پای بی قرار


پشت ميزتان مدتي طولاني نشسته‌ايد ومشغول كاربا كامپيوتر بوده‌ايد. احساسمي‌كنيد پاهايتان بي‌قرار شده و ديگر نمي‌توانيد به نشستن ادامه دهيد.
انگار سوزني در پايتان حركت مي‌كند، نه شايد يك حشره است كه زير پوستتان رفته وشما را آزار مي‌دهد.
به اجبار از جايتان بلند مي‌شويد و به سمت دستشويي مي‌رويد تا پوستتان را ازنزديك معاينه كنيد اما وقتي پس از چندين قدم راه رفتن به دستشويي مي‌رسيد، متوجه مي‌شويد كه آن احساس آزار دهنده ديگر از بين رفته است.
اگرشما هم بارها چنين تجربه‌اي داشته‌ايد و مي‌خواهيد از دست آن خلاص شويد، اينمقاله را بخوانيد.
سندرم يا نشانگان پاي بي‌قرار وضعيتي است كه در آن، پاهاي شما هنگام استراحت (درحالت نشسته يا خوابيده) احساس ناراحتي مي‌كنند. اين ناراحتي شما را وادار مي‌كند كه از جا برخاسته و دوري بزنيد.
با اين كار احساس ناخوشايند بي‌قراري پا موقتا از بين مي‌رود.
اين نشانگان در هر دو جنس زن و مرد وجود دارد (شايد در زنان كمي بيشتر!) و در هرسني ممكن است شروع شود. البته معمولا با بالا رفتن سن شدت آن بيشتر مي‌شود.
اين نشانگان مي‌تواند خواب شما را برهم بزند و موجب خواب‌آلودگي و گيجي شما درطول روز شود.
شرحش مشكل است
افراد معمولا نشانگان پاي بي‌قرار را متفاوت شرح مي‌دهند با كلماتي مثل اينكهانگار پاهاي آنها احساس درد، سوزش و خارش، سوزن سوزن شدن، خزيدن حشره زير پوستوعصبي بودن دارد.
البته معمولا گرفتگي و كرختي را ذكر نمي‌كنند. مشخصه علائم اين است كه:
درحالت بي‌حركتي و سكون شروع مي‌شود. مثلا وقتي مدتي طولاني را در اتومبيل يا هواپيمانشسته‌ايد يا اينكه براي ديدن فيلم در سينما يا خواندن كتابي مدتي بي‌حركتمانده‌ايد.
با حركت تسكين پيدا مي‌كند. يعني اگر از جا برخاسته و حركت كنيد، كمتر مي‌شود. به همين علت افراد معمولا با كشش پا، آهسته تكان دادن و پا به زمين فشار دادن، ورزشو قدم زدن با اين احساس مقابله مي‌كنند.
به‌علت همين ميل اجباري به حركت كردن است كه نام اين نشانگان را پاي بي‌قرارگذاشته‌اند.
غروب و شب علائم تشديد مي‌شود. در طول روز معمولا اين احساس زياد آزار دهنده نيست اما با شروع شب ناگهان بي‌قراري شروع مي‌شود.
اين نشانگان ممكن است با وضعيت ديگري به نام (PLMS) يا ميو كلونوس- كه به انقباض ناگهاني اندام در شب و هنگام خواب مي‌گويند- همراه باشد.( در چهار نفر از هر پنج نفر) در اين حالت به شكل غيرارادي و بدون اينكه خودتان آگاه باشيد، پاي شما در خوابخم يا باز مي‌شود.
ممكن است در شب صد‌ها بار اين اتفاق بيفتد اما اگر دچار نوع شديد نشانگان باشيدحتي در بيداري هم ممكن است اين حالت برايتان پيش بيايد. البته اين تكان‌هاي غيرارادي در افراد سالمند شايع‌تر است.
اغلب افرادي كه دچار اين نشانگان هستند خيلي سخت به خواب رفته و زود هم از خواب مي‌پرند. اين افراد نه تنها از بي‌خوابي دچار گيجي در طول روز مي‌شوند بلكه حتي نمي‌توانند از چرت روزانه هم لذت ببرند.
