- -
شیوه حاجیله
(
http://p30city.net/showthread.php?t=37199)
| behnam5555 |
04-10-2012 06:48 AM |
شیوه حاجیله
شیوه حاجیله
ره‌سووڵ وه‌یسی
زۆر داب و ڕه‌سم له کورده‌واری‌دا باوه که به‌رداشی زه‌مان له نێوی بردوون و ئێستا ئاسه‌واریشیان نه‌ماوه. هێندێکیش به‌ره به‌ره، به‌ره‌و نه‌مان ده‌چن و دێ له بیر بچنه‌وه. وه‌ک "شیوه حاجیله" که به‌ره‌وپیری گه‌ڕانه‌وه‌ی حاجیله‌یه و له زۆربه‌ی ناوچه‌کانی کوردستان باوه. پیره‌پیاو و سه‌رسپی وڵات بیره‌وه‌رییان له سه‌ر به‌ڕێوه‌بردنی ئه‌و ڕه‌سمه هه‌یه و من لێره‌دا به پێی توانست بۆ روون بوونه‌وه‌ی خوێنه‌رانی به‌ڕێز و به‌رگری له له‌نێوچوونه‌وه‌ی ئه‌م ڕه‌سمه باسی لێ‌ده‌که‌م. حاجیله ناوی جۆراوجۆری هه‌یه وه‌ک له‌گله‌ک، له‌ق له‌ق، حاجیله و ... حاجیله باڵنده‌یه‌کی به به‌ژن و باڵا و له سه‌ر لینگه، به‌ژنی ره‌نگه بگاته 120 سانتیمیتر. دوو لاق و دندووکی درێژ و سوورن. تووکی له‌شی سپی یه و سه‌رپه‌ڕه‌ی جووته باڵ و سه‌ر کلکی ڕه‌شه. زۆریش هێدی و بێ ئازاره. له به‌ستێنی چۆم و نێو زنه و باتڵاخ، مار و کللۆ و بۆق و کرم و ... ده‌گرێ و ده‌یخوا و له سه‌ر ده‌وه‌ڵان و سه‌ربانی بڵیند و سه‌ر دارتێل و شتی وا هێلانه ده‌کا. نێره و مێیه بۆ هێلانه ساز کردن یارمه‌تی یه‌کدی ده‌ده‌ن. حاجیله به‌هاران جووت ده‌بێ و ساڵێ چوار هێلکه ده‌کا و نێره و مێیه به نۆره له سه‌ر هێلکه ده‌که‌ون تا ده‌بن به جووچکه. وه‌ختێک جووچکه له هێلکه هاته ده‌ر حاجیله یه‌کیان فڕێ ده‌دا.هێندێک ده‌ڵێن ئه‌وه جووچکه‌یه‌ک ده‌کاته سه‌ده‌قه و به‌ڵاگێڕی ئه‌وانی دیکه. حاجیله له جێی گه‌رم ده‌ژی و گه‌رمێن و کوێستان ده‌کا. به‌هاران دێته کوێستان و پاییزان به‌ره‌و گه‌رمێن تێهه‌ڵده‌بێته‌وه. به بڕوای من ده‌بێ دوو هێلانه‌ی هه‌بێ و یه‌ک له گه‌رمێن و یه‌ک له کوێستان. چون وه‌ختێک دێته‌وه کوێستان هێلانه‌که‌ی پێ ده‌زانێ و یه‌ک‌ڕاست ده‌چێته‌وه سه‌ری، که‌وابوو له گه‌رمێنیش هه‌ر وایه. حاجیله ئه‌گه‌ر بۆخۆشی نه‌یه‌ته‌وه جووچکه‌که‌ی دێته‌وه سه‌ر هێلانه‌که‌ی. زۆر جار دیتراوه له سه‌ر هێلانه له نێوان دایک و جووچکه شه‌ڕ ساز بووه. له نیوه‌ی دووهه‌می مانگی ڕه‌شه‌مه هه‌ر که شه‌ماڵ له به‌فر وه‌خۆ که‌وت، واته بای وه‌عده هات و په‌ڵه‌ی گه‌رماگرتووی به‌فر له قه‌د و لاپاڵی چڕ و کێوه‌کان چۆرچۆڕه‌یان که‌وته بن و ڕه‌وه‌زه به‌رد سه‌ریان له بن که‌وی وه‌ده‌ر خست، حاجیله ده‌گه‌ڕێته‌وه و دڵی خاوه‌ن مه‌ڕ و ماڵات