سلیمانیه

(سلیمانی)

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

شهر سُلِیمانیّه (به کردی: Slêmanî سلێمانی، به عربی: السلیمانیة) مرکز استان سلیمانیه عراق است.

این شهر در شمال شرقی عراق، نزدیک به مرز ایران و در منطقه خودگردان کردستان قرار دارد.

جمعیت آن ۸۰۰٬۰۰۰ نفر و زبان مردم آن کردی است. سلیمانیه کانون فرهنگی گویش سورانی از زبان کردی در عراق به شمار می‌رود و از کانون‌های مهم اقتصادی در کردستان عراق است. این شهر و به طور کل استان سلیمانیه پیوندهای استوار اقتصادی با ایران دارد.

شهر سلیمانیه در شهرستانی به‌نام سلیمانیه واقع شده‌است. بخش‌های این شهرستان عبارت‌اند از بازیان، سرچنار، قره‌داغ و تانجه‌رود. این شهرستان دارای ۳۲۵ روستاست. رودخانه‌های قلیاسان، تانجه‌رود و سرچنار از این شهرستان می‌گذرند.
سلیمانیه از سوی شمال باختری با کوه‌های ازمر (۱۷۰۲ متر) و گویژه (۱۵۲۴ متر) محصور می‌شود و رشته‌کوه گله‌زرده نیز در پیرامون آن قرار دارد. در جنوب سلیمانیه کوه برانان (۱۳۷۳ متر) و در خاور این شهر دشت سلیمانیه قرار دارد. این دشت ۴۵ کیلومتر درازا و ۱۵ کیلومتر پهنا دارد. شهر سلیمانیه در بلندای ۸۵۳ متری از سطح دریا واقع شده و آب و هوای آن مدیترانه‌ای است که زمستان‌های سرد و بارانی و تابستان‌های گرم و خشک دارد. رودخانه تانجه‌رود از جنوب آن می‌گذرد.

شش محله اصلی قدیمی آن عبارتند از: کانی آسکان، گویژه، مَلکَندی، سرشقام، چهارباغ و دَرگَزین.

درهٔ شهر زور که شهر سلیمانیه بعدها در آن بنیاد شد در زمان صفوی در دست صفویان بود. آن‌ها ادارهٔ محلی این دره را به خاندان اردلان که در سنندج مستقر بودند سپردند.
قلعه سلیمانیه را در سال ۱۷۸۶ ابراهیم پاشا بابان، فرمانروای شهر زور بنیاد نهاد. وی این شهر را به نام پدر خود، سلیمان پاشا، سلیمانیه نامید و گروهی از قبیله‌های کرد بابان را به آن دژ تازه کوچاند. این دژ به همراه همه روستاهای پیرامونش بنا به پیمان ۱۱۵۹ ه.ق. میان نادرشاه افشار و دولت عثمانی به ایران تعلق گرفت.

پیش از بنیاد شهر سلیمانیه شهر اصلی منطقه قلعه چوالان بود که حدود ۶۰ کیلومتر با شهر سلیمانیه فاصله دارد. قلعه چوالان به خاطر نزدیکی به مرز ایران و درگیری نظامی متداوم میان عثمانی و ایران محل بی‌امنی بود و علت تغییر مکان بابان‌ها نیز همین بود. در آغاز اهمیت گرفتن سلیمانیه از قلعه چوالان به عنوان پایتخت بهاری استفاده می‌شد. بنیاد شهر سلیمانیه در منطقه باعث گسترش گویش سورانی و افول زبان گورانی در منطقه شد.

شهر سلیمانیه مرکز ولایت بابان به شمار می‌آمد و فرمانروایی آن شهر و شهر زور پس از ابراهیم پاشا به برادر وی عبدالرحمن واگذار شد.

پس از فروپاشی دولت عثمانی، سلیمانیه نیز در زمان جنگ جهانی یکم در کشور تازه‌تأسیس عراق قرار گرفت.

به دلیل دوری قلعه چوالان از دیگر شهرهای کردستان و نیز شاهراه بودن سلیمانیه جمعیت سلیمانیه روز به روز بیشتر می‌شد به صورتی که از سال ۱۹۷۰م به بعد، به عنوان دومین شهر مهم کردستان عراق، پس از اربیل شناخته شد.

در دوران معاصر این شهر در سال ۱۹۹۰ میلادی به دست نوشیروان مصطفی از دست بعثی‌ها رهایی یافت و از آن تاریخ توسط حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق اداره می‌شود.

حاجی توفیق پیرمرد و فایق بیکس از شاعران نامور سلیمانیه و شیخ محمود حفید از سیاسیون معروف آن است.


مهمان‌پذیرها:

• هتل مولوی
• مهمانخانه چراخانی (چراغانی)
• هتل میوان (مهمان)
• هتل ابوصنعاء
• هتل سلیمانی‌پالاس
• هتل آشتی