[behnam5555]

صاحب این خانه چه لطفی در حق تو کرده

مردی خُلاری، انگور برای فروش به شیراز آورد، چون به فروش نرسید از بیم فاسد شدن دیگی و مقداری هیزم فراهم کرد و در دالان مسجد به پختن شیره انگور مشغول گردید، ناگاه خادم مسجد که مردی شَل و کور و کچل و الکن و آبله گون بود سر رسید و با زبان الکن خود خُلاری را مورد اعتراض قرار داد که چرا در دالان خانه خدا شیره میپزی. خُلاری گفت: «آخر مرد حسابی صاحب خانه چه لطفی کرده در حق تو که آنقدر برایش تعصب به خرج میدهی!»
صورت دیگر این حکایت که عبید زاکانی در رساله دلگشا آورده است:
شیرازی در مسجد بنگ میپخت. خادم مسجد بدو رسید و با او در سفاهت آمد، شیرازی در او نگاه کرد، شَل و کور بود، نعره ای کشید و گفت: «ای مردک خدا در حق تو چندان لطف نکرده است که تو در حق او چنین تعصب میکنی.»

[فرهنگنامه امثال و حکم ایرانی، ص394]

صاحب خر را بجای خر برند!

آن یکی در خانه ای ناگه گریخت / زرد روی و لب کبود و رنگ ریخت،
صاحب خانه بگفتش «خیر هست / که همی لرزد تو را چون پیر دست؟
واقعه چون است چون بگریختی / رنگ رخساره بگو چون رختی؟»
گفت: «بهر سخره شاهِ حَرون، / خر همی گیرند مردم از برون»
گفت: «میگیرند خر ای جان عم / چون نه ای خر رو تو را زین چیست غم؟»
گفت: «بس جدّند و گرم اندر گرفت، / گر خرم گیرند هم نبود شگفت
بهر خر گیری برآوردند دست / جد و جد، تمییز هم برخاسته است
چون که بی تمییزیانمان، سرورند / صاحب خر را به جای خر برند»

[مثنوی، دفتر پنجم، بیت500]