البته شدت علائم در افراد مختلف متفاوت است به همين علت در عده‌اي فقط ايجادمزاحمت‌كرده و در عده‌اي ديگر موجب سلب آسايش در زندگي است.
حتي ممكن است دوره‌اي از شر اين مشكل خلاص شده و پس از مدتي دوباره اين حالت درشما عود كند. اغلب بزرگسالاني كه دچار اين حالت مي‌شوند به ياد مي‌آورند كه دركودكي درد‌هاي رشد را تجربه كرده‌اند و والدين آنها براي اينكه به خواب بروند،پاهاي آنها را مالش مي‌داده‌اند.
هنوز علت واضحي براي اين نشانگان شناخته نشده‌است. محققان گمان مي‌كنندعدم‌تعادل يكي از ناقل‌هاي شيميايي مغزبه نام دوپامين در اين قضيه نقش دارد. بدنيست بدانيد اين ماده پيام حركت عضلات را منتقل مي‌كند. البته نقش وراثت را همنبايد فراموش كرد.
آهن زياد بخوريد!
استرس مي‌تواند علائم اين نشانگان را تشديد كند. تغييرات هورموني و بارداري هم ممكن است به شكل موقت اين علائم را زياد كند. عده‌اي از زنان اولين بار در دوران بارداري- به‌خصوص در سه ماهه سوم- اين حالت را تجربه مي‌كنند. با اين حال اغلب آنهاپس از زايمان از شر اين مشكل خلاص مي‌شوند.
گاهي اين مشكل با بيماري‌هاي زمينه‌اي ديگري همراه است؛ مانند نوروپاتي محيطي كهاعصاب دست و پاها تخريب مي‌شوند( مثل آسيب اعصاب محيطي در ديابت و معتادان بهالكل).
كمبود آهن حتي اگر موجب كم خوني نشده باشد هم ممكن است باعث ايجاد يا تشديدنشانگان پاهاي بي‌قرار شود. بد نيست بدانيد فقر آهن علت 20 درصد ازموارد ابتلا بهاين نشانگان است.
خونريزي معده، عادات ماهانه با خونريزي شديد مي‌تواند باعث كمبود آهن شود. نارسايي كليه از ديگر حالاتي است كه باعث كم شدن ذخاير آهن شده و با اختلال در موادشيميايي بدن اين نشانگان را ايجاد مي‌كند. كمبود فولات، اورمي، آپنه خواب و بيماري تيروئيد و جراحي‌ها هم ممكن است چنين علائمي ايجاد كنند.
بدون آزمايش باور كنيد!
اغلب افراد اين مشكل خود را جدي نگرفته و براي درمان نزد دكتر نمي‌روند. شايد بهاين علت كه شرح اين بي‌قراري براي ديگران خيلي مشكل است و معمولا جدي گرفته نمي‌شود.
حتي گاهي پزشكان علائم را با عصبي بودن واسترس داشتن و حتي بي‌خوابي و گرفتگي عضله اشتباه مي‌گيرند.
اگر فكر مي‌كنيد دچار علائم اين نشانگان شده‌ايد بهتر است با پزشكتان مشورت كردهو مشكل خود را بادقت براي او شرح دهيد.
جالب است بدانيد آزمايش خون يا تست ديگري براي تشخيص اين نشانگان وجود ندارد وتنها راه به جز شرحي كه شما مي‌دهيد اين است كه پزشك شما را هنگام خواب مشاهده كند. البته گاهي لازم است از آزمايشاتي براي كنار نهادن ساير تشخيص‌هاي افتراقي استفاده شود.
مي‌خواهم زندگي كنم
اولين راه درمان اين است كه شرايط زمينه‌اي كه باعث اين مشكل شده – مانند كمبودآهن يا نوروپاتي محيطي – درمان شود. براي اين منظورمصرف مكمل‌آهن مي‌تواند كمك كندالبته بعد از اندازه‌گيري ميزان آهن خون توسط پزشك ؛
چون مصرف زياد آهن هم ممكن است مشكلات ديگري ايجاد كند. تغيير سبك زندگي هممي‌تواند به درمان شما كمك كند و در نهايت اگر هيچ‌كدام نتوانست خواب راحت را بهشما بازگرداند لازم است از داروهايي كه پزشكتان توصيه مي‌كند، استفاده كنيد.
