[SHeRvin]

روش کوک کردن ِ پیانوی الکترونیکی:

در پیانوی الکترونیکی که مجهز به نرم افزار مخصوص کوک کردن (٢) باشد میتوان تنش هر کدام از دوازده کلیدِ هنگام را تا ٦٤ سنت بالا برد ویا کاهش داد. این کار بوسیله گذاشتن اعدادی از ٦٤- تا ٦٤+ در محل مخصوصی برای هر کلید انجام میشود. اگر کلیدی دارای عدد صفر باشد تنش آن با تنش ِ همان کلید در گام معتدل یکی است. بعد از تنظیم کردن یک هنگام، کلید های دیگر پیانو خود بخود تنظیم میشوند. این دوازده عددِ تنظیم که باسم آفسِت (٣) شناخته شده اند در حقیقت معرف کوک یک دستگاه مشخص در یک کلید معین ( کلید تونیک یا نت اول گام دیاتونیک) است. بنا بر این برای هر دستگاه میتوان دوازده گام دیاتونیک نوشت که فواصل صوتی هر یک با فواصل صوتی ِ یازده گام دیگریکسان است. دسترسی به این دوازده گام برای هر دستگاه، همنوازی را بآسانی ِ موسیقی اروپایی میکند، اگر چه در گام های سنتی اثری از اعتدال نیست. همچنین با همین نرم افزار میتوان آفست های ِ هریک از گام هارا بآسانی به بایگانی سپرد و در صورت لزوم هریک راکه مورد نیاز باشد درظرف چند ثانیه روی پیانو سوار کرد. با توجه باینکه پیانوی الکترونیکی میتواند صدای چندین صد ساز مختلف را ارائه بدهد، این ساز میتواند وسیله ای آسان برای گشایش تنوع و ایجاد چند صدایی در موسیقی ما بشود.
نرم افزار ِ "پرده" که بوسیله آقای دکتر علی رضایی ابداع و در جایگاه اینترنِتی بنام " ایرانیان مقیم آیوا" http://iowairan.com جا داده شده است گنجینه ای وسیع و در ضمن ساده در دسترسی ما قرار داده که با آن میتوانیم گام های ایرانی را، که قرن ها در این مرز و بوم رایج بوده و هست، زیر ذره بین فیزیکی و علمی قرار بدهیم. با این نرم افزار می توان کلیه دستگاه ها، نغمه ها وگوشه ها را، که در تمام ایران و یا در بخشی از آن رایجند، تحت مطالعه دقیق و سنجش با یکدیگر قرار داد و با انتخاب یک دستگاه و یک کلید تونیک میتوانیم هر دوازده آفسِت و هر هفت فاصله دیاتونیک را بدست آوریم. مضافا ً بر اینکه میتوان هر یک از آفست ها را بمیل خود تغییر داده و اثر آنرا در گام دیاتونیک مشاهده کرد ویا به پیروی نوازندگان پیانوی معمولی از گام معتدل شروع کرده و بمیل خود گام جدیدی بسازیم. بهر صورت اگربما عنایت کرده و از کشفیات خود در این موضوع مارا مستحضر کنید باعث سرفرازی اینجانب و آقای دکتر رضایی خواهد بود.
مجموعه سی پنج گام ِ دیاتونیکی که بهمراهِ نرم افزار "پرده " ارایه میشود گام هایی هستند که با همنوازی، با ارکسترهای سنتی ِ شناخته شده ایرانی و بعضی از خوانندگانی که سابقه درازی دراجرای آواز دارند بدست آمده است. منشأ این موزیک دیسکت هایی هستند که در دو دهه اخیر ببازار عرضه شده اند، ازجمله چندین دیسکت از گلهای رنگارنگ، ارکستر های استاد فرامرز پایور و استاد روح الله خالقی و کنسرت های خانم پریسا و آقای محمد رضا شجریان که در سالهای اخیر در اروپا یا در امریکا اجرا شده اند. با وجود تفاوت محسوسی که در بعضی از موزیک های محلی وجود دارد، بواسطه نداشتن آشنایی با آنها، سعی در جدا کردن آنها از بقیه نشده است - با اذعان بر اینکه ریشه و منشأ اکثر گوشه های سنتی بظن قوی همین آواز های محلی هستند.
چنانکه تلویحا ً در بالا اشاره شدهمنوازی با ساخته های استادان موسیقی، ویا بزعمی دیگرفراگرفتن سینه به سینه، کلید راهبردیست برای آشنا شدن بدستگاه ها و نغماتی که پایه و اساس موسیقی مارا تشکیل میدهند - ولی همصدا کردن پیانوی الکترونیکی با سازهای سنتی ایران کار دشواریست چونکه ساز های ما بر مبنای استاندارد های معمول ( لا مساوی ٤٤٠ هرتز ) کوک نمیشوند. اگرچه در پیانوی الکترو نیکی نرم افزاری وجود دارد بنام "میکرو تونینگ (٤) " که تنش همه کلید های پیانو را باندازه مشخص بالا برده و یا کاهش میدهد ولی متاسفانه این نرم افزار فقط در گام معتدل کاربرد دارد. تنها راه گذشت از این معضل استفاده کردن از اهرم "تغییر صوت (٥) " است که وسیله ایست برای بالا بردن و یا کاهش تنش صوتی و معمولا ً فقط در حین نواختن پیانو از آن استفاده میشود. با برداشتن فنری که خود بخود آنرا در وسط نگاه میدارد میتوان اهرم را برای اضافه یا کاهش کردن تنش تا ١٢٠٠ سنت بکار برد و از آن برای هم کوک کردن پیانو جهت همنوازی استفاده کرد.