[رزیتا]

بی‏بی زبیده ساختگی

آه، از مطالب دروغین ورود یافته به دین. دین اسلام و معارف شیعه گلستانی است از گل های منحصر به فرد و زیبایی که در هیچ یک از ادیان به چشم نمی خورد. ولی صد افسوس که مطالب بازاری و ساختگی همچون زباله های متعفن ظاهر این گلستان را آلوده می کند و حجابی بر زیبایی ها و عطر جانفزای این بوستان می افکند. نمونه ای از این جعلیات در متن زیر می آید:

یکی از بقاع موجود در شهر ری، بقعه زبیده خاتون، در ابتدای سه راه ورامین است. مردم عامی آن را به بی‏بی زبیده منسوب می‏دانند و معتقدند این بانو دختر حضرت امام حسین(ع) از بی‏بی شهربانوست، که به اتفاق مادر خویش به ری آمده و پس از مرگ، در این محل مدفون گردیده است.
در زیارت نامه، صاحب مرقد «بنت الحسین الشیهد و زوجة قاسم بن الحسن؛ یعنی، «فاطمة المقلب بزبیده خاتون» معرفی شده است.
بر دیوار رواق این بقعه لوحه‏‏ای نصب است، که در آن شرح سفر بی‏بی شهربانو و دخترش زبیده خاتون از کربلا به ری، و حوادثی که بر سرشان آمد، تا آنجا که قاسم ثانی فرزند قاسم بن حسن از زبیده خاتون ولادت یافت، و بعدها به دست کسان حجاج بن یوسف در قلعه شمیران مقتول، و در درج علیا در جنب راس پدر مدفون شد آمده است. تحقیق در این باب به مرحوم فاضل دربندی منسوب است.
امّا در اخبار چنین روایت کرده‏اند، «شهربانو و زبیده خاتون، دختر امام حسین علیه‏السلام و قاسم ثانی در آن زمان که جناب سیّدالشهداء- علیه آلاف التحیّة و الثناء- وارد زمین کربلا شدند. بنا به وصیّت حضرت امام حسن علیه‏السلام دختر خود را عقد قاسم در آورد و این عقد روز قبل از عاشورا اتفاق افتاده و به قدرت خدای عزّ و جلّ، نطفه قاسم ثانی در رحم مبارک قرار گرفت، تا آنکه در روز عاشورا جمیع شهدا به فیض شهادت نایل شدند، به حکم ابن سعد معلون و لشکر کوفی و شام به جهت غارت و اسیری اهل بیت علیهم‏السلام به خیمه‏گاه ریختند.
حضرت سیدالشهدا علیه السلام را دختری به نام زبیده نبوده، و در منابع، تنها دو دختر به نام سکینه و فاطمه از آن حضرت مذکور افتاده، و مدفن هیچ یک از آن دو نیز در ری نبوده است.

در آن ساعت شهربانو با دختر خود زبیده خاتون هر دو بر اسب سواری جناب سیّدالشهدا علیه‏السلام سوار شده، رو به فرار سمت شهر ری روانه شدند. لشکر ابن سعد ملعون آنها را تعاقب نمودند، اسب به قدرت خدای تعالی در هوا پرواز کرد، چون مخالفان عقب می‏ماندند، اسب به روی زمین راه می‏رفت چون نزدیک می‏شدند در روی هوا راه می‏رفت تا به شهر ری رسیدند و از آنجا به سمت غاری فرود آمدند.
شهربانو بنالید که پروردگارا، کریما، رحیما، تو حال مرا می‏دانی. بعد از شهادت جناب سیّدالشهدا زندگی نمی‏خواهم موت مرا برسان و در این غار مرا ناپدید و مخفی نما تا چشم مخالفان بر من نیفتد. در غار به ساعت شکافه شد و شهربانو خواست در غار رود که زبیده خاتون دامان وی را گرفت و گفت: ای مادر، می‏روی و مرا به که می‏سپاری؟ شهربانو گفت: ای جان مادر، تو امانت از قاسم‏ داری، رخصت نیست که تو به این غار درآیی.
آنگاه شهربانو دختر خود را کنار گرفت و زارزار بگریست، پس مادر و دختر هر دو یکدیگر را وداع نموده و شهربانو در غار غایب شد و زیبده خاتون تنها و بی‏مونس و بی‏کس بماند.

اما روایت رسیده در آن زمان در اینکه در رودبار زنی بود از نسل عمّار یاسر و اسم او «رابعه»، چون بشنید زبیده خاتون دختر جناب سیّدالشهدا با مادرش شهربانو بعد از شهادت جناب ابی عبدالله به سمت ری آمده و شهربانو در ری وفات یافته و زبیده خاتون تنهاست، به محض شنیدن به تعجیل تمام خود را نزد زبیده خاتون رسانید، شب و روز مراقب احوال او بود تا وضع حمل نمود و آن طفل متولّد شد و بعد اسم او را قاسم ثانی نهادند.»


نتیجه‏ای که از مطالب مذکور در مبحث بقعه بی‏بی‏ شهربانو و بی‏بی زبیده می‏توان گرفت بدین تخلیص است:
1- به طور قطع، مسلم است که مادر حضرت سجاد دختر یزدگرد نیست.
2- با تسلیم به اینکه این شاهزاده خانم ایرانی زوجه حضرت سیدالشهدا و مادر امام چهارم است، ثابت نیست که نام وی شهربانوست.
3- مادر امام چهارم ، بنا به روایات اسناد مورد اعتماد، در نفاس آن حضرت در گذشته و در واقعه کربلا زنده نبوده است.
4- بنا به آن دسته از اقوال که این بانو را در کربلا حاضر دانسته‏اند، وی در پایان فاجعه خود را در فرات غرق کرده، و در هیچ سند قدیمی مذکور نیست که از کربلا به ری آمده بوده است.
5- نیز بی‏ بی‏ شهربانو را فرزندی جز امام چهارم ذکر نکرده‏اند.
6- حضرت سیدالشهدا را دختری به نام زبیده نبوده، و در منابع، تنها دو دختر به نام سکینه و فاطمه از آن حضرت مذکور افتاده، و مدفن هیچ یک از آن دو نیز در ری نبوده است.


اینکه در زیارت نامه بی‏بی زبیده مذکور است: «فاطمة الملّقب به زبیدة خاتون» ادعایی است که صحّت آن را سندی بایسته است.
اگر در این مکان بانویی به نام زبیده مدفون شده باشد، بی‏تردید وی زبیده خاتون دختر عمّ و زن ملکشاه، مادر برکیارق دختر یاقوتی بن داود است، که در ری حالتی کما بیش مشابه سیّده زن فخرالدوله داشت؛ و وی را به دستور موید الملک زندانی و سپس خفه کردند.

گروه دین و اندیشه - مهدی سیف جمالی


منبع: قنبری،محمد،امامزادگان و زیارتگاه های شهر ری