نترس، پاركينسون نمي‌گيري!
مصرف برخي دارو‌ها كه براي بيماري‌هاي ديگر به‌كار مي‌روند مي‌تواند به تسكينبي‌قراري پاي شما كمك كند.
مثلا داروي ركوئيپ و ميراپكس كه براي درمان پاركينسون به‌كار رفته و با تاثير بردوپامين، حركات پا را كم مي‌كنند. با اين حال بهتر است بدانيد كه ابتلا به ايننشانگان شما را مستعد ابتلا به پاركينسون در آينده نمي‌كند.
چندي پيش سازمان غذا و داروي آمريكا اولين نوع قرص‌هاي ژنريك ركوييپ (روپيرينوله يدروكلرايد) را براي درمان سندرم پاي بي‌قرار متوسط تا شديد تاييد كرد.
تهوع خفيف، احساس سبكي در سر و خستگي و خواب آلودگي از عوارض اين داروهاست.
استامينوفن كدئين و گروهي از داروهاي خواب‌آور و شل‌كننده عضلات هم ممكن استمؤثر باشند. البته اين داروها بيشتر به شما كمك مي‌كنند تا بتوانيد بخوابيد اما دراحساس بي‌قراري پاها تاثيري نداشته و باعث خواب آلودگي و بي‌حالي طي روز هممي‌شوند.
مشكل ديگري كه مصرف انواع دارو‌ها ممكن است ايجاد كند اين است كه زمان شروع علائم را جلو مي‌اندازد. مثلا اگر ساعت 8 دارو مي‌خوريد؛ پس از مدتي متوجه مي‌شويدكه علائم شما از ساعت 6 شروع مي‌شوند.
البته معمولا پزشك با تغيير دارو اين مشكل را برطرف مي‌كند. جالب است بدانيدمصرف برخي دارو‌ها مانند داروهاي ضد‌افسردگي و ضد‌تهوع هم مي‌تواند علائم شما رابدتر كند.
10 فرمان براي رفع بي‌قراري پا
1- اگر علائم بيماري خفيف است مي‌توانيد به محض شروع علائم از مسكن‌هاي در دسترس استفاده كنيد.
2- شناور شدن در وان آب گرم و ماساژ دادن پاها مي‌تواند به تسكين عضلاتتان كمك كند.
3- ممكن است متوجه شده باشيد كه استفاده از كيسه آب گرم يا سرد يا استفاده متناوب از آنها، بي‌قراري پاهايتان را كمتر مي‌كند. پس اين راه را هم امتحانكنيد.
4-از روش‌هاي ريلكسيشن مانند مديتيشن و يوگا استفاده كنيد. از آنجا كه استرساين نشانگان را تشديد مي‌كند، استفاده ازاين روش‌ها به‌خصوص قبل از رفتن به تخت خواب ممكن است به كم شدن علائم كمك كند.-
5-به‌نظر مي‌رسد خستگي زياد هم علائم را تشديد مي‌كند. بنابر اين لازم است بهداشت خواب را رعايت كرده و از محيطي آرام، خنك و راحت براي خوابيدن استفاده كنيد. براي خوابيدن و بيدار شدن، زمان مشخص و ثابتي داشته باشيد.
6-ورزش منظم با شدت متوسط مي‌تواند علائم شما را كم كند اما بيش از حدبه‌خودتان فشار وارد نكرده و فعاليت خود را تا دير وقت ادامه ندهيد. انجام حركاتكششي و ماساژ قبل از خواب و بعد از بيدار شدن هم براي شما مفيد است.
7- از مصرف چاي و قهوه وشكلات و نوشيدني‌هاي كافئين دارخودداري كنيد.
8- مصرف سيگار و الكل هم علائم اين بيماري را تشديد مي‌كند. پس بهتر است آنها راترك كنيد.
9- قبل از زمان خواب بهتر است هشيار بوده و فعاليت فكري داشته باشيد. بي‌حوصلگيو چرت زدن قبل از زمان خواب هم علائم شما را بدتر مي‌كند.
10- احساس نياز خود به حركت را سركوب نكنيد. در زمان مسافرت فواصلي را برايتوقف، پياده شدن و قدم زدن اختصاص دهيد.