توضيح كلي
سرطان پوست، سرطان سلول سنگفرشي رشد بدخيم لايه اپي‌تليالي (سطح خارجي) پوست. اين سرطان معمولاً پوست نواحي در معرض آفتاب، نظير صورت، گوش‌ها، دست‌ها يا بازوها را درگير ساخته و بيشتر در بزرگسالان بالاي 40 سال بروز مي‌كند.
علايم شايع
يك برآمدگي يا گرهك كوچك، قرمزرنگ و پوسته‌دار بر روي پوست كه دلمه‌بسته و نهايتاً زخمي مي‌گردد. اين ضايعه سوزش يا خارش ندارد.
علل
تماس زياد با آفتاب
آسيب پوستي ناشي از تابش اشعه
ضعف دستگاه ايمني ناشي از بيماري‌ها يا داروها
تماس با قطران، ساير مشتقات نفت و ذغال سنگ
عوامل افزايش‌دهنده خطر
سن بالا 60 سال
پوست روشن
بيماري اخير همراه زخم‌هاي پوستي مزمن به‌هر علت
كار در محيط باز
مشاغل يا درمان‌هايي كه مستلزم تماس با اشعه ايكس هستند.
كراتوز اكتينيك
پيشگيري
براي محافظت پوست در برابر آفتاب از كلاه، لباس‌هاي محافظ يا تركيبات ضدآفتاب با قدرت (SPF15) يا بالاتر استفاده كنيد.
معاينه ماهيانه پوست توسط خود فرد به‌خصوص اگر سابقه قبلي سرطان‌هاي پوست را داشته باشد.
عواقب موردانتظار
با درمان مناسب قابل علاج است.
عوارض احتمالي
در 10% موارد درمان مجدد لازم است.
در صورت عدم درمان، سرطان به ساير نواحي بدن گسترش مي‌يابد (به‌ندرت)
درمان
اصول كلي
- بررسي‌هاي تشخيصي ممكن است شامل بررسي آسيب‌شناسي بافت نمونه‌برداري‌شده جهت تأييد تشخيص
انتخاب نوع درمان بسته به ظاهر ضايعه، وسعت و محل آن متفاوت است.
1 ـ كورتاژ و خشكاندن محل ضايعه با الكتريسيته ـ پس از بيحسي موضعي، ضايعه بريده يا تراشيده شده و سپس با حرارت حاصل از جريان برق با فركانس بالا بافت محل ضايعه تخريب مي‌گردد.
2 ـ برداشت ضايعه با جراحي ـ پس از بيحسي موضعي، ضايعه با استفاده از چاقي جراحي برداشته مي‌شود.
3 ـ روش جراحي موه (Moh's surgery) ـ نوع تخصصي برداشت ضايعه با جراحي كه براي برداشت سرطان‌هاي پرخطر به‌كار مي‌رود.
4 ـ جراحي با سرما ـ استفاده از نيتروژن مايع جهت منجمد كردن و از بين بردن سلول‌ها. گاهي از بيحسي موضعي استفاده مي‌شود.
5 ـ ليزردرماني ـ در برخي مراكز درماني براي تخريب ضايعه از ليزر استفاده مي‌شود.
6 ـ اشعه‌درماني ـ در مواردي كه موقعيت تومور ايجاد مي‌كند استفاده مي‌شود، مثلاً در مورد تومورهاي نزديك لب و پلك.
پس از جراحي:
- روزي دوبار محل جراحي را با آب اكسيژنه رقيق يا محلول سالين استريل شستشو دهيد.
- در طي روز بر روي زخم جراحي از پانسمان چسبي استفاده كنيد. هنگام شب روي زخم را باز بگذاريد.
- شستشوي پوست را طبق روال عادي انجام دهيد. پس از حمام كردن يا شنا پوست را به آرامي و به‌طور كامل خشك نماييد.
داروها
براي درد خفيف، استفاده از داروهاي بدون نسخه، نظير استامينوفن يا آسپيرين ممكن است كافي باشد.
پماد آنتي‌بيوتيك براي جلوگيري از عفونت زخم ممكن است تجويز گردد.
فعاليت
پس از درمان فعاليت‌هاي طبيعي خود را هرچه زودتر از سر بگيريد.
رژيم غذايي
رژيم خاصي نياز نيست.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان داراي علايم سرطان سلول سنگفرشي پوست باشيد.
بروز موارد زير پس از درمان:
ـ قرمزي، تورم، خونريزي يا دردناكي هنگام لمس در محل جراحي
ـ عدم كنترل درد با مسكن‌هاي بدون نسخه.
- عدم التيام زخم تا 3 هفته پس از جراحي.
|