مهم مرگ در افراد سالخورده است و 15 تا 20 درصد کساني که دچار شکستگي استخوان فوقاني ران مي شوند، طي 6 ماه مي ميرند.هزينه اي که صرف درمان شکستگي هاي ايجاد شده به علت پوکي استخوان مي شود، همان طور که قبلا اشاره شد بسيار زياد است و هر ساله ميلياردها دلار در اين موارد صرف مي شود که با افزايش تعداد افراد سالخورده اين مبالغ نيز افزايش مي يابند.

چه کساني دچار پوکي استخوان مي شوند؟


هر کس ممکن است دچار پوکي استخوان شود، اما بعضي افراد نسبت به ديگران بيشتر در خطر ابتلا به اين بيماري هستند.

در هر شخصي ، بروز پوکي استخوان بستگي به عواملي مثل سن ، جنس و نژاد دارد.يک خانم سالخورده نسبت به يک مرد جوان بيشتر در خطر ابتلا به اين بيماري است و يک سياهپوست آفريقايي نسبت به يک آسيايي يا اروپايي کمتر در معرض ابتلا به اين بيماري قرار دارد.

عوامل ژنتيکي و وراثتي در تعيين حداکثر توده استخواني موثر هستند و همچنين ممکن است در سرعت از دست دادن استخوان به علت افزايش سن هم نقش داشته باشند.



عوامل ژنتيکي:

از آنجا که پوکي استخوان بسيار شايع است ، بسياري از افراد اثرات اين بيماري را در يک يا چند نفر از خويشاوندان خود مي بينند و نگران اين هستند که آنها هم ممکن است اين بيماري را به ارث ببرند.پوکي استخوان مشکلي است که در نتيجه افزايش سن ايجاد مي شود، اما بعضي از افراد را بيشتر از سايرين مبتلا مي کند. هيچ ترديدي وجود ندارد که عوامل ژنتيکي در ايجاد اين بيماري دخيل هستند، اما اين عوامل در ايجاد اين بيماري زياد قوي نيستند.



بيماري هاي زير و درمان هاي آنها باعث افزايش خطر ابتلا به پوکي استخوان مي شوند:

يائسگي زودهنگام: يائسگي به زماني گفته مي شود که عادات ماهانه يک خانم متوقف مي شود که معمولا در سنين حدود 50 سالگي اين امر اتفاق مي افتد.به يائسگي قبل از اين سن ، خواه به علت طبيعي يا در نتيجه برداشتن تخمدان ها، راديوتراپي يا شيمي درماني براي سرطان ها، يائسگي زودهنگام گفته مي شود.

خانمهايي که يائسگي زودهنگام دارند يا کساني که به هر علتي دچار کمبود استروژن شده اند، در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به پوکي استخوان هستند.آمنوره: آمنوره يا فقدان عادات ماهانه قبل از يائسگي ممکن است به دلايل مختلفي ايجاد شود. اين وضعيت در خانمهاي مبتلا به بي اشتهايي هاي عصبي و نيز در خانمهاي لاغري که تمرينات ورزشي شديد مي کنند مثل ورزشکاران حرفه اي يا ژيمناست ها بسيار شايع است.

همچنين در خانمهايي که دچار بيماري هاي مزمن مثل بيماري کبدي يا التهاب روده ها هستند، آمنوره ديده مي شود. در آمنوره ، هورمون جنسي استروژن کاهش مي يابد که عامل خطر براي بروز پوکي استخوان است.بيماري هاي تيروئيد: پرکاري تيروئيد اگر به اندازه کافي درمان نشود، مي تواند منجر به از دست دادن استخوان و در نتيجه پوکي استخوان شود.همچنين در موارد کم کاري تيروئيد، در صورت استفاده بيش از اندازه از هورمون تيروئيد همين اثر ممکن است ايجاد شود؛ بنابراين خانمهايي که از قرصهاي تيروئيد استفاده مي کنند بايد با انجام آزمايش هاي منظم خون از ميزان هورمون تيروئيد خونشان باخبر باشند.


سابقه قبلي شکستگي استخوان: افرادي که دچار يک يا چند شکستگي استخوان بر اثر پوکي استخوان شده اند، احتمال زيادي دارد که در آينده نيز به شکستگي هاي ديگري مبتلا شوند.دليل اين وضعيت روشن نيست اما ممکن است به علت ساختمان شکننده استخوان آنها باشد.


