[deltang]

بخش الكترونيك
يادآوري ( مفاهيم اوليه، عناصر الكتريكي و الكترونيكي و ابزار كار)
سرفصل عناوين مورد بحث

الف) مفاهيم
پتانسيل الكتريكي
جريان
سيگنال متناوب و مستقيم
اتصال سري و موازي
پالس
قطار پالس

ب) عناصر الكتريكي و الكترونيكي
باطري
مقاومت
خازن

ج) ابزار ساخت مدار


پتانسيل الكتريكي (V)
انرژي بارهاي الكتريكي موجود در يك جسم، پتانسيل الكتريكي نام دارد كه مي‌‌تواند بارها را بصورت جريان از عناصر رسانا عبور دهد.


زمين
زمين واقعي سطح پتانسيل صفر مي‌باشد. در مدارات الكتريكي جهت مقايسه سطح ولتاژ نقاط مختلف، يك نقطه را بعنوان مرجع پتانسيل صفر فرض مي‌كنند و ولتاژ بقيه نقاط را نسبت به آن محاسبه مي‌نمايند.

پيش فرض
اگر سطح پتانسيل يك نقطه بيشتر از سطح پتانسيل مرجع باشد علامت آن مثبت و اگر كمتر باشد علامت آن منفي مي‌شود.

جريان الكتريكي (I):
به حركت بارهاي الكتريكي در يك رسانا جريان الكتريكي گفته مي‌شود.
در صورتيكه دو سر يك عنصر، اختلاف پتانسيل (اختلاف ولتاژ) وجود داشته باشد، بارهاي الكتريكي جهت ايجاد تعادل از سمت پتانسيل بيشتر به پتانسيل كمتر حركت مي‌كنند كه همان جريان الكتريكي است.
در عمل جهت حركت الكترونها از قطب منفي به مثبت است اما بصورت قراردادي جهت جريان را از قطب مثبت به منفي در نظر مي‌گيريم.


سيگنال
سيگنالهاي الكتريكي ولتاژ يا جرياني هستند كه در مدار ايجاد مي‌شوند. سيگنالها (معمولاً ولتاژ) انتقال دهنده اطلاعات هستند .


اتصال عناصر
اجزا يك مدار بسته به هدف طراحي بصورت سري، موازي يا تركيبي بسته مي‌شوند.
اتصال موازي:
در اتصال موازي ولتاژ دو سر اجزا با يكديگر برابر است.

اتصال سري
در اتصال سري جريان عبوري از اجزا با هم برابر است.

پالس و قطار پالس
پالس به شكل موجي گفته مي‌شود كه در يك زمان بسيار كوتاه از سطح صفر به يك سطح ولتاژ مشخص مي‌رسد و براي مدتي در اين سطح ولتاژي باقي مي‌ماند و سپس به سطح صفر برمي‌گردد.

قطار پالس
از تكرار پالسهاي مشابه يك قطار پالس ساخته مي‌شود.

باطري:
وسيله ايست كه انرژي شيميايي را به انرژي الكتريكي تبديل مي‌كند و در مدارهاي كم مصرف بعنوان منبع انرژي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

باطري ها به دو دسته قابل شارژ و يكبار مصرف تقسيم مي‌شوند.

مقاومت:
جسم هادي دو سري است كه در برابر عبور جريان مقاومت مي‌كند و ولتاژ دو سر آن متناسب با جريان عبوري از آن مي‌باشد.

هرچه مقدار مقاومت بيشتر باشد جريان كمتري از آن عبور مي‌كند.

در الكترونيك مقاومت را با حرف R (ابتداي كلمه Resistor) نمايش مي‌دهند.
مقدار ولتاژ دو سر يك مقاومت تنها به مقدار جريان عبوري بستگي دارد. قانون اهم بيانگر اين وابستگي مي‌باشد:
V/R=I
واحد اندازه گيري مقاومت اهم Ω مي‌باشد.

قرائت مقدار مقاومت

رنگ شماره سياه 0 قهوه اي 1 قرمز 2 نارنجي 3 زرد 4 سبز 5 آبي 6 بنفش 7 خاكستري 8 سفيد 9

خطاي مقدار مقاومت
معمولاً مقدار نامي مقاومتها با مقدار واقعي آن كمي اختلاف دارد.
مقدار اين خطا را با يك نوار رنگي كه از نوارهاي مربوط به قرائت مقدار مقاومت فاصله دارد، نشان مي‌دهند.
نقره اي---> ±10%
طلايي----> ±5%
قرمز----> ±2%
قهوه اي----> ±1%

مقاومت متغيير (پتانسيومتر)
نوعي مقاومت الكتريكي است كه مقدار آن قابل تنظيم است.
پركاربردترين نوع آن در الكترونيك به Multi turn معروف است.

خازن:
از دو صفحه فلزي كه با يك عايق كه دي‌الكتريك ناميده مي‌شود از يكديگر جدا شده‌اند تشكيل شده است.
در الكترونيك خازن را با حرف C ( ابتداي كلمه Capacitor) نشان مي‌دهند.

ظرفيت خازن معياري براي اندازه گيري توانائي نگهداري انرژي الكتريكي است .
ظرفيت زياد بدين معني است كه خازن قادر به نگهداري انرژي الكتريكي بيشتري است .
واحد اندازه گيري ظرفيت فاراد است . يك فاراد واحد بزرگي است و مشخص كننده ظرفيت بالايي مي باشد . بنابراين استفاده از واحدهاي كوچكتر نيز در خازنها مرسوم است .
ميكروفاراد µF ، نانوفاراد nF و پيكوفاراد pF واحدهاي كوچكتر فاراد هستند .

قرائت مقدار ظرفيت خازن
در بسياري از خازن ها با ظرفيت كم ، ظرفيت بر روي خازن نوشته شده ولي هيچ واحد يا مضربي براي آن چاپ نشده و براي دانستن واحد بايد به دانش خودتان رجوع كنيد . خازن ذخيره كننده انرژي الكتريكي است. بعبارت ديگر بوسيله بار الكتريكي شارژ مي‌شود.
در الكترونيك از خازن براي اتصال بخشهاي مختلف يك مدار، تغيير شكل موج ولتاژ و... استفاده مي‌شود.
كاربرد ديگر خازن ها صاف كردن سطح تغييرات ولتاژ مستقيم مي باشد . از خازن ها در مدارات بعنوان ***** هم استفاده مي شود . زيرا خازن ها به راحتي سيگنالهاي غير مستقيم AC را عبور مي دهند ولي مانع عبور سيگنالهاي مستقيم DC مي شوند .


نكاتي در مورد خازنها
در صورت شارژ خازن با ولتاژ بالا حتي در صورت قطع بودن مدار خطر برق گرفتگي در صورت تخليه بارالكتريكي ذخيره شده وجود دارد. جهت كاهش اين خطر معمولاً خازنهايي را كه با ولتاژ بالا شارژ كرده‌اند با يك مقاومت سري مي‌كنند تا جريان تخليه محدود شود.
جريان مستقيم نمي‌تواند از خازن عبور نمايد.
بعضي از خازنها اصطلاحاً پلاريزه هستند يعني قطب مثبت و منفي دارند. لذا بايد توجه كرد كه هنگام استفاده از اين خازنها بطور صحيح در مدار قرار داده شوند.


ابزار ساخت و اندازه‌گيري و قطعات الکترونيک
منبع تغذيه
سيگنال ژنراتور
برد بورد
مولتي متر
اسيلوسكوپ
و...

قطعات الکترونيک
مقاومت
مقاومت متغير
خازن