ده‌گه‌شێته‌وه و ده‌ڵێن له دیاری شوان نزیک بووینه‌وه. هێندێک پێیان وایه حاجیله له کات و زه‌مانی دیاری‌کراودا ده‌گه‌ڕێته‌وه. یانی 20 ی مانگی ڕه‌شه‌مه دێته‌وه. ئه‌گه‌ر پێش وه‌ختی خۆی بگه‌ڕێته‌وه ده‌ڵێن حاجیله چلووبڕی کردووه. خه‌ڵک باوه‌ڕیشیان به‌وه هه‌یه که هاتنه‌وه‌ی حاجیله یانی زستانی به سه‌خڵه‌ت ڕووبه‌ندی له سه‌ر پێده‌شت و کێوه‌کانی سرووشت لاداوه و هه‌موو جێگایه‌ک خه‌ریکه بخه‌مڵێن. حاجیله که هاته‌وه دندووکی له سه‌ر پشتی داده‌نێ و ده‌ست به ته‌قه ته‌ق ده‌کا و سه‌رنجی خه‌ڵک بۆ لای خۆی راده‌کێشێ. له‌و کاته‌دا منداڵی کورد له کووچه و کۆڵانان وه زاق‌وزووق ده‌که‌ون و به‌م چه‌شنه پێشوازی له هاتنه‌وه‌ی حاجیله ده‌که‌ن:
حاجیله به‌خێرێ
له ده‌شتی هه‌ولێرێ
کوڕی پووره مێرێ
کاڵۆکان ده‌پێ که
مێوانان به‌ڕێ که
مێوانان کێ و کینه
عایشه و فه‌ره‌نتینه
به گواره و ده‌رزینه
سنجاقی خۆم زێڕینه
ده خاڵانم گێڕینه:
خاڵی ده قوم قومۆکێ
چاوی ده نێرگزۆکێ:
نێرگزۆکم کوتاوه
ده موسڵێم به‌رداوه
مووسڵ به‌ردێکی خشته
کوچ کوچۆکه‌ی له پشته
کوچ کوچه نانی ده‌وێ
ئاغاژن پیاوی ده‌وێ
به‌ره به‌ره که که‌نگر و مه‌ندۆک، پنگه و گوڵه گه‌زیزه پێکه‌وک و ئه‌سپنگ و قازیاخه سه‌ریان له هه‌رد وه‌ده‌ر خست، کوڕوکاڵ هه‌ر له به‌ره‌به‌یانییه‌وه خۆ ساز ده‌که‌ن و به بۆنه‌ی به‌هار و هاتنه‌وه‌ی حاجیله خوارده‌مه‌نی پێویست له‌گه‌ڵ خۆیان هه‌ڵده‌گرن و بۆ شیوه‌حاجیله و خڕکردنه‌وه‌ی گیای تازه به‌ره‌و ده‌شت و کێوه‌کان هه‌ڵده‌کشێن و چێشتی جۆراوجۆر لێده‌نێن. پاش ئه‌وه‌ی چێشته‌که‌یان خوارد، ئه‌وه‌ی له به‌ریان ماوه بۆ حاجیله له سه‌ر به‌ردێک یا شوێنێکی دیاری کراوی رۆ ده‌که‌ن. پاشان ده‌ست له ده‌ستی یه‌ک ده‌نێن و ره‌شبه‌ڵه‌ک ده‌گێڕن و به گۆرانی کوتن و به‌زم و شایی کاتێکی خۆش راده‌بوێرن. ئێواره یه‌ک یه‌ک و دوو دوو به نێو په‌رێزان داده‌گه‌ڕێن و بۆ نۆبه‌رانه ئه‌سپینگ و قازیاخه و مه‌ندۆک و ... کۆ ده‌که‌نه‌وه و له‌گه‌ڵ خۆیان ده‌یهێننه‌وه ماڵ و چێشتی تازه‌ی پێ لێده‌نێن.
|
| اکنون ساعت 05:35 PM برپایه ساعت جهانی (GMT - گرینویچ) +3.5 می باشد. |
|
Powered by vBulletin® Version 3.8.4 Copyright , Jelsoft Enterprices مدیریت توسط کورش نعلینی
استفاده از مطالب پی سی سیتی بدون ذکر منبع هم پیگرد قانونی ندارد!! (این دیگه به انصاف خودتونه !!)
(اگر مطلبی از شما در سایت ما بدون ذکر نامتان استفاده شده مارا خبر کنید تا آنرا اصلاح کنیم)