ساير بيماري ها: بيماري هاي ديگري نيز وجود دارند که مي توانند پوکي استخوان ايجاد کنند. اين بيماري ها شامل بيماري کبدي مزمن ، نارسايي کليه ها و التهاب روده ها مي شوند.

عوامل خطر مرتبط با نحوه زندگي بسياري از جنبه هاي زندگي روزانه مي تواند روي استخوان ها اثر بگذارد که گرچه اثر اين عوامل روي استخوان و ايجاد شکستگي به طور کلي کمتر از عوامل خطري هستند که قبلا شرح داده شد، اما از اين نظر که مي توان اين عوامل را اصلاح نمود و خطر پوکي استخوان را کاهش داد، اهميت دارند:عدم فعاليت بدني/ رژيم غذايي/ الکل/ سيگار کشيدن



تشخيص پوکي استخوان

از آنجا که بيماري پوکي استخوان قابل پيشگيري است ، تشخيص هرچه سريع تر آن در افراد، بسيار حائز اهميت است.

در عمل اين بدان معني است که قبل از بروز شکستگي ، کاهش توده استخواني را تشخيص دهيم. تا همين اواخر، اين امر ممکن نبود؛ اما امروزه راههايي وجود دارد که به وسيله آنها مي توانيم مقدار استخوان را در افراد اندازه بگيريم.

اندازه گيري توده استخواني معمولا در قسمتهايي از اسکلت بدن انجام مي شود که احتمال شکستگي در آنها بيشتر است ؛ يعني مچ دست ، ستون فقرات و استخوان فوقاني ران. اندازه گيري توده استخواني اطلاعاتي در مورد احتمال بروز شکستگي مي دهد.همان گونه که اندازه گيري فشار خون اغلب براي پيش بيني خطر بروز سکته مغزي انجام مي شود يا اندازه گيري سطح کلسترول خون براي پيش بيني احتمال بروز بيماري قلبي صورت مي گيرد، بنابراين اندازه گيري توده استخواني هم براي ارزيابي احتمال بروز شکستگي انجام مي شود.

آزمايش خون و ادرار با انجام آزمايش خون و ادرار نمي توان پوکي استخوان را تشخيص داد. اما با اندازه گيري انهدام و ساختن استخوان مي تواند براي اندازه گيري سرعت از بين رفتن استخوان استفاده شود. اين يک روش تحقيقاتي است و در کلينيک ها معمولا استفاده نمي شود، زيرا به اندازه کافي دقيق نيستند.

بيماريابي پوکي استخوان

در حال حاضر، تراکم سنجي استخوان دقيق ترين راه براي تشخيص پوکي استخوان است.

سوالي که امروزه زياد پرسيده مي شود اين است که آيا تمام خانمها بعد از يائسگي بايد آزمايش اندازه گيري تراکم استخوان بدهند؟گرچه امروزه متخصصان عقيده دارند اين کار براي همه افراد ضرورتي ندارد



درمان پوکی استخوان

مي توان کارهاي زيادي کرد تا سرعت از دست دادن استخوان در آينده کاهش يابد و به حداقل برسد.درمان پوکي استخوان شامل تسکين درد، بهبود حرکت و فعاليت و کمک به کنار آمدن با اثرات رواني اجتماعي بيماري مي شود و از کاهش بيشتر استخوان تا خطر بروز شکستگي در آينده جلوگيري مي کند.

دانستن اين که اقداماتي وجود دارد که آنها مي توانند با انجام آنها باعث بهبود وضعيت شوند مثل تمرينات ورزشي ، تغيير در رژيم غذايي و جلوگيري از زمين خوردن و سقوط به اين بيماران کمک مي کند احساس غلبه بر بيماري و کنترل خودشان داشته باشند و شانس بهبودي خود را بيشتر کنند.

همچنين بسياري از بيماران صحبت کردن با ساير بيماران دچار پوکي استخوان رامفيد تشخيص مي دهند و متوجه مي شوند که تنها آنها بيمار نيستند و افراد ديگري هم از اين بيماري رنج مي برند.کنترل درد: درد در پوکي استخوان خيلي متغير است.

بعضي افراد داراي درد مزمن شديدي هستند، در حالي که بعضي ديگر فقط يک درد جزيي دارند.دردي که به دنبال شکستگي استخوان فوقاني ران يا مچ دست ايجاد مي شود.

در بيماران دچار شکستگي ستون فقرات ، عضلات اطراف ستون فقرات اغلب به علت درد دچار اسپاسم و گرفتگي مي شوند و در نتيجه خودشان بيشتر باعث تشديد درد مي شوند.بنابراين تسکين اين گرفتگي عضلات با استفاده از فيزيوتراپي ملايم مي تواند به کاهش درد کمک زيادي کند.

از هيدروتراپي (تمرين آرام در آب گرم) نيز مي توان براي تسکين اسپاسم و گرفتگي عضلات استفاده کرد.

کنترل رژيم غذايي: يک رژيم غذايي حاوي کلسيم زياد مي تواند به سلامت و قوي شدن استخوان ها کمک کند. لبنيات حاوي مقادير زيادي کلسيم هستند و افرادي که از لبنيات استفاده نمي کنند بايد براي رساندن کلسيم به بدنشان از قرصها و مکمل هاي کلسيم دار استفاده نمايند.

از کاهش شديد وزن بايد خودداري شود چون اين کار باعث کاهش حداکثر توده استخواني خواهد شد.

کلسيم: يک رژيم غذايي متعادل براي سلامت استخوان ها بسيار اهميت دارد. بخصوص مصرف کلسيم کافي به رسيدن به يک حداکثر توده استخواني خوب کمک کرده و همچنين باعث کاهش از دست دادن استخوان در سن هاي بالاتر مي شود.گرچه بسياري از غذاها حاوي کلسيم هستند، اما تمام آنها بعد از خورده شدن ، کلسيم زيادي در بدن آزاد نمي کنند.

بهترين منبع کلسيم ، لبنيات مثل شير و پنير و تخم مرغ هستند.اثرات کاهش شديد وزن: لاغر شدن شديد داراي اثرات مضري روي استخوان هاست. بيماران دچار بي اشتهايي عصبي ، اغلب حتي هنگامي که جوان هستند دچار پوکي استخوان شديد مي شوند وگرچه مقداري از اين از دست دادن استخوان آنها مربوط به آمنوره است ، اما کاهش وزن آنها علت اصلي اين از دست دادن استخوان است.

بي اشتهايي عصبي اغلب هنگام نوجواني و بلوغ ايجاد مي شود، يعني هنگامي که اسکلت بدن در حال رشد است. از دست دادن استخوان در اين مرحله منجر به کاهش حداکثر توده استخواني شده و خطر بروز پوکي استخوان را بشدت افزايش مي دهد.برعکس افرادي که داراي وزن بيش از حد هستند، توده استخواني زيادي دارند، اما اين بدان معني نيست که چاق شدن افراد را تشويق کنيم ؛ زيرا چاقي روي سلامت افراد اثرات زيانباري مي گذارد.

بهترين کار اين است که با توجه به قد، به يک وزن مناسب دست پيدا کنيم. بيماراني که از پوکي استخوان رنج مي برند و افرادي که وزن کمتر از معمول دارند، بايد در صورت امکان افزايش وزن دهند و به وزن طبيعي برسند.رژيم غذايي خاص: غير از مصرف مقادير زياد کلسيم ، رژيمهاي غذايي خاصي براي بيماران دچار پوکي استخوان توصيه نمي شود.در واقع مصرف مقادير زياد پروتئين که به صورت گوشت مصرف مي کنيم ، ممکن است باعث از دست دادن کلسيم از بدن شود.

با اين حال ، گياهخواراني که از مصرف لبنيات خودداري مي کنند، بايد از قرصها و مکملهاي کلسيمي استفاده کنند.

مصرف ويتامين ها: کمبود ويتامين D در افراد سالخورده شايع است و مي تواند باعث از دست دادن استخوان شود. افرادي که زياد در خانه هستند و کمتر بيرون مي روند تا با نور خورشيد مواجه شوند ممکن است کمبود ويتامين D ايجاد شود.

معمولا در رژيم غذايي افراد ويتامين D وجود دارد، اما منبع اصلي ويتامين D ماهي هاي چرب است که مردم کمتر آنها را به طور منظم مصرف مي کنند.لبنيات حاوي مقادير کمي ويتامين D هستند.

مقدار نياز روزانه توصيه شده 400 واحد بين المللي IU است ، اما براي افراد سالخورده اين مقدار 800 واحد IU است.اين مقدار ويتامين کاملا بي خطر بوده و هيچ گونه عوارض جانبي ندارد.

تمرينات ورزشي: تمرينات ورزشي به غير از اين که براي سلامت استخوان ها مفيد است ، براي سلامت کلي بدن نيز سودمند است.فعاليت کم و بي حرکتي منجر به از دست رفتن سريع استخوان ها مي شود، در حالي که انجام تمرينات ورزشي بخصوص در هنگام کودکي و نوجواني مي تواند باعث افزايش توده استخواني شود.به طور کلي بهتر است به اندازه متوسط، تمرينات ورزشي انجام دهيم و روزي نيم ساعت پياده روي کنيم.

سيگار نکشيدن: سيگار کشيدن از هر نظر براي سلامت مضر است و استخوان ها هم در اين امر مستثنا نيستند. همچنين شواهد نشان مي دهد بعضي درمان هايي که براي پوکي استخوان انجام مي شود، در افراد سيگاري کمتر تاثير دارد.

جلوگيري از زمين خوردن و سقوط: در محيط اطراف ما موارد زيادي وجود دارد که خطر زمين خوردن و سقوط را در افراد افزايش مي دهد و شما فقط با دانستن نکاتي ساده مي توانيد از زمين خوردن جلوگيري کنيد.براي افرادي که مشکل تعادل دارند، استفاده از يک عصا مي تواند کمک کننده باشد، بخصوص در خارج از خانه.

مراجعه به پزشک: اگر نگران هستيد که ممکن است دچار پوکي استخوان باشيد يا بيماري خاصي داريد که زمينه را براي ايجاد پوکي استخوان در آينده آماده مي کند، مي توانيد به پزشک مراجعه کنيد و اين نگراني را با او در ميان بگذاريد.پوکي استخوان هر چه سريع تر تشخيص داده شود، نتايج بعدي بهتر خواهند بود.



مقاله ای جالب در رابطه با پوکی استخوان

دکتر موریس نوتلاویتز سرپرست مرکز مطالعات بحران عمر در فلوریدا میگوید : پوکی استخوانها را یک عارضه طبیعی در زندگی میدانیم و آنرا بیماری تلقی نمیکنیم. پوکی استخوان عارضه دنیای مدرن است. تحرک و فعالیت بدنی کمتری داریم، مقدار کلسیم موجود در مواد غذایی ما بسیار اندک و عوامل از بین برنده کلسیم مانند کافئین و سیگار بسیار زیاد است، ورزش نمیکنیم و به تغذیه استخوانها اهمیت نمیدهیم.

وی می افزاید : بهترین کمک از راه آموزش صورت میگیرد. زنان باید با موقعیتهایی که در زندگی پیش می آید آشنا شوند و بدانند که راههایی برای پیشگیری وجود دارد. ما باید بتوانیم بدون پوکی استخوان وارد مرحله پیری شویم.

برای درک کامل ضرورت پیشگیری توضیح ساده ای درباره بیماری لازم است. استخوانها ارکان بدن را تشکیل میدهند. استخوان در واقع شبیه سیلویی است که مواد معدنی حیاتی برای به کار انداختن نظام حیات انسان را در خود نگاه میدارد. هنگامی که در مواد غذایی روزانه، به اندازه کافی مواد معدنی نباشد بدن مواد معدنی مورد نیاز خود را از استخوانها میگیرد تا از نقصان این مواد پیشگیری شود.

کمبود کلسیم در طی سالها میتواند منجر به شکستگی و پوکی استخوانها شود. چون بدن در ظاهر نیاز خود را به کلسیم از استخوانها تامین میکند، در نتیجه به ساختمان بدن آسیب جدی وارد میشود از جمله خمیدگی پشت، ناگهان ضربه ای بر زیبایی اندام انسان وارد میکند.

طبق نظر دکتر رابرت پی . هینز استاد دانشگاه کری تون، ضابعات استخوانی در مردان گاهی در اواخر سن 30 شروع میشودو هر ساله به نسبت 3 درصد ادامه می یابد. معمولا مردان تا سن هشتاد سالگی علیل و زمین گیر نمیشوند.

در زنان مسئله فرق میکند و نسبت این ضایعات استخوانی زودتر و از حدوداواخر سن 20 سالگی شروع میشود و بعد از یائسگی شدت می یابد. دلائل این امر از بین رفتن هورمون استروژن در زنان است. این هورمون روند پوکی استخوان را به تاخیر میاندازد.

دکتر هینی میگوید : فقدان هورمون استروژن و عدم مصرف کلسیم مورد نییز باعث میشود که ضایعات استخوانی در زنان هر ساله به نسبت 8 درصد افزایش یابد. زنان معمولا در 57 سالگی، 30 درصد انباشتگی و ذخیره استخوانی خود را از دست میدهند.

عوامل دیگری که پوکی استخوان را در زنان افزایش میدهند عبارتند از : جثه کوچک، ذخیره استخوانی ناچیز، فرسودگی ناشی از حاملگی، تحلیل ذخیره کلسیم بدن در نتیجه شیر دادن، رژیم های غذایی متناوب به منظور کاهش وزن و روش زندگی کم تحرک.

طرحی برای مقابله با پوکی استخوان


زنان از اوایل بیست سالگی برای پیشگیری از پوکی استخوان باید یک برنامه مادام العمر داشته باشند.اگر در سنین بالاتر قرار دارید نگران نباشید! هنوز دیر نیست. از سنین سی سالگی به بعد نیز میتوان با اتخاذ روشهایی، آسیبهای احتمالی را به حداقل رساند.

کلسیم : با این که مقدار مجاز مصرف کلسیم در بزرگسالن 800 میلی گرم میباشدولی دکتر ایویولی معتقد است که زنان 20سال به بالا باید روزانه حداقل 1000 تا 1500 میلی گرم کلسیم دریافت کنند. مواد غذایی مانند شیر، ماست، پنیر و ماهی ساردین سرشار از کلسیم اند. دکتر ایویولی توصیه میکند که مصرف کربنات کلسیم به همراه ویتامین D که به جذب کلسیم کمک میکند مفید است.

متوجه این نکته باشید که قهوه، تنباکو، گوشت قرمز، نوشیدنیهای شیرین و مواد غذایی پرفیبر در صورتی که همراه با کلسیم مصرف شوند مانع جذب کلسیم میشوند.به علاوه برخی از پزشکان توصیه میکنند که همراه با کلسیم 250 تا 350 میلی گرم منیزیم نیز خورده شود، زیرا معتقدند منیزیم در جذب کلسیم کمک میکند.

دکتر استانتون، استاد دانشکده پزشکی دانشگاه نیویورک میگوید : کلسیم تکمیلی خود را به همراه وعده های غذایی یا هنگام خواب بخورید. البته بهتر است به جای اینکه همه کلسیم مورد نیاز خود را در یک وعده بخورید، مقدار مصرف روزانه را در وعده های متعدد میل کنید، زیرا اگر مصرف روزانه را در یک وعده بخورید، امکان دارد مقداری از آن همراه با مواد زاید از بدن دفع شود.

پزشکان هشدار میدهند که یعی نکنید وعده هایی را که کلسیم نخورده اید با مصرف بیش از حد در یک وعده جبران کنید. مصرف روزانه بیش از 2000 میلی گرم کلسیم در برخی موارد منجر به سنگ کلیه و یبوست میشود.در صورتی که شیر به مقدار زیاد مینوشید، دیگر نیازی به دریافت کلسیم اضافی نخواهید داشت. نیم لیتر شیر کم چربی دارای 297 میلی گرم کلسیم است. خوردن روزانه 4 تا 5 لیوان شیر کافی است و نیاز بدن به کلسیم را برطرف میکند.

ورزش : عدم فعالیت و تحرک بدنی عامل دیگری است که میتواند باعث پوکی استخوان شود. برای مثال پژوهشی درباره بیماران زمین گیر و علیل نشان داد که ظرف یک هفته، جرم استخوان پاشنه پای این بیماران معادل 1/1 درصد کاهش می یابد. در مقابل دکتر اورت اسمیت متخصص فرآیند پیری در دانشگاه ویسکانسین، طی پژوهشی 4 ساله زنان 36 تا 67 ساله را که در یک برنامه ورزشی پر شور و پر تحرک شرکت کرده بودند مورد بررسی و مطالعه قرار داد.

این برنامه شامل حرکات بدنی، دوی آهسته، هر ابر به مدت 45 دقیقه و سه بار در هفته بود. بنا به گفته دکتر اسمیت این برنامه ورزشی، ضایعات استخوانی را به میزان 80 درصد کاهش داد.

دکتر لی . ان متخصص زیست شناسی مکانیکی طی پژوهشی ثابت کرد که وزنه بردازی در عین این که موجب افزایش تراکم استخوانها میشود، آنها را قادر میسازد تا قبل از شکستن در مقابل کشیدگی یا به هم فشردگی مقاومت بیشتری از خود نشان دهند و باعث میشود استخوانها، شکلهای قابل انعطافتر و قویتر به خود بگیرند.

وی میگوید : تمرینات معمولی و نه چندان سخت وزنه برداری از در رفتن و شکستگی استخوانها در بزرگسالان جلوگیری میکند.

ویتامین D : یکی از عوامل اصلی که باعث تشدید پوکی استخوان میشود این است که مقدار کلسیمی که افراد مسن میتوانند از مواد غذایی جذب کننده، نسبت به دیگران کمتر است. مصرف ویتامین D برای جذب کلسیم لازم است. کسانی که دچار کمبود این ویتامین هستند در معرض ابتلا به بیماری پوکی استخوان یا نرمی استخوان قرار دارند. بیماری نرمی استخوان شبیه پوکی استخوان است، با این تفاوت که در اثر کمبود کلسیم استخوانها نرم میشوند.

حتی هنگامی که در حال مصرف مواد کلسیم دار هستید، ممکن است پوکی استخوان ظاهر شود، زیرا بدن قادر نیست به سرعت کلسیم را جذب کند. جذب کلسیم مدتی طول میکشد.

ولی حل مسئله بسیار ساده است. دکتر ایویولی برای افزایش قدرت بدن در جذب کلسیم غالبا مصرف روزانه 400 واحد بین المللی ویتامین D را تجویز میکند، به خصوص برای زنانی که به اندازه کافی در معرض نور آفتاب قرار ندارند یا بیماران و مجروحینی که مجبورند در خانه بمانند، فرآورده های شیری و ماهی روغنی از منابع غذایی غنی ویتامین D به شمار می آیند.


نمک : دکتر ایلسا گولدینگ محقق ارشد بخش طب در دانشگاه اتاکو در نیوزلند طی انجام آزمایشهایی به این نتبجه رسید که به همراه دفع نمک اضافی در خون، از طریق ادرار، مقداری کلسیم نیز از بدن خارج میشود. طبق محاسبه دکتر گولدینگ مصرف روزانه یک قاشق چایخوری نمک، طی یک سال، جرم استخوانی یا ذخیره استخوانی را تا 1/5 درصد کاهش میدهد. دکتر گولدینگ میگوید : بنابراین مصرف نمک را باید کاهش داد چون موجب پوکی استخوان میشود.

الکل : با وجود اینکه در حالت طبیعی، مردان تا 80 سالگی دچار پوکب استخوان و ضایعات استخوانی نمیشوند، ولی شواهدی وجود دارد که نشان میدهد مردان معتاد به الکل از لحاظ پوکی استخوان در شرایط یکسانی با زنان قرار دارند. در پژوهشی که در مورد 96 مرد معتاد به الکل در بیمارستان وترنز در ایلی نویز صورت گرفت، ثابت شد که 47 درصد آنها دچار ضایعات استخوانی شده اند و نکته مهم تر آنکه 31 درصدشان زیر 40 سال بودند.



هرگز دیر نیست

زمانی پوکی استخوان را درمان ناپذیر میدانستند و برخی از پزشکان هنوز نیز چنین تصور میکنند. ولی تحقیقات اخیر ثابت کرده است که درمان طبی مبتکرانه، رژیم غذایی مناسب و ورزش، نه تنها از پوکی استخوان جلوگیری میکنند بلکه در واقع استخوانهای ضعیف را نیز ترمیم میکنند.

دکتر اسمیت میگوید : ورزش کردن در سن 80 سالگی حقیقتا ذخیره استخوانی را افزایش میدهد و برخی از ضایعات پوکی استخوان را ترمیم میکند. دکتر اسمیت سلسله برنامه های ورزشی را به مدت 30 دقیقه تنظیم کرد که حتی افرادی که مجبور به استفاده از صندلی چرخدارند، میتوانند آنرا انجام دهند.

یکی از فوائد این برنامه (( پیاده روی در جا)) است؛ به این ترتیب که فرد در حال نشسته بر روی صندلی، با دست و پا حرکات ورزشی انجام میدهد، که از آن جمله میتوان به حرکت دادن پاها، کشیدن ساق پاها، حرکت بازوها و ... اشاره کرد. کسانی که این برنامه ورزشی را انجام داده اند با وجود اینکه برخی از آنها دچار 3/3 درصد ضایعات استخوانی شده بودند، توانسته اند 2/3 درصد ذخیره استخوانی خود را افزایش دهند.

طی پژوهش مشابهی که محققان دانشگاه وست ویرجینیا انجام داده اند، معلوم شده است زنانی که بعد از دوران یائسگی به پیاده روی و ورزشهای پرتحرک میپردازند، طی 6 هفته میتوانند به ترتیب 1/6 و 1/3 درصد جرم استخوانی خود را افزایش دهند.

دکتر اسمیت با بیان اینکه روزی به بیمار 97 ساله اجازه داده است ورزش کند، تاکید میکند : (( برای ورزش هرگز دیر نیست ))


شنا
دکتر زبولون کندریک، سرپرست آزمایشگاه زیست حرکتی در دانشگاه تمپل میگوید : شنا بخصوص برای کسانی که به علت پیری یا درد مفاصل، مفاصلشان سفت شده است، بسیار مفید است. این ورزش باعث میشود که مفاصل سفت شده، شل شوند.


پیاده روی
پیاده روی ورزش ساده ایست که برای استخوانها بسیار سودمند است. البته باید حداقل به مدت سی دقیقه، پنج بار در هفته پیاده روی کنید تا موثر واقع شود. دکتر اسمیت توصیه میکند : با همسر یا یکی از دوستان خود پیاده روی کنید. این روش راه جالبی برای معاشرت و تبادل نظر است.


دوچرخه سواری
خارج از خانه در اطراف شهر به گردش بپردازید یا در حالی که بر رکاب دوچرخه خانگی پا میزنید، عکسها و مناظر جالب و چشم انداز کتاب یا مجله ای را تماشا کنید.این یا آن روش چندان فرقی ندارد، به هر حال فوائد به دست آمده قابل توجه است. پزشکان توصیه میکنند این ورزش را به تدریج و ازکم شروع کنید.

خطر ابتلا به پوكی استخوان پس از 50 سالگی 2 تا 3 برابر افزایش می یابد


تهران - كارشناس برنامه سلامت سالمندان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی مشهد گفت : با گذشت هر دهه از عمر پس از 50 سالگی خطر ابتلا به بیماری پوكی استخوان دو تا سه برابر افزایش می یابد.


http://img.irna.ir/1391/13910110/800...28-2406313.jpg


به گزارش دانشگاه علوم پزشكی مشهد ،دكتر محبوبه كیخا با اشاره به اینكه سالمندان بیشترین گروه در معرض بیماری پوكی استخوان هستند افزود: درد ناگهانی و شدید در ستون فقرات، خمیدگی ستون فقرات و كاهش قد می تواند از علائم شكستگی های ستون فقرات بدلیل پوكی استخوان باشد.

وی با بیان اینكه پوكی استخوان در اثر تخریب بافت استخوانی و در نتیجه كاهش توده استخوانی ایجاد شده و منجر به شكستگی می شود اظهار داشت: با افزایش سن، مقدار استخوانی كه تخریب می‏شود بیشتر شده و استخوانها نازك و شكننده می‏شوند، به حدی كه به راحتی و حتی به خودی خود و یا با حركات ساده ای مانند سرفه و عطسه می‏شكنند.

كیخا با اشاره به اینكه بیماری پوكی استخوان در زنان شایعتر از مردان است خاطر نشان كرد: یائسگی و تغییر هورمونها، یائسگی زودرس، كمبود دریافت كلسیم و ویتامین D در رژیم غذایی، سابقه پوكی استخوان در افراد درجه یك خانواده و سابقه قبلی، استعمال دخانیات و مصرف زیاد كافئین، زندگی كم تحرك، مصرف برخی از داروها، ابتلا به بیماریهای زمینه ای و استخوان بندی ظریف و كوچك از جمله عوامل ابتلا به بیماری پوكی استخوان به شمار می رود.

وی افزود: دریافت رژیم غذایی با كلسیم كافی ، دریافت كافی ویتامین D (از طریق قرار گیری در مقابل نور خورشید و مصرف مواد غذایی و مكمل )، تمرینات ورزشی متحمل وزن بطور منظم (پیاده روی روزانه به مدت 30 دقیقه ورزش مناسبی است )، ترك مصرف سیگار و الكل و كافئین و جایگزینی هورمون های زنانه، در خانم های یائسه زیر نظر پزشك می تواند مانع پوكی استخوان زودرس